H πανδημία και ο τρόπος αντιμετώπισης της μέσω της αναστολής της οικονομικής δραστηριότητας, του περιορισμού των μετακινήσεων, του κλείσιμου των συνόρων, της καραντίνας του μεγαλύτερου τμήματος του πληθυσμού του πλανήτη και γενικότερα αυτού που ονομάζουμε lockdown δημιουργεί μια πρωτόγνωρη κατάσταση για την παγκόσμια κοινότητα.
Άρθρο
– του Σαράντου Λέκκα
Μέχρι σήμερα υπήρξαν επιδημίες που καταγράφονταν σε ένα συγκεκριμένο γεωγραφικό διαμέρισμα ή επιδημίες που η μεταδοτικότητα τους μπορούσε να ελεγχθεί.
Και σήμερα υπάρχουν μεταδοτικές ασθένειες για τις οποίες δεν υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης τους, όπως το AIDS με κόστος για τα υγειονομικά συστήματα πλην όμως με την κατάλληλη πρόληψη και ενημέρωση η εξάπλωση τους μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Πανδημία τέτοιου μεγέθους και με ανάλογο lockdown τα τελευταία εκατό χρόνια τουλάχιστον δεν έχουμε ως πλανήτης αντιμετωπίσει, οπότε στην βάση αυτή βιώνουμε μια κατάσταση πλήρους αβεβαιότητας με την έννοια του άγνωστου και του απρόβλεπτου.
Πιστεύαμε ως πλανήτης, ειδικά το ανεπτυγμένο τμήμα του, ότι όλα μπορούν να αντιμετωπιστούν και ότι η τεχνολογία δεν είχε όρια με αποτέλεσμα να υποβαθμίσουμε το κυριότερο παράγοντα της επιβίωσης μας, την ίδια την υγεία μας.
Σήμερα είμαστε αντιμέτωποι με την έλλειψη πρόνοιας σχετικά με άγνωστους εχθρούς όπως είναι οι ιοί.
Στον οικονομικό τομέα το χτύπημα είναι διπλό, κάτι που δεν συμβαίνει παρά σπάνια σε περιόδους κρίσεων ή χαμηλής οικονομικής δραστηριότητας.
Χτύπημα και στην ζήτηση και στην προσφορά.
Το lockdown αδρανοποιεί και βυθίζει τα πάντα.
Πέρα από την ψυχολογία, βάζει σε πάγο τις περισσότερες δραστηριότητες που νομίζαμε ως δεδομένες.
Η αναστολή των περισσότερων δραστηριοτήτων και η καραντίνα, παρότι μονόδρομος εάν θέλουμε να βγούμε από αυτή την περιπέτεια με τις μικρότερες απώλειες, όπως είναι απόλυτα φυσικό δοκιμάζουν ένα σύστημα που είχε προσανατολιστεί σε κρίσεις περιορισμένων απωλειών.
Το χτύπημα στη ζήτηση σχετικά αντιμετωπίζεται ευκολότερα και όπως βλέπουμε οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις από αρκετά κράτη έχουν ως στόχο την κάλυψη των εισοδηματικών απωλειών με την χορήγηση απευθείας οικονομικής στήριξης.
Στις ΗΠΑ χορηγούνται 1200 $ σε κάθε ενήλικα με χαμηλό ή μεσαίο εισόδημα και επιπλέον 500$ για κάθε παιδί, ενώ στους ανέργους επεκτείνεται η ασφαλιστική τους κάλυψη και χορηγούνται 600$.
Χονγκ-Κονγκ, Σιγκαπούρη, Μακάο, επιδοτούν με ανάλογα ποσά τους κατοίκους τους ώστε να αντιμετωπίσουν την πρόσκαιρη κατά αυτούς μείωση των ατομικών εισοδημάτων.
Η χώρα μας επιδοτεί με 800 € περίπου 1,8 εκατ. € εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα με παράλληλη στήριξη των ασφαλιστικών τους εισφορών.
Στην Ιταλία ετοιμάζεται το σύστημα της αγοράς τροφίμων και φαρμάκων μέσω κουπονιών κάτι που συνιστά έμμεση εισοδηματική ενίσχυση.
Η άμεση στήριξη του εισοδήματος με σκοπό την σταθεροποίηση της ζήτησης είναι εμφανής, είτε μέσω της εκτυπωτικής μηχανής όπως γίνεται στις ΗΠΑ, είτε μέσω χρησιμοποίησης αποθεματικών όπως συμβαίνει στην περίπτωση της χώρας μας.
Το πρόβλημα όμως δεν είναι στην ζήτηση αλλά στην προσφορά στην συνέχιση της παραγωγής ή για να το πούμε απλά και λαϊκά στο ποιος θα παράγει εάν η καραντίνα συνεχιστεί.
Και μιλούμε ειδικά για την παραγωγή ειδών διατροφής και φαρμάκων με αναφορά σε παγκόσμιο επίπεδο αφού καμία χώρα δεν είναι αυτάρκης για το σύνολο των προϊόντων και φαρμάκων.
Αναφερόμαστε στην πλανητική διάσταση διότι στην δυσκολία παραγωγής πρέπει να προσθέσουμε και το κλείσιμο των συνόρων με φυσικό επακόλουθο να διαταράσσεται δραματικά η αλυσίδα προμηθειών από τρίτες χώρες.
Η απαγόρευση εξαγωγών με σκοπό την ενίσχυση των αποθεμάτων τους από χώρες παραγωγούς σημαντικών για την διατροφή προϊόντων σταδιακά πολλαπλασιάζεται.
Η Ρωσία και το Καζακστάν σταμάτησαν τις εξαγωγές σιτάλευρου, πατάτας, ζάχαρης, κρεμμυδιών, το Βιετνάμ τις εξαγωγές ρυζιού, η Σερβία τις εξαγωγές ηλιέλαιου και έπεται συνέχεια μιας και πλέον οι χώρες – παραγωγοί προτάσσουν την επάρκεια της εγχώριας αγοράς τους.
Και όταν μιλούμε για χώρες παραγωγούς εννοούμε χώρες με ειδικό βάρος στην εφοδιαστική αλυσίδα, που αποτελούν τους βασικούς προμηθευτές τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο, για παράδειγμα, η Ρωσία αποτελεί τον σιτοβολώνα της Ευρώπης, ενώ το Βιετνάμ είναι ο τρίτος εξαγωγέας ρυζιού στον κόσμο.
Να θυμίσουμε παράλληλα ότι ιστορικά μετά από κάθε πανδημία καταγράφονται κοινωνικές και οικονομικές αναταραχές ενώ στο οικονομικό τομέα καταγράφεται μεγάλη μείωση του ΑΕΠ με ταυτόχρονη αύξηση των αμοιβών στον πρωτογενή τομέα αφού η απουσία εργατικών χεριών γίνεται ιδιαίτερα αισθητή δοκιμάζοντας τα επίπεδα παραγωγής.
Στην βάση αυτή όλα θα κριθούν από τον χρονικό ορίζοντα της πανδημίας και το βάθος του lockdown.
Ο χρόνος θα καθορίσει το μέγεθος του προβλήματος.
Καθοριστικός παράγοντας όμως πριν την διόγκωση του προβλήματος θα είναι τα επίπεδα εμπάργκο που θα εφαρμόσουν οι βασικοί προμηθευτές ειδών διατροφής.
Το δύσκολο επομένως στην αντιμετώπιση καταστάσεων lockdown εντοπίζεται στο κομμάτι της προσφοράς το οποίο υπό προϋποθέσεις και εφόσον η ζήτηση στηρίζεται στην έκδοση νομίσματος δεν θα πρέπει να μας ξενίσει το ξεκίνημα περιόδου υπερπληθωρισμού.
Χρήματα είτε από δανεισμό, είτε από έκδοση – κόψιμο, είτε από αποθεματικά θα υπάρχουν και άρα η στήριξη της ζήτησης με τεχνητό τρόπο θα συνεχιστεί διότι κυρίως το κόψιμο χρήματος δεν έχει όρια, όμως η απουσία αντικρίσματος θα διογκώσει τις τιμές.
Η παραγωγή θα είναι το ζητούμενο.
Ας ελπίσουμε να μην φθάσουμε σε αυτό το επίπεδο όπου το χρήμα δεν θα μπορεί να βρει ανταπόκριση στην παραγωγή ειδών διατροφής.
Η κοινωνία μας δεν είναι προετοιμασμένη για τέτοιες καταστάσεις αφού ακόμη και στα χωριά μας η πάλαι ποτέ αυτάρκεια δεν υπάρχει πια με την παραδοσιακή άποψη που γνωρίζαμε.
Πλέον ακόμη και εκεί, έχουν αδρανοποιηθεί τμήματα του ζωτικού τους χώρου τα οποία θα μπορούσαν σε περιόδους ανάγκης να χρησιμοποιηθούν.
Ας ελπίσουμε ότι σχετικά γρήγορα το πρόβλημα του Κορωνοιού θα αντιμετωπιστεί και η επανεκκίνηση να ξεκινήσει άμεσα και αποτελεσματικά με γρήγορη επιστροφή στην κανονικότητα .
ΛΕΚΚΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου