Η Γερμανία, πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, είχε προετοιμαστεί για την εκμετάλλευση της ήδη από το 2000 – με την υιοθέτηση της πολιτικής της φτωχοποίησης του γείτονα. Την εκμεταλλεύθηκε λοιπόν τα μέγιστα μετά το 2010, με πρώτη χώρα κατοχής της την Ελλάδα, καθώς επίσης θέτοντας τα θεμέλια για να ακολουθήσουν οι άλλες χώρες του νότου – κυρίως η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία. Συνέχισε λοιπόν να εφαρμόζει το ίδιο σχέδιο, με την προοπτική της επίσης προδιαγεγραμμένης επόμενης κρίσης – αφορμή και όχι αιτία της οποίας ήταν η πανδημία, καθώς επίσης ο τρόπος που επιλέχθηκε για την καταπολέμηση της: το κλείδωμα των οικονομιών. Στα πλαίσια αυτά, είναι ξεκάθαρο πως η ισχύς της στην ΕΕ θα γίνει πλέον τεράστια – επίσης η αδυναμία των τριών άλλων μεγαλυτέρων χωρών να ανταπεξέλθουν. Προφανώς ο στόχος της δεν είναι η δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης, ενώ όσοι προβλέπουν μία «στιγμή Hamilton» είναι εντελώς ανόητοι – αφού η χώρα έχει θέσει τις βάσεις διάλυσης της Ευρωζώνης και της ΕΕ, με την κατάργηση των κριτηρίων του Μάαστριχτ, με την αναίρεση της (μη) δυνατότητας στήριξης των εγχωρίων επιχειρήσεων και με την αποστασιοποίηση της κεντρικής της τράπεζας από την ΕΚΤ, μέσω της απόφασης του συνταγματικού της δικαστηρίου. Έχοντας αναφερθεί στην παγίδα των 500 δις €, θεωρούμε δεδομένη μία τεράστια αλλαγή στις συνθήκες που επικρατούσαν έως σήμερα στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη, η οποία θα φανεί πολύ σύντομα – πιθανότατα με τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Γαλλίας, οι οποίες θα έχουν την ίδια μοίρα με την Ελλάδα. Εκτός εάν ξυπνήσουν οι Πολίτες τους και αντιδράσουν – όπως δυστυχώς δεν αντιδράσαμε εμείς οι Έλληνες το 2012, όταν οι εθνοκτόνος κυβέρνηση μας υπέγραψε το PSI ή, έστω, το 2015, όταν αντιστράφηκε ενδοτικά και αντιδημοκρατικά το δημοψήφισμα.
Ανάλυση
Τα μέτρα που έλαβε η ΕΕ χαρακτηρίσθηκαν ως ένα «κβαντικό άλμα» από το μεγαλύτερο εργατικό συνδικάτο της Γερμανίας, ως ένα «ιστορικό γεγονός» από τους New York Times, καθώς επίσης ως μία «στιγμή Hamilton» από πολλούς άλλους – θυμίζοντας πως ο Hamilton ήταν ο πρώτος υπουργός οικονομικών των Η.Π.Α., ο οποίος το 1790 επέβαλε την ανάληψη εκ μέρους της κεντρικής κυβέρνησης των χρεών των πρώην αποικιών, από τον πόλεμο ανεξαρτησίας.
Εν προκειμένω, οι ιστορικοί εκτιμούν πως η ενέργεια αυτή του Hamilton αποτέλεσε το βασικό βήμα για τη δημιουργία του αμερικανικού ομοσπονδιακού κράτους, των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής – οπότε όταν κάποιοι αναφέρονται στη «στιγμή Hamilton» για την ΕΕ, προβλέπουν την ίδρυση των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης. Δηλαδή την τραπεζική, δημοσιονομική και πολιτική της ένωση, ως συνέχεια της νομισματικής με την υιοθέτηση του ευρώ – κάτι που στις Η.Π.Α. είχε ακολουθήσει ακριβώς τον αντίθετο δρόμο (ανάλυση).
Τα μέτρα τώρα αυτά, είναι κυρίως τα χρήματα που θα διατεθούν στα πλαίσια του σχεδίου ανάκαμψης της ΕΕ από την πανδημία, με την ονομασία «Next Generation» – τα 750 δις € που ανακοίνωσε η Κομισιόν, όπου όμως πρέπει πρώτα να αποφασιστούν ομόφωνα από τα 27 εθνικά κοινοβούλια συν το ευρωκοινοβούλιο, καθώς επίσης να βρεθούν. Μόνο η ελληνική κυβέρνηση, με την παράδοξη αισιοδοξία της που δεν τεκμηριώνεται από κανέναν απολύτως οικονομικό δείκτη και από καμία πρόβλεψη διεθνών οργανισμών, θεωρεί δεδομένη τη στήριξη της, υπολογίζοντας το ποσόν στα 60 δις € – συμπεριλαμβάνοντας το καθιερωμένο ΕΣΠΑ των ετών 2021-2027 (περί τα 20 δις €), τα δάνεια των 9,4 δις €, τη δυνατότητα δανεισμού από τον ESM ύψους γύρω στα 4 δις € για επενδύσεις στον τομέα της υγείας, το πρόγραμμα SURE για την ανεργία (έως 2,4 δις €), τις δυνατότητες δανεισμού από την ευρωπαϊκή τράπεζα επενδύσεων κλπ. (πηγή).
Εν τούτοις, από τα 750 δις € τα 250 δις € είναι δάνεια, ενώ μόνο τα 500 δις € αποτελούν θεωρητικά τις μη επιστρεφόμενες επιδοτήσεις – τα δήθεν δωρεάν χρήματα από τον ουρανό (δήθεν, αφού θα επιστραφούν) που θα χρηματοδοτηθούν, όπως το πακέτο Juncker στην εποχή του (πηγή), μέσω μοχλευμένου δανεισμού από τις χρηματαγορές. Εάν λοιπόν αφαιρέσει κανείς τη μόχλευση, τότε το ποσόν μειώνεται στα 310 δις € – ενώ, σύμφωνα με μία ανάλυση των «Irish Times» που δεν έχουν τη χείριστη ποιότητα των ελληνικών ΜΜΕ (πηγή), η παρουσίαση της Κομισιόν διαστρέβλωσε σε μεγάλο βαθμό την πραγματικότητα.
Ειδικότερα, δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση για μία «στιγμή Hamilton» της ΕΕ, αλλά για την πρόθεση της Γερμανίας να διατηρήσει την Ευρωζώνη βραχυπρόθεσμα, με το ελάχιστο δυνατόν κόστος για την ίδια – κερδίζοντας έτσι χρόνο για να εφαρμόσει τα δικά της σχέδια. Η αποπληρωμή των 500 δις € των επιδοτήσεων, πάντοτε εφόσον αποφασισθούν, θα προέλθει από τους τρέχοντες προϋπολογισμούς μετά το 2028 και έως το 2058 – οπότε θα διαρκέσει 38 χρόνια. Για τα τριάντα χρόνια που θα απαιτηθούν (2028-2058), ο μέσος όρος της αποπληρωμής θα ήταν 16,7 δις € – όσο δηλαδή το 1,6% του σημερινού προϋπολογισμού της ΕΕ.
Περαιτέρω, η Κομισιόν θέλει να καλυφθεί το ποσόν των 500 δις € με ίδια μέσα – μία επιθυμία που είναι πολύ δύσκολο να εκπληρωθεί, επειδή κάτι τέτοιο θα αποτελούσε επέμβαση στην ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των κρατών-μελών και της υπερεθνικής εξουσίας, οπότε θα απαιτούσε την αλλαγή των ευρωπαϊκών συμφωνιών. Οι μελλοντικές συγκρούσεις είναι επομένως αναπόφευκτες, όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα – οπότε είναι πολύ ενωρίς να θεωρείται ως δεδομένο.
Σε πλήρη αντίθεση πάντως με τα Ευρωομόλογα ή με τα «Ομόλογα Κορώνα» που απαιτούσαν χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία, τα κράτη δεν θα ευθύνονται από κοινού και εξ ολοκλήρου για τα 500 δις € – αλλά μόνο για το ύψος της συνεισφοράς τους στο ποσόν του συνολικού προϋπολογισμού. Το γεγονός αυτό σημαίνει πως το δυνητικό αποτέλεσμα της αναδιανομής, είναι σημαντικά μικρότερο από αυτό των ομολόγων – ενώ η πιθανότητα μίας χώρας να χρεοκοπήσει και να μην πληρώσει το μερίδιο της είναι πολύ μεγαλύτερη, από το να συμβεί κάτι ανάλογο (χρεοκοπία) στην Κομισιόν.
Οι παγκόσμιες και οι ευρωπαϊκές ασυμμετρίες
Συνεχίζοντας, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, η Ευρωζώνη θα πληγεί περισσότερο από την κρίση, συγκριτικά με τις άλλες περιοχές του πλανήτη – αφού ο ΟΟΣΑ προβλέπει πτώση του ΑΕΠ της το 2020 κατά -9,1% (γράφημα, πηγή). Επομένως η Ευρωζώνη θα χάσει σημαντικά σε ανταγωνιστικότητα, όσον αφορά τα άλλα παγκόσμια καπιταλιστικά κέντρα – κάτι που ήδη συμβαίνει.
Επειδή τώρα υπάρχει ασάφεια σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας παγκοσμίως, ο ΟΟΣΑ χρησιμοποιεί δύο σενάρια, όσον αφορά τις προβλέψεις του – ένα αισιόδοξο (ανοιχτό χρώμα στο γράφημα που συμπεριλαμβάνει ορισμένες χώρες, πηγή) και ένα απαισιόδοξο (σκούρο χρώμα για το επί πλέον). Με το αισιόδοξο σενάριο προβλέπεται αύξηση του δημοσίου χρέους της Γαλλίας στο 117,9% του ΑΕΠ της από 98,1% το 2019, της Ιταλίας στο 158,2% από 134,8%, της Ισπανίας στο 115,8% από 95,5% και της Γερμανίας στο 75,7% από 59,7% – γεγονός που σημαίνει ότι, δεν θα αυξηθούν μόνο οι παγκόσμιες ασυμμετρίες με την Ευρωζώνη να παραμένει ουραγός, αλλά και οι ευρωπαϊκές, με τη Γερμανία να έχει τα μικρότερα προβλήματα, καθώς επίσης με τις χώρες του νότου τα μεγαλύτερα, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας.
Η θέση λοιπόν της Γερμανίας θα ισχυροποιηθεί σημαντικά, επηρεάζοντας σε μεγάλο βαθμό το γαλλογερμανικό άξονα – οπότε οι προσπάθειες του προέδρου Macron να αντιμετωπίζει με ίσους όρους την καγκελάριο, την ηγέτιδα μίας Γερμανίας που προετοιμάστηκε για την κρίση και θα είναι η μεγάλη κερδισμένη ξανά, όπως το 2008, αναιρούνται από την πανδημία.
Η τάση αυτή θα ενισχυθεί επί πλέον από τα εθνικά πακέτα διάσωσης που έχει υιοθετήσει η κάθε χώρα – όπου το σύνολο των γερμανικών υπερβαίνουν το 1,15 τρις € ή το 33% του ΑΕΠ της Γερμανίας. Αντίθετα, τα μέτρα της Γαλλίας υπολογίζονται στα 324 δις € ή στο 13,4% του ΑΕΠ της, της Ιταλίας στο 17% και της Ισπανίας μόλις στο 2,5% – ενώ η αύξηση των χρεών της εκάστοτε χώρας από τα μέτρα που θα υιοθετηθούν θα είναι 24% για την Ιταλία, 23% για την Ισπανία, 20% για τη Γαλλία και 15% για τη Γερμανία.
Περαιτέρω, οφείλουμε να σημειώσουμε εδώ πως μία από τις μοναδικές ιδιαιτερότητες παγκοσμίως του συστήματος του ευρώ είναι το ότι, τα κράτη-μέλη δεν χρεώνονται στο δικό τους αλλά σε ένα νόμισμα που λειτουργεί για τις οικονομίες τους όπως ένα ξένο – το οποίο δεν υποχρεώνει μόνο τις χώρες του νότου σε μία διαρκή πολιτική λιτότητας αλλά, το χειρότερο, αυξάνει το χάσμα τους με τη Γερμανία.
Μπορεί δε να λάβει η Ιταλία 81,8 δις € επιδοτήσεις από το ταμείο ανασυγκρότησης, η Ισπανία 77,3 δις € και η Γαλλία 39 δις €, σύμφωνα με δημοσιεύματα της FAZ και της Le Monde, αλλά η προβλεπόμενη άνοδος των χρεών της Ιταλίας υπολογίζεται στα 429 δις €, της Ισπανίας στα 286 δις € και της Γαλλίας στα 480 δις € – ενώ η συμμετοχή τους στο προϋπολογισμό της ΕΕ θα αυξηθεί, λόγω της εξόδου της Μ. Βρετανίας που ήταν καθαρός δότης.
Επομένως το ευρωπαϊκό σχέδιο δεν θα εμποδίσει τις ευρωπαϊκές ασυμμετρίες, αλλά θα τις καταστήσει ακόμη χειρότερες – όταν είναι ξεκάθαρο πως μετά την κρίση της πανδημίας ο πλανήτης δεν θα είναι ο ίδιος, όπως προηγουμένως. Υπενθυμίζουμε δε πως μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, οι γερμανικές εταιρείες εξαγόρασαν μαζικά τις βιομηχανίες-προμηθευτές τους στη βόρεια Ιταλία – επίσης αρκετές άλλες στην Ισπανία, για να σταθεροποιήσουν τις εξαγωγές τους. Όσον αφορά την Ελλάδα, η εικόνα δεν ήταν διαφορετική – αν και η χώρα μας αποτελεί πλέον το 17ο ομοσπονδιακό κρατίδιο της Γερμανίας, μη έχοντας όμως κανένα πλεονέκτημα αλλά μόνο μειονεκτήματα.
Κλείνοντας, από τα μέχρι στιγμής μέτρα που υιοθετήθηκαν από τα κράτη της ΕΕ, το 50% των γερμανικών αφορούν τη στήριξη των επιχειρήσεων τους – ενώ μόνο το 18% των ιταλικών και το 4,3% των ισπανικών. Ως εκ τούτου, οι γερμανικές επιχειρήσεις θα αυξήσουν την κυριαρχική θέση τους στην ΕΕ, στηρίζοντας ακόμη περισσότερο το γερμανικό εξαγωγικό μοντέλο – το γερμανικό μερκαντιλισμό ή, καλύτερα, την κατοχή των άλλων χωρών με οικονομικά όπλα (ανάλυση).
Οι τρεις πυλώνες του ευρωπαϊκού σχεδίου
Συνεχίζοντας, το μεγαλύτερο ποσόν του ευρωπαϊκού σχεδίου, τα 560 δις €, θα αφορά τη «νέα ευρωπαϊκή διευκόλυνση της ανάπτυξης και της ανθεκτικότητας», με στόχους όμως που δεν προσδιορίζονται – ενώ είναι δεδομένο πως θα ισχύουν οι νεοφιλελεύθερες προϋποθέσεις του «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου», το οποίο παρέχει το πλαίσιο για το συντονισμό των οικονομικών πολιτικών σε ολόκληρη την ΕΕ (πηγή). Είναι ενδιαφέρον πάντως το ότι, ο ισολογισμός της ΕΚΤ είναι μεγαλύτερος σε σχέση με το ΑΕΠ της Ευρωζώνης, από όσο αυτός της Fed (γράφημα) – ενώ ο τραπεζικός τομέας των Η.Π.Α. είναι απείρως πιο υγιής από τον ευρωπαϊκό.
Οι υπόλοιπες πρωτοβουλίες τώρα στο σχέδιο, ομαδοποιούνται σύμφωνα με τρεις πυλώνες – όπου ο πρώτος είναι η στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης, με κίνητρα για περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις. Ο στόχος του είναι η προστασία των εταιρειών από την πτώχευση και η σταθεροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού στην εσωτερική αγορά – σημειώνοντας πως κατά τη γερμανική αντίληψη, είναι προστασία η εξαγορά επιχειρήσεων άλλων χωρών σε εξευτελιστικές τιμές, με την εκμετάλλευση της τεράστιας οικονομικής της ισχύος.
Ο δεύτερος πυλώνας αποσκοπεί στη βελτίωση της ανθεκτικότητας των συστημάτων υγείας – όπου από τα 110 δις € που σχεδιάζονται για τη χρηματοδότηση του, τα 94,4 δις € θα διατεθούν στο υπάρχον πρόγραμμα χρηματοδότησης της έρευνας Horizon Europe. Δυστυχώς παρά το ότι το Παρατηρητήριο Εταιρικής Ευρώπης (Corporate Europe Observatory – CEO) έχει επικρίνει την επιρροή του επιχειρηματικού λόμπι στην ΕΕ – εξετάζοντας τον τρόπο, με τον οποίο τα ποσά αυτού του προγράμματος χρησιμοποιούνται από συμπράξεις ΣΔΙΤ, στον τομέα της φαρμακευτικής έρευνας και των βιο-βιομηχανιών, για ίδιο όφελος των φαρμακοβιομηχανιών (πηγή).
Ο τρίτος πυλώνας προορίζεται για την πράσινη συμφωνία της προέδρου της Κομισιόν – για την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, για την ενεργειακή ανακαίνιση των υπαρχόντων κτιρίων, για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης, για την ανακύκλωση (όχι για την αποφυγή) των αποβλήτων κλπ. Προφανώς στηρίζει επίσης τη γερμανική βιομηχανία – ενώ διευρύνεται στην προώθηση της ψηφιοποίησης και στην καταπολέμηση της ανεργίας με το πρόγραμμα SURE των 100 δις €.
Όσον αφορά την πολιτική για την απασχόληση, η Κομισιόν μιλάει για «ανθεκτικότητα» – θέλει δηλαδή να καταστήσει την αγορά εργασίας πιο ανθεκτική σε εξωτερικούς κραδασμούς και κρίσεις. Αφορά όμως περισσότερο την ευελιξία της εργασίας και των μισθών, προς όφελος των επιχειρήσεων – την επιβολή δηλαδή του γερμανικού μοντέλου που υιοθετήθηκε αρχικά από την Ολλανδία.
Πρέπει να ληφθεί επίσης υπ’ όψιν το ταμείο άμυνας – ενώ τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό με την ενσωμάτωσή του στον προϋπολογισμό είναι το ότι, η Κομισιόν εξακολουθεί να ελέγχει τη χρήση των επιχορηγήσεων. Όπως ακριβώς συμβαίνει δηλαδή με τη συνήθη κατανομή κεφαλαίων – συμπεριλαμβανομένου του «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου», με το οποίο η ΕΕ μπορεί να ασκήσει πιέσεις στις δημοσιονομικές πολιτικές των κρατών μελών.
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας η Γερμανία, πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και την ευρωπαϊκή κρίση χρέους του 2010, προβλέποντας την σωστά ως νομοτελειακή όσον αφορά το σύστημα του νεοφιλελευθερισμού που έχει επικρατήσει, είχε προετοιμαστεί για την εκμετάλλευση της ήδη από το 2000 – με την υιοθέτηση της πολιτικής της φτωχοποίησης του γείτονα (επίσης η Ολλανδία, αλλά έχει πολύ μικρότερο μέγεθος). Την εκμεταλλεύθηκε λοιπόν τα μέγιστα μετά το 2010, με πρώτη χώρα κατοχής της την Ελλάδα, καθώς επίσης θέτοντας τα θεμέλια για να ακολουθήσουν οι άλλες χώρες του νότου – κυρίως η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία.
Συνέχισε λοιπόν να εφαρμόζει το ίδιο σχέδιο, με την προοπτική της επίσης προδιαγεγραμμένης επόμενης κρίσης – αφορμή και όχι αιτία της οποίας ήταν η πανδημία, καθώς επίσης ο τρόπος που επιλέχθηκε για την καταπολέμηση της: το κλείδωμα των οικονομιών. Στα πλαίσια αυτά, είναι ξεκάθαρο πως η ισχύς της στην ΕΕ θα γίνει πλέον τεράστια – επίσης η αδυναμία των τριών άλλων μεγαλυτέρων χωρών να ανταπεξέλθουν.
Προφανώς ο στόχος της δεν είναι η δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης, ενώ όσοι προβλέπουν μία «στιγμή Hamilton» είναι εντελώς ανόητοι – αφού η χώρα έχει θέσει τις βάσεις διάλυσης της Ευρωζώνης και της ΕΕ, με την κατάργηση των κριτηρίων του Μάαστριχτ (ελλείμματα), με την αναίρεση της (μη) δυνατότητας στήριξης των εγχωρίων επιχειρήσεων και με την αποστασιοποίηση της κεντρικής της τράπεζας από την ΕΚΤ, μέσω της απόφασης του συνταγματικού της δικαστηρίου (ανάλυση).
Έχοντας αναφερθεί στην παγίδα των 500 δις € (ανάλυση), θεωρούμε δεδομένη μία τεράστια αλλαγή στις συνθήκες που επικρατούσαν έως σήμερα στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη, η οποία θα φανεί πολύ σύντομα – πιθανότατα με τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Γαλλίας, οι οποίες θα έχουν την ίδια μοίρα με την Ελλάδα. Εκτός εάν ξυπνήσουν οι Πολίτες τους και αντιδράσουν – όπως δυστυχώς δεν αντιδράσαμε εμείς οι Έλληνες το 2012, όταν οι εθνοκτόνος κυβέρνηση μας υπέγραψε το PSI (ανάλυση) ή, έστω, το 2015, όταν αντιστράφηκε παράνομα, ενδοτικά και αντιδημοκρατικά το δημοψήφισμα.
από Βασίλης Βιλιάρδος20 Ιουνίου 2020
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου