Περί πνεύματος, ψυχής και σώματος 19

Συνέχεια από: Δευτέρα 22 Ιουνίου 2020

Αγίου Λουκά Συμφερουπόλεως

Πνεύμα, Ψυχή, Σώμα

Κεφάλαιο 8: Περί τού εσωτερικού ανθρώπου

Από όλα αυτά τα δεδομένα, νέα και παλιά, συμπεραίνουμε και πάλι: στην φύση υπάρχουν άγνωστες «ταλαντώσεις», οποίες κινητοποιούν την διάνοια του ανθρώπου και της αποκαλύπτουν δεδομένα απροσπέλαστα στις πέντε αισθήσεις.

Αν λάβουμε υπόψη την ύπαρξη της τηλεπάθειας, πρέπει να αλλάξουμε μόνο μια λέξη στην υπόθεση αυτή. Είναι αρκετό να πούμε «ταλαντώσεις» της ανθρώπινης σκέψης, αντί να μιλούμε για «άγνωστες ταλαντώσεις». Η μείωση βέβαια της κρυπταισθησίας μόνο στις «ταλαντώσεις της ανθρώπινης σκέψης», σημαίνει ένα έντονο περιορισμό της, και εν τέλει αποτροπή της.

Μιλήσαμε πολλές φορές για το θέμα αυτό με ανθρώπους «που δεν είχαν δεισιδαιμονίες» και που «πιστεύουν μόνο στην επιστήμη», και πάντα εύρισκαν μια απλή εξήγηση για όλα αυτά τα «νέα και τρομερά πράγματα». Αυτά είναι απλά «κύματα της ανθρώπινης σκέψης», «ταλαντώσεις των μορίων του ανθρώπινου εγκεφάλου», που διαδίδονται σαν κύματα σε ένα ασύρματο μέσο. Ευλογημένοι είναι οι άνθρωποι για τους οποίους όλα είναι τόσο απλά και ξεκάθαρα. Δεν χρειάζεται να κουράζουν την επιφανειακή τους σκέψη με την σκληρή δουλειά της μελέτης και διασάφησης του νέου και του άγνωστου. Αυτοί πάντα εξηγούν το νέο και εκπληκτικό με το παλιό και κοινότυπο. Η επιστήμη είναι η μόνη αρχή γι’ αυτούς, έστω και αν τα αξιώματα και οι υποθέσεις της σωριάζονται σαν χάρτινος πύργος κάτω από την πίεση του νέου και άγνωστου. Απλά απορρίπτουν ως δεισιδαιμονία και ιστορίες που διηγούνται οι γριές, οτιδήποτε δεν ταιριάζει στο παλιό επιστημονικό πλαίσιο. Μπορούν να αποδεχθούν μια νέα ματιά, μόνο αν την συνηθίσουν. Λοιπόν, και τα άλογα σταμάτησαν να φοβούνται τα αυτοκίνητα όταν τα είχαν πια συνηθίσει. Αν η Φυσική αποδέχεται την κυματοειδή κίνηση ως την βάση των υλικών φαινομένων, γιατί αυτή η κίνηση πρέπει οπωσδήποτε να ισχύει και για φαινόμενα ανώτερης τάξης, που συμβαίνουν στον άυλο κόσμο;

Γιατί να μην παραδεχτούμε πως άλλοι νόμοι ισχύουν σε εκείνο τον (άυλο) κόσμο, που είναι πολύ διαφορετικοί και άγνωστοι σε μας, και πως η πνευματική ενέργεια, η ενέργεια της αγάπης, της συμπάθειας και αντιπάθειας, μπορεί να ενεργεί πέραν χρόνου και χώρου, χωρίς να έχει ανάγκη την κυματοειδή κίνηση;

Ας θέσουμε ένα απλό ερώτημα στον «χωρίς δεισιδαιμονίες»: αν όλα τα μεταφυσικά φαινόμενα, όλες οι μορφές κρυπταισθησίας (cryptaesthesia) εξηγούνται με τις κινήσεις των σωματιδίων μέσα στον εγκέφαλο, οι οποίες μεταδίδονται μέσω κυμάτων μέσα στον χώρο, πως εφαρμόζεται η υπόθεση αυτή στην εξήγηση των αδιαμφισβήτητων δεδομένων της επικοινωνίας με τους νεκρούς, των οποίων ο εγκέφαλος δεν υπάρχει πια;

Ο βαθύς επιστήμονας C. Richet θέτει πολύ πιο δύσκολα ερωτήματα. «Από όλα αυτά τα δεδομένα, τόσο τα σημαντικά, όσο και τα λιγότερα σημαντικά, πρέπει να βγάλουμε το συμπέρασμα που οι μίζεροι κριτικοί δεν μπορούν να βγάλουν. Το συμπέρασμα αυτό είναι, πως το προαίσθημα, οι προβλέψεις, είναι αποδεδειγμένα δεδομένα: παράξενα, παράδοξα, περίεργα δεδομένα, αν κρίνουμε από την εμφάνιση τους, αλλά δεδομένα που πρέπει να παραδεχτούμε. Έτσι, κάτω από συνθήκες που δεν είναι ακριβώς καθορισμένες, κάποια άτομα, πολύ συχνά (αν και όχι αποκλειστικά) εύκολα υπνωτιζόμενα, ή μέντιουμ, μπορούν να προβλέψουν γεγονότα και να αναφέρουν δεδομένα που δεν έχουν ακόμα συμβεί και που δεν μπορούν να προβλεφθούν, με τέτοια λεπτομέρεια, ώστε οι προβλέψεις αυτές να μην μπορούν να εξηγηθούν δια της οξυδέρκειας, σύμπτωσης ή τυχαιότητας.

Πρέπει να υποθέσουμε πως έχοντας εξειδικευμένη μυστική γνώση, η φύση και τα χαρακτηριστικά της οποίας δεν μας είναι γνωστά, αυτό που αποκαλούμε κρυπταισθησία, μπορεί να σχετίζεται με το παρελθόν και το παρόν, αλλά και με το μέλλον. Επιπλέον, η μεταφυσική γνώση του παρόντος είναι τόσο ασυνήθιστη, ώστε η γνώση μας για το μέλλον είναι απλώς λίγο περισσότερο εντυπωσιακή. Ο Α. ξέρει πως ο Β., που είναι χιλιάδες μίλια μακριά, μόλις πνίγηκε. Πως είναι δυνατό να το ξέρει ο Α. αυτό; Δεν έχουμε απαντήσεις. Ο Α. προβλέπει πως ο Β. θα πνιγεί αύριο. Αυτό είναι απλώς λίγο πιο μυστήριο, αλλά όχι πολύ. Στο πεδίο της μεταφυσικής διορατικότητας, το παράξενο είναι τόσο υπερβολικό, και η αφάνεια τόσο αινιγματική, ώστε λίγη περισσότερη αφάνεια και παραξενιά, δεν πρέπει να μας συγχύζουν.

Δε θα υπεισέλθω σε ανώφελες υποθέσεις. Θα μείνω στην πληθώρα των δεδομένων. Υπάρχουν λοιπόν αποδεδειγμένα δεδομένα, αδιαμφισβήτητα δεδομένα πρόβλεψης γεγονότων. Η εξήγηση θα έρθει αργότερα (ή δε θα έρθει). Υπάρχουν όμως δεδομένα, αξιόπιστα, αδιάψευστα. Η προσδοκία και πρόβλεψη υπάρχουν. Οφείλονται απλά στη δύναμη της διάνοιας, ή μήπως υπάρχουν νοητικές δυνάμεις που επηρεάζουν την διάνοια μας; Είναι αδύνατο να το διαπιστώσουμε προς το παρόν. Ας είμαστε ευχαριστημένοι με την ακριβή ενημέρωση περί των γεγονότων ως έχουν. Θα ήταν ασυγχώρητο θράσος εκ μέρους μας να ισχυριζόμαστε πως υπάρχει το φαινόμενο της πρόβλεψης, αν δεν υπήρχαν επαρκή δεδομένα περί αυτού». (Richet)

Τι σημαίνουν οι λέξεις στο Άσμα Ασμάτων του Σολομώντος: «Εγὼ καθεύδω καὶ ἡ καρδία μου ἀγρυπνεῖ.» (Άσμα Ασμάτων 5:2); Είναι πολύ βαθύς αυτός ο λόγος. Η καρδιά είναι το όργανο ανώτερης γνώσης, όργανο επικοινωνίας με τον Θεό και με ολόκληρο τον υπερβατικό κόσμο, και δεν κοιμάται ποτέ. Η πιο σημαντική και βαθιά νοητική δραστηριότητα συμβαίνει πέραν του ορίου της συνείδησης μας, και δεν σταματά ποτέ. Μια σαφή έκφραση αυτής της ιδέας μπορούμε να βρούμε στο έργο του Leibniz.

«Η εμπειρία μας δείχνει πως δεν υπάρχει ούτε μια στιγμή στη ζωή, κατά την οποία να παύει η δημιουργική δύναμη, και το πνεύμα να σταματά να διαμορφώνει σχέδια. Όσοι αντιτίθενται σε αυτό δε θα μιλούσαν για τον κόσμο των ονείρων; Αλλά ο ύπνος έχει τις εικόνες του. Είναι στην πραγματικότητα γεμάτος όνειρα, και ονειρευόμαστε διαρκώς. Αυτό πού ονομάζεται ύπνος χωρίς όνειρα είναι απλά ο βαθύς ύπνος, με όνειρα τα οποία δεν θυμόμαστε και δεν έχουμε ιδέα για τις εικόνες τους όταν ξυπνάμε. Όταν ξυπνάμε όμως, έχουμε πάντα την αίσθηση πως έχει περάσει μια ορισμένη ώρα, και αυτό το αίσθημα θα ήταν αδύνατο αν δεν είχαμε ονειρευτεί. Αν δηλαδή δεν παρουσιάστηκαν εικόνες κατά τη διάρκεια του ύπνου μας, γιατί τον χρόνο τον μετράμε πάντα με εικόνες που έλαβαν χώρα, και έτσι η ίδια χρονική περίοδος φαίνεται μικρότερη ή μεγαλύτερη, αναλόγως του αριθμού των εικόνων που είδαμε.

Αν δεν ονειρευόμαστε καθόλου, τότε θα προσλαμβάναμε τον χρόνο του ύπνου μας ως μη υπαρκτό. Καθώς όμως το όνειρο που πέρασε μας φαίνεται σαν χρόνος που πέρασε, η εμπειρία αυτή αποδεικνύει επαρκώς πως βλέπουμε συνέχεια εικόνες. Επιπλέον, δε θα ξυπνούσαμε έχοντας ιδέες στην διάνοια μας, αν κοιμόμασταν χωρίς εικόνες. Ο λεγόμενος ύπνος χωρίς όνειρα συνοδεύεται βέβαια από μια ασθενή αίσθηση του έξω κόσμου, και όσο πιο ισχυρό το αίσθημα αυτό, τόσο πιο εύκολα ξυπνούμε. Για τον λόγο αυτό, η συνέχεια των εικόνων στην ψυχή μας δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στα όνειρα μας, καθώς το όνειρο περιέχει και εικόνες του έξω κόσμου».

Όλοι σχεδόν οι άνθρωποι, ακόμα και οι ελάχιστα ευαίσθητοι, έχουν την ικανότητα για την ανώτερη γνώση, που είναι διαφορετική από τήν γνώση των πέντε αισθήσεων. Όσο πιο πνευματικός είναι ο άνθρωπος, τόσο πιο ξεκάθαρη η ικανότητα του προς ανώτερη γνώση. Κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες και σε πολύ ευαίσθητους ανθρώπους, η ικανότητα αυτή εκδηλώνεται ως μια εξαιρετική δύναμη διορατικότητας, προαισθήματος και προφητικής προσμονής, ως άγνωστη και μυστηριώδης έκτη αίσθηση, δια της οποίας μαθαίνουν πολλά για άλλους ανθρώπους μέσα από πράγματα που ανήκουν σε αυτούς. Αναφέραμε πολλά δεδομένα αυτής της υπερφυσικής γνώσης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο οργανισμός και πρώτα απ’ όλα ο εγκέφαλος των ανθρώπων αυτών βρισκόταν σε μια μη κανονική κατάσταση. Ήταν σε μια κατάσταση ύπνωσης, υπνοβασίας, πυρετώδους παραληρήματος ή σε κατάσταση ενός μέντιουμ. Δεν ήταν όμως σε όλες τις περιπτώσεις έτσι.

Σε ένα μικρότερο αριθμό περιπτώσεων, οι υπερφυσικές αυτές ικανότητες εκδηλώνονται σε ανθρώπους που βρίσκονται σε κανονική κατάσταση. Μιλώντας για τις υπερβατικές αυτές ικανότητες και την υπνοβασία σε κατάσταση ύπνωσης, συγκρίναμε περισσότερες από μια φορές τα δεδομένα αυτά με τα δεδομένα από τους βίους των Αγίων, ή και συνηθισμένων ανθρώπων.

Τι σημαίνει αυτό; Αυτό σημαίνει πως για να εκδηλωθούν οι υπερβατικές δυνάμεις  του πνεύματος μας, για  ανίχνευση της υπέρ-συνείδησης, είναι απαραίτητο να «σβήσει» ή να αποδυναμωθεί σε σημαντικό βαθμό η κανονική μας συνείδηση που αφορά στα φαινόμενα. Για να εκφράσει την ιδέα αυτή, ο Du Prel κάνει μια καλή σύγκριση: τα άστρα δίνουν διαρκώς φως, αλλά το φως τους δεν το βλέπουμε όταν λάμπει ο ήλιος. Πρέπει να δύσει ο Ήλιος και να έρθει η νύχτα, και τότε το φως των άστρων καθίσταται ορατό για μας.

Συνεχίζεται