ΤΟ “ΚΑΚΟ ΣΤΟΝ ΘΕΟ” (16)

Συνέχεια από: Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2020

ΤΟ ΚΑΚΟ ΣΤΟΝ ΘΕΟ 

Του Antonio Stevenazzi.

          

ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, 
ΔΗΛΑΔΗ Ο ΘΕΟΣ ΣΑΝ ΑΒΥΣΣΑΛΕΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ(συνέχεια)

Το “κακό στον Θεό”, τουτέστιν η οντολογία τού κακού!

Τώρα όμως, σ’αυτή την γλιστερή και αγωνιώδη κίνηση τής σημαντικής, τής οποίας η σύσταση παραπέμπει σε συμβολικές εκφράσεις οι οποίες είναι συμβολικές όχι λόγω κάποιου ελαττώματος και ακρίβειας αλλά λόγω πλεονάσματος σημασίας, πρέπει να συλλάβουμε την πρόθεση που κρύβεται βαθειά σ’αυτή, να εισέλθουμε δηλαδή στον σκοτεινό συμβολικό του πλούτο! Δεν πρόκειται λοιπόν να διαβάσουμε στον λόγο τού Pareyson δύσκολους στοχασμούς και προκλητικές εκφράσεις για τον Θεό και τον κόσμο του, διότι τότε θα μας έφτανε ένα τίποτα για να τον φιμώσουμε λόγω Γνωστικού πειρασμού, χάνοντας όμως ολόκληρη την σημασία του! Δεν είναι αυτή η αληθινή πρόθεση τού Pareyson, αλλά εκείνη τής αποδοχής μέχρι τα βάθη του, τής εξομολογήσεως χωρίς φόβο, τής αναγνωρίσεως με ριζικό τρόπο, τήν καταστροφική και απέραντη και απάνθρωπη δύναμη τού κακού, και την τρομακτική του εκμηδενιστική επάρκεια! Αυτό που γίνεται στόχος εδώ δεν είναι ο Θεός, ο οποίος μένει απείραχτος στην θετικότητά του, αλλά το κακό. Μόνον αυτό!

          Γι’αυτό πιστεύω ότι το βασικό σημείο-κλειδί, το κέντρο ολόκληρης τής σύλληψης τού “κακού στον Θεό” τού Pareyson, βρίσκεται στο πέρασμα από το καταγωγικό επίπεδο τής ελευθερίας τού Θεού, στο επίπεδο τής παράγωγης ελευθερίας τού ανθρώπου. Στην ιδιαίτερη σχέση η οποία εγκαθίσταται ανάμεσα στις δύο ελευθερίες, στην ειδική σχέση, τέλος, που συνδέει αυτές τις δύο με το κακό. Εδώ τοποθετείται και κατανοείται η βασική διάκριση του Pareyson ανάμεσα στην καταγωγή του κακού και στον δημιουργό του κακού. “Σχετικά με το κακό, γράφει ο Pareyson, μία διάκριση επιβάλλεται στην Θεότητα, ανάμεσα στήν καταγωγή και τήν πραγματοποίηση! Ο Θεός είναι χωρίς αμφιβολία η καταγωγή τού κακού, αλλά οπωσδήποτε δεν είναι αυτός που το πραγματοποίησε, κάτι που ανήκει στον άνθρωπο… Στον Θεό έλκουν την καταγωγή τους όχι μόνον το καλό αλλά και το κακό… με την έννοια ότι αυτός στην απροσμέτρητη άβυσσο τής ελευθερίας αφήνει χώρο, ακόμη καλύτερα δίνει τήν θέση στην ανθρώπινη ελευθερία, έτσι ώστε ο δημιουργός του κακού είναι ο άνθρωπος και μόνον ο άνθρωπος… Αυτό το άφημα τής θέσης στην ανθρώπινη ελευθερία δεν είναι άλλο, κατά βάθος παρά η επιμήκυνση τής θείας ασάφειας. Και από αυτή τήν οπτική γωνία ο Θεός δεν μπορεί να μην υπολογισθεί σαν την καταγωγή τού κακού χωρίς να μπορούμε να πούμε ότι είναι ο δημιουργός. Καταγωγή του κακού, όχι καθότι το δημιουργεί ή είναι η αιτία, ή το προκαλεί ή το επιτρέπει, αλλά καθότι το απελευθερώνει και μάλιστα το συμβουλεύει-μέσω τής νοσηρής έλξης η οποία ενεργεί από εκείνη την δυνατότητα τού κακού η οποία είναι έμφυτη, μάλιστα δε θαμμένη, σ’αυτόν -την ίδια στιγμή που δίνει την θέση στην ανθρώπινη ελευθερία και την σέβεται στην άσκησή της… Οπωσδήποτε ο άνθρωπος και όχι ο Θεός είναι ο δημιουργός του πραγματικού κακού, της αμαρτίας και της ενοχής. Αλλά μία παραπομπή στον Θεό είναι αναπόφευκτη, διότι υπάρχει μία έννοια σύμφωνα με την οποία το κακό προϋπάρχει τού ανθρώπου, και σ’αυτή του την προΰπαρξη βασίζεται ο οντολογικός χαρακτήρας που τού ανήκει. Δεν μπορούμε να δεχθούμε ότι ο άνθρωπος έχει τόση δημιουργικότητα ώστε να επινοήσει το κακό: αυτός ο οποίος είναι ο μοναδικός δημιουργός τού κακού, δεν μπορεί να το έχει ανακαλύψει! Η δημιουργικότης του καί η δύναμίς του είναι περιορισμένα και φτάνουν ίσα ίσα να ανακαλύψει το κακό σαν δυνατότητα προς πραγματοποίηση και να το πραγματοποιήσει πραγματικά αφού έχει ανακαλύψει την δυνατότητα, είναι ήδη αρκετό γι’αυτόν. Αλλά που μπορεί να ανακαλύψει τήν δυνατότητα τού κακού εάν όχι στον Θεό; Ο οποίος δεν είναι μεν ο δημιουργός αλλά οπωσδήποτε η καταγωγή του! Μ’αυτή την σημασία, για τον Pareyson, είναι τελείως νόμιμη η “μανιχαϊστική απαίτηση τής αδυναμίας να παραμείνουμε σε φυσικό και ηθικό  επίπεδο για νά λογαριάσουμε το κακό το οποίο είναι τόσο διαδεδομένο στον κόσμο, και τής ανάκης να ανεβούμε σε ένα “μεταφυσικό” επίπεδο, ανώτερο της ηθικής, σε ένα προϋπάρχον κακό, δηλαδή από εκείνο που είναι παρόν στην ιστορία και πραγματοποιείται από τον άνθρωπο, σε ένα κακό, όπως λέμε, οντολογικό. Αλλά για να ικανοποιηθεί αυτή η σωστή απαίτηση “δεν είναι αναγκαίο να ανατρέξουμε σε μία αρχή τού κακού, διότι το κακό είναι ήδη στον Θεό… λόγω τού διπλού χαρακτήρος και τού διφορούμενου της ίδιας τής θετικότητος τού Θεού”.

          Σ’αυτό το σημείο, όπως παρατηρεί ο Tilliette, πρέπει να δεχθούμε ότι ο Pareyson, μολονότι προβάλλει επανειλημμένως τήν απόλυτη Θεία Θετικότητα και την απουσία στον Θεό τού δράματος τής καταγωγής, σελλινγκιανής ενθύμησης, παρ’όλα αυτά δεν μπορεί να αποφύγει έναν πιο λεπτό ανθρωπομορφισμό, εξίσου σελλινγκιανό, ο οποίος εισάγει τήν νόηση (Grund) στον Θεό και τελικά εισάγει στον Θεό εκείνο που δεν είναι ο Θεός! Πώς μπορεί δηλαδή η Θεία Θετικότης να συγκατοικήσει με το αντίθετό της, μειωμένο όσο θέλουμε, αλλά παρ’όλα αυτά προσκολλημένο σ’αυτή;

Συνεχίζεται

ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΘΕΛΗΣΕΩΣ Η ΟΠΟΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΕΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ Η ΟΠΟΙΑ ΕΙΣΑΓΕΤΑΙ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΩΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΕΟΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΜΕ ΟΧΗΜΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΜΑΞΙΜΟ ΤΟΝ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗ, ΟΠΩΣ ΤΟ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟ.

Αμέθυστος.