Οι περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης έχουν συνάψει το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του δημοσίου και ιδιωτικού τους χρέους, ιδίως τα κρατικά τους ομόλογα, στη βάση της εθνικής τους νομοθεσίας, έτσι ώστε να είναι προετοιμασμένες για τυχόν έξοδο τους – η Ελλάδα πριν το PSI πάνω από το 90%! Επομένως είναι σε θέση να πληρώνουν τα παλαιά ομόλογα τους στο νέο τους νόμισμα. Από εδώ τεκμηριώνεται το θηριώδες έγκλημα εις βάρος της πατρίδας μας από τους εθνοκτόνους, με την υπογραφή του PSI – όπου μεταξύ άλλων μετέτρεψαν πάνω από το 90% του δημοσίου χρέους μας που είχε εκδοθεί σε εθνικό δίκαιο, (α) στο αγγλικό, (β) σε κρατικά δάνεια και μάλιστα ενυπόθηκα. Το έγκλημα αυτό δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μείνει ατιμώρητο – ενώ δεν πρόκειται να μείνει, εάν οι Έλληνες καταλάβουν επιτέλους ποιοί τους καταδίκασαν στα μνημόνια, στη φτωχοποίηση, στη σκλαβιά του χρέους στο διηνεκές και σε μία εξαθλιωμένη γερμανική αποικία. Ο κ. Σαμαράς, ο κ. Βενιζέλος, ο κ. Στουρνάρας και όλοι όσοι συμμετείχαν στη συγκεκριμένη συγκυβέρνηση του 2012 – κυριολεκτικά οι δολοφόνοι της πατρίδας μας και των παιδιών μας, οι οποίοι δεν ρώτησαν κανέναν, υπογράφοντας μόνοι τους τη θανατική μας καταδίκη.
Ανάλυση
Όπως όλα μέχρι στιγμής δείχνουν, η πανδημία έχει οδηγήσει την Ευρωζώνη σε μία σοβαρότατη οικονομική κρίση – ενώ θα ισχυροποιήσει ακόμη μία φορά τη Γερμανία που θα στηρίξει με περισσότερα από 1 τρις € την οικονομία της, έχοντας τη δυνατότητα να το κάνει. Μπορεί δε άλλες χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, να έχουν ανακοινώσει προγράμματα στήριξης της τάξης των 400 δις €, αλλά ασφαλώς δεν είναι σε θέση να τα χρηματοδοτήσουν όπως η Γερμανία – οπότε, αργά ή γρήγορα, θα καταλήξουν αποικίες χρέους της όπως η Ελλάδα, εάν δεν αντιδράσουν. Θυμίζουμε εδώ πως ήδη με την ευρωπαϊκή κρίση χρέους του 2010, η Γερμανία εξαγόρασε δεκάδες επιχειρήσεις στη βόρεια Ιταλία – οπότε είναι εύλογη η εξαγορά πολύ περισσοτέρων με τη σημερινή, η οποία θα πλήξει σε κατά πολύ μεγαλύτερο βαθμό τη γείτονα χώρα.
Βέβαια αρκετοί θεωρούν ότι, το «Ταμείο Ανασυγκρότησης» με τα 500 δις € ενδεχόμενες επιδοτήσεις (τίποτα δεν έχει αποφασισθεί ακόμη), το οποίο εμείς χαρακτηρίσαμε ως μία παγίδα της Γερμανίας (ανάλυση), θα είναι ένα πρώτο βήμα για τη δημοσιονομική ένωση της Ευρωζώνης – όπου τα πλεονάσματα ορισμένων χωρών θα μεταφέρονται στις υπόλοιπες, καλύπτοντας τα ελλείμματα τους, όπως ακριβώς συμβαίνει εντός της ομοσπονδιακής Γερμανίας.
Εν τούτοις, εμείς θεωρούμε απίθανο να ακολουθήσει κάτι τέτοιο – οπότε θα προκύψει ξανά, πολύ σύντομα, το θέμα της εξόδου κάποιων χωρών από το ευρώ, αφού η παραμονή τους θα είναι συνώνυμη με τη γνωστή αυτοκτονία της Ελλάδας (=υπογραφή ενός PSI που θα καταστήσει τα εξωτερικά χρέη τους μη μετατρέψιμα σε εθνικό νόμισμα, κεφαλαιοποίηση των τραπεζών μετά τη χρεοκοπία τους εις βάρος του δημοσίου χρέους τους οπότε των Πολιτών τους, υποθήκευση της δημόσιας περιουσίας, ξεπούλημα της έναντι πινακίου φακής, πλειστηριασμός της ιδιωτικής κλπ.).
Πρώτη υποψήφια θα είναι προφανώς η Ιταλία (εάν δεν προηγηθεί η Γερμανία που έχει άλλες προϋποθέσεις), αφού η ύφεση της οικονομίας της το 2020 υπολογίζεται ότι θα υπερβεί το 10% – ενώ το δημόσιο χρέος της θα εκτοξευθεί στο 160% του ΑΕΠ της. Παράλληλα, αντιμετωπίζει πολλά άλλα προβλήματα τα τελευταία χρόνια, στα οποία έχουμε αναφερθεί στο παρελθόν – ενώ έχουν επιδεινωθεί έκτοτε (ανάλυση). Μία τέτοια κίνηση όμως της Ιταλίας θεωρείται από μία σειρά οικονομολόγων παράλογη και επικίνδυνη, εάν όχι αδύνατη – κυρίως για τους παρακάτω λόγους:
(α) Η ονομαστική υποτίμηση του εθνικού νομίσματος της χώρας, δεν θα ήταν αρκετή για να βελτιώσει το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και την ανταγωνιστικότητα της – επειδή δήθεν θα έπρεπε να μειωθεί ανάλογα το επίπεδο των πραγματικών (=αφαιρουμένου του πληθωρισμού) μισθών.(β) Το δημόσιο χρέος της θα αυξανόταν απότομα, λόγω της υποτίμησης του νομίσματος της, σε όρους ευρώ – αφού τα χρέη της είναι σε ευρώ.(γ) Γενικότερα οι χώρες με υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα του προϋπολογισμού τους, καθώς επίσης με μεγάλο δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ τους, θα τιμωρηθούν αμέσως μετά την υιοθέτηση των εθνικών τους νομισμάτων από τις χρηματαγορές – με την αλματώδη αύξηση του επιτοκίου δανεισμού τους, λόγω του μεγάλου ρίσκου. Επομένως, θα οδηγούνταν σε μία θανατηφόρο παγίδα χρέους και επιτοκίων – όπου τα υψηλά επιτόκια θα αύξαναν επί πλέον τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα, οπότε το χρέος.
Όμως, τα παραπάνω επιχειρήματα δεν πείθουν, για τους εξής παρακάτω λόγους με τη σειρά που τα αναφέραμε – κάτι που ισχύει τόσο για την Ιταλία, όσο και για οποιαδήποτε άλλη χώρα βγει από το ευρώ:
(α) Η ονομαστική υποτίμηση του νομίσματος θα βοηθούσε σίγουρα στη βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών τους, χωρίς την ανάλογη μείωση των πραγματικών μισθών – επειδή ένα μικρό μόνο μέρος των εισαγωγών τους, κυρίως ορισμένες πρώτες ύλες, δεν θα μπορούσε να αντικατασταθεί από την εσωτερική αγορά τους. Από την άλλη πλευρά, η εγχώρια παραγωγή τους θα αναβίωνε, οι εξαγωγές τους θα αυξάνονταν και οι εισαγωγές τους θα μειώνονταν – με θετικά αποτελέσματα τόσο για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών τους, όσο και για ολόκληρη την οικονομία τους.
Παράδειγμα εν προκειμένω η Ισλανδία, μετά την τεράστια κρίση που αντιμετώπισε το 2008 (ανάλυση) – όπου, παρά τη λιγότερο διαφοροποιημένη οικονομική της δομή, καθώς επίσης τη μεγάλη εξάρτηση της από τις εισαγωγές, τα κατάφερε μετά την υποτίμηση του νομίσματος της. Αφού αποδείχθηκε λοιπόν επιτυχημένη η στρατηγική της Ισλανδίας μία χώρα όπως η Ιταλία, με σημαντική παραγωγή και βιομηχανία, θα είχε πολύ καλύτερες προοπτικές – πόσο μάλλον όταν η εξάρτηση της από τις εισαγωγές, ακόμη και ενέργειας, είναι συγκριτικά πολύ περιορισμένη.
(β) Η υπόθεση εδώ είναι ότι, όλες οι υφιστάμενες υποχρεώσεις των χωρών της Ευρωζώνης που υιοθετούν το εθνικό τους νόμισμα, πρέπει να πληρώνονται σε ευρώ – όχι στο νέο τους νόμισμα. Εν προκειμένω έχουμε τις εξής δύο περιπτώσεις:
(β1) Εάν η Ευρωζώνη διαλυόταν εντελώς (ανάλυση), τότε το ευρώ θα έπαυε να υπάρχει – γεγονός που σημαίνει πως, σύμφωνα με τη νομοθεσία (πηγή, σελ. 613, 615), «όλες οι συμβάσεις που έχουν σχέση με το εξωτερικό (ομόλογα, δάνεια κλπ.), εκπληρώνονται στο επόμενο νόμισμα του νομικού συστήματος που είναι υπεύθυνο για τη συμβατική σχέση, όταν η νομισματική ένωση διαλύεται» – οπότε όλοι οι ξένοι πιστωτές θα ήταν υποχρεωμένοι να αποδεχθούν το νέο νόμισμα.
(β2) Εάν μόνο μία χώρα εγκατέλειπε την Ευρωζώνη, τότε ισχύει η διεθνώς αναγνωρισμένη νομική αρχή «LEX MONETAE» – σύμφωνα με την οποία, σε απλοποιημένη μορφή, «μόνο το κράτος ή η κυβέρνηση του έχει το δικαίωμα να καθορίσει το έγκυρο νόμισμα της χώρας για τις συναλλαγές της, εντός των εθνικών της συνόρων».
Ως εκ τούτου, ένα κράτος της νομισματικής ένωσης μπορεί να εγκαταλείψει το ευρώ (αν και κατά πολλούς μόνο αφού προηγηθεί η έξοδος του από την ΕΕ, ανάλυση), να υιοθετήσει το εθνικό του νόμισμα, να ορίσει πως οι φόροι είναι πλέον πληρωτέοι σε αυτό, καθώς επίσης να αποφασίσει πως οι συμβατικές υποχρεώσεις του σε ευρώ, θα εκφράζονται πλέον στο νέο νόμισμα. Οι υφιστάμενοι όμως χρεωστικοί τίτλοι (ομόλογα κλπ.) που είχαν εκδοθεί προηγουμένως σύμφωνα με το ξένο ή με το διεθνές δίκαιο, δεν μπορούν τόσο εύκολα να μετατραπούν στο νέο εγχώριο νόμισμα – οπότε θα έπρεπε πιθανόν να πληρωθούν σε ευρώ (πιθανότητα όμως που οφείλει να ερευνηθεί).
Εν τούτοις, οι περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης έχουν συνάψει το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του δημοσίου και ιδιωτικού τους χρέους, ιδίως τα κρατικά τους ομόλογα, στη βάση της εθνικής τους νομοθεσίας, έτσι ώστε να είναι προετοιμασμένες για τυχόν έξοδο τους – η Ελλάδα πριν το PSI πάνω από το 90%! Επομένως είναι σε θέση να πληρώνουν τα παλαιά ομόλογα τους, στο νέο τους νόμισμα.
Από εδώ τεκμηριώνεται το θηριώδες έγκλημα εις βάρος της πατρίδας μας από τους εθνοκτόνους (ανάλυση), με την υπογραφή του PSI – όπου μεταξύ άλλων μετέτρεψαν πάνω από το 90% του δημοσίου χρέους μας που είχε εκδοθεί σε εθνικό δίκαιο, (α) στο αγγλικό, (β) σε κρατικά δάνεια και μάλιστα ενυπόθηκα. Το έγκλημα αυτό δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μείνει ατιμώρητο – ενώ δεν πρόκειται να μείνει, εάν οι Έλληνες καταλάβουν επιτέλους ποιοί τους καταδίκασαν στα μνημόνια, στη φτωχοποίηση, στη σκλαβιά του χρέους στο διηνεκές και σε μία εξαθλιωμένη γερμανική αποικία.
Ο κ. Σαμαράς, ο κ. Βενιζέλος, ο κ. Στουρνάρας και όλοι όσοι συμμετείχαν στη συγκεκριμένη συγκυβέρνηση – κυριολεκτικά οι δολοφόνοι της πατρίδας μας και των παιδιών μας, οι οποίοι δεν ρώτησαν κανέναν, υπογράφοντας μόνοι τους τη θανατική μας καταδίκη.
Από τα παραπάνω συμπεραίνεται πως ούτε το δεύτερο επιχείρημα, το ότι δηλαδή μία χώρα που θα εξέλθει από την Ευρωζώνη θα οδηγηθεί αυτόματα στην παγίδα του χρέους, λόγω των υφισταμένων (παλαιών) χρεών της, οπότε θα αναγκαζόταν να υιοθετήσει μία πολιτική λιτότητας (=μνημόνια), είναι πειστικό – δεν ισχύει δηλαδή.
(γ) Σχετικά με το τρίτο επιχείρημα, με την ενδεχόμενη παγίδα των επιτοκίων, ούτε αυτό ισχύει – αρκεί τα ίδια τα κράτη ή οι κεντρικές τους τράπεζες να ελέγχουν κάθε στιγμή τις αποδόσεις των ομολόγων, χαμηλώνοντας τες σε εκείνο το επίπεδο που θεωρούν κατάλληλο για την οικονομία τους. Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα εδώ είναι η Ιαπωνία που, παρά το ότι το δημόσιο χρέος της υπερβαίνει το 250% του ΑΕΠ της, η κεντρική της τράπεζα διατηρεί τα επιτόκια δανεισμού της στο μηδέν – χωρίς κανέναν κίνδυνο πληθωρισμού (ανάλυση).
Όταν μιλάμε όμως για εθνικό νόμισμα αναφερόμαστε ταυτόχρονα σε μία εθνική κεντρική τράπεζα – όχι στην Τράπεζα της Ελλάδας που ανήκει σε ποσοστό άνω του 90% σε ξένους, από την πρώτη ημέρα που ιδρύθηκε (ανάλυση). Η τράπεζα αυτή είναι μία από τις βασικές πηγές των δεινών της Ελλάδας – ενώ φυσικά συνεχίζει να υπηρετεί πιστά τους ξένους μετόχους της, καθώς επίσης τους Γερμανούς και την ΕΚΤ. Ο δε διοικητής της είναι στην ουσία διορισμένος από αυτούς – ίσως το πιο ισχυρό άτομο σήμερα στην Ελλάδα, αφού είναι πολύ πιο χρήσιμος στους ξένους από τον πρωθυπουργό.
Σε κάθε περίπτωση, οι κεντρικές τράπεζες των χωρών με κυρίαρχα νομίσματα μπορούν να αγοράζουν κρατικά ομόλογα από τις τράπεζες της χώρας τους, έως ότου τα επιτόκια τους μειωθούν στο επιθυμητό ύψος – κάτι που γίνεται τεχνικά με την πίστωση των αντίστοιχων ποσών στις εμπορικές τράπεζες, ως καταθέσεις όψεως στους λογαριασμούς της κεντρικής. Εν προκειμένω, δεν απαιτείται τίποτα περισσότερο, από έναν υπολογιστή και ένα πληκτρολόγιο – ένα απλό κλικ με τα ποσά.
Η ισχύς των κεντρικών τραπεζών
Συνεχίζοντας, όπως τεκμηριώθηκε, οι αγορές δεν μπορούν να «γονατίσουν» ένα κυρίαρχο κράτος – με μία ικανή κυβέρνηση καθώς επίσης με μία επαρκή κεντρική τράπεζα. Στην πραγματικότητα η δύναμη είναι στα δικά του χέρια – αρκεί να θέλει και να μπορεί να τη χρησιμοποιήσει. Όπως δήλωσε άλλωστε ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης των Η.Π.Α., ο κ. Bernanke,
“Εάν η Fed ήταν πρόθυμη να αγοράσει ένα απεριόριστο ποσόν ενός συγκεκριμένου περιουσιακού στοιχείου, για παράδειγμα ένα ομόλογο, σε σταθερή τιμή, δεν υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία σχετικά με το ότι θα μπορούσε να επιβάλει την τιμή αυτού του περιουσιακού στοιχείου – να την καθορίσει δηλαδή όσο θα ήθελε” (πηγή, σελ. 64).
Το γεγονός αυτό σημαίνει πως ο φόβος ότι, τα επιτόκια των ομολόγων μία χώρας που θα εγκατέλειπε το ευρώ θα αυξανόταν υπερβολικά, είναι εντελώς αβάσιμος – αφού οι κεντρικές τράπεζες είναι σε θέση να αγοράζουν ομόλογα, όταν μειώνεται η ζήτηση των ιδιωτών, τόσο στην πρωτογενή, όσο και στη δευτερογενή αγορά, μειώνοντας τις αποδόσεις τους (=επιτόκια δανεισμού) ακόμη και στο μηδέν. Με δεδομένο δε το ότι, ζούμε στην εποχή των χρημάτων χωρίς αντίκρισμα (Fiat money), κάτι τέτοιο δεν απαιτεί κανένα αποθεματικό, όπως ο χρυσός ή τα δολάρια.
Η ΕΚΤ
Περαιτέρω, η ΕΚΤ λειτουργεί ως μία κανονική κεντρική τράπεζα ενός κυρίαρχου κράτους, από τότε και μετά που δρομολόγησε το πρόγραμμα ποσοτικής διευκόλυνσης (QE) – είτε με τη μορφή του APP, είτε του PSPP, αγοράζοντας απεριόριστες ποσότητες ομολόγων όταν το κρίνει απαραίτητο. Επομένως, δεν υπάρχει θέμα αφερεγγυότητας (=χρεοκοπίας) μεμονωμένων χωρών της Ευρωζώνης – κάτι που όμως είναι προβληματικό, για τους εξής λόγους:
(α) Έχει δεχθεί πολλές αρνητικές κριτικές, κυρίως από τη Γερμανία – σύμφωνα με τις οποίες δεν επιδίωκε με τις αγορές ομολόγων πρωτίστως να αποκαταστήσει τις διαταραχές του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, καθώς επίσης να διατηρήσει το ποσοστό του πληθωρισμού πλησίον του 2%, όπως έχει συμφωνηθεί. Αντίθετα, οι ενέργειες της, οι αγορές κρατικών ομολόγων δηλαδή, αποτελούν μία καλυμμένη «μονεταριστική χρηματοδότηση» των κρατών – η οποία απαγορεύεται από το άρθρο 123 της συνθήκης της ένωσης (AEUV).
Οι κατηγορίες αυτές δεν είναι βέβαια παράλογες, αλλά η ΕΚΤ δεν είχε άλλη επιλογή – εάν δεν ήθελε να διακινδυνεύσει τη χρεοκοπία πολλών κρατών-μελών, οπότε τη διάλυση της Ευρωζώνης. Επομένως δεν γνωρίζει κανείς πώς θα ενεργήσει στο μέλλον, ειδικά μετά την απόφαση του γερμανικού συνταγματικού δικαστηρίου (ανάλυση) – γεγονός που προκαλεί αβεβαιότητα σε χώρες όπως η Ιταλία. Γνωρίζει άλλωστε πολύ καλά πόσο καθυστέρησε να αντιδράσει μετά την κρίση του 2008 – επεμβαίνοντας πολύ αργά, το 2012, με αποτέλεσμα τη ραγδαία άνοδο των επιτοκίων δανεισμού των χωρών της ζώνης του ευρώ και την προσφυγή της Ελλάδας στο ΔΝΤ.
(β) Η ΕΚΤ ασκεί πολιτική επιρροή – εκβιάζει δηλαδή ουσιαστικά όποια χώρα θέλει, όπως έχει διαπιστωθεί πολλές φορές (ανάλυση). Μεταξύ άλλων, ανέτρεψε τις κυβερνήσεις της Ιταλίας και της Ελλάδας το 2011-12, υποχρέωσε την Ιρλανδία να διασώσει τις τράπεζες της, ενώ έχει συμπεριφερθεί ως ο σερίφης του ευρώ (πηγή) – πρόσφατα δε εκβίασε την Ιταλία, όταν δημιουργήθηκε η συγκυβέρνηση του κινήματος των Πέντε Αστέρων με τη Λίγκα του Βορά. Τότε, το Μάιο του 2018, μείωσε σημαντικά την αγορά ιταλικών ομολόγων (γράφημα), με αποτέλεσμα την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού της Ιταλίας – με αποτέλεσμα να διαλυθεί η συγκυβέρνηση λίγο αργότερα, όπου ανέλαβε η πέμπτη φάλαγγα της Γερμανίας (πηγή).
Αγορές ιταλικών ομολόγων από την ΕΚΤ – Μάρτιος 2015, Ιανουάριος 2016, Ιανουάριος 2017, Ιανουάριος 2018, Μάιος 2018
Είναι αλήθεια βέβαια το ότι, η ΕΚΤ πραγματοποιεί επίσημα τις αγορές ομολόγων με το πρόγραμμα PSPP, με κριτήριο το «κεφαλαιουχικό κλειδί» της – δηλαδή, κατανέμονται μεταξύ των κρατών μελών, κατά αναλογία με το «κλειδί κεφαλαίου» (=συμμετοχή) τους στην ΕΚΤ. Εν τούτοις, χρησιμοποιώντας το παράδειγμα της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας, γνωστός οικονομολόγος (B. Mitchell, 2018) τεκμηρίωσε πως η ΕΚΤ δεν το τήρησε – αφού η απόκλιση των μηνιαίων μετοχών των αγορών PSPP από το «κλειδί» ήταν σημαντική από την αρχή του PSPP (Μάρτιος 2015).
(γ) Συμπερασματικά λοιπόν, η ΕΚΤ δεν μπορεί να ισχυρισθεί πως δεν είχε εναλλακτική επιλογή στην περίπτωση της Ιταλίας το Μάιο του 2018, επειδή δήθεν ήταν υποχρεωμένη να συμμορφωθεί με την αγορά μετοχών, σύμφωνα με αυτά που ορίζει το «κλειδί» – ή ίσως να αντισταθμίσει τα περισσότερα ομόλογα που αγοράσθηκαν τους προηγούμενους μήνες. Με απλά λόγια, ήταν σε θέση να αποτρέψει την αύξηση των επιτοκίων της Ιταλίας εύκολα, αγοράζοντας ομόλογα της – εάν φυσικά το ήθελε.
Το γεγονός δε ότι, σήμερα τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων είναι χαμηλότερα των ιταλικών, οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην υποταγή της ελληνικής κυβέρνησης στις απαιτήσεις της ΕΚΤ (=Γερμανίας) που αγοράζει ελληνικά ομόλογα, σε αντίθεση με την Ιταλία που αντιδράει – ενώ τεκμηριώνει το ρόλο του κ. Στουρνάρα. Σε καμία περίπτωση στις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας που είναι άθλιες – όσο και να εθελοτυφλεί κανείς.
Σε κάθε περίπτωση, η ΕΚΤ μείωσε την αγορά ιταλικών ομολόγων το Μάιο του 2018 σε μόλις 14,9% των συνολικών μηνιαίων καθαρών αγορών της, στα πλαίσια του PSPP – στα χαμηλότερα επίπεδα από την έναρξη του το Μάρτιο του 2015, όπου το μέσο επίπεδο τους ήταν στο 16,9%. Σύμπτωση; Ασφαλώς όχι.
Επίλογος
Τα παραπάνω δεν σημαίνουν πως δεν είμαστε υπέρ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης (=δημοσιονομική και πολιτική ένωση) ή εχθροί της ΕΕ. Αντίθετα, όλα αυτά δημιουργούν ένα κλίμα που δεν προάγει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, αλλά μάλλον τη διάλυση ή τη διαίρεση της Ευρωζώνης – ειδικά λόγω των κλιμακούμενων ανισορροπιών με τις φυγόκεντρες δυνάμεις που προκαλούν, κυρίως στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Πόσο μάλλον όταν τόσο στην ΕΕ, όσο και στην Ευρωζώνη, κυριαρχεί πλέον η Γερμανία – επιβάλλοντας τις εντολές της και απομυζώντας με όπλο το ευρώ, καθώς επίσης με την έκλειψη δασμών τους πάντες, οικονομικά και δημογραφικά (brain drain).
Ενδεχομένως δε η υιοθέτηση των εθνικών νομισμάτων, όσο και αν φαίνεται παράδοξο, να βοηθάει περισσότερο την ευρωπαϊκή ιδέα και την ειρήνη στην ήπειρο μας – αποτρέποντας τις συγκρούσεις που προβλέπονται. Βέβαια, η επιστροφή όλων των χωρών στα εθνικά τους νομίσματα, όπως έχουμε προτείνει πολλά χρόνια πριν (ανάλυση), θα δημιουργούσε μία σειρά προβλημάτων – ενώ θα απαιτούσε μεγάλη προπαρασκευή. Αδύνατη όμως δεν είναι – ενώ εάν ήταν ελεγχόμενη και προσεκτική, δεν θα ήταν επικίνδυνη.
Από την άλλη πλευρά, η χώρα που θα επέλεγε την έξοδο της, για παράδειγμα η Ιταλία, φυσικά θα αντιμετώπιζε προβλήματα – πολύ λιγότερα όμως από την παραμονή της με καθεστώς μνημονίων, όπως τεκμηριώθηκε από την περίπτωση της Ελλάδας που έχασε περισσότερο ΑΕΠ, από όσο σε περίοδο πολέμου (εκτός από την εθνική της κυριαρχία, το βιοτικό της επίπεδο, τα δημόσια και ιδιωτικά της περιουσιακά στοιχεία, την ελευθερία της, 500.000 παιδιά της κοκ.).
Εν προκειμένω, θα μπορούσε να ακολουθήσει μία δημοσιονομική πολιτική που θα διασφάλιζε την ύπαρξη επαρκούς συνολικής ζήτησης στην οικονομία της, σε σχέση με την παραγωγική της ικανότητα – οπότε θα κατάφερνε να μειώσει σημαντικά την ανεργία της, αυξάνοντας το βιοτικό της επίπεδο. Υποτιμώντας δε το νόμισμα της θα βελτίωνε την ανταγωνιστικότητα της – ενώ θα αυξανόταν οι εγχώριες επενδύσεις της.
Σε κάθε περίπτωση, θα έπαιρνε τη μοίρα της στα δικά της χέρια, χωρίς να εξαρτάται από εχθρικά «ιδρύματα» όπως η ΕΚΤ και χωρίς να λεηλατείται από τη Γερμανία – με τις μελλοντικές προοπτικές της να επιδεινώνονται συνεχώς. Ζωή εκτός του ευρώ πάντως, τουλάχιστον για χώρες όπως η Ιταλία, σίγουρα υπάρχει – ενώ θα ήταν ίσως πολύ καλύτερη, εάν υπήρχε ένα λεπτομερές σχέδιο για τη δρομολόγηση της εξόδου. Θα είναι δε τεράστιο λάθος, ασυγχώρητο, προδοσία καλύτερα, εάν ακολουθήσει τα βήματα της Ελλάδας – από μία ανάλογα εθνοκτόνο και δολοφονική κυβέρνηση.
Υστερόγραφο: Στη λύση για την Ελλάδα, εάν οι Έλληνες ήταν πρόθυμοι να αγωνισθούν για την πατρίδα τους και για τα παιδιά τους, έχουμε ήδη αναφερθεί (GREEXIT).
Βιβλιογραφία: B. Mitchell, B. Bernanke, G, Grunert, W. Tobergate
από Βασίλης Βιλιάρδος7 Ιουλίου 2020
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου