Θα στενοχωρήσω τους πολιτικούς αρχηγούς και τους βουλευτές, αλλά οι άνθρωποι στην Ελλάδα δεν σταμάτησαν να κάνουν τόσα παιδιά όσα έκαναν εξ αιτίας της κρίσης και της οικονομικής δυσπραγίας. Είναι κι αυτός ένας λόγος αλλά δεν είναι ο κύριος. Επομένως, οι πολιτικοί καλά κάνουν και σκέφτονται οικονομικές ενισχύσεις, αλλά αυτές δεν θα λύσουν το πρόβλημα της υπογεννητικότητας.
Όπως μπορεί να διαπιστώσει καθένας, οι πιο φτωχοί είναι εκείνοι που κάνουν και τα περισσότερα παιδιά. Όχι μόνο στην Ελλάδα. Παντού. Όχι μόνο σήμερα. Και παλιότερα. Η υπογεννητικότητα χτυπάει την πόρτα της ευημερούσας δυτικής Ευρώπης εδώ και τρείς δεκαετίες, με εξαίρεση τη Γαλλία, όπου οι οικογένειες με περισσότερα από δύο παιδιά εξακολουθούν και είναι πολλές. Παρά τα και εκεί οικονομικά προβλήματα. Στη Γαλλία, όπως και στην Αμερική, είναι θέμα κουλτούρας.
Στην Ελλάδα, όπως θα ξέρουν οι αναγνώστες, οι πατεράδες μας και οι παππούδες μας έκαναν πιο πολλά παιδιά παρόλο που είχαν πολύ λιγότερα χρήματα. Και πολύ σκληρότερα βγαλμένα χρήματα. Συχνά, αβέβαια χρήματα. Σήμερα είχαν, αύριο δεν είχαν.
Τα παιδιά ήταν παλιότερα, εργατικά χέρια. Περιουσία. Για πολλούς. Για πολλούς ήταν αποτέλεσμα ανεξέλεγκτων ορμών. Η πρόληψη ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Για πολλούς αστούς ήταν οικογενειακό ή κοινωνικό καθήκον. Και για πολλούς ήταν κάτι παραπάνω: Επιθυμία. Για σχεδόν όλους πάντως, ήταν μια ευθύνη. Την οποία επωμίζονταν.
Από τη δεκαετία του 1960 και μετά, όσο η ελληνική οικογένεια άλλαζε μορφή άρχισε να περιορίζεται και ο αριθμός των παιδιών ανά ζευγάρι. Δεν ήταν τα λεφτά ο λόγος. Για την ακρίβεια, ήταν τα λεφτά, αλλά από την ανάποδη!
Η γυναίκα άρχισε να χειραφετείται και να μην είναι έρμαιο των αντρικών ορμών. Είχε επιλογή για τον αν θα τεκνοποιούσε ή όχι και πότε. Η κοινωνική και νομική τιμωρία για τις αμβλώσεις έπαψε να υπάρχει σταδιακά. Το κυριότερο: Η γυναίκα μπήκε στη μισθωτή και την εργατική παραγωγή, που απαιτούσαν πολύωρη απουσία από το σπίτι. Δεν ήταν πια στα χωράφια με όλη την οικογένεια. Κυρίως: Η γυναίκα απέκτησε καριέρα. Και τη δυνατότητα να επιλέξει από πολύ περισσότερους άντρες.
Από την άλλη πλευρά, ο άντρας έπαψε να είναι ο αφέντης που αποφάσιζε. Ταυτόχρονα, με την κάμψη του συντηρητισμού, απέκτησε πρόσβαση σε πολύ περισσότερες γυναίκες από πρίν, πολύ πιο εύκολα. Δεν ήταν πια υποχρεωμένος να παντρευτεί στα 20 τη μια από τις ελάχιστες που γνώριζε.
Ταυτόχρονα με όλα αυτά ήρθε η αφθονία των αγαθών και η οικονομική ευημερία. Η ευημερία φέρνει μαζί της την απέχθεια στη στρίμωξη. Και η οικογένεια με τα παιδιά είναι στρίμωξη. Η ευκολία στην καθημερινή ζωή μαθαίνει τον άνθρωπο στην ευκολία γενικότερα. Η οικογένεια δεν είναι ευκολία. Είναι ευθύνη και σκληρός διαρκής αγώνας. Αγώνας να συμβιώνεις αρμονικά με το ταίρι σου και αγώνας να συμβιώνεις αρμονικά με τα παιδιά σου. Πολύ δύσκολα πράγματα. Ο τέλειος σύντροφος δεν υπάρχει. Όπως δεν υπάρχει και ο τέλειος γονιός.
Από τη δεκαετία του 1980 και μετά, με αυξητική τάση από τη δεκαετία του 1990, όλο και λιγότερα ζευγάρια έκαναν πάνω από ένα παιδί. Επικαλούνταν σχεδόν όλοι τα έξοδα ή τις ελλείψεις του κράτους σε δομές, αλλά η αλήθεια είναι αλλού:
Οι νεοέλληνες καλόμαθαν στα εύκολα. Καλόμαθαν να απολαμβάνουν τα αγαθά της οικονομίας για την ατομική τους καλοπέραση. Καλόμαθαν να αλλάζουν συντρόφους όταν ο προηγούμενος δεν τους ήταν πια αρεστός. Υπήρχε προσφορά και ζήτηση. Καλόμαθαν να ενηλικιώνονται όλο και πιο αργά, υπό την προστασία της οικογένειάς τους. Το 1960 ήσουν ενήλικος στα 21. Το 1990, στα 30. Σήμερα, στα 35!
Από το 2000 μέχρι και σήμερα ένα μεγάλο ποσοστό 30χρονων μένει με τους γονείς του. Λίγοι από ολοκληρωτική ανάγκη. Οι πιο πολλοί γιατί έτσι βολεύει. Και μεις όταν φύγαμε από τα σπίτια μας ίσα που ζούσαμε. Δουλεύαμε για ψίχουλα. Αλλά, η επιθυμία για ελευθερία και η χαώδης απόσταση αντιλήψεων από τους γονείς μας δεν μας κρατούσαν στα πατρικά.
Η ελληνική κοινωνία είναι σε λάθος δρόμο. Παράγει όλο και πιο πολλούς ευθυνόφοβους απογόνους από όσους μπορεί να θρέψει. Δεν φταίνε οι απόγονοι. Οι γόνοι φταίνε. Και δεν φταίει η οικονομική κρίση. Η οικονομική κρίση είναι κοινωνική κρίση. Που οδηγεί σε οικονομική κρίση.
Το ελληνικό κράτος σ αυτή την κρίση είναι απόν. Δεν έχει καμιά δομή που να στηρίζει τα εργαζόμενα ζευγάρια που έχουν παιδιά. Ο παππούς και η γιαγιά δεν είναι πάντα υπαρκτοί. Δεν έχει δομές που να στηρίζουν τις όλο και αυξανόμενες μονογονεϊκές οικογένειες. Άλλη πληγή της κοινωνία της αφθονίας σε εν δυνάμει συντρόφους. Φύγε συ έλα συ. Επιπόλαιες επιλογές από επιπόλαιους ενήλικες που δεν είναι ακόμα ενήλικες.
Το κράτος δεν εκπαιδεύει στα σχολεία πολίτες για ενηλικίωση. Αντιθέτως, αναπαράγει τις γονεϊκές στρεβλώσεις της υπερπροστασίας και της ευθυνοφοβίας. Και τα τελευταία δύο χρόνια αντί να αυξάνει μειώνει βρεφονηπιακούς σταθμούς και ολοήμερες δομές για παιδιά.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πάρα πολλά νεαρά ζευγάρια ή άτομα έχουν μεγάλα οικονομικά προβλήματα. Και το παιδί έχει ανάγκη από έξοδα. Κανείς δεν τους έχει πει ότι το παιδί έχει ανάγκη πρώτα από όλα από αγάπη και νοιάξιμο. Αυτά γεννάνε ένα παιδί. Και πολύ λιγότερα έξοδα από όσα φαντάζεται μια κοινωνία που στραβοκοιτάζει ένα φτηνό καρότσι ή ένα φτηνό παλτουδάκι.
Η ευκολία είναι το σύνθημα πάνω στο οποίο χτίστηκε η νέα μεταπολεμική κοινωνία. Η ευκολία παράγει ευκολίες. Και παράγει νέες απαιτήσεις για ευκολίες. Η οικογένεια δεν είναι ευκολία. Είναι δυσκολία. Γιατί η αγάπη δεν είναι ευκολία. Είναι δυσκολία. Και τα παιδιά δεν είναι ευκολία. Είναι η πιο ωραία δυσκολία των ανθρώπων.
Η ευκολία είναι το σύνθημα πάνω στο οποίο χτίστηκε η νέα μεταπολεμική κοινωνία. Η ευκολία παράγει ευκολίες. Και παράγει νέες απαιτήσεις για ευκολίες. Η οικογένεια δεν είναι ευκολία. Είναι δυσκολία. Γιατί η αγάπη δεν είναι ευκολία. Είναι δυσκολία. Και τα παιδιά δεν είναι ευκολία. Είναι η πιο ωραία δυσκολία των ανθρώπων.
Οι πολιτικοί της χώρας, αντί να μοιράζουν λεφτά – που κι αυτά χρειάζονται- για παιδιά, θα έκαναν καλύτερα αν είχαν ένα όραμα μιας κοινωνίας που παράγει υπεύθυνους πολίτες. Με αγάπη στην οικογένεια. Με δομές που να ευνοούν τις οικογένειες. Και με εργασιακές συνθήκες που να υπηρετούν την οικογένεια. Όχι μόνο την τσέπη.
Τα παιδιά είναι πλούτος. Ψυχικός. Η ελληνική κοινωνία έχει χάσει την επαφή της μ αυτή την αλήθεια, που κάποτε, όταν ήταν ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΦΤΩΧΗ ήξερε. Τώρα βασιλεύει ο εαυτός.
Γ. Παπαδόπουλος- Τετράδης
2 σχόλια:
Σωστό το άρθρο του κ.Τετράδη. Αυτό που πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα είναι ο τρόπος που μεγαλώνουμε (γενικότερα στην Δύση και όχι μόνο στην Ελλάδα), τα πρότυπα που έχουμε, και οι αξίες που μας προβάλουν.Η έννοια της μητρότητας υποτιμήθηκε, μάλιστα θεωρήθηκε ως εμπόδιο στην επαγγελματική εξέλιξη. Αυτά θα τα πληρώσουμε σαν έθνος..
«Η ευκολία στην καθημερινή ζωή μαθαίνει τον άνθρωπο στην ευκολία γενικότερα. Η οικογένεια δεν είναι ευκολία. Είναι ευθύνη και σκληρός διαρκής αγώνας. Αγώνας να συμβιώνεις αρμονικά με το ταίρι σου και αγώνας να συμβιώνεις αρμονικά με τα παιδιά σου. Πολύ δύσκολα πράγματα.»
Σχετικά με αυτό το απόσπασμα του κ. Τετράδη, ως προς το θέμα των ανθρωπίνων σχέσεων γενικότερα, θα ήθελα να πω ότι σχεδόν πάντοτε είναι το αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, αλλά ένα κομμάτι τους είναι το πραγματικό (δηλ. σχετίζεται με τα πραγματικά γεγονότα), και ένα το φανταστικό (δηλ. οι εικασίες που κάνουμε, εσκεμμένα ή όχι).
Αυτό που έχει σημασία ώστε να παραμένουμε στην πραγματική διάσταση των γεγονότων, είναι να διαχωρίζεται η ΔΙΑΦΩΝΙΑ από την ΑΝΤΙΠΑΛΟΤΗΤΑ, γιατί αν αυτό δεν γίνει θα οδηγήσει στην ΕΧΘΡΟΤΗΤΑ (αυτά ισχύουν γενικότερα για όλες τις ανθρώπινες σχέσεις), και τότε οι δαίμονες πλάθουν σενάρια μέσα στον άνθρωπο που μπορεί να αγγίξουν και την παράνοια (έχουμε ακούσει και τέτοιες ιστορίες).
Κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερος από τον Ίδιο τον Θεό. Ο Θεός προστατεύει αυτή την ελευθερία, και καθοδηγεί τον άνθρωπο όταν είναι πιστός και ζητά την βοήθειά του.
Και έτσι ακριβώς πρέπει να είναι τα πράγματα. Η παραχώρηση της ελευθερίας σου, για χάρη ενός συνόλου, που γίνεται συνειδητά, δεν είναι δυνατόν να αναφέρεται και στα πνευματικά ζητήματα. Εκεί ο άνθρωπος πρέπει να είναι συνεχώς άγρυπνος, και συνεχώς να ελέγχει τα πάντα, και να ακολουθεί την αλήθεια και μόνο την αλήθεια. Οτιδήποτε και αν του λένε δεν πρέπει να υποχωρεί.
Η διαφωνία όχι μόνο είναι δικαίωμα, αλλά επιβάλλεται, αφού ο Ίδιος ο Κύριος είπε ότι θα 'διαχωρίσει΄τον άνθρωπο από ανθρώπους ή καταστάσεις. Και έτσι 'διαχωρισμένος' (σε νοητό επίπεδο), θα προσπαθήσει να τραβήξει και τους άλλους.
Αν μπορεί. Αν δεν μπορεί, απλά προσεύχεται και ελπίζει.
Αυτά, επαναλαμβάνω ότι ισχύουν γενικότερα σε όλων των ειδών τις σχέσεις. Κάποιοι συνήθως προσπαθούν να επιβάλλουν την θέλησή τους, και τον τρόπο που βλέπουν εκείνοι με την προσωπική τους κρίση τα πράγματα, είτε τα πολιτικά είτε τα κοινωνικά είτε τα εκκλησιαστικά. Όποιος διαφωνήσει, δεν του αναγνωρίζουν αυτό το δικαίωμα. Θέλουν να επιβάλλουν την οπτική τους. Και δεν θα μπουν στον κόπο να εμβαθύνουν σε όλα λες, ή να μπουν στη δική σου την θέση και την οπτική, ώστε να κατανοήσουν το γενικότερο πλαίσιο μέσα στο οποίο ζούμε σήμερα κατά συντριπτική πλειοψηφία, αλλά για να σε 'αφοπλίσουν' (θεωρώντας ότι έτσι πράττουν το σωστό), θα σε πουν εγωιστή. Δεν σου αναγνωρίζουν το γεγονός ότι και εσύ είσαι ένας ελεύθερος άνθρωπος όπως και αυτοί και έχεις δικαίωμα να ΔΙΑΦΩΝΕΙΣ.
Γι αυτό λοιπόν και όλα αυτά έχουν κάποια όρια. Λες κάποια πράγματα, και όποιος θέλει ας τα καταλάβει. Ας μην δεχτεί τον τρόπο που βλέπεις τα πράγματα, ας δεχτεί τουλάχιστον ότι δεν είναι όλοι όπως εκείνος, και ας μην προσπαθεί με αθέμιτους τρόπους να κάνει τους άλλους να μην μιλούν. Σε κάθε περίπτωση όμως, όταν κάτι δεν έχει αποτέλεσμα, σταματάς. Και αφήνεις τον Θεό να αναλάβει και να κατευθύνει τις καταστάσεις. Σε τελική ανάλυση δεν έχουν και τόση σημασία όσα λέμε εμείς, αλλά τι λέει ο Θεός, και τι θα πει στο τέλος για όλους μας..
Δημοσίευση σχολίου