“Θεολογικές περιπλανήσεις”

Δημήτρης Θανασάς

 

Ομολογώ ότι με ιντριγκάρουν οι “θεολογικές περιπλανήσεις” με αφορμή τις απόψεις του Καναδού καθηγητή Κλινικής Ψυχολογίας Dr Jordan Peterson, που βασίζει την επιστημονική του προσέγγιση στη θεωρία περί “Αρχετύπων” και “συλλογικού υποσυνείδητου” του Carl Jung.

Αν θα έφτιαχνα ένα σύντομο κατάλογο ερωταπαντήσεων ως αποτέλεσμα της δικής μου ζύμωσης με όλη αυτή την προσέγγιση, θα έλεγα τα εξής:

1. Τι είναι τα “συλλογικά αρχέτυπα”;

• είναι “έννοιες” που ενυπάρχουν φυτεμένες στο υποσυνείδητο όλων των ανθρώπων, όπως το “διαχρονικά καλό”, το “νόημα”, ο “χρόνος”, η “ιερότητα”, η “σοφία” κλπ

2. Τι ενδείξεις έχουμε ότι τα συλλογικά αρχέτυπα δεν είναι προϊόν βιολογικής εξέλιξης;

• (α) το ότι όλοι οι άνθρωποι νιώθουν ανεξήγητο δέος μπροστά τους
• (β) το ότι είναι απαραίτητες προϋποθέσεις προκειμένου να μπορούμε να συνυπάρξουμε και να συνεργαστούμε ειρηνικά και με νόημα, και το ΚΥΡΙΟΤΕΡΟ ότι
• (γ) ΟΛΟΙ οι άνθρωποι τείνουμε προς την πραγμάτωση αυτών των “αρχετύπων” στη ζωή μας, χωρίς ποτέ να μπορούμε να τα φτάσουμε στον υπερθετικό βαθμό με τον οποίο είναι “τυπωμένα” στο μυαλό μας

3. Αν ΔΕΝ είναι προϊόντα βιολογικής εξέλιξης, τότε από πού προήλθαν τα “αρχέτυπα” στον υποσυνείδητο νου μας

• προήλθαν ως “δωρεά Θεϊκής σπίθας ή πνοής”
• στην απόλυτη μορφή τους, ίσως ταυτίζονται με αυτό που ο Χριστιανισμός ονομάζει “κατ’ Εικόνα”, και το οποίο είναι το “τύπωμα” στο νου μας της εικόνας του Χριστού ως “πρότυπο” και εικόνα του Θεού. Είμαστε φτιαγμένοι κατ’εικόνα του Θεού, δηλαδή με βάση την “εικόνα του Θεού”, όπου “εικόνα του Θεού” είναι ο Υιός-Λόγος. Το “πατρόν-καλούπι” του ανθρώπου, είναι ο Υιός-Λόγος: η προσωποποίηση όλων των “αρχετύπων” στην απόλυτη μορφή τους

4. Ποιος είναι ο ρόλος των “αρχετύπων”;

• να δείχνουν το “διαχρονικό πρότυπο” στο οποίο τείνουμε όλοι
• να ενώνουν διαχρονικά όλους τους ανθρώπους μπροστά σε ένα κοινά αποδεκτό “πρότυπο”, ώστε να μπορούμε να συνυπάρξουμε ειρηνικά και δημιουργικά
• να δίνουν ΝΟΗΜΑ στη ζωή μας: το “νόημα” είναι η συνεχής προσπάθεια προσέγγισης του συνόλου των “αρχετύπων”, πράγμα που επιτυγχάνεται με διαρκή αγώνα και προσπάθεια να ξεπερνάμε τον εαυτό μας και τα όριά μας

5. Αφού τα “αρχέτυπα” στην ιδανική τους μορφή δίνουν Νόημα στη ζωή μας, ταυτίζονται ενδεχομένως με τον Υιό-Λόγο, δηλαδή τον Υιό του Θεού ως Λόγο-Αιτία δημιουργίας των πάντων. Στην περίπτωση αυτή, “Αιτία-Νόημα” της δημιουργίας είναι η διαρκής προσέγγιση του Κτιστού κόσμου και του Ανθρώπου προς την πραγμάτωση των “αρχετύπων”, δηλαδή η τάση προς το “καθ’ομοίωση”

6. Τι σημαίνει “σάρκωση του Λόγου” δηλαδή “σάρκωση των αρχετύπων”, και γιατί χρειαζόταν;

• τα “αρχέτυπα” υπάρχουν ως εικόνες-σφραγίδες στο υποσυνείδητό μας, αλλά ΔΕΝ είναι προσεγγίσιμα στο 100%, άρα υπάρχουν “κάπου” εκτός του κτιστού κόσμου: στο πρόσωπο του Υιού-Λόγου
• ο άνθρωπος επέλεξε να ΜΗΝ πάρει το δρόμο προς της προσέγγισή τους, με αποτέλεσμα να απομακρυνθεί από την πραγμάτωση του θεϊκά-δοσμένου νοήματος της ζωής (δηλαδή το “καθ’ομοίωση”)
• χρειαζόταν, συνεπώς, να έρθει ένας “άνθρωπος” που θα μας έδειχνε έμπρακτα το δρόμο προς την πραγμάτωσή τους
• αυτός ο άνθρωπος ΔΕΝ θα μπορούσε να είναι κάποιος “τυχαίος” άνθρωπος που θα είχε λάβει θεία φώτιση (βλέπε: Μπούλτμαν, Ράμφος) και ο οποίος θα είχε ενεργοποιήσει την προσέγγιση προς τα “αρχέτυπα”, για τρεις λόγους: (α) επειδή αυτό θα συνιστούσε βιασμό της ελεύθερης επιλογής του “τυχαίου ανθρώπου” (β) επειδή (ως κτιστός-φθαρτός) ΔΕΝ θα σάρκωνε την 100% πραγμάτωση των “αρχετύπων” (γ) επειδή ο μόνος τρόπος να γινόταν πειστικός ως “πρότυπο” πραγμάτωσης τους,, θα ήταν αν είχε θεϊκή καταγωγή, ώστε να μας δείξει στην πράξη ότι η προσέγγιση των “αρχετύπων” κυριαρχεί στην Κτίση, άρα κυριαρχεί στο θάνατο (βλέπε: Ανάσταση), ΑΡΑ δίνει αληθινό ΝΟΗΜΑ στη ζωή μας (αφήνω προσωρινά στην άκρη το αμιγώς θεολογικό επιχείρημα ότι “χρειαζόταν να προσληφθεί η ανθρώπινη φύση, προκειμένου να θεωθεί”)

Έχει πολύ δρόμο ακόμα η προσέγγιση αυτή… μόλις έχω αρχίσει να ξύνω την επιφάνεια. Φαίνεται πως τα “αρχέτυπα” του Jung και η ερμηνεία τους από τον Peterson οδηγούν (από την οδό της Ψυχολογίας) σε μια σχεδόν απόλυτη ταύτιση με το χριστιανικό δόγμα.

Ίσως ο Jung και ο Peterson, ψάχνοντας, ανακάλυψαν τα ίχνη του “κατ’ Εικόνα” μέσα μας. Και αυτό έχει συγκλονίσει τον Peterson.

Ο ζωγραφικός πίνακας που πλαισιώνει τη σελίδα (“Ποιμένας”) είναι έργο του, βρετανού, Winifred Nicholson.

"Θεολογικές περιπλανήσεις" - Αντίφωνο (antifono.gr)

ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΔΕΡΜΑΤΙΝΟΙ ΧΙΤΩΝΕΣ. Η ΜΑΧΗ ΜΕ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΔΙΑΙΩΝΙΣΗ ΤΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΞΟΔΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΣΗ ΜΑΣ ΣΤΟΥΣ ΠΕΠΤΩΚΟΤΕΣ ΑΓΓΕΛΟΥΣ. 

ΤΟ ΚΑΤ΄ΕΙΚΟΝΑ ΤΟ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕ Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑΣΕ ΨΥΧΗ, ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΑΝΕΠΤΥΞΑΝ ΠΛΗΡΩΣ Ο ΠΛΑΤΩΝ ΚΑΙ Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. 

ΤΑ ΑΡΧΕΤΥΠΑ  Ο ΓΙΟΥΝΓΚ ΤΑ ΟΝΟΜΑΣΕ ΨΥΧΟΕΙΔΕΣ.