Ένα σχόλιο στην θεολογία του Instagram
Το περί νοήματος ερώτημα και η σχέση του με τις πράξεις μας δεν είναι καθόλου αστείο για αυτό οι άνθρωποι τείνουμε είτε να το αγνοούμε παθολογικά, είτε να τo αποσπούμε εντέχνως από την οικουμενικότητα του προσαρμόζοντας το στις επιλογές μας.
Ο πολιτισμός μας κατάφερε και βρήκε και μία άλλη παρεμφερή οδό: «Το νόημα είναι να είσαι παντού και πάντα ο εαυτός σου». Τελεία και παύλα. «Αυθεντικός» δίχως γιατί και διότι.
Η ψυχολογία βέβαια, είναι σε θέση να μας παρέχει μία σχετικά ασφαλή γνώση για το πώς εισπράττουμε τον εαυτό μας σε μεγάλο βαθμό ως ένα σκηνοθετημένο προϊόν της φαντασίας μας- ελέω του ναρκισσισμού μας.
Στο τελευταίο δεν διαφωνεί και η Εκκλησία που αιώνες πριν το είχε διαπιστώσει όχι ως μία απλή ανθρωπολογική παρατήρηση, αλλά ως δεδομένη συνθήκη φυσικό επακόλουθο της πτώσης- ελέω του εγωισμού μας.
Εάν το νόημα είναι λοιπόν «να είσαι ο εαυτός σου», προκύπτει μία ιδιάζουσα ταυτολογία με σχιζοφρενικές διαστάσεις που αφενός παραδέχεται πολλά νοήματα, μιας και ο εαυτός φαίνεται να είναι έννοια δυναμική, και αφετέρου αφαιρεί εξ αρχής κάθε προοπτική συνάντησης με τον άλλον μίας και ο «αυθεντικός εαυτός», τα θέλω του και οι αλήθειες του, τοποθετούνται στην κορυφή της κλίμακας των αξιών.
Έτσι, το «να είσαι αληθινός» ως μία θετική στάση/φιλοσοφία ζωής μπορεί να σταθεί μέχρι μία καλογυαλισμένη διαφήμιση με τον χαρωπό ωραιοπαθή νέο που κυνηγά τα όνειρα του κόντρα σε όλους και όλα. Μπορεί να σταθεί και σε ένα αμερικανικού τύπου lifestyle τηλεοπτικό προϊόν, με τον… σοφό παρουσιαστή να επικροτεί πανηγυρικά τον κάθε παραφουσκωμένο εγωισμό της διπλανής πόρτας.
Προξενεί ωστόσο αληθινή εντύπωση το γεγονός πως αυτή ακριβώς η ρητορική εμφανίζεται ως όχημα μίας από-ενοχοποιητικής «εναλλακτικής» θεολογίας που θέλει να επικοινωνήσει με τον σύγχρονο άνθρωπο (και φυσικά καλά κάνει που θέλει).
Η θεολογία αυτή φαίνεται πως αρχικά έχει πιάσει με επιτυχία τον σφυγμό μίας εποχής που χαρακτηρίζεται από ένα παράξενο φαινόμενο: Άνθρωποι, νέοι κυρίως αλλά όχι απαραίτητα, αν και ζουν χωρίς τις αναστολές των προηγουμένων δεκαετιών, ταυτόχρονα, νοιώθουν την ανάγκη να επιστρέφουν στον μανδύα (και στο ράσο) μίας αυθεντίας η οποία θα τους κανακέψει κάθε πληγωμένο εγωισμό με ένα χαρούμενο τσιτάτο του στυλ «μην αγχώνεσαι/ χαλάρωσε/ σημασία έχει να μην είσαι ψεύτικος/ βγάλε τον υπέροχο εαυτό σου κλπ.»
Και είναι εντελώς άλλο να εφαρμόζεις τα άνωθεν σε μία προσωπική ποιμαντική για συγκεκριμένους λόγους (π.χ. επείγουσας τόνωσης μίας καταρρακωμένης αυτοπεποίθησης), και εντελώς άλλο να τα αραδιάζεις συστηματικά στα πάντα πρόθυμα ακροατήρια.
Προξενεί δε εντύπωση αυτή η τάση, γιατί η υπαρξιακή θέση της Εκκλησίας στέκεται στον αντίποδα: Αν υπάρχει ένας «αυθεντικός» και όντως ζωντανός εαυτός, αυτός είναι ο μετανοών. Μία ματιά π.χ. στον άνθρωπο όπως αυτός περιγράφεται στο Τριώδιο, σίγουρα δεν αφήνει πολλά περιθώρια μίας άλλης ερμηνείας.
Η ωριμότητα βέβαια αλλά και η ησυχία που απαιτεί η κατανόηση μία τέτοιας θέσης σπανίζουν στον πλανήτη μίας ρευστής πραγματικότητας που θέλει απλά να εναλλάσσει ειδυλλιακά φόντα και σοφίες ημερολογίου με λίγο Θεό… Έτσι, βολεύει να αναμασούμε τα συνθήματα της σχολής «ελάτε όπως είστε»- η οποία δυστυχώς, συντάσσεται σχεδόν απόλυτα με τους καινούργιους δρόμους του «αιώνος τούτου», ξεχνώντας τα αδιέξοδα τους.
Ο ζωγραφικός πίνακας που πλαισιώνει τη σελίδα (“Σύνθεση”, 1931) είναι έργο του Γιάννη Ξηρόκωστα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου