ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ (5)

Συνέχεια από: Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου 2017

2. Η ΤΡΙΑΔΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ.

Του Bruno Forte!

          

Το κέντρο της οικονομίας τής ιστορίας, ο τόπος, πάντοτε ζωντανός, όπου χορηγείται η Τριαδική αγάπη στους ανθρώπους, είναι το μυστήριο του Πάσχα. Αρχίζοντας απο την εμπειρία τού Αναστάντος, την οποία έκαναν οι πρώτοι μάρτυρες της Χριστιανικής πίστεως, ξαναδιαβάζεται το παρελθόν, εορτάζεται στο παρόν η συνάντηση με τον ζωντανό εν πνεύματι, αναγγέλεται το μέλλον τής Βασιλείας. Το γεγονός της αναστάσεως του Ιησού απο τους νεκρούς είναι το σημείο εκκίνησης του Χριστιανισμού, η νέα αρχή που περιέχει καθ'εαυτή ότι ιδιαίτερο υπάρχει στην πίστη στον Χριστό, στην πρωτάκουστη μοναδικότητά του. Η Τριαδική ομολογία, που είναι το περιεχόμενο αυτής της πίστεως, δέν είναι παρά η έκφραση αυτού που δόθηκε στο μυστήριο του Πάσχα. Το γεγονός του θανάτου και της αναστάσεως του Κυρίου είναι ο τόπος της Τριαδικής πίστεως, η εμπειρία που δρομολογεί, η πυκνή ανακεφαλαίωση της δόξης, που παρουσιάστηκε στην ιστορία στην οποία έχουμε πρόσβαση!

          Απο την άποψη της οικονομίας της σωτηρίας μπορούμε να πούμε λοιπόν πώς η Τριάδα, πρίν γίνει ακόμη μία ρητή ομολογία, είναι ένα γεγονός: και ακριβώς για να επικοινωνήσει την πηγή της που είναι το γεγονός του πάσχα, η Χριστιανική πίστη θα διατυπώσει την Τριαδική ομολογία και θα ξαναδιαβάσει στην μνήμη και στην εκπίδα ολόκληρη την ανθρώπινη δραστηριότητα στο φώς αυτής της ομολογίας. (καταλαβαίνουμε την δυστυχία της απολύτου ελλείψεως χάριτος: Τον δραματικό αγώνα της λογικής, μόνον με το εφόδιο των λέξεων, να χωρέσει τον αχώριστο ; χωρίς πίστη έστω;)

          Στο Τριαδικό γεγονός του πάσχα συνδέεται η Τριαδική επαναπροσέγγιση τής ιστορίας, με αφετηρία πλέον το πάσχα και επομένως η ανάπτυξη της Τριαδικής πίστεως στον χρόνο.

          Η Τριαδική Θεολογία εμφανίζεται τοιουτοτρόπως σαν την διήγηση, διαλογική μαζί και αφηγηματική, αυτών των σταθμών. Και επειδή η αφήγηση των πράξεων του Κυρίου σημαινει την δοξολογία του (Κασσιανός), προσφέρεται στο αφηγηματικό ακριβώς είδος της, σαν δοξολογία, Θεολογία της απαντήσεως και της εορτής, της Ευχαριστίας

[Τον άνδρα τον πολύπραγο τραγούδησέ μου ώ Πάσχα].

21. Η Τριαδική Ιστορια του Πάσχα.

α) Η εμπειρία του πάσχα.

         
 Στην αρχή υπήρξε η εμπειρία μίας συνάντησης: "Εις τους αποστόλους που είχε διαλέξει παρουσιάσθηκε ζωντανός μετά τα πάθη του με πολλάς αποδείξεις...(πρ, 1,3). Αυτή η συνάντηση ήταν τόσο καθοριστική γι'αυτούς, ώστε η ύπαρξή τους μεταμορφώθηκε ολοκληρωτικώς. Τον φόβο διαδέχθηκε το κουράγιο. Την εγκατάλειψη η κλήση. Οι φυγάδες γίνονται οι μάρτυρες για να μείνουν μάρτυρες μέχρι θανάτου, σε μία ζωή την οποία πρόσφεραν σ'Αυτόν χωρίς αμφιβολίες, τον οποίο είχαν προδώσει επίσης στην "ώρα του σκότους". Τί είχε συμβεί; Ένα κενό υπάρχει ανάμεσα στην δύση της Μεγάλης παρασκευής και το ξημέρωμα του Πάσχα! Ένα κενό διάστημα στο οποίο συνέβη κάτι τόσο σημαντικό, ώστε να ξεκινήσει την Χριστιανική κίνηση στην ιστορία! Εκεί όπου ο κοσμικός ιστορικός δέν μπορεί παρά να επιβεβαιώσει αυτή την νέα αρχή, παραιτούμενος απο την εξήγηση των αιτιών μετά την αποτυχία των διαφόρων ερμηνειών των "φιλελεύθερων" γύρω απο την γέννηση της πίστης του πάσχα, οι οποίες έτειναν να την μειώσουν σε μία εμπειρία καθαρά υποκειμενική των μαθητών, η Χριστιανική αγγελία, το Ευαγγέλιο, καταγεγραμμένη στα κείμενα της Κ.Δ, ομολογεί την συνάντηση με τον Αναστημένο σαν μία εμπειρία της χάριτος. Και σ'αυτή την εμπειρία διαθέτουμε την πρόσβαση ιδιαιτέρως μέσω των διηγήσεων των εμφανίσεων! Οι πέντε ομάδες διηγήσεων : (η παράδοση του Παύλου: 1 Κορ, 15,5-8, εκείνη του Μάρκου 16, 9-20, του Ματθαίου 28,9-10. 16-20 του Λουκά 24, 13-53 και του Ιωάννη 20, 14-29 και 21), δέν αφήνουν να εναρμονισθούν μεταξύ τους χρονολογικά και γεωγραφικά. Είναι δομημένες όμως στην ίδια δομή η οποία αφήνει να φανούν τα βασικά χαρακτηριστικά τής εμπειρίας για την οποία κάνουν λόγο. Ξαναβρίσκουμε πάντοτε την πρωτοβουλία του αναστημένου, την διαδικασία τής αναγνωρίσεως εκ μέρους των μαθητών, την αποστολή, όλα όσα τους καθιστούν μάρτυρες "Ο ην απ'αρχής, ο ακηκόαμεν, ο εωράκαμεν τους οφθαλμούς ημών, ο εθεασάμεθα και αι χείρες ημών εψηλάφησαν (1 Ιωάν 1,1). Η πρωτοβουλία του αναστημένου, το γεγονός ότι φανερώθηκε αυτός ζωντανός (Πρ. 1,3) να παρουσιασθεί (εδώ εμφανίζεται το ρήμα ώφθη, το οποίο χρησιμοποιείται στην 1 Κορ. 15,3-8 και στον Λουκά 24-34 και στην Π.Δ. στα Ελληνικά χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις Θεοφάνειες, Γεν 12,7/17,1/18,1/26,2), λέει ότι η εμπειρία των πιστών, των πρώτων Χριστιανών είχε αντικειμενικό χαρακτήρα. Υπήρξε κάτι που τους συνέβη, κάτι που "ήλθε σ'αυτούς, όχι κάτι που έγινε σ'αυτούς. Δέν υπήρξε η συγκίνηση της πίστης και της αγάπης που δημιούργησε το αντικείμενο της, αλλά ο Ζών, που προκάλεσε μ'έναν νέο τρόπο την πίστη και την αγάπη. Αυτό δέν αποκλείει, βεβαίως, την πνευματική πρόοδο, η οποία ήταν απαραίτητη στους πρώτους πιστούς για να "πιστέψουν στα μάτια τους", για να ανοίξουν εσωτερικά σε αυτό που συνέβη στον Ιησού Χριστό. Αυτό εξασφαλίζει η προοδευτική διαδρομή η οποία μεταφέρει απο την έκπληξη και την αμφιβολία στην αναγνώριση του Αναστημένου, "αυτών δέ διηνοίχθησαν οι οφθαλμοί, και επέγνωσαν αυτόν" (Λουκά 24,31). Αυτή η πρόοδος μας λέει την υποκειμενική διάσταση και την πνευματική τής πηγαίας εμπειρίας τής Χριστιανικής πίστης και εγγυάται τον χώρο τής ελευθερίας τής συνάντησης. Σε μία σχέση άμεσης και επικίνδυνης γνώσης, ο Ζών προσφέρεται στους δικούς του και τους καθιστά ζωντανούς μιας νέας Ζωής, της δικής Του, μάρτυρες του, εκείνης της συνάντησης μ'Αυτόν η οποία χάραξε για πάντα την ύπαρξή τους: "Πορευθέντες εις τον κόσμον άπαντα κηρύξατε το Ευαγγέλιον πάση τη κτίσει" (Μάρκον 16,15). "Ον ο Θεός ήγειρεν εκ νεκρών, ού ημείς μάρτυρες έσμεν" (Πρ. 3,15). Η εμπειρία του Πάσχα, αντικειμενική και υποκειμενική μαζί-λόγω της συνάντησης ανάμεσα στον Ζώντα και τους δικούς του, παρουσιάζεται λοιπόν σαν μεταμορφωτική εμπειρία. Απο αυτή κατάγεται η αποστολή, απο αυτή αντλεί πνοή ή κίνηση η οποία θα απλωθεί μέχρι τα πέρατα της οικουμένης. Αυτή προσφέρεται λοιπόν σαν εμπειρία μιας διπλής ταυτότητος στην αντίφαση: της πρώτης ανάμεσα στον Αναστάντα Χριστό, τον ταπεινωμένο του Σταυρού, της δεύτερης, ανάμεσα στους φυγάδες της Μ.Παρασκευής και τους μάρτυρες του Πάσχα. Στον Αναστάντα αναγνωρίζεται ο Εσταυρωμένος και αυτή η αναγνώριση, η οποία δένει τον υπέρτατο ενθουσιασμό στην υπέρτατη ντροπή, μεταμορφώνει τον φόβο των μαθητών σε κουράγιο και γίνονται νέοι άνθρωποι, ικανοί να αγαπήσουν την αξιοπρέπεια της ζωής που έλαβαν σαν δώρο, περισσότερο απο την ίδια την ζωή, έτοιμοι στο μαρτύριο.

          Γιατί η εμπειρία της συνάντησης με τον Αναστάντα αλλάζει τόσο βαθειά την ύπαρξη των μαθητών; Η απάντηση είναι δυνατή μόνον εάν ανοίξουμε μ'αυτούς, στην Τριαδική εμβάθυνση των γεγονότων του Πάσχα. Η ανάσταση και ο σταυρός, στιγμές του προφήτη της Γαλιλαίας, εισπράττονται σαν πράξεις στις οποίες παρενέβη πάνω του και γι'αυτόν ο "Θεός του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακωβ, ο Θεός των πατέρων μας" (Πρ 3,13), ο οποίος ενήργησε με δύναμη σύμφωνα με το πνεύμα του αγιασμού" (Ρώμ. 1,4). Εκείνος ο ίδιος ο Θεός μας απέδειξε σε όλα αυτά την αγάπη του (Ρώμ. 5,8), ευλογώντας μας με κάθε πνευματική ευλογία στους ουρανούς, εν Χριστώ", και "ενωθήκαμε με τον Χριστό και εσφραγισθήκαμε με το πνεύμα το Άγιον" (Εφ. 1,3-14). Η παρουσία του Πατρός, η εν πνεύματι πρωτοβουλία του, προσφέρονται σαν θεμέλιο και σαν τελευταία καταγωγή τόσο της ταυτότητος στην αντίφαση ανάμεσα στον Εσταυρωμένο και τον Αναστάντα, όσο και της ταυτότητος στην αντίφαση η οποία προκύπτει απο αυτή, ανάμεσα στους παλαιούς ανθρώπους του φόβου και της αρνήσεως και τους νέους ανθρώπους της μαρτυρίας μέχρι του δώρου της ζωής. Σύμφωνα με την πίστη της καταγωγής, το πάσχα γίνεται η δική μας ιστορία, διότι είναι η Τριαδική ιστορία του Θεού...

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.