Η διαχρονικά προβληματική κατάσταση της Ιαπωνικής οικονομίας, με τις εκάστοτε κυβερνήσεις της αλλά και την κεντρική της τράπεζα να προσπαθούν με κάθε πρόσφορο μέσο να τονώσουν την ανάπτυξη και να βάλουν τέλος στον αποπληθωρισμό έχει δείξει ότι ο απεγκλωβισμός από ανάλογες καταστάσεις είναι ιδιαίτερα δύσκολος.
Άρθρο
– του Σαράντου Λέκκα
Και όταν είναι δύσκολος για μια μεμονωμένη χώρα γίνεται εύκολα κατανοητό ότι ο βαθμός δυσκολίας αυξάνεται πάρα πολύ όταν μιλάμε για ένωση κρατών όπως η Ευρωπαϊκή όπου απαιτούνται ευρύτερες συναινέσεις παρασκηνιακού χαρακτήρα για την επιλογή των κατάλληλων μέτρων για την αντιμετώπιση μιας δυσμενούς συγκυρίας.
Στην Ιαπωνία η αντιμετώπιση της χαμηλής ανάπτυξης αντιμετωπίστηκε με την απόλυτη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής από την κεντρική τράπεζα της χώρας και από την αύξηση των δημοσίων δαπανών μέσω κυβερνητικών
αποφάσεων προς την εκτέλεση μεγάλων έργων υποδομής.
Ο συνδυασμός των ανωτέρω παρεμβάσεων όμως δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα πάρα το γεγονός ότι τα πακέτα των κυβερνητικών δαπανών συνεχώς αυξάνονταν όπως
επίσης μεγεθύνονταν και το ενεργητικό της κεντρικής τράπεζας από τις αγορές ομολόγων ,μετοχών και άλλων στοιχείων από τράπεζες και ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Η αποτυχία των μέτρων οδήγησε στην αποδοχή του εγκλωβισμού και από την εκτελεστική εξουσία της Ιαπωνίας σε σημείο που να γίνει ευρύτερα γνωστή η θεωρία με τα τρία βέλη.
Δηλαδή η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής και η αύξηση των δημοσίων δαπανών δεν ήταν αρκετή χωρίς την απελευθέρωση των αγορών.
Στην ουσία το τρίτο βέλος αφορούσε τα διαρθρωτικά εμπόδια της ανάπτυξης, το αντιπαραγωγικό κόστος εισόδου σε διάφορες αγορές, την ανεπάρκεια της λειτουργίας
διάφορων αγορών ενώ σε αυτά προσμετρούσαν και τη διάσταση της υπερχρέωσης φυσικών και νομικών προσώπων.
Δηλαδή αναγνώριζαν ότι η ομαλή λειτουργία των εσωτερικών αγορών αλλά και η δυνητικά ισχυρή αγοραστική δύναμη των πολιτών με τις εξίσου σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις
μπορούν να διαμορφώσουν όρους απεγκλωβισμού από παρατεταμένες περιόδους στασιμότητας και αποπληθωρισμού .
Όταν η κεντρική Τράπεζα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δια του πρώην προέδρου της κ. Ντράγκι δημοσιοποιούσε το περίφημο ΄ότι χρειαστεί ( whatever it takes) με την έννοια ότι θα πράξη οτιδήποτε κρίνει ότι μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της ρευστότητας και στην τόνωση των τιμών πολλοί πίστευαν ότι η επαναφορά της ευρωπαϊκής οικονομίας σε δρόμους ανάπτυξης θα ήταν θέμα χρόνου.
Όπως καταγράφηκε έκαναν λάθος, όπως λάθος ήταν και οι κατά καιρούς υπαναχωρήσεις της ίδιας της τράπεζας από τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης όταν είχε την εντύπωση ότι η κατάσταση ομαλοποιούνταν.
Δυο φορές κατά το παρελθόν η ΕΚΤ έβαλε τέλος σε προγράμματα της νομίζοντας ότι η ενίσχυση των τιμών είχε παγιωθεί και ότι οι πρόδρομοι δείκτες ανάπτυξης αποκάλυπταν ένα ευοίωνο μέλλον.
Η πρώτη ατυχή προσπάθεια απόσυρσης των μη συμβατικών μέτρων νομισματικής πολιτικής έγινε στις αρχές του 2010.
Να θυμίσουμε ότι η ψευδαίσθηση που υπήρξε στα τέλη του 2009 ότι οι συνθήκες στις χρηματοπιστωτικές αγορές είχαν βελτιωθεί δρομολόγησε πλαίσια άρσης της εφαρμογής
ορισμένων μη συμβατικών μέτρων νομισματικής πολιτικής στις αρχές του 2010.
Όμως όλες οι ψευδαισθήσεις κάποια στιγμή δίνουν τη θέση τους στην πραγματικότητα έτσι και σε αυτή την περίπτωση δηλαδή κατά την διάρκεια του 2010 οι ανησυχίες για δημοσιονομική κατάσταση ορισμένων κρατών μελών δυσχέρανε και πάλι την λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.
Αποτέλεσμα τον Μάιο του 2010 η ΕΚΤ να επαναφέρει τα περισσότερα μη συμβατικά μέτρα με στόχο την διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Εκείνο που στη ουσία είχε αυξηθεί ήταν ο κίνδυνος του αντισυμβαλλόμενου όπου κανένας δεν εμπιστεύονταν κανένα διότι απλά υποπτεύονταν το χειρότερο ,έτσι αντί η μια τράπεζα για παράδειγμα να δανείζει την άλλη τοποθετούσε την πλεονάζουσα ρευστότητα στην ΕΚΤ.
Και ομιλούμε για ρευστότητα προς τα τέλη του 2011 της τάξεως των 269 δις € πόσο ρεκόρ από την εποχή της κατάρρευσης της Lehman Brothers.
Η δεύτερη ήταν σχετικά πρόσφατη.
Όπως είναι γνωστό από τον Μάρτιο του 2015 το Ευρωσυστημα άρχισε να πραγματοποιεί σε
ευρεία κλίμακα αγορές τίτλων με αντισυμβαλλόμενους κυρίως εμπορικές και επενδυτικές τράπεζες.
Με αυτές τις αγορές επιδιώκονταν η ενίσχυση της ρευστότητας του πιστωτικού συστήματος
.
Από τον Μάρτιο του 2017 η ΕΚΤ άρχισε να μειώνει σταδιακά το ύψος των κατά μήνα καθαρών αγορών τίτλων μηδενίζοντας τις στα τέλη του 2018.
Ωστόσο βλέποντας κατά το 2019 την εξασθένηση της οικονομικής δραστηριότητας και φυσικά των πληθωριστικών πιέσεων αποφάσισε να επαναφέρει τις αγορές τίτλων από τον Νοέμβριο του ίδιου έτους.
Και μόνο η επανάληψη –επαναφορά των προγραμμάτων της έδειξε ότι είχε κάνει λάθος.
Αρά το σημαντικότερο βέλος από μόνο του δεν μπορεί να δώσει λύση.
Για την Ευρωπαϊκή οικονομία απομένουν τα αλλά δύο, η αύξηση των δημοσίων δαπανών και η απελευθέρωση των αγορών.
Εάν κρίνουμε από την περίπτωση της Ιαπωνίας όπου ενώ ήταν πιο εύκολη η λήψη μέτρων αναφορικά με την αύξηση των δημοσίων δαπανών λόγω της ανυπαρξίας πλαφόν και το
μέτρο δεν απέδωσε, τότε πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι τα τρία βέλη ούτε στην περίπτωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα βρούν τον στόχο τους, δεδομένου επίσης ότι ο βαθμός
απελευθέρωσης των ευρωπαϊκών αγορών είναι μεγαλύτερος του Ιαπωνικού .
Προσωπικά πιστεύουμε ότι στα τρία βέλη θα πρέπει απαραίτητα να προστεθεί και ένα τέταρτο που αφορά τα μέτρα μείωσης των εμπορικών πλεονασμάτων.
Η ανισορροπία που υπάρχει στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ώστε κράτη μέλη με πλεονάσματα να ενισχύσουν την εσωτερική τους ζήτηση επιδοτώντας έμμεσα την παραγωγική μηχανή των ελλειμματικών.
Προσωπικά πιστεύουμε ότι αυτό το βέλος το τέταρτο θα δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες απεγκλωβισμού διαμορφώνοντας όρους ανάπτυξης και φυσικά ενίσχυσης της
ζήτησης με παραγωγικό τρόπο.
Τα τρία βέλη ως συστατικό του φαρμάκου δεν έχει δικαιώσει τους εμπνευστές του οπότε χρειάζεται ενίσχυση ώστε η στασιμότητα και αποπληθωρισμός να αντιμετωπισθούν
ριζικότερα.
Φυσικά απαιτείται διεθνής συνεργασία που εάν κρίνουμε από τα πλεονάσματα ορισμένων ευρωπαϊκών κρατών θα είναι δύσκολα επιτεύξιμη.
ΛΕΚΚΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ
https://analyst.gr/2020/03/19/ta-tessera-veli/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου