Βλαντιμίρ Σολόβιεφ - Η Ρωσία και η Παγκόσμια Εκκλησία (33)

Συνέχεια από: Πέμπτη, 10 Μαΐου 2018

Τα τέσσερα Μυστήρια των Υποχρεώσεων του Ανθρώπου

Τα τρία Ιερά Μυστήρια του Βαπτίσματος, του Χρίσματος και της Θείας Κοινωνίας, καθιστώντας όλους τους Χριστιανούς ελεύθερους, ίσους αδελφούς του ενός με τον άλλο, και όλους γιούς του Θεού, ενσωματωμένους στον μονογενή Υιό Του Ιησού Χριστό, παραχωρούν σε αυτούς την Μεσσιανική αξιοπρέπεια και τα κυριαρχικά δικαιώματα. Ο άνθρωπος έχει το δικαίωμα να είναι ο γιος του Θεού (ΣτΜ: τι θλιβερή διαπίστωση. Πώς να μην λυπάται ο Κύριος;), γι' αυτό  ο Θεός τον δημιούργησε. Αλλά επειδή είναι μόνο από δικαίωμα, και όχι άμεσα, φυσικά, ο γιός του Θεού, ο άνθρωπος έχει επίσης το προνόμιο να κάνει τον εαυτό του, στην πραγματικότητα, αυτό που ιδανικά είναι ήδη και να συνειδητοποιήσει την αρχή της ύπαρξής του με τη δική του πράξη-κίνηση. Έτσι, τα καθήκοντα του ανθρώπου απορρέουν από τα κυρίαρχα δικαιώματά του, καθώς και από τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν προκειμένου να ασκήσει την κυριαρχία του.

Δεδομένου ότι ο άνθρωπος είναι, για να αρχίσουμε με αυτό, γιος του Θεού αλλά όχι φυσικά, το πρώτο καθήκον του είναι να αναγνωρίσει ότι δεν είναι έτσι στην πραγματικότητα, να αναγνωρίσει την τεράστια απόσταση που υπάρχει μεταξύ του τι είναι και του τι θα έπρεπε να είναι. Αυτή είναι η αρνητική κατάσταση της όλης θετικής εξέλιξης, το ύψιστο καθήκον του ανθρώπου, το καθήκον της ταπεινοφροσύνης, που χαρακτηρίζεται από την Εκκλησία στο Μυστήριο της Μετανοίας και της Εξομολογήσεως. Ο Προτεσταντισμός στην προσπάθεια του να εξασφαλίσει εκ των προτέρων την αμετανοησία των οπαδών του, απέρριψε αυτό το μυστήριο. Αλλά περισσότερο άξιοι κατηγορίας από το να κατηγορήσει κανείς τους αιρετικούς προτεστάντες είναι εκείνοι  οι ψευδείς Ορθόδοξοι, που θα περιορίσουν το καθήκον της ταπεινότητας σε ιδιώτες και θα αφήσουν τις μονάδες της κοινωνίας, τα κράτη και τα έθνη, χωρίς την ελπίδα της μετανοίας, στη ματαιοδοξία τους, στην υπερηφάνεια τους, στον εγωισμό τους, και στο αδελφοκτόνο μίσος. Κάτι τέτοιο δεν ήταν η στάση των προφητών της Παλαιάς Διαθήκης, ο οποίοι καλούσαν τις πόλεις, τα έθνη και τους κυβερνήτες των κρατών να μετανοήσουν. Ούτε ήταν η στάση αυτή, εκείνου του μοναδικού προφήτη της Καινής Διαθήκης, που στις επιστολές του προς τους αγγέλους των Εκκλησιών, τους επέπληττε για τα δημόσια πάθη και τις αμαρτίες των κοινοτήτων τους.

Στη ρίζα όλων των ανθρωπίνων κακών, όλες οι αμαρτίες και τα εγκλήματα, τόσο σε ατομικό όσο και κοινωνικό επίπεδο, βρίσκεται μια αδυναμία, μια ριζική αναπηρία η οποία δεν μας επιτρέπει να είμαστε στην πραγματικότητα γιοι του Θεού. Είναι η χαοτική αρχή, η αρχέγονη βάση όλης της κτιστής ύπαρξης. Μειωμένη σε ανικανότητα (ή σε καθαρή ισχύ) στον άνθρωπο, αλλά ανανεωμένη από την πτώση του Αδάμ, έχει γίνει το βασικό στοιχείο της περιορισμένης και εγωκεντρικής ύπαρξή μας, η οποία, παραμένει προσκολλημένη στο απειροελάχιστο κλάσμα της πραγματικής ύπαρξης, και επιθυμεί να κάνει αυτό το κλάσμα το ένα και μόνο κέντρο του σύμπαντος. Αυτός η εγωκεντρικός ισχυρισμός, ο οποίος μας απομονώνει και μας χωρίζει από την αληθινή θεία ολότητα, μπορεί να καταστραφεί μόνο από την αγάπη.Η αγάπη είναι η δύναμη που μας κάνει να ξεπερνάμε κρυφά τα όρια της δεδομένης ύπαρξης μας,μας επανασυνδέει με το Όλο με έναν άρρηκτο δεσμό και, κάνοντας μας στην πραγματικότητα, υιούς του Θεού, μας αναγκάζει να μοιραστούμε την πληρότητα της ουσιώδους Σοφίας Του και την απόλαυση του Πνεύματος Του. Το έργο της αγάπης είναι η ολοκλήρωση του ανθρώπου και, μέσω του ανθρώπου, όλης της κτιστής ύπαρξης. Μια ένωση τριπλή πρόκειται να επιτευχθεί με (1) την επανένταξη του μοναδικού ανθρώπου, με τη συνένωση του σε μια πραγματική και αιώνια ένωση με το φυσικό συμπλήρωμα του, την γυναίκα· (2) την επανένταξη του κοινωνικού ανθρώπου,με την εκ νέου συνένωση του ατόμου στην ανθρώπινη συλλογικότητα σε μία πάγια και σταθερή ένωση· (3) την επανένταξη του παγκόσμιου ανθρώπου, με την αποκατάσταση της οικείας και ζωντανής ένωσής του με το σύνολο της φύσης, η οποία είναι το οργανικό σώμα της ανθρωπότητας.

Ο άνδρας εσωτερικά χωρίζεται από τη γυναίκα από την επιθυμία της κατοχής της γυναίκας εξωτερικά, στο όνομα ενός τυφλού και παράλογου πάθους. Οι δύο επανενώνονται με τη δύναμη της αληθινής αγάπης η οποία προσδιορίζει τις δύο ζωές τους με την απόλυτη ουσία τους που αιώνια καθορίζεται στο Θεό, και παραδέχεται την υλική σχέση μόνο ως τελική συνέπεια και εξωτερική υλοποίηση αυτής της μυστικής και ηθικής σχέση. Είναι αυτή η αγάπη, η αγάπη στην πιο συγκεντρωμένη και πιο συγκεκριμένη, και ως εκ τούτου στην βαθύτερη και πιο έντονη μορφή, η αληθινή βάση και γενικός τύπος κάθε άλλης αγάπης και κάθε άλλης ένωσης. Ο λόγος του Θεού την έχει χειροτονήσει και την έχει ευλογήσει, και η Εκκλησία διαιωνίζει αυτή την ευλογία στο Μυστήριο του Γάμου το οποίο καθιστά την αληθινή σεξουαλική αγάπη την πρώτη θετική βάση της θεανθρώπινης ολοκλήρωσης. Γιατί είναι αυτή η αγιασμένη αγάπη η οποία δημιουργεί τα αληθινά επιμέρους στοιχεία της τέλειας κοινωνίας, η ενσαρκωμένη Σοφία.

Αλλά για να αποτελέσει τον κοινωνικό άνθρωπο, το ατομικό στοιχείο, που ενσωματώνεται ξανά με τον πραγματικό γάμο, πρέπει να επανενωθεί με τη σταθερή συγκεντρωτική μορφή. Το άτομο είναι εσωτερικά αποκομμένο από την κοινωνία από την επιθυμία για υπεροχή και την εξωτερική κυριαρχία στο όνομα της προσωπικότητάς του.Επανέρχεται εκ νέου την ενότητα της κοινωνίας με την ηθική πράξη της παραίτησης, της υποταγής της θελήσεώς του, των δικών του συμφερόντων, ολόκληρου του εγώ του στη θέληση και το ενδιαφέρον ενός ανώτερου όντος που αναγνωρίζεται ως τέτοιο. Αν η έγγαμη αγάπη είναι ουσιαστικά ένας συντονισμός των δύο ίσων αν και διαφορετικών  υπάρξεων, η κοινωνική αγάπη είναι βέβαιο ότι θα εκφραστεί με μια σαφή υποταγή των κοινωνικών μονάδων διαφορετικών τάξεων.Εδώ δεν είναι ο βάναυσος εγωισμός του ανθρώπου ο οποίος πρέπει να συντριβεί από ένα έντονο συναίσθημαπου τον ωθείνα ταυτιστεί με μία άλλη ύπαρξη· αυτό έχει ήδη γίνει από τον έρωτα. Εδώ είναι η ατομική ύπαρξη η οποία πρέπει να συνδέεται με μία γενική ιεραρχία της οποίας οι διαβαθμίσεις ορίζονται από την τυπική σχέση που υπάρχει μεταξύ του συνόλου και των μερών του, μεγαλύτερης ή μικρότερης σημασίας. Η τελειότητα της κοινωνικής αγάπης δεν μπορεί ως εκ τούτου να συνίσταται σε μια ένταση του υποκειμενικού συναισθήματος, αλλά στην συμμόρφωση της με τον αντικειμενικό λόγο ο οποίος μας λέει ότι το σύνολο είναι μεγαλύτερο από οποιοδήποτε από τα μέρη του. Η υποχρέωση της αγάπης αυτής, συνεπώς, παραβιάζεται και η υλοποίηση του κοινωνικού ανθρώπου παρεμποδίζεται, όχι μόνο με τον απλό εγωισμό, αλλά και κυρίως από την εν λόγω ιδιαιτερότητα η οποία κάνει διακρίσεις μεταξύ των συμφερόντων των χαμηλότερων ομάδων, με τις οποίες είμαστε πιο άμεσα συνδεμένοι, και εκείνων των μεγαλύτερων και πιο εκτεταμένων ομάδων. Όταν ένας άνδρας χωρίζει την αγάπη του για την οικογένεια, το συνδικάτο,την κοινωνική τάξη ή το πολιτικό κόμμα στο οποίο ανήκει από την αγάπη του για τη χώρα του, ή όταν είναι έτοιμος να εξυπηρετήσει την τελευταία χωρίς να λαμβάνει υπόψη την ανθρωπότητα ως σύνολό ή την Παγκόσμια Εκκλησία, βάζει χωριστά ό,τι ο Θεός έχει συνάψει σε ένα, και γίνεται εμπόδιο στην ενσωμάτωση του κοινωνικού ανθρώπου.

Ο τύπος και η βασική πραγματικότητα της ολοκλήρωσης αυτής δίδονται στην εκκλησιαστική ιεραρχία που σχηματίζεται από το Μυστήριο της Τάξης (ΣτΜ: Τhe sacrament of Order and Apostolic succession. Το Μυστήριο της Αγίας Τάξης στην Παπική ‘Εκκλησία’ περιλαμβάνει τρεις τάξεις: επίσκοπο, πρεσβύτερο και διάκονο). Είναι ο θρίαμβος της κοινωνικής αγάπης, διότι κανένα μέλος αυτής της τάξης δεν λειτουργεί ή ενεργεί για τον εαυτό του ή στο δικό του όνομα· ο καθένας χειροτονείται και ενδύεται από έναν ανώτερο που αντιπροσωπεύει μια ευρύτερη κοινωνική μονάδα (ΣτΜ: «Ο Χριστός», λέει, «ως Δημιουργός, δη­λαδή ως αιτία της υπάρξεως του κόσμου, σήκωσε πάνω Του το βάρος των αμαρτιών όλου του κόσμου “γενόμενος υπέρ ημών κατάρα” (Γαλ. 3, 13). Αυτός είναι η κορυφή της αντεστραμμένης πυραμίδας, κορυφή που πάνω της πέφτει όλο το βάρος της υπάρξεως. Όσοι ακολουθούν τον Χριστό με άρρητο τρόπο εξομοιώνονται μαζί Του, σηκώνοντας τα βάρη ή τις αδυναμίες των άλλων: ‘Οφείλουσι δε οι δυνατοί τα ασθενήματα των αδυνάτων βαστάζειν’ (Ρωμ. 15, 1)» [Π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ: «Ο άγιος Σιλουανός, ο Αθωνίτης», Έκδ. 10η. Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου Essex. σελ. 302]).Εδώ, από τον ταπεινότερο ιερέα μέχρι τον Πάπα, τον υπηρέτη των υπηρετών του Θεού, όλα είναι εντελώς ελεύθερα, όσον αφορά την ιερή διακονία τους, από τον αυτο-βεβαιωμένο εγωισμό ή την απομονωμένη ιδιαιτερότητα· ο καθένας είναι απλά ένα ξεχωριστό όργανο ενός ενωμένου κοινωνικού συνόλου, της Παγκόσμιας Εκκλησίας.

Αλλά η επανενοποίηση της ανθρωπότητας δεν μπορεί να σταματήσει απότομα στον κοινωνικό Άνθρωπο. Ο νόμος του θανάτου χωρίζει την ίδια την Παγκόσμια Εκκλησία σε δύο μέρη, το ένα ορατό στη Γη, το άλλο αόρατο στους ουρανούς. Η κυριαρχία του θανάτου είναι εγκατεστημένη. Οι ουρανοί και η γη χωρίζονται από την επιθυμία του ανθρώπου για άμεση και υλική απόλαυση της γήινης πραγματικότητας και της πεπερασμένης ύπαρξης. Ο άνθρωπος επιθύμησε να ζήσει ή να δοκιμάσει τα πάντα με την εξωτερική αίσθηση. Επιθύμησε να ενώσει το ουράνιο πνεύμα του στο χώμα της Γης με μια επιφανειακή ένωση, με μια απλή επαφή. Αλλά μια τέτοια ένωση δεν θα μπορούσε να διαρκέσει· ήταν προορισμένος να καταλήξει σε θάνατο. Για να επανενώσει το πνεύμα της ανθρωπότητας με το υλικό της ανθρωπότητας και να κατακτήσει τον θάνατο, ο άνθρωπος πρέπει να συνδέεται με το Όλο, όχι με την επιφανειακή λογική της ύπαρξής του, αλλά με το απόλυτο κέντρο του, που είναι ο Θεός. Ο Παγκόσμιος Άνθρωπος επανενώνεται με την θεία Αγάπη η οποία όχι μόνο αυξάνει τον άνθρωπο στον Θεό, αλλά προσδιορίζοντας αυτόν εσωτερικά με την Θεότητα τον αναγκάζει να αγκαλιάσει σε Αυτή όλα αυτά που είναι, και ως εκ τούτου τον ενώνει με κάθε μοναδικό δημιούργημα με μία άρρηκτη και αιώνια ένωση. Αυτή η αγάπη φέρνει κάτω τη θεία χάρη μέσα στην γήινη φύση και θριαμβεύει όχι μόνο πάνω στο ηθικό κακό, αλλά και πάνω από τις σωματικές συνέπειες του, της ασθένειας και του θανάτου. Το έργο της είναι η τελική ανάσταση. Και η Εκκλησία, η οποία διδάσκει την ανάσταση στο αποκαλυμμένο δόγμα της, που διατυπώθηκε στο τελευταίο άρθρο της πίστης της, προαναγγέλλει και εγκαινιάζει αυτήν στο τελευταίο από τα μυστήρια της (ΣτΜ: εννοεί το Ευχέλαιο). Στο πρόσωπο της ασθένειας και του κίνδυνο του θανάτου, το Ευχέλαιο είναι το σύμβολο και η υπόσχεση της αθανασίας μας και της μελλοντικής μας ακεραιότητας. Ο κύκλος των μυστηρίων, όπως ο κύκλος της καθολικής ζωής, ολοκληρώνεται με την ανάσταση της σάρκας, η ενσωμάτωση του συνόλου της ανθρωπότητας, η τελική ενσάρκωση της θείας Σοφίας(ΣτΜ: να μας συμπαθά ο συγχωρεμένος ο Σολόβιεφ, αλλά σε αυτήν την περίπτωση μιλάμε μάλλον για μετενσάρκωση).

Θα θέλαμε να επισυνάψουμε κάποια επιπλέον στοιχεία, αλλά με την καλή γνώμη των  διαχειριστών του ιστοτόπου θα το κάνουμε εν καιρώ.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ. 

                           ΤΕΛΟΣ.