Παρασκευή 11 Οκτωβρίου 2019

Όταν τα δικά μας χείλη μένουν κλειστά… (Καραποστόλης Βασίλης, καθηγητής Πολιτισμού και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αθηνών)

Όσο περισσότερες συνταγές δί­νονται τόσο η πάθηση χειρο­τερεύει. Μολονότι πολλοί υποφέ­ρουν πολύ από την ανίατη αρρώστια της πλήξης, και δεν βρίσκουν εύκολα τρόπους να εμποδίσουν τις επισκέψεις της. Φο­βούνται πως θα έρθει και θα χτυπήσει την πόρτα τους κατά το σούρουπο, και για να μη συμβεί αυτό ζητούν οδηγίες, ψάχνουν το φάρμακο. Περιοδικά και διαφημίσεις δεν παύουν να το χορηγούν σε διαρκώς αυξανόμενες δόσεις.
Για να μην βαρεθείτε, οφείλετε να κάνετε αυτό ή το άλλο, να πάτε εκεί και όχι αλλού. Εστιατόρια, μπαρ, μου­σικές σκηνές και διά­φοροι πολυχώροι, καταλήγουν να φαντάζουν περισσότερο σαν εστίες ομαδικής άμυνας παρά ψυχαγωγίας. Εκεί μέσα, στη διάρκεια της βραδιάς, μια κάποια λε­πτομέρεια, ένα κάτι που δεν ξέρουμε τι μπορεί να είναι, υπόσχεται ότι ο χρόνος δεν θα σκοντάψει πουθενά.
Αυτό οι πα­λαιότεροι τολμούσαν να το λένε «σκό­τωμα του χρόνου». Σήμερα όμως, η έκφραση μοιάζει βαριά και υποτιμητική, γιατί κανένας δεν θέλει να παραδεχτεί πως του αξίζει αυτό και μόνο. Τόσος κόπος και τόση ενέργεια στη διάρκεια της μέρας, και το βράδυ να έρχεται με άδεια τα χέρια! Υπερβολικό το παράπονο, αν σκεφτεί κάποιος τι συνέβαινε άλλες εποχές.
Αναμφίβολα, πριν από μερικές δεκαετίες η πλήξη στρογγυλοκαθόταν πολύ συχνότερα μέσα στα σπίτια. Ατέλειωτες βραδινές ώρες όπου στις οικογένειες, ιδίως στην επαρχία, ο καθένας έπαι­ζε τον ρόλο του με κινήσεις και φράσεις λιτές. Έρχονταν σιωπές, έπειτα μερικές κουβέντες γύρω απ’ το τραπέζι, και ξανά σιωπές. Έπλητταν όλοι με τον τρόπο τους, ο πατέρας, η μητέρα, τα παιδιά. Αλλά το άντεχαν λίγο ως πολύ, πιστεύοντας πως ανήκει στη φύση της κοινής τους ζωής. Και έρχεται η ασφυξία
Όταν συγκατοικείς με άλλους, δεν μπορείς να περιμένεις να σπιθίζουν κάθε τόσο τα λόγια που α­νταλλάσσεις μαζί τους. Ένας ορισμένος βαθμός μονοτονίας είναι το αντίτιμο για την ασφάλεια και την σπιτική θαλπωρή. Φυσικά, αν ξεπεραστεί αυτό το όριο, έρχεται η ασφυξία. Τότε, απέναντι από τον έγκλειστο προβάλλει ο εξω-σπιτικός χώρος με όλα του τα θεάματα, τις ζωη­ρές συναναστροφές. Εκεί θέλουν να τρέ­ξουν οι βαριεστημένοι, και μερικοί απ’ αυτούς καταφέρνουν, πράγματι, να ξε­δώσουν.
Το ζήτημα όμως είναι ότι αυτή η ανακούφιση είναι συνήθως πιο σύντομη απ’ ό,τι προσδοκούσαν. Τι φταίει; Το φαγητό που φέρνει ο σερβιτόρος είναι νόστιμο, όπως και την προηγούμενη φορά, το περιβάλλον εξακολουθεί να κο­λακεύει τους πελάτες. Και όμως… Γιατί να μη δοκιμάσει κανείς κάτι ακόμη καλύτε­ρο; Μήπως η προσκόλληση σε μια προ­τίμηση περιορίζει το δικαίωμά του να ψάξει μια ακόμη πιο “ιδιαίτερη”
Στο τέλος, η αναζήτηση της παραλλαγής ή της πρωτοτυπίας υπονομεύει την ίδια την απόλαυση και κατα­ντά να γίνει νευρική κινητικότητα. Με­τακινούμενοι συνεχώς, οι σύγχρονοι ε­ξερευνητές της διασκέδασης εξορκίζουν την ανία, όπως οι παλαιότεροι τα νυχτερινά φαντάσματα. Όμως, το φάντασμα της πλήξης έρχεται και ξανάρχεται.
Είναι αδύνατο σε έναν πολιτισμό τόσο κυριαρχημένο από την εγωπάθεια να απο­διώξει το χασμουρητό! Πάρτε, για παρά­δειγμα, τις συζητήσεις. Την πιο σταθερή ευχαρίστηση τη βρίσκει κανείς όταν μι­λά για τον εαυτό του, ή για πράγματα που τον απασχολούν πολύ. Όταν μιλούν οι άλλοι για τα δικά τους κατά κανόνα μόλις που το ανέχεται. Για να διασκεδάσουμε επομένως πραγματικά θα έπρεπε να μιλάμε για μας, αν κι αυτό θα προκαλού­σε ενόχληση στους ακροατές.
Επειδή όμως θέλουμε να είμαστε αρεστοί στους άλλους, τους αφήνουμε να περιαυτολογούν και, έτσι, εμείς αναπόφευκτα πλήττουμε. Είμαστε επομένως διπλά ιδιοτελείς. Θεωρούμε πως παραμένουμε πιο ενδια­φέροντες από τους άλλους, αλλά ταυτόχρονα θέλουμε οπωσδήποτε να μας α­ποδέχονται. Μοιραία ένα τέτοιο βίτσιο πληρώνεται με ανία. Αυτός που δεν θέλει να ενοχλήσει, θα βαρεθεί.
Σύμπτωμα γενικευμένου κομφορμισμού; Δεν πρόκειται τόσο γι’ αυτό. Πιο ισχυρή και από την τάση εξάρτησης από τους άλλους, είναι η ανόητη φαντασίωση πως υπερέ­χουμε. Πως από τους άλλους δεν θα α­κούσουμε τίποτα που να μην το είχαμε πριν σκεφτεί. Και πως ο χρόνος πεθαί­νει, στ’ αλήθεια, μόνο όταν τα δικά μας χείλη μένουν κλειστά.

(Πηγή: slpress.gr)

Δεν υπάρχουν σχόλια: