Συνέχεια από: Δευτέρα 9 Απριλίου 2018
ΤΟ "ΚΑΚΟ ΣΤΟΝ ΘΕΟ"
Ταυτοχρόνως όμως η διήγηση βάζει στο έργο την "μυθική φιγούρα τού φιδιού, το οποίο είναι ήδη εκεί, είναι ήδη πονηρό πρίν απο την αμαρτία τού Αδάμ και το οποίο παρ'όλα αυτά είναι και αυτό ένα πλάσμα. Διαμορφώνει το πρόσωπο τού κακού, η οποία δέν μπορεί να συμπεριληφθεί στην υπεύθυνη ελευθερία τού ανθρώπου και η οποία παρότι είναι ένα πλάσμα "επιτρέπει να αντισταθμίσει την κίνηση της συγκεντρώσεως τού κακού μέσα στον άνθρωπο με μία δεύτερη κίνηση η οποία μεταφέρει την καταγωγή σε μία δαιμονική προ-ανθρώπινη πραγματικότητα!" Εάν ακολουθήσουμε σε όλο του το βάθος το θέμα τού φιδιού, πρέπει να πούμε ότι ο άνθρωπος δέν είναι το απόλυτο κακό. Είναι μόνον ένα δευτερεύον κακό, ένα κακό λόγω τής παραπλάνησης. Δέν είναι ο Κακός, ο Πονηρός με την ουσιαστική σημασία, αλλά είναι κακός σαν ιδιότητα, σαν κατηγόρημα! Γίνεται κακός λόγω ενός είδους αντι-συμμετοχής, αντι-μιμήσεως λόγω υπακοής σε μία πηγή τού κακού την οποία ο αγαθός συγγραφεύς τής βιβλικής αφηγήσεως χρωματίζει σαν ένα πονηρό ζώο. Η αμαρτία είναι πτώση! Είναι παράδοση, υποχώρηση! Ξεκινώντας απο εδώ ο στοχασμός γίνεται επικίνδυνος. Τουλάχιστον ο θρησκευτικός στοχασμός. Εισέρχεται σε περιπέτειες σε ένα έδαφος απρόσιτο στην επαλήθευση που τού ανήκει! Δηλαδή με την επαλήθευση διά τού πνεύματος τής μετανοίας! Πέραν αυτού, για το οποίο ο πιστός μπορεί ακόμη να μετανοήσει, ο στοχασμός δέν διαθέτει κανένα στήριγμα! Τοποθετημένο στην προοπτική τής εξομολογήσεως τών αμαρτιών και τού συμβολισμού που την φωτίζει, το θέμα τού Πονηρού δέν είναι παρά μία οριακή φιγούρα η οποία διαγράφει εκείνο το κακό το οποίο εγώ συνεχίζω όταν και εγώ το ξεκινώ και το εισάγω στον κόσμο! Το "πάντοτε ήδη εδώ" του κακού είναι η άλλη πλευρά αυτού του κακού για το οποίο όμως εγώ είμαι υπεύθυνος! Ο άνθρωπος γνωρίζει το κακό μόνον σαν αυτό το οποίο αυτός εγκαινιάζει. Γι'αυτόν τον λόγο ένα πρώτο βήμα στην "σατανολογία", στα όρια τής εμπειρίας τού πειρασμού, είναι πάντοτε απαραίτητο! Αλλά είναι αδύνατον να γίνει το δεύτερο βήμα πέραν αυτού τού συνόρου ανάμεσα στην σατανολογία και την ανθρωπολογία! Πέραν τής δομής τής σχεδόν εξωτερικής του πειρασμού, η οποία είναι ακόμη μία δομή τής αμαρτίας τού ανθρώπου, δέν γνωρίζω αυτό που είναι ο Σατανάς, ποιός είναι, ούτε κάν εάν είναι Κάποιος! Να γιατί λοιπόν ο βιβλικός μύθος, παρά τον Όφι, παραμένει αδαμιαίος, δηλαδή ανθρωπολογικός.
ΤΟ "ΚΑΚΟ ΣΤΟΝ ΘΕΟ"
Του Antonio Stevenazzi.
Ο Pareyson και το κακό (συνέχεια).
Ο Pareyson και το κακό (συνέχεια).
Ταυτοχρόνως όμως η διήγηση βάζει στο έργο την "μυθική φιγούρα τού φιδιού, το οποίο είναι ήδη εκεί, είναι ήδη πονηρό πρίν απο την αμαρτία τού Αδάμ και το οποίο παρ'όλα αυτά είναι και αυτό ένα πλάσμα. Διαμορφώνει το πρόσωπο τού κακού, η οποία δέν μπορεί να συμπεριληφθεί στην υπεύθυνη ελευθερία τού ανθρώπου και η οποία παρότι είναι ένα πλάσμα "επιτρέπει να αντισταθμίσει την κίνηση της συγκεντρώσεως τού κακού μέσα στον άνθρωπο με μία δεύτερη κίνηση η οποία μεταφέρει την καταγωγή σε μία δαιμονική προ-ανθρώπινη πραγματικότητα!" Εάν ακολουθήσουμε σε όλο του το βάθος το θέμα τού φιδιού, πρέπει να πούμε ότι ο άνθρωπος δέν είναι το απόλυτο κακό. Είναι μόνον ένα δευτερεύον κακό, ένα κακό λόγω τής παραπλάνησης. Δέν είναι ο Κακός, ο Πονηρός με την ουσιαστική σημασία, αλλά είναι κακός σαν ιδιότητα, σαν κατηγόρημα! Γίνεται κακός λόγω ενός είδους αντι-συμμετοχής, αντι-μιμήσεως λόγω υπακοής σε μία πηγή τού κακού την οποία ο αγαθός συγγραφεύς τής βιβλικής αφηγήσεως χρωματίζει σαν ένα πονηρό ζώο. Η αμαρτία είναι πτώση! Είναι παράδοση, υποχώρηση! Ξεκινώντας απο εδώ ο στοχασμός γίνεται επικίνδυνος. Τουλάχιστον ο θρησκευτικός στοχασμός. Εισέρχεται σε περιπέτειες σε ένα έδαφος απρόσιτο στην επαλήθευση που τού ανήκει! Δηλαδή με την επαλήθευση διά τού πνεύματος τής μετανοίας! Πέραν αυτού, για το οποίο ο πιστός μπορεί ακόμη να μετανοήσει, ο στοχασμός δέν διαθέτει κανένα στήριγμα! Τοποθετημένο στην προοπτική τής εξομολογήσεως τών αμαρτιών και τού συμβολισμού που την φωτίζει, το θέμα τού Πονηρού δέν είναι παρά μία οριακή φιγούρα η οποία διαγράφει εκείνο το κακό το οποίο εγώ συνεχίζω όταν και εγώ το ξεκινώ και το εισάγω στον κόσμο! Το "πάντοτε ήδη εδώ" του κακού είναι η άλλη πλευρά αυτού του κακού για το οποίο όμως εγώ είμαι υπεύθυνος! Ο άνθρωπος γνωρίζει το κακό μόνον σαν αυτό το οποίο αυτός εγκαινιάζει. Γι'αυτόν τον λόγο ένα πρώτο βήμα στην "σατανολογία", στα όρια τής εμπειρίας τού πειρασμού, είναι πάντοτε απαραίτητο! Αλλά είναι αδύνατον να γίνει το δεύτερο βήμα πέραν αυτού τού συνόρου ανάμεσα στην σατανολογία και την ανθρωπολογία! Πέραν τής δομής τής σχεδόν εξωτερικής του πειρασμού, η οποία είναι ακόμη μία δομή τής αμαρτίας τού ανθρώπου, δέν γνωρίζω αυτό που είναι ο Σατανάς, ποιός είναι, ούτε κάν εάν είναι Κάποιος! Να γιατί λοιπόν ο βιβλικός μύθος, παρά τον Όφι, παραμένει αδαμιαίος, δηλαδή ανθρωπολογικός.
Εδώ βρίσκεται εν τέλει το απροσμέτρητο και άπιαστο τού κακού, μπρός στο οποίο είχε παραδοθεί ακόμη και ο Κάντ. "Για μάς, δέν υπάρχει καμμία κατανοητή αιτία απο την οποία θα μπορούσε για πρώτη φορά το κακό να έλθει σε μας" (Η θρησκεία στα όρια της νοήσεως). Το γεγονός δηλαδή ότι το κακό, το οποίο ξεκινά πάντοτε μέσω τής ελευθεράις είναι πάντοτε ήδη τοποθετημένο για την ελευθερία, ότι δηλαδή αυτό είναι πράξη και συνήθεια, αρχή και παρελθόν. Γι'αυτό η Χριστιανική Θεολογία στην επεξεργασία τού δόγματος τής Θεολογικής έννοιας τού προπατορικού αμαρτήματος έφτασε να διατυπώσει μία έννοια η οποία στο περιεχόμενό της είναι αντι-γνωστική, αλλά στην έκφρασή της είναι σχεδόν γνωστική, όπως το φανέρωσε ο Ρικέρ (Η διαμάχη τών ερμηνειών) "Εδώ υπάρχει κάτι απελπιστικό απο την οπτική γωνία τής εννοιολογικής αναπαραστάσεως και πολύ βαθύ απο την οπτική γωνία τής μεταφυσικής. Στην ίδια την βούληση υπάρχει κάτι σαν σχεδόν Φύση. Το κακό είναι ένα αθέλητο είδος στον κόλπο τής θελήσεως, όχι πλέον απέναντι σ'αυτή, αλλά σ'αυτή, και αυτό είναι το δουλικό θέλημα, η υποδούλωση τής βουλήσεως! Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οφείλουμε να συνδέσουμε τερατωδώς μία νομική έννοια κατηγορίας εφόσον είναι θεληματική και μία βιολογική έννοια κληρονομικότητος, εφόσον είναι αθέλητο κληρονομημένο, αποκτημένο!"
Επιστρέφοντας τώρα στην βιβλική αφήγηση τής πτώσεως σύμφωνα με την ερμηνευτική τού Pareyson μάς εκπλήσσει το γεγονός ότι σ'αυτή την ερμηνεία απουσιάζει πλήρως η μορφή τού Όφεως (ή του διαβόλου σύμφωνα με την επόμενη ερμηνεία τής Χριστιανικής παραδόσεως)!
Θα μπορούσαμε να πούμε, ότι εάν αναγνωρίζεται ένα είδος "προϋπάρξεως" τού κακού και εάν απο το άλλο μέρος αυτή δέν συνδέεται με την ελευθερία τού ανθρώπου ή ενός άλλου πλάσματος ανωτέρου του, τότε απο πού έρχεται αυτό το προϋπάρχον κακό, πού εναπόκειται η δυνατότητά του; Η απάντηση τού Pareyson ταυτόχρονα παράδοξη και σοκαριστική, είναι: ΣΤΟΝ ΘΕΟ. "Το κακό δέν είναι μόνον τού ανθρώπου: κατά βάθος σ'εκείνη την άβυσσο που είναι η ανθρώπινη αμαρτία, υπάρχει ένα πιό βαθύ κακό, ένα πρωτογενές κακό, οντολογικό, αιώνιο. Το κακό έχει μία προϊστορία: αναδύεται απο ένα βάθος, διαγράφεται σε ένα βάθος! Το κακό προϋπάρχει τής ανθρώπινης δραστηριότητος. Ο άνθρωπος το πραγματοποιεί επειδή υπάρχει ήδη. ΠΟΥ; Το γνωρίζουμε: ΕΙΝΑΙ ΣΤΟΝ ΘΕΟ!"
Και έτσι συναντούμε εκείνον τον σκληρό λόγο τον τόσο επικίνδυνο που είναι το "κακό στον Θεό", του οποίου η νόηση και κατανόηση είναι εφικτή μόνον στο φώς εκείνης τής ακραίας φιγούρας μίας φιλοσοφίας τής ελευθερίας, ονομαζόμενης απο τον Pareyson, "οντολογία τής ελευθερίας".
Συνεχίζεται
Αμέθυστος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου