O Doctor Angelicus συναντά τον Κάλλιστο Αγγελικούδη
[Περί της εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος και της σχέσεως των θείων προσώπων]
584. « Δεν πρέπει » λέει « να λέμε πως προέρχεται ( προϊέναι ) το Πνεύμα το άγιο απ’ τον Υιό, αλλά δεν είναι διόλου μάταιο αυτό· διότι για την ενότητα της ουσίας, αυτό το οποίο λέγεται για το ένα πρόσωπο στις Γραφές, είναι ανάγκη να νοείται και για τα άλλα, αν δεν είναι κάπου αντίθετο στην προσωπική του ιδιότητα ». Είσαι όντως μάταιος και προβάλλεις ματαιότητες και δεν κατανοείς· γιατί η ενότητα τής ουσίας κάνει ( ποιείται ) αυτά που ενυπάρχουν με φυσικόν τρόπο στην ουσία κοινά, κι όχι βέβαια τα προσωπικά.
585. Γιατί νά που λέγεται για τον Πατέρα το αγέννητο και άναρχο κι η πατρότητα, το αίτιο κι η πηγή κι η αρχή . Τί ( θα κάνουμε… ) λοιπόν; για την ενότητα της ουσίας, θα τα πάρουμε αυτά και θα τα θέσουμε στον Υιό ή το Πνεύμα; κατά κανέναν τρόπο. Είναι ασεβής η απόφαση ( διακήρυξη… ) και ξένη προς την παράδοση της ιερής πίστης. Δεν θα είναι λοιπόν για την ενότητα της ουσίας του Πατέρα και του Υιού αίτιο του Πνεύματος ο Πατέρας κι ο Υιός, επειδή είναι ένα ο Πατέρας και το Πνεύμα στην ουσία· και δεν θα είναι βέβαια για την ενότητα της ουσίας αίτιο ο Πατέρας και το Πνεύμα του Υιού. Είναι λοιπόν σφαλερή ( ολισθηρή… ) και για το Πνεύμα μια τέτοια απόφαση ( διακήρυξη…).
586. « Αν δεν είναι κάπου αντίθετο » λέει « στην προσωπική του ιδιότητα ». Δεν αντιλαμβάνεσαι ( συνοράς ) μετά, πόσο είναι αντίθετο στην προσωπική ιδιότητα τού Υιού το να είναι αρχή της θεότητας και αιτία και πηγή, το οποίο ακριβώς ολοφάνερα δεν επαγγέλλονται ( βούλονται ) οι άγιοι; Όλα όσα έχει να πή κανείς για την προσωπική ιδιότητα του Υιού, αντίθετα προς τις ιερές Γραφές και τους θεοφόρους πατέρες, είναι αντίθετο στην προσωπική του ιδιότητα. Γι’ αυτό λοιπόν και για την ενότητα της ουσίας, είναι ψέμμα αυτό ακριβώς που λέει ο Θωμάς και μάταιο, ότι προέρχεται ( προϊέσθαι ) απ’ τον Πατέρα και τον Υιό το Πνεύμα το άγιο.
587. « Αν και λέγεται, ότι “ουδείς οίδε τον Υιόν, ειμή ο Πατήρ” ( Ματθ. Ια΄27 ), αλλ’ ούτε ο ίδιος ο Υιός ούτε το Πνεύμα το άγιο αποκλείεται απ’ τη γνώση του Υιού. Γι’ αυτό, αν λεγόταν ακριβώς στο Ευαγγέλιο, ότι δεν προέρχεται ( πρόεισιν ) το Πνεύμα το άγιο παρά απ’ τον Πατέρα, δεν θα αναλαμβανόταν ( ανηρείτο ) μ’ αυτό το να μην προέρχεται απ’ τον Υιό, αφού δεν είναι αντίθετο αυτό στην ιδιότητα του Υιού ». Αυτός που εμφυσείται ( φυσώμενος ) από υπερήφανο πνεύμα και δεν θέλει από οίηση να ακολουθή τους θεοφόρους απ’ τους διδασκάλους και την ιερή τού Θεού Εκκλησία, ο ίδιος καταφρονεί πάλι κατά παράδοξον τρόπο τη δόξα ( γνώμη… ) των ανθρώπων και γράφει τα γελοία και παιγνιώδη και δεν ντρέπεται ( αισχύνεται ), κι αυτά, ο άθλιος, σε κείνα στα οποία θεολογεί. Γιατί τέτοιο πράγμα είναι η κακία· κλίνει προς την άνοια, επειδή δεν υπάρχει φρόνηση στην κακία και φαντάζεται αναγκαστικά τα μωρά και που έχουν εξουδενωθή ( εξευτελισθή… ) στους σοφούς.
588. Όταν ανακατώνη ο Θωμάς τα φυσικά με τα προσωπικά και συνθέτη κι απ’ τα δυό μιαν υπέρτερη ( υπερβάλλουσα ) απόφαση ( διακήρυξη…), πάσχει ( καταλαμβάνεται από πάθος… ) και δεν κατανοεί· γιατί είναι διαφορετική η διάνοια των φυσικών και άλλου είδους απ’ των προσωπικών· όπως, όταν λέγεται· « ουδείς οίδε τον Υιόν, ειμή ο Πατήρ » ( Ματθ. ια 27 ), είναι φυσική η γνώση, είναι δε κοινά τα φυσικά ( ιδιώματα… ) της τρισυπόστατης θεότητας. Ώστε είναι ίδια η είδηση κι η γνώση του Πατέρα και του Υιού και του αγίου Πνεύματος, γιατί είναι μια η φύση των τριών, μιά δύναμη, μιά ενέργεια, γι’ αυτό και δεν χρειαζόμαστε ( δεόμεθα ) κανέναν ερμηνευτή για να γνωρίζουμε, ότι κι ο Υιός γνωρίζει τον εαυτό του και το Πνεύμα το άγιο γνωρίζει τον Υιό, με τον τρόπο που τον γνωρίζει κι ο Πατέρας. Ακολουθούν έτσι επίσης το αγαθό, το σοφό, το δίκαιο, το προνοητικό, τα άλλα διάφορα φυσικά και ουσιώδη της θεότητας στην Τριάδα.
589. Γιατί αν πής αγαθό τον Πατέρα, το μαρτυράς αυτό και για τα δυό άλλα πρόσωπα· αν πης σοφό τον Υιό, λες και τον Πατέρα και το Πνεύμα κατά τη δύναμη ( δυνάμει )· αν θα πης προνοητή το Πνεύμα, είπες μαζί και τον Υιό· κι απλώς, ό,τι κι αν πης απ’ τα φυσικά για το ένα πρόσωπο, είναι και των δυό άλλων προσώπων, γιατί είναι μιά η θεία ουσία και απλή και έχει απαρατήρητα ενωμένα αυτά που λέγονται με φυσικόν τρόπο γι’ αυτήν. Υπάρχει δε αναγκαστικά διάκριση στα θεία πρόσωπα και θεωρείται το αντίστροφο. Γιατί αυτό που λέγεται για ένα πρόσωπο της Τριάδας, δεν μεταπίπτει εντελώς απαραίτητα σ’ ένα άλλο απ’ τα δυό πρόσωπα. Αν πης Πατέρα, είναι αδύνατο να πής τον Υιό ή το Πνεύμα Πατέρα· αν πης Υιό, αυτό δεν είναι ούτε του Πατέρα ούτε του αγίου Πνεύματος· αν πης πάλι αγέννητο τον Πατέρα, ως άναρχο, δεν μπορείς να πης τον Υιό και το Πνεύμα· αν πης γέννημα τον Υιό, αυτό δεν είναι ούτε του Πατέρα ούτε του αγίου Πνεύματος.
590. Κι έχουν αυτόν τον τρόπο αναγκαστικά τα προσωπικά, γιατί οι ιδιότητές τους δεν μεταπίπτουν ούτε βέβαια μεταβαίνουν, για να μην υπάρξη σύγχυση στη σταθερώτατη Τριάδα. Πώς θα είναι άλλωστε κυρίως ιδιότητα αυτό που είναι και με ένα άλλο κοινό; κατά κανέναν τρόπο. Ετσι να νοής λοιπόν και για το Πνεύμα. Τίποτα δεν προβάλλεται στην Τριάδα ( πρόβλημα εστί ), ούτε και ονομάζεται, παρά μόνον αυτό· όπως ακριβώς υπάρχει λοιπόν ένα που προβάλλεται, και είναι ιδιότητα αυτό του Πνεύματος, έτσι υπάρχει εφάμιλλα και ένας προβολέας αναγκαστικά, ώστε να είναι ιδιότητα κι αυτό εκείνου που προβάλλει. Ομολογεί δε και ο Θωμάς, ότι ο Πατέρας προβάλλει το Πνεύμα· δεν προβάλλει άρα και ο Υιός το Πνεύμα, ώστε να μην αναιρεθή η ιδιότητα μαζί με το μοναδικό και γίνη κοινό, πέρα από κάθε λογική, το προβάλλειν στον Πατέρα και τον Υιό και το άγιο Πνεύμα. Γιατί όπως αποδείξαμε πολλές φορές με τα λόγια των αγίων, αυτό που έρχεται απ’ τον Πατέρα στον Υιό γίνεται αναγκαστικά και στο Πνεύμα κοινό. Ενας είναι άρα ο προβολέας και μόνος, όπως ακριβώς ένας και μόνος κι ο γεννήτορας, ο Πατέρας, ώστε και να μένη η ιδιότητα αμετακίνητη και να αναλάμπη η θεία αλήθεια στα ιερά δόγματα : Με κακόν άρα και σφαλερόν τρόπο ανακατώνει ο Θωμάς τα φυσικά με τα προσωπικά, απ’ το οποίο και παρέχει αιρετικές διακηρύξεις ( αποφάσεις ).
591. « Το ότι είναι αρχή ο Υιός τού αγίου Πνεύματος δεν είναι αντίθετο στον λόγο του Υιού ούτε ως Θεού, αφού είναι και ο Πατέρας αρχή του αγίου Πνεύματος, ούτε ως Υιού, αφού είναι διαφορετική ( ετέρα ) η πρόοδος ( έξοδος… ) του Πνεύματος και διαφορετική η του Υιού· και δεν μάχεται αυτό που είναι εξ αρχής κατά μία πρόοδο, το να είναι αρχή της προόδου του άλλου. Απομένει πως δεν είναι αδύνατο λοιπόν να είναι αρχή ο Υιός του αγίου Πνεύματος· κι αυτό που δεν είναι αδύνατο, είναι δυνατό. Και δεν διαφέρει σε τίποτα στα θεία το να είσαι και να μπορής ( το είναι και δύνασθαι ), είναι άρα αρχή ο Υιός του αγίου Πνεύματος ».
592. Πρέπει να έμαθε να παίζη μάλλον με τη δολιότητα λόγων σοφίας παρά να θεολογή, όπως φαίνεται, ο Θωμάς· γιατί καμμιά πρόταση δεν έχει εδώ μαζί της την αλήθεια, αλλ’ όπως ακριβώς στρέφει αυτός που μεθάει ( ο μεθύων ) παράλογα τη γλώσσα και φωνάζει τα άναρθρα και τα σκοτεινά, έτσι κινώντας κι αυτός αντίθετα στις διδασκαλίες των αγίων τη γλώσσα, φωνάζει τά ανάρμοστα και σκοτεινά, τα οποία δεν είπε κανείς απ’ τους θεολόγους. Γιατί αν είναι, σύμφωνα με τις διδασκαλίες των θεοφόρων, μόνος ο Πατέρας πηγή της θεότητας και μόνος αιτία του Υιού και του Πνεύματος ( Ιωάννου Δαμασκηνού, Εκδοσις ακριβής της ορθοδόξου πίστεως Α΄12 ), δεν είναι δυνατόν να είναι ο Υιός αιτία του Πνεύματος, όπως ήδη αποδείξαμε. Πώς δεν είναι λοιπόν αντίθετο στον λόγο του Υιού, που είναι μόνον αυτός γεννητός απ’ τον Πατέρα κι απ’ αυτόν μόνον και με μοναδικόν τρόπο ( μόνως ) και μόνον, όπως έχει πη ο ιερός Γρηγόριος, το να είναι αρχή ο Υιός του αγίου Πνεύματος, κι όχι μόνον ( αντίθετο… ) στον λόγο του Υιού, αλλά και στον λόγο της θεότητας; Γιατί μόνη πηγή θεότητας είναι ο Πατέρας, και δεν είναι βέβαια και η θεότητα τού λόγου πηγή της θεότητας ( ο.π. ).
593. Κι αν είναι ένας ο γεννήτορας και προβολέας, ο Πατέρας, πώς δεν μάχεται αυτό που είναι εξ αρχής κατά μίαν πρόοδο, το να είναι αρχή της προόδου του άλλου; γιατί αυτά που είναι αντίθετα στον λόγο και τη λογική ( το εικός ) μάχονται ολοφάνερα την αλήθεια. Αν είναι λοιπόν αληθινό σύμφωνα με τον όρο της πίστης, ότι είναι μόνος ο Πατέρας αίτιος και αρχή του Υιού και του Πνεύματος, είναι φανερό, ότι μάχεται τον λόγο του Υιού το να είναι αρχή ο Υιός του αγίου Πνεύματος, επειδή δεν είναι αληθινό, όπως έχουμε ακριβώς πη.
Συνεχίζεται
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου