Στέργιος Σεβαστιάν
Μετά την κήρυξη του διπλωματικού αποκλεισμού του Κατάρ, από χώρες του Κόλπου, άλλα και από άλλες του αραβικού κόσμου, πολύς λόγος γίνεται για τη νέα γεωπολιτική κατάσταση που διαμορφώνεται στη Μέση Ανατολή. Ο συνασπισμός, με προεξάρχοντες τους Σαουδάραβες, κατέληξε στην απομόνωση του Αλ Θάνι, έπειτα, πιθανώς, από παρότρυνση του αμερικανού προέδρου Τράμπ. Τα καταριανά υπερκέρδη, μέσω της αξιοποίησης των τεραστίων αποθεμάτων του σε φυσικό αέριο, χρησιμοποιήθηκαν για εξαγορά επιρροής στη Δύση, είστε μέσω χρηματοδότησης think tanks, είτε μέσω εμπλοκής σε μεγάλα επιχειρηματικά projects. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν και για την γεωπολιτική μεγέθυνση του Κατάρ, κυρίως μέσω της υποστήριξης των Αδελφών Μουσουλμάνων σε Μέση Ανατολή και Μαγκρέμπ, καθώς και εξτρεμιστικών ισλαμιστικών ομάδων, φθάνοντας μέχρι το Daesh. Οι τελευταίες του αυτές επαφές, ήταν αυτές που παρείχαν τελικά την αφορμή για την συντονισμένη κίνηση Δύσης και Αράβων εναντίον του, χωρίς να παραγνωρίζεται η ισραηλινή συμμετοχή.
Μέχρι στιγμής, η μοναδική εμπλοκή της χώρας μας στην υπόθεση έχει να κάνει με την διπλωματική εκπροσώπηση της Αιγύπτου στο Κατάρ. Αναμφισβήτητα όμως, η απομόνωση της πολιτικής του καταριανού σείχη, προσφέρει σημαντικές δυνατότητες στην ελληνική εξωτερική πολιτική, χωρίς αυτό να σημαίνει πως η μεσολαβητική στάση του ελληνικού ΥΠΕΞ δεν αποφέρει κέρδη.
Κατ αρχήν, μόνο θετικό μπορεί να χαρακτηριστεί το γεγονός, ότι η Τουρκία, δεδομένης της στρατηγικής της προσέγγισης με το Κατάρ, και της ιδεολογικής συγγένειας του Ερντογάν με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, οι οποίοι εξοβελίζονται, μπαίνει απέναντι στην δυτική πολιτική στην περιοχή, υποσκάπτοντας έτσι ακόμα περισσότερο την θέση της ανάμεσα στους συμμάχους της Δύσης. Ο τούρκος πρόεδρος, μετά και την προσέγγιση με τη Ρωσία, βλέπει τα περιθώρια ελιγμών του ολοένα και να στενεύουν, καθώς σχεδόν όλες οι επιλογές του τον φέρνουν σε αντιπαράθεση με τα αμερικανικά, κυρίως, συμφέροντα. Εφόσον επιλέξει να σταθεί στο πλευρό του Αλ Θάνι, θα διευκολύνει την διοίκηση Τραμπ να ισχυροποιήσει τις SDF και να παραχωρήσει αυξημένα προνόμια στους Κούρδους της Συρίας, που μπορεί να φθάνουν έως και την αυτοδιάθεση.
Και αυτό ακριβώς αποτελεί τον δεύτερο πυλώνα των ελληνικών συμφερόντων στην υπόθεση. Τα τουρκικά επιχειρήματα για συμμετοχή αντιπολιτευόμενων ομάδων, ελεγχόμενων από την Τουρκία, στην επιχείρηση εναντίον του Daesh στη Συρία, μετά την αποπομπή των χρηματοδοτών των Αδελφών Μουσουλμάνων, φαίνονται να εξασθενούν. Εκτός αυτού, η αυξανόμενη πίεση στα νοτιοανατολικά της Τουρκίας, δεν θα της επιτρέψει να στρέψει το κεντρικό της ενδιαφέρον δυτικά. Βέβαια, για να εξετάσουμε και την αντίθετη εκδοχή, ένα τελειωτικό χτύπημα στον Ερντογάν, μέσω Συρίας, πιθανόν να μην του άφηνε άλλη διέξοδο, από αυτή του Αιγαίου.
Αναμένεται λοιπόν, μία αύξηση της γεωπολιτικής αξίας της Ελλάδος, σταθερού ΝΑΤΟικού συμμάχου και μέλους της ΕΕ, όταν η Τουρκία μοιάζει να προτιμά τους ισλαμιστές ομοϊδεάτες της και να προσεγγίζει Ρώσους και Ιρανούς, φυσικούς αντιπάλους της Δύσης. Και εδώ ακριβώς εδράζεται το μεγάλο στοίχημα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής: η πλήρωση του γεωπολιτικού κενού, το οποίο φαίνεται να δημιουργείται στην περιοχή.
Τα ενεργειακά δρώμενα στη Μεσόγειο, και ιδιαιτέρως στην κυπριακή, την αιγυπτιακή, άλλα προσεχώς και στην ελληνική ΑΟΖ, μοιάζουν να επωφελούνται από τις εξελίξεις. Εκτός των δεδομένων γεωγραφικών πλεονεκτημάτων που έχουν τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, η πιθανή ενεργειακή εμπορική απομόνωση του Κατάρ, -πιθανόν και του Ιράν- απο τη Δύση -λέγε με ΕΕ-, θα προσδώσει μία ακόμα μεγαλύτερη αξία στην περιοχή.
Η εναντίωση στους Αδελφούς Μουσουλμάνους θα σταθεροποιήσει το αντιτουρκικό καθεστώς Σίσι στην Αίγυπτο, ιδίως τώρα που εξοπλίζεται γοργά απο Δύση και Ρωσία για να αντιμετωπίσει την εγχώρια τρομοκρατία, άλλα και να επιχειρεί στη γειτονική Λιβύη εναντίον των ισλαμιστών. Η σταθεροποίηση Σίσι, με την ταυτόχρονη αποδυνάμωση Ερντογάν, δεδομένης της αμερικανικής εμπλοκής σε θαλάσσια οικόπεδα σε Ελλάδα και Κύπρο, άλλα και των Ισραηλινών ενεργειακών συμφερόντων, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων οριοθέτησης της ελληνικής ΑΟΖ. Σ αυτό, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και την σιωπηρή αποδοχή των ελληνικών οικοπέδων από την κυβέρνηση του Τομπρούκ, που ελέγχει ο λεγόμενος Εθνικός Λιβυκός Στρατός και η εκεί Βουλή των Αντιπροσώπων. Ναι, σωστά μαντέψατε, πρόκειται για τους αντιπάλους των Λίβυων Αδελφών Μουσουλμάνων, οι οποίοι υποστηρίχθηκαν απο Τουρκία και Κατάρ.
Μαζί με την στρατηγική αναβάθμιση της χώρας μας, ως προς τους δυτικούς συμμάχους, η υποστήριξή μας στο εγχείρημα εναντίον του συμμάχου της Τουρκίας, θα ισχυροποιήσει τη θέση της χώρας μας στον, συνασπισμένο πλέον, αραβικό κόσμο. Η ήδη εφαρμοζόμενη στρατιωτική συνεργασία της Ελλάδος με την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δύναται να λάβει στρατηγικό χαρακτήρα. Αν συνυπολογίσουμε και την εντεινόμενη ελληνοισραηλινή προσέγγιση, η Ελλάς έχει την τύχη να συνεργάζεται σχεδόν με όλους τους δρώντες της διαμορφούμενης “συμμαχίας”. Μ’αυτόν τον τρόπο, μπορεί να παράσχει και μία πολυπόθητη στρατηγική “προστασία” στην Κύπρο.
Τέλος, η πιθανή απομόνωση εξτρεμιστικών ισλαμιστικών ομάδων μετά το τέλος της χρηματοδότησής τους, τώρα που η επιχείρηση εναντίον του Daesh εντείνεται, μπορεί να ανασχέσει τις ροές τρομοκρατών προς την Ευρώπη και να ανακουφίσει τη χώρα μας από την ευθύνη αυτών των ροών.
Ο αποκλεισμός αυτός του Κατάρ όμως, θα πρέπει να φέρει μία σημαντική μεταβολή στην πολιτική του εμιράτου και να επανέλθει στις φυσιολογικές οικονομικές του δραστηριότητες. Ο χειρισμός της υπόθεσης θα πρέπει να γίνει με τρόπο προσεκτικό, ούτως ώστε να μην θιγούν οι σημαντικές, υπάρχουσες και μελλοντικές, καταριανές επενδύσεις στη χώρα.
Ούτως ή άλλως, δεν αναμένεται οι ΗΠΑ να τραβήξουν κι άλλο το σκοινί της αντιπαράθεσης, καθώς έχουν κι αυτοί τα δικά τους συμφέροντα. Η αμερικανική αεροπορική βάση στο Κατάρ είναι ιδιαιτέρως σημαντική για τον έλεγχο της περιοχής, ενώ δεν θα πρέπει να ξεχνάμε την κοινή εμπλοκή της Exxon Mobil και της Qatar Petroleum στο οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ. Ο Rex Tillerson, για ευνόητους λόγους, δύσκολα θα αφήσει να διαιωνίζεται αυτή η κατάσταση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου