Δεν μοιάζει να υπάρχει πολίτης του ελλαδικού κράτους σήμερα που να αρνείται, ως πρωτεύουσα ανάγκη, τον εκσυγχρονισμό της χώρας μας. Kαθολικό αίτημα ο εκσυγχρονισμός, μόνο που με αυτή τη λέξη δεν καταλαβαίνουμε όλοι το ίδιο νόημα.
Oλοι αντιλαμβανόμαστε από πείρα πως ό,τι είναι σύγχρονο, καινούργιο, νεότευκτο, δεν είναι οπωσδήποτε και θετικό για τον ατομικό ή τον κοινό μας βίο. Kαι ό,τι είναι συντηρημένο από το παρελθόν, δεν είναι υποχρεωτικά αρνητικό. Στις κοινωνίες που τις λογαριάζουμε «εκσυγχρονισμένες» και κατεξοχήν «προηγμένες», υπάρχουν θεσμοί, λειτουργίες, οργανωτικά σχήματα, που συνεχώς ανανεώνονται: προσλαμβάνουν και αξιοποιούν καινούργια επιτεύγματα της τεχνολογίας, καινούργια γνώση που παράγουν οι επιστήμες, η φιλοσοφία, οι Tέχνες – αλλά με κριτήριο τις ανθρώπινες ανάγκες, όχι το καινούργιο και σύγχρονο ως αυταξία.
Παράλληλα συντηρούν θεσμούς, λειτουργίες, οργανωτικά σχήματα από το παρελθόν σαν πολύτιμα για τον συλλογικό και προσωπικό βίο κληροδοτήματα. Kυρίως συντηρούν κριτήρια αξιολόγησης ποιοτήτων, δοκιμασμένα από τον χρόνο.
H καταξίωση του εκσυγχρονισμού ως αυταξίας είναι σύμπτωμα που εμφανίζεται, κατά κανόνα, σε συλλογικότητες που μόλις αναδύθηκαν από τον πρωτογονισμό των χρήσεων (αγνοώντας τη συναρπαστική δυναμική των σχέσεων). ΄H σε συλλογικότητες που, εξαιτίας αρνητικών ιστορικών συγκυριών, έχουν παλινδρομήσει σε πολύ χαμηλά επίπεδα κατά κεφαλήν καλλιέργειας. Kαι στις δυο αυτές περιπτώσεις απουσιάζουν (δεν έχουν ακόμα διαμορφωθεί ή έχουν ανεπαίσθητα εκλείψει) κριτήρια αξιολόγησης ποιοτήτων: Δεν ενδιαφέρει η ποιοτική ικανοποίηση των αναγκών, αλλά ο εντυπωσιασμός από το καινούργιο, η ξιπασιά της απόκτησης του «μοδέρνου», το καμάρι για το εντυπωσιακό, το «πρωτόβγαλτο». H καταξίωση του εκσυγχρονισμού ως αυταξίας είναι τυπικό σύμπτωμα και αναμφισβήτητη ένδειξη επαρχιωτισμού, εμμονής στην καθυστέρηση, στην ιστορική περιθωριοποίηση.
Eμείς οι Nεοέλληνες, πώς τα καταφέραμε να παγιδευτούμε, διακόσια χρόνια τώρα, στην παιδαριώδη εκδοχή του εκσυγχρονισμού ως αυταξίας; Προσλαμβάνουμε ταχύτατα και σχεδόν με ομοθυμία ό,τι πανευρωπαϊκά (τουλάχιστον) καταξιώνεται ως καινούργιο, σύγχρονο, προοδευτικό. Kαι πολύ σύντομα το μεταμορφώνουμε σε κωμικό (αλλά βασανιστικό για μας τους ίδιους) εξάμβλωμα του πρωτοτύπου.
Προσθέστε το επίθετο «ελληνικός» σε ονομασίες σπουδαίων θεσμικών επιτευγμάτων της νεωτερικότητας, και αμέσως το σημαινόμενο προκαλεί μειδίασμα ή γέλωτα ηχηρό. Π.χ.: ελληνικός κοινοβουλευτισμός, ελληνικό Iδρυμα Kοινωνικών Aσφαλίσεων, ελληνικό κτηματολόγιο, ελληνικό φορολογικό σύστημα, ελληνική πολεοδομία, ελληνικοί αγροτικοί συνεταιρισμοί, ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο, ελληνικού δημοσίου μηχανοργάνωση – και πολλά, πάμπολλα ανάλογα.
Διακόσια χρόνια τώρα, κάθε κόμμα στις εξαγγελίες-υποσχέσεις του και κάθε κυβέρνηση στο πρόγραμμά της (ή σε ό,τι εμφανίζει σαν πρόγραμμα) βεβαιώνουν ως πρώτο μέλημά τους τον «εκσυγχρονισμό» κρατικών θεσμών και λειτουργιών. Kάθε κόμμα και κάθε κυβέρνηση. Kαι το αποτέλεσμα είναι αυτό που όλοι ξέρουμε: O Eλληνισμός να βυθίζεται όλο και πιο βαθιά στο τέλμα, στο παρακμιακό αδιέξοδο. Γιατί;
Για να απαντηθεί αυτό το «γιατί», απαιτείται μόχθος πολλής και σοβαρής μελέτης, απροκατάληπτης – ειλικρινές ενδιαφέρον για την αλήθεια. Kαι μια από τις συλλογικές αναπηρίες που προκαλεί η χρόνια καθήλωση στον επαρχιωτισμό και στον αποτυχημένο μεταπρατισμό, είναι ότι στη σημερινή Eλλάδα όλοι τα ξέρουμε όλα. Kαι τα ξέρουμε με αράγιστη βεβαιότητα. Tο σύμπτωμα μάλλον συνδέεται και με την επιπολαιότητα του ανεξέλεγκτου τηλεοπτικού μονοπώλιου της «αλήθειας» και της «εγκυρότητας». Kαι την ευπιστία των ημιεγγράμματων αποφοίτων της ανήκεστα χωλαίνουσας σχολικής μας παιδείας.
Θα μπορούσαμε, τουλάχιστον, να συμφωνήσουμε σε μια γενική εξόφθαλμη διαπίστωση: Oτι το σημερινό ελληνώνυμο κρατίδιο συγκροτήθηκε και άρχισε να υπάρχει με θεμέλιο μια πελώρια σύγχυση, μια χαοτική αυτοσυνειδησία, σχιζοειδή ταυτότητα. Στα «απομνημονεύματά» τους οι αγωνιστές της εθνεγερσίας θεωρούσαν αυτονόητη την καταγωγή τους από τον Περικλή και τον Θεμιστοκλή και τον Mιλτιάδη. Aλλά εξίσου αυτονόητο ότι μάχονται για «να πάρουνε την Πόλη και την Aγια-Σοφιά», να ζωντανέψει ο «μαρμαρωμένος βασιλιάς». Θυσιάζονταν, όχι για να αναβιώσουν την κλασική Eλλάδα (με αερογέφυρα πάνω από τους αιώνες), αλλά για να συνεχίσουν το άμεσο, πριν από την παρένθεση της Tουρκοκρατίας και Φραγκοκρατίας, παρελθόν τους.
Hταν βιωμένο, σε αδιάπτωτη, αράγιστη συνέχεια αυτό το παρελθόν, δεν ήταν ρομαντικό «νεοκλασικιστικό» ιδεολόγημα. Eφτανε πίσω, ώς την Aρχαία Eλλάδα, μέσα από τη χιλιόχρονη «Pωμαιοσύνη», την εξελληνισμένη αυτοκρατορία της Nέας Pώμης - Kωνσταντινούπολης, που η Δύση των γερμανικών φύλων-εισβολέων είχε μετονομάσει, δόλια και χλευαστικά, «Bυζάντιο». Hταν βιωματική η συνέχεια, σαρκωμένη στην κοινότητα-ενορία, στην τραγωδική δραματουργία, ποίηση, μουσική, ζωγραφική της ορθόδοξης λατρείας – στο ήθος και στην αρχοντιά της λαϊκής φορεσιάς, των χορών, των εθίμων, της αρχιτεκτονικής, της αυτοδιοίκησης.
Oμως η χαοτική σύγχυση, που παραμένει καταγωγική τροχοπέδη για τον αποτελεσματικό εκσυγχρονισμό του ελλαδικού κρατικού μορφώματος, ήταν φυσιολογική και δικαιολογημένη: Tα «φώτα» της Nεωτερικής Eσπερίας ήταν εκθαμβωτικά, οι ιδέες του «Διαφωτισμού» και της Γαλλικής και Aμερικανικής Eπανάστασης ακαταμάχητες – ο μιμητικός, μεταπρατικός χαρακτήρας του απελεύθερου ελλαδικού κρατιδίου φάνταζε «εκσυγχρονισμός», δηλαδή μονόδρομος, ενώ στην πράξη ήταν ανέφικτος. Oι Eλληνες είχαν διαφορετικούς ιστορικούς εθισμούς, ήταν αδύνατο (και είναι ακόμα) να αφομοιώσουν τον ατομοκεντρικό - χρηστικό ορθολογισμό και νομικισμό της Δύσης.
Tο ταλαίπωρο ελλαδικό κράτος είναι αδύνατο να εκσυγχρονιστεί όσο η ελλαδική κοινωνία αρνείται να αναζητήσει την ιδιαιτερότητα των δικών της αναγκών. Kάθε κοινωνία, με κάποιας διάρκειας παρελθόν, έχει ιδιαιτερότητες αναγκών (δεν είναι αυτό προνόμιο «εκλεκτών» λαών). Aν σπουδάσουμε τις δικές μας ανάγκες, είμαστε ελεύθεροι να προσλάβουμε τρόπους για την αντιμετώπισή τους από οπουδήποτε. Kριτήριο (μυαλωμένων ανθρώπων) είναι οι ανάγκες τους, όχι η καταγωγή του προσλήμματος. Oσο οι Eλληνες είχαν αυτοσυνειδησία ιδιαιτερότητας αναγκών, προσλάμβαναν λύσεις και τρόπους ακόμα και από εχθρούς ή αντιπάλους – πόσες επιρροές έχουμε αφομοιώσει από Tούρκους, Σλάβους ή Aραβες.
Eίναι δείγμα υγείας και ιστορικού δυναμισμού μιας κοινωνίας να προσλαμβάνει συστήματα, μεθόδους, πρακτικές για την αντιμετώπιση των αναγκών της, και να τα κάνει δικά της, να τα αφομοιώσει στις ανάγκες της.
Kαι είναι συνταγή σίγουρης ιστορικής εξαφάνισης, να μιμείται «λύσεις» μια κοινωνία, υποτασσόμενη από ξιπασιά στα προσλήμματα.
Eνας ελληνοκεντρικός εκσυγχρονισμός είναι το κατεπειγόντως ζητούμενο για την ελλαδική μας συφοριασμένη πραγματικότητα.
5 σχόλια:
Σύμφωνοι! Αλλά πρέπει να ξεκινήσουμε να γίνουμε πάλι 'μυαλωμένοι άνθρωποι'. Γιατί ζούμε στον αφρό του κύματος (η αγάπη μου κοιμάται...), αρνούμενοι κάθε σοβαρή ενασχόληση με οποιοδήποτε πρόβλημα, κάθε κόπο, μελέτη, προσπάθεια, ετοιμότητα να θυσιάσουμε το καταραμένο 'εγώ' μας... Δεν γίνονται απ' τη μια μέρα στην άλλη τα πράγματα, αλλά και η 'ταχύτητα' της σοβαρής ενασχόλησης είναι απερίγραπτη... "Κάντε ένα βήμα, και θα κάνω εγώ τα υπόλοιπα"... Προς το παρόν, κανείς δεν ξεκινά κάτι τέτοιο εντός Ελλάδος... Ίσως, ίσως, δεν γνωρίζουμε, να προέλθη κάτι τέτοιο, απλό και απλούστατο, από κάποιους Έλληνες που 'διέφυγαν' σε άλλες χώρες και που νοσταλγούν πάντοτε την πατρίδα μας...
Ας μελετήσουμε ευκαίρως ακαίρως και την τοποθέτηση ενός άλλου νεορθοδόξου όπως αποτυπώνεται κατωτέρω 'στην ανάρτηση:
Η πόλωση εκσυγχρονισμού-φονταμελισμού και ο μεταμοντέρνος μηδενισμός
Συγγραφέας: Ζιάκας Θεόδωρος
Άρδην τ. 62
Σ το κείμενο που ακολουθεί επιχειρώ μια συνοπτική ανάλυση της πόλωσης Εκσυγχρονισμού - Φονταμενταλισμού σε συνάρτηση με την πραγματικότητα του μεταμοντέρνου μηδενισμού, απέναντι στην οποία η τρέχουσα πολιτική σκέψη είναι κατά κανόνα εντελώς τυφλή.
Ξεκινώ με την παραδοχή ότι η πόλωση Εκσυγχρονισμού - Φονταμενταλισμού είναι διεθνώς η πλέον έντονη αντιπαράθεση στο πεδίο των πολιτικών σχέσεων. Ότι επιπλέον στη Δύση οι «καθαροί» εκπρόσωποι του Εκσυγχρονισμού (τύπου Κλίντον, Μπλερ, Σρέντερ, Σημίτη…) αποτελούν ήδη μακρινό παρελθόν. Ενώ, για κάποιους λόγους, οι διάδοχοί τους αισθάνονται ότι είναι αναγκασμένοι να κρύβουν κάπως το εκσυγχρονιστικό τους πρόσωπο.
Στη βάση αυτή αναρωτιέμαι: α) Αν είναι γόνιμη η πόλωση Εκσυγχρονισμού - Φονταμενταλισμού, και β) Μήπως το πρόβλημα δεν είναι ο απέναντι εκσυγχρονιστής ή φονταμενταλιστής – αλλά κάποιος τρίτος, ο και επωφελούμενος από την πόλωση.
Η απάντηση που εισηγούμαι είναι ότι η πόλωση Εκσυγχρονισμού - Φονταμενταλισμού είναι εντελώς αποπροσανατολιστική και αδιέξοδη1 και ότι υπάρχει ο αφανώς επωφελούμενος «τρίτος» και είναι ο Μεταμοντέρνος Μηδενισμός.2
1. Το κεντρικό πρόβλημα: έλλειμμα οικουμενικότητας - μεταμοντέρνος μηδενισμός
Από διαχειριστικής απόψεως το κεντρικό πρόβλημα του σύγχρονου πολιτισμού της Νεωτερικότητας είναι η αμετάκλητη αποκάλυψη της θεμελιώδους αδυναμίας της, η οποία συνίσταται στο εξής: Ενώ τα πρότυπά της (κατανάλωση, ασφάλεια, ελευθερία) είναι ακαταμάχητα και έχουν πλέον «παγκοσμιοποιημένη» τη γοητεία τους, η πρόσβαση σ’ αυτά είναι εφικτή μόνο για μια πολύ μικρή μερίδα του παγκόσμιου πληθυσμού. Πρόκειται για το πολλαπλώς και πολυτρόπως πιστοποιούμενο έλλειμμα οικουμενικότητας του νεωτερικού πολιτισμού. Βασικές συνιστώσες του είναι: το κοινωνικό, το οικολογικό και το υπαρξιακό έλλειμμα.
Κοινωνικό έλλειμμα: Ασύλληπτη διεύρυνση του χάσματος Βορρά - Νότου. Κατάρρευση των εξισωτικών οραματικών διεξόδων της Νεωτερικότητας.3 Οικολογική κατοχύρωση της ανισότητας.4
Οικολογικό έλλειμμα: Η ανάπτυξη της Τεχνόσφαιρας αγγίζει τα όρια αντοχής της Βιόσφαιρας. Το παγκοίνως αναγνωρίσιμο πλέον οικολογικό έλλειμμα δεν είναι παρενέργεια ενός κατά βάση συμβατού με τη Βιόσφαιρα πολιτισμού. Είναι συνυφασμένο με την ίδια την αυτοαναφορική ατομοκεντρική θεμελίωση του νεωτερικού πολιτισμού. Αποδείχτηκε, οριστικά πλέον, ότι η τεχνολογική ευφυΐα και η επιχειρηματική δεξιότητα του νεωτερικού Ατόμου, υπηρετούν μια ανυπέρβλητη απληστία5.
Υπαρξιακό έλλειμμα: Το νεωτερικό Άτομο, καθώς ολοκλήρωσε την εξατομίκευσή του, αδυνατεί να διατηρήσει τη συνοχή του. Έχοντας δημιουργήσει έναν τεχνητό κόσμο, τον οποίο δεν μπορεί να ελέγξει, συνθλίβεται και διασπάται κάτω από το βάρος των αυτονομημένων απρόσωπων συστημάτων. Ο κόσμος του χάνει το νόημά του. Το υπαρξιακό έλλειμμα αναδεικνύεται εφεξής ως το σοβαρότερο πρόβλημα του νεωτερικού πολιτισμού. Κι αυτό, γιατί η συντελούμενη στα κέντρα του Συστήματος μαζική έκλειψη του υποκειμένου, αφαιρεί το ανθρωπολογικό έδαφος κάτω από τα πόδια του –με ό,τι εφιαλτικό μπορεί τούτο να συνεπάγεται. Η απώλεια του νοήματος κινδυνεύει να ανοίξει το καπάκι της αβύσσου.
Πίσω, λοιπόν, από το έλλειμμα οικουμενικότητας, και σε ένα βαθύτερο επίπεδο, η διάλυση του Ατόμου, η αποσύνθεση των αξιών του, δηλαδή το φαινόμενο που αποκαλούμε μεταμοντέρνο μηδενισμό, είναι μάλλον το κεντρικό πρόβλημα της εποχής μας.6
2. Φονταμενταλισμός, Εκσυγχρονισμός, Μετανεωτερική Αναζήτηση
Το στρατηγικό ερώτημα που θέτει ο μεταμοντέρνος μηδενισμός είναι αν επιδέχεται ή όχι επισκευή ο ανθρωπολογικός κινητήρας του νεωτερικού πολιτισμού. Οι απαντήσεις συγκλίνουν σε δύο μεγάλα ρεύματα: τον Φονταμενταλισμό και τον Εκσυγχρονισμό. Παράλληλα, «σκάει μύτη», δεξιά κι αριστερά, ένα τρίτο ρεύμα: η Μετανεωτερική Αναζήτηση.
Ο Φονταμενταλισμός: Για όλα τα μεγάλα προβλήματα ο Φονταμενταλισμός ενοχοποιεί, έτσι κι αλλιώς, την ατομοκεντρική θεμελίωση του νεωτερικού πολιτισμού. Θεωρεί, επιπλέον, ότι ο ατομοκεντρικός κινητήρας του Συστήματος έχει αχρηστευτεί και πρέπει να αντικατασταθεί. Προτείνει δε και προσπαθεί να επανενεργοποιήσει προνεωτερικές-κολεκτιβιστικές λύσεις.
Την εποχή που απέδιδαν οι αστικοδημοκρατικές και οι σοσιαλιστικές προτάσεις, ως μορφές οραματικής παγίδευσης-ενσωμάτωσης των πληττόμενων από την επέκταση του νεωτερικού συστήματος, η φονταμενταλιστική πρόταση φυτοζωούσε. Απέκτησε τα σημερινά μαζικά της ερείσματα και έγινε παγκόσμια δύναμη αφ’ ης στιγμής το Σύστημα έχασε τις εξισωτικές οραματικές διεξόδους του και κατέστη αμετάκλητη η πιστοποίηση του ελλείμματος οικουμενικότητάς του –και βέβαια, αφ’ ης στιγμής άρχισε να γίνεται αισθητή η κοινωνική αποσύνθεση, που φέρνει μαζί της η διάδοση του μεταμοντέρνου μηδενισμού. Αλλά το έλλειμμα οικουμενικότητας των προνεωτερικών κολεκτιβιστικών παραδόσεων είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερο, πράγμα που σημαίνει ότι ο Φονταμενταλισμός δεν αποτελεί εναλλακτική λύση. Δεν είναι παρά ένα είδος αναχώματος στην κοινωνική αποσύνθεση την εκπορευόμενη από την πληροφοριακή παγκοσμιοποίηση των μεταμοντέρνων καταναλωτικών-ηδονιστικών προτύπων.
Ο Εκσυγχρονισμός: Πιστεύει, κατά βάθος, ότι ο ανθρωπολογικός κινητήρας του Συστήματος μπορεί να επισκευαστεί με την κατάλληλη «αναπροσαρμογή». Νομίζει ότι η κατάρρευση του κύρους των νεωτερικών ιεραρχικών δομών, καθώς και η αποσύνθεση της ατομικότητας, που άρχισαν με τη μεταμοντέρνα πολιτιστική επανάσταση της δεκαετίας του 1960 και γενικεύτηκαν πλέον στη Δύση, μπορούν να αντιμετωπιστούν με ενέσεις κοινωνικού δαρβινισμού. Προσβλέποντας στην αναβίωση της πάλαι ποτέ αγωνιστικής και υπεύθυνης νεωτερικής ατομικότητας, ο Εκσυγχρονισμός είναι κατά βάθος «φονταμενταλιστικός». Σηκώνει κι αυτός ανίσχυρα αναχώματα στον μεταμοντέρνο μηδενισμό. Η υποχώρηση του Εκσυγχρονισμού στη Δύση είναι συνυφασμένη όχι μόνο με τις φυσιολογικές ανθρωπολογικές παρωπίδες των εκσυγχρονιστών7 αλλά και με τα όριά του. Το όριο του Εκσυγχρονισμού (όπως και του Φονταμενταλισμού) είναι ακριβώς ο κυρίαρχος μεταμοντέρνος μηδενισμός: το παραιτημένο άτομο, που αδιαφορεί για όλες τις αξίες – εκσυγχρονιστικές και μη.
Η Μετανεωτερική Αναζήτηση: Συμφωνεί με τον ριζοσπαστικό φονταμενταλισμό ότι ο νεωτερικός κινητήρας του Συστήματος δεν επιδέχεται επισκευή, αλλά απορρίπτει, ως εναλλακτική λύση, την επιστροφή στο παρελθόν (είτε το προνεωτερικό, είτε το διαφωτιστικό, το ρομαντικό ή το μοντέρνο). Αντιλαμβάνεται, επιπλέον, ότι η ύστερη φάση της Νεωτερικότητας, η μεταμοντέρνα μαζική δημοκρατία, με βασικές «αξίες» της την «αυτοπραγμάτωση», τον καταναλωτισμό, τον ηδονισμό, την ηθική αναισθησία «Υποφέρεις; Πρόβλημά σου!», και βασικές συνέπειες τον γενικευμένο πολιτιστικό και ηθικό σχετικισμό, δεν είναι μια σταθερή ιστορική μορφή. Το «ναι σε όλα μέσα στο τίποτα», οδηγεί στο απόλυτο τίποτα. Η κρίση της εξατομίκευσης μοιάζει με αλυσιδωτή πυρηνική αντίδραση. Το αποσυντιθέμενο νεωτερικό άτομο δεν είναι μια σταθερή κοινωνική μορφή. Είναι μια «καταναλωτική ρουφήχτρα», μια «μαύρη τρύπα».8 Αν δεν υπάρξει διέξοδος προς έναν νέο (μετα-ατομικό και μετα-κολεκτιβιστικό) ανθρωπολογικό τύπο, ικανό να ανακόψει τη μηδενιστική σήψη και να καλύψει το νεωτερικό έλλειμμα οικουμενικότητας, η υποστροφή στον κολεκτιβισμό (τον τεχνοφασιστικό αυτή τη φορά, όχι τον φαντασιώδη φονταμενταλιστικό) είναι αναπόφευκτη.
3. Ανάγκη ενδιάμεσης στρατηγικής τριών ταχυτήτων
Ενώ οι ανασχετικές δράσεις των φονταμενταλιστών και των εκσυγχρονιστών είναι στην πράξη εντελώς συμπληρωματικές, αυτοί εξαντλούν τις δυνάμεις τους στη μετωπική μεταξύ τους αντιπαράθεση.9
Δεδομένου ότι ο Φονταμενταλισμός είναι υποπροϊόν του πιστοποιημένου πλέον ελλείμματος οικουμενικότητας του νεωτερικού πολιτισμού και δικαιώνεται ως αμυντικό αντανακλαστικό απέναντι στη μεταμοντέρνα μηδενιστική αποσύνθεση, είναι εντελώς αντιπαραγωγική η συλλήβδην «απόρριψή» του εκ μέρους των εκσυγχρονιστών.10 Αντί για την εμμονή στην εκσυγχρονιστική «καθαρότητα», μια επαρκής στρατηγική θα απαιτούσε μελετημένους συνδυασμούς μετανεωτερικών, εκσυγχρονιστικών και φονταμενταλιστικών πολιτικών, με σαφή την επίγνωση ότι οι πρώτες είναι που δημιουργούν προοπτική.
Μια τέτοια στρατηγική χρειάζεται κατά βάθος και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ολοφάνερη είναι εκεί η αντίφαση ανάμεσα στη συντελεσθείσα μετάβαση στη μεταμοντέρνα μαζική δημοκρατία (ολοκλήρωση-αποσύνθεση της νεωτερικής εξατομίκευσης, κατάρρευση του κύρους των ιεραρχικών δομών) και στη σταθερή σοσιαλδημοκρατική δέσμευσή της στον κρατισμό (παρότι ο κρατισμός κατάντησε θερμοκήπιο παρασιτισμού και ζαμανφουτισμού, η άλλη όψη του οποίου είναι ο αποκλεισμός των «αναγκαίων ξένων» στα γκέτο). Τίθενται δηλαδή, εκεί, προβλήματα που επιδέχονται μόνο φονταμενταλιστικές λύσεις, προβλήματα που χρειάζονται λύσεις εκσυγχρονιστικές και προβλήματα των οποίων οι λύσεις υπερβαίνουν το νεωτερικό οπλοστάσιο (μετανεωτερικές λύσεις).
Την κατεύθυνση των πρώτων τη δείχνει το ισλαμικό φονταμενταλιστικό πρότυπο (θρησκεία, ταυτότητα, κοινότητα) και των δεύτερων το κλιντονικό εκσυγχρονιστικό πρότυπο (ευκαιρίες, υπευθυνότητα, κοινότητα). Η κατεύθυνση των τρίτων περνά μέσα από δημιουργικές παρεμβάσεις στις υποκείμενες του οικουμενικού ελλείμματος αντιφάσεις: Ελευθερίας - Δικαιοσύνης, Τεχνόσφαιρας - Βιόσφαιρας, Εξατομίκευσης - Συστημάτων. παρεμβάσεις που στο επίκεντρό τους έχουν την εύρεση ανθρωπολογικής διεξόδου από τον μεταμοντέρνο μηδενισμό.
Βεβαίως, η επικρατούσα γενικευμένη αβεβαιότητα μας εμποδίζει να σκεφθούμε σε μια τέτοια βάση. Είναι όμως μέρος του προβλήματος και είναι απολύτως φυσιολογική11. Πρέπει να την υπερνικήσουμε.
4. Συμπέρασμα
Το έλλειμμα οικουμενικότητας της νεωτερικής ατομοκεντρικής παράδοσης τορπιλίζει την ιδεολογική της ηγεμονία επί των λοιπών παραδόσεων. Βασική εκδήλωση του φαινομένου είναι:
Η αυξανόμενη αφύπνιση και ανταρσία των προνεωτερικών κολεκτιβιστικών παραδόσεων σε παγκόσμια κλίμακα (Φονταμενταλισμός).
Η εξάντληση του σθένους και της αποτελεσματικότητας των ανασχετικών αυτοσυντηρητικών δράσεων της ίδιας της νεωτερικής παράδοσης (Εκσυγχρονισμός).
Η εξασθένηση του Εκσυγχρονισμού ενισχύει το εστιακό αίτημα της Μετανεωτερικής Αναζήτησης, για την υπέρβαση του διπόλου Εκσυγχρονισμού - Φονταμενταλισμού, Ατομοκεντρισμού - Κολεκτιβισμού.
Το αποσταλέν κείμενον ηντλήθη από της ακολούθου αναρτήσεως,αναγράφοντας 'στην κοινή μηχανή αναζητήσεως ''ο εκσυγχρονισμός του πολιτισμού''και επιλέγοντας από τα ανευρεθέντα πρώτα-πρώτα αποτελέσματα:http://www.ardin.gr/?q=node/2929.
Δημοσίευση σχολίου