Χρήματα από το ελικόπτερο

Πρόκειται για ένα κλασσικό μέτρο που αφορά την καταπολέμηση της πτώσης του ρυθμού ανάπτυξης – μέσω της αύξησης της ποσότητας πληθωριστικού χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες, για τη στήριξη της ζήτησης και τη σταθεροποίηση των επιχειρήσεων. Ο κορώνα-ιός όμως απειλεί την Οικονομία κυρίως από την πλευρά της προσφοράς – επειδή οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι δεν παράγουν, ως αποτέλεσμα του κλειδώματος (Lock Down) των οικονομιών. Σε μία τέτοια περίπτωση δεν βοηθούν ούτε τα χαμηλά επιτόκια, ούτε τα επί πλέον χρήματα – ενώ οι δυνατότητες των κεντρικών τραπεζών να τονώσουν την οικονομία είναι περιορισμένες. Βέβαια, σε χώρες που δεν έχουν δική τους κεντρική τράπεζα, το μοίρασμα δωρεάν χρημάτων από την κυβέρνηση είναι δημοσιονομικό και όχι νομισματικό μέτρο, ενώ δεν αυξάνει την ποσότητα χρήματος – οπότε θεωρητικά δεν θα προκαλούταν πληθωρισμός. Μένει όμως να αποδειχθεί στην πράξη, αφού εφαρμόζεται για πρώτη φορά.

“Συνολικά θα στηριχθούν με ένα επίδομα ύψους 800 € περίπου 1,7 εκ. εργαζόμενοι ή το 81% του συνόλου των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Παράλληλα καλύπτονται οι ασφαλιστικές εισφορές τους επί του ονομαστικού τους μισθού, για 45 μέρες. Το δώρο του Πάσχα θα καταβληθεί στο σύνολό του.

Στην περίπτωση κατά την οποία η εργασιακή σχέση των απασχολουμένων σε επιχειρήσεις τίθεται σε προσωρινή αναστολή, το ποσό του δώρου Πάσχα που αντιστοιχεί στο χρονικό διάστημα αναστολής της, καταβάλλεται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Επιπλέον, 108.000 εργαζόμενοι στα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας της χώρας, ιατρικό, νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό, οι εργαζόμενοι στο ΕΚΑΒ, οι εργαζόμενοι στον ΕΟΔΥ, καθώς και όσοι υπηρετούν στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, θα λάβουν έκτακτη ενίσχυση”.

Επικαιρότητα

Με τα παραπάνω μέτρα η Ελλάδα εγκαινίασε τα «χρήματα από ελικόπτερο», παρά το ότι είναι χρεοκοπημένος τόσο ο δημόσιος, όσο και ο ιδιωτικός της τομέας – αν και στην ουσία δεν πρόκειται για νομισματικά μέτρα αλλά για δημοσιονομικά, αφού δεν εκδίδονται νέα χρήματα από την κεντρική της τράπεζα που δεν διαθέτει, ως μέλος της Ευρωζώνης. Στο θέμα τώρα των «χρημάτων από το ελικόπτερο» έχουμε αναφερθεί ήδη στο παρελθόν (ανάλυση) – οπότε δεν χρειάζεται να το επαναλάβουμε.

Εν τούτοις, πρόκειται για ένα κλασσικό μέτρο που αφορά την καταπολέμηση της πτώσης του ρυθμού ανάπτυξης – μέσω της αύξησης της ποσότητας χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες, για τη στήριξη της ζήτησης και τη σταθεροποίηση των επιχειρήσεων. Ο κορώνα-ιός όμως απειλεί την Οικονομία κυρίως από την πλευρά της προσφοράς, επειδή οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι δεν παράγουν, ως αποτέλεσμα του κλειδώματος (Lock down) των οικονομιών – οπότε η όποια ζήτηση σύντομα δεν θα καλύπτεται, πόσο μάλλον η αυξημένη από τα δωρεάν χρήματα, με αποτέλεσμα την άνοδο των τιμών. Σε κάθε περίπτωση, σε περιόδους κρίσεων προσφοράς, δεν βοηθούν ούτε τα χαμηλά επιτόκια, ούτε τα επί πλέον χρήματα – ενώ οι δυνατότητες των κεντρικών τραπεζών να τονώσουν την οικονομία είναι περιορισμένες.

Περαιτέρω, ένα μήνα προηγουμένως υιοθετήθηκε το μέτρο από το Χονγκ Κονγκ – αφενός μεν για την τόνωση της οικονομίας, αφετέρου λόγω των πολιτικών ανησυχιών που είχαν προκαλέσει έντονες κοινωνικές αναταραχές (άρθρο). Μοιράσθηκαν δηλαδή από την κυβέρνηση περίπου 1.200 € σε όλους τους κατοίκους, ηλικίας άνω των 18 ετών – ενώ δόθηκαν επίσης φορολογικές ελαφρύνσεις και εγγυήσεις, για τα χρέη των επιχειρήσεων.

Ανάλογες ενέργειες, αλλά με μικρότερα ποσά, δρομολογήθηκαν από τη Σιγκαπούρη και το Μακάο – όπου όμως το Χονγκ Κονγκ δεν πλήρωσε με καινούργια χρήματα, αφού δεν έχει δική του κεντρική τράπεζα, αλλά από τις ρεζέρβες του ύψους περίπου 125 δις €. Τέτοιες ρεζέρβες προφανώς δεν διαθέτει η Ελλάδα – οπότε είναι πρόβλημα για την οικονομία της, αν και η κυβέρνηση υποθέτει, πιθανότατα σωστά ότι, εάν δεν το έκανε η ζημία θα ήταν πολύ μεγαλύτερη. Εάν δε συνεχιστεί η κρίση, είναι πολύ πιθανόν να υιοθετήσουν και άλλες χώρες μέτρα που μέχρι σήμερα ήταν θεωρητικά.

Συνεχίζοντας, η ιδέα των «χρημάτων από ελικόπτερο», την οποία έχει περιγράψει ο M. Friedman το 1969, βασίζεται στο μοίρασμα χρημάτων απ’ ευθείας στον πληθυσμό από την κεντρική τράπεζα – όπου όμως το Χονγκ Κονγκ διαθέτει μόνο ένα νομισματικό συμβούλιο, με την αποστολή να διατηρεί σταθερή την ισοτιμία του δικού του δολαρίου με το αμερικανικό δολάριο. Επομένως πρόκειται ουσιαστικά για δημοσιονομική και όχι για νομισματική πολιτική – αν και η διαφοροποίηση αυτή δεν έχει ιδιαίτερο νόημα, σύμφωνα με διάφορες αναλύσεις (πηγή).

Εν τούτοις, υπάρχει μία σημαντική διαφορά: το ότι με τα «χρήματα από ελικόπτερο», κατά την αυθεντική αναφορά του M. Friedman, επηρεάζεται σε μεγαλύτερο βαθμό ο πληθωρισμός από τα δημοσιονομικά, επειδή πρόκειται για νέα χρήματα που διοχετεύονται στην κυκλοφορία. Εάν όμως αποδειχθεί πως και τα «δωρεάν χρήματα» που προέρχονται από δημοσιονομικά μέτρα έχουν ανάλογο αποτέλεσμα, σε μία εποχή που ο πλανήτης βιώνει μία κρίση προσφοράς, τότε δεν θα αποφευχθεί ο στασιμοπληθωρισμός – ο υψηλός πληθωρισμός δηλαδή σε συνθήκες ύφεσης, ακόμη και σε χώρες με χαμηλή ρευστότητα λόγω των μνημονίων τα τελευταία δέκα χρόνια, όπως η Ελλάδα.

 Βασίλης Βιλιάρδος30 Μαρτίου 2020

https://analyst.gr/2020/03/30/xrimata-apo-to-elikoptero/