Το Άγιο Πνεύμα στην Αμερική(6)

Συνέχεια από: Δευτέρα 2 Απριλίου 2018

Το Άγιο Πνεύμα στην Αμερική
Του Ernst Benz, 1970 Eugen Diederichs Verlag

Κεφάλαιο ΙΙ: Οι πεντηκοστιανικές λειτουργίες στο Tallahassee γ

Για τον λόγο αυτόν οι πεντηκοστιανικές κοινότητες έχουν μόνο την ελεύθερη προσευχή. Αλλά και  αυτό το είδος τής προσευχής είναι, στους διάφορους πνευματικούς, διαποτισμένο από από την βιβλική γλωσσική παράδοση, και υπάρχει κίνδυνος να γίνει συνήθεια, να εκπέσει στην “γλώσσα τής Καναάν” (αυτοσαρκαστικός  χαρακτηρισμός, από πλευράς των ειδικών, της εκκλησιαστικής διαλέκτου που χρησιμοποιούν και για καθημερινές υποθέσεις), και να μην διαφέρει από τις προδιατυπωμένες προσευχές. Στην κοινότητα που επισκέφτηκα, η ευχές τής ικεσίας είχαν μια πολύ πιο ζωντανή δομή, καθώς ολόκληρη η κοινότητα συμμετείχε στην διατύπωσή τους. Ο κήρυκας, πριν αρχίσει την ικεσία, θέτει το ερώτημα στα μέλη της κοινότητας: για ποιο πράγμα θα έπρεπε να παρακαλέσουμε ιδιαιτέρως τον Κύριο;, και προτρέπει τους παρόντες να εκφράσουν τα θέματα για τα οποία θέλουν να προσευχηθούν, ώστε οι άλλοι να τα προσλάβουν και να τα προσφέρουν ως κοινή ικεσία στον Κύριο. Εδώ υπάρχει ακόμα αληθινή γνώση για την δύναμη τής ικεσίας και τής κοινής προσευχής.

Και η κοινότητα απάντησε. Μια κάπως μεγαλύτερης ηλικίας κυρία είπε πως η κόρη της πρέπει αύριο να υποβληθεί σε μια ζωτικής σημασίας εγχείρηση. Η ίδια ανησυχεί πολύ για το πως θα καταλήξει. Παρακαλεί την κοινότητα να προσευχηθεί για την δύσκολη αυτή κατάσταση. “Λοιπόν”, είπε ο κήρυκας, “θα το φέρουμε όλοι μαζί ενώπιον του Θεού στην προσευχή μας. Somebody else? Έχει κάποιος άλλος κάτι;” Μια άλλη κυρία μίλησε για τον γιο της. Πρέπει να πάρει μια δύσκολη απόφαση σχετική με το επάγγελμα του, από την οποία θα εξαρτηθεί το δικό του και το δικό της μέλλον. Παρακαλεί την κοινότητα να προσευχηθεί μαζί της ώστε ο Θεός να φωτίσει τον γιο της να πάρει την σωστή απόφαση. “Well” είπε ο κήρυκας, “θα συμπεριλάβουμε τον τον γιο σας στην προσευχή μας”. Ένας κύριος παρακάλεσε για την κόρη του που βρισκόταν σε μια βαριά κρίση, πιθανόν με προβλήματα στον γάμο της. Και αυτή την υπόθεση την προσέλαβαν. Και πήγε έτσι για πέντε, έξι, εφτά και περισσότερες υποθέσεις. Όλοι έφεραν στο προσκήνιο τις ανησυχίες τους και παρακάλεσαν την κοινότητα να προσευχηθεί στον Θεό προς βοήθειαν τους. Ένα καλάθι γεμάτο παράπονα, δυσκολίες, αμφιβολίες, βάρη, που πίεζαν τον καθένα, και μόνο το γεγονός πως τα κοινοποίησαν τους ελάφρυνε. Για πρώτη φορά μού έγινε σαφές πως η εντολή: “αλλήλων τα βάρη βαστάζετε”, που στην διαποτισμένη από την κοινωνιολογία  θεολογία μας, αναφέρεται μόνο στην κοινωνική πλευρά τού συνανθρώπου μας, μπορεί να εκπληρωθεί και στην πρωταρχική μορφή της ικεσίας. Και πως με την μορφή αυτή μπορεί να εκπληρωθεί και το μυστήριο του αντιπροσωπευτικού βασάνου μεταξύ των πιστών.

Είναι αυτονόητο πως η προϋπόθεση για τον τύπο αυτό της ανοικτής ικεσίας είναι ο υψηλός βαθμός αμοιβαίας εμπιστοσύνης, που είναι δυνατόν να υπάρχει μόνο σε μικρές κοινότητες. Τα μέλη αυτών έχουν μια πιο στενή προσωπική σχέση και σχηματίζουν ένα είδος μεγάλης οικογενειας, που αυτονόητα προϋποθέτει και εφαρμόζει στην πράξη μεγαλύτερη οικειότητα μεταξύ των μελών. Σε μια κοινότητα του τύπου πού υπάρχει στην Γερμανία, η δημόσια παρουσίαση μιας προσωπικής ψυχικής ή πνευματικής δύσκολης κατάστασης θα γινόταν αντιληπτή ως αδιακρισία. Από την άλλη, θα την προσλάμβαναν με εκείνη την περιέργεια, με την οποία προσλαμβάνονται οι αδιακρισίες που ξαφνικά ακούει κανείς. Εδώ όμως, σε μια τέτοια κοινότητα με αμοιβαία εμπιστοσύνη, η ετοιμότητα προς συμπόνια και συμπροσευχή υπερισχύουν τής περιέργειας για το αδιάκριτο. Μια τέτοια ανοικτή ικεσία είναι πολλές φορές η αφορμή για αυθόρμητη βοήθεια από τον κύκλο των συμπροσευχομένων, και η απόφαση για πρακτική βοήθεια έχει ήδη παρθεί, πριν ακόμα ειπωθεί η ικεσία.

Όλες οι ανησυχίες είχαν λοιπόν συγκεντρωθεί και η δύναμη τής ικεσίας μπορούσε πια να κινητοποιηθεί, και με την κοινή προσευχή να προσφερθούν οι συγκεντρωμένες ανησυχίες ενώπιον του Θεού ως θυσία χειλέων.

Η προσευχή εκτελέστηκε με ένα επίσης ασυνήθιστο τρόπο όπως και η συλλογή των θεμάτων τής ικεσίας. Έμοιαζε με επίκληση του Θεού ή μια πιεστική επίκληση καθόδου του Αγίου Πνεύματος. Ο κήρυκας σήκωσε τα χέρια του προς τον ουρανό και επικαλέστηκε, με μια δυνατή, σχεδόν άγρια φωνή, την χάρη και το έλεος του Θεού. Φώναζε και ικέτευε με δυνατές επικλήσεις το Άγιο Πνεύμα, να κατέλθει στην κοινότητα εκείνη και να εκχύσει την δύναμή Του στους πιστούς. “Come down, Holy Spirit, come down!” ακουγόταν συχνά και με κάθε φορά πιο δυνατή φωνή. Δεν ήταν όμως μόνο η φωνή επίκλησης του ουρανού δυνατή, αλλά και προς την κοινότητα απευθύνθηκαν ουρλιαχτά. “Pray!” φώναζε ο κήρυκας σε αυτούς που γνώριζε τις υποθέσεις τους, και τους ζητούσε να προσευχηθούν, δείχνοντας τους με το δάχτυλο του. Πήδηξε από το αναλόγιο και πήγαινε στον ένα και τον άλλο και έλεγε: “γονάτισε, προσευχήσου στον Κύριο, κάτω στα γόνατα!” σήκωνε πάλι τα χέρια και επικαλούνταν το Πνεύμα με ακόμα πιο δυνατή φωνή, να κατέβει σε αυτούς που ζητούσαν με θέρμη πια την λύτρωση.

Οι δυο κυρίες, στο πιάνο και στο όργανο διάνθιζαν την προσευχή με συναισθηματικούς αυτοσχεδιασμούς. Στο σημείο αυτό το όργανο (κατασκευασμένο από την εταιρία Wurlitzer) υπερείχε κατά πολύ του πιάνου. Ένα ρεύμα ήσυχα ταλαντευόμενων τόνων που άγγιζαν την καρδιά, μετατρεπόταν σε συναισθηματικά πλημμυρισμένες συγχορδίες. Σχετικές λειτουργίες του οργάνου επέτρεπαν την αναπαράσταση της ενοχλητικής επίθεσης του πονηρού στον καλό ρυθμό της ψυχής, και την δαιμονική προσπάθεια να βρεθεί εκτός ισορροπίας η ψυχή η οποία βρίσκεται στον δρόμο προς τον ουρανό, όπου χορεύει με σταθερό ρυθμό. Διάφορα ηχητικά μίγματα τόνιζαν τα λόγια του κήρυκα. Το πιάνο δεν κατάφερνε παρά τίς μεγάλες προσπάθειες της καλλιτέχνιδος, να συνοδεύσει όπως το όργανο. Κανείς άλλος βέβαια εκτός από εμένα, τον θεατή εκτός του κύκλου των μυστών, δεν είχε τον χρόνο να προσέξει την επίδραση των καλλιτεχνών πάνω στα όργανα τους. Όλοι τους είχαν παραδοθεί στο συναίσθημα της ικεσίας, των ουρλιαχτών και των τόνων, και πολλοί συμμετείχαν στο πολύφωνο κονσέρτο της προσευχής με δικά τους ουρλιαχτά.

Κατά την διάρκεια της προσευχής οι πιστοί επεδείκνυαν ο καθένας κάποια προσωπική συμπεριφορά. Άλλοι στεκόντουσαν, σηκώνοντας τα χέρια ψηλά προς ικεσίαν, άλλοι γονάτιζαν, βάζοντας το πρόσωπο τους μέσα στα χέρια τους, άλλοι γονάτιζαν υψώνοντας τα χέρια, άλλοι ήταν καθισμένοι, έχοντας το κεφάλι τους πάνω στα γόνατα τους. Δεν μπόρεσα να διαπιστώσω αν κάποιος είχε γλωσσολαλιά, καθώς καθόμουν πολύ πίσω, ώστε να με πάρει και εμένα το ρεύμα.

Μια σκηνή μού έμεινε αξέχαστη: ένας μεγάλης ηλικίας gentleman, που είχε παρακαλέσει να γίνει προσευχή για κάποια ασθένεια, και βρισκόταν στις πρώτες θέσεις, σηκώθηκε για προσευχή. Ο κήρυκας κατέβηκε από το αναλογία και πήγε προς το μέρος του, για να τον βοηθήσει προφανώς ιδιαιτέρως, και του φώναξε με δυνατή φωνή: “Down! Pray!” και επικαλέστηκε τότε το Άγιο Πνεύμα να κατέλθει στον gentleman. Από το σχεδόν φυσικό κύμα που προκάλεσε η εγγύτητα και η φωνή του κήρυκα, αυτός γονάτισε. Και ξαφνικά πήδηξαν μερικοί άνδρες, στο τέλος ήταν εφτά, και σχημάτισαν ένα κύκλο γύρω από τον άνθρωπο αυτόν, βάζοντας ο ένας τα χέρια στους ώμους του μπροστινού του. Ο πρώτος και ο τελευταίος έβαλαν τα χέρια τους στο κεφάλι του προσευχόμενου. Με τον τρόπο αυτό ήταν κλεισμένος μέσα στον μυστικό κύκλο των προσευχομένων, και η δύναμη  της προσευχής διοχετεύονταν προς αυτόν, από όλους και δια μέσου όλων. Και ο κήρυκας είχε πάει εν τέλει σε αυτόν και έβαλε τα χέρια του στο κεφάλι του.

Αυτό ήταν το αποκορύφωμα, το πιο ισχυρό ηλεκτροσόκ τής ικεσίας. Ακολούθησε ένα σαφές Descrescendo των φωνών και της μουσικής, οι άνδρες διέλυσαν των μυστηριώδη τους κύκλο και ο κήρυκας επέστρεψε στο αναλόγιο. Το όργανο και το πιάνο έπαιζαν ήρεμους ρυθμούς.

Και εγώ, παρά την χωρική απόσταση που είχα από τα δρώμενα, με είχαν τόσο συνεπάρει, ώστε χρειάστηκα κάποια ώρα για να συνέλθω. Μια ματιά στο ρολόι μου έδειξε, πως κάτω από τις άχρονες εντυπώσεις της προσευχητικής θείας λειτουργίας, είχα χάσει την έναρξη μιας συνεδρίασης στο πανεπιστήμιο, κάτι που στα αμερικάνικα πανεπιστήμια ανήκει στα θανάσιμα αμαρτήματα.

Γυρίζοντας σπίτι, στους άδειους δρόμους, ανάμεσα σε κήπους που έμοιαζαν με πάρκα, προσπάθησα να συλλάβω την εμπειρία μου. Στην πραγματικότητα δεν βίωσα και κάτι ιδιαίτερο-την κανονική εβδομαδιαία εσπερινή λειτουργία (τελετή) μιας μικρής κοινότητας πεντηκοστιανών- ούτε κάποια πανηγυρική λειτουργία, κάποια μεγάλη γιορτή, κάποιον διάσημο κήρυκα, ούτε κάποια ασυνήθιστη μουσική παράσταση με τραγουδιστές  των spirituals και gospels-μια απλή λειτουργία. Και όμως-πόσο ασυνήθιστα ήταν όλα αυτά σε σύγκριση με τις δικές μας λειτουργικά σταθερές ευρωπαϊκές λειτουργίες. Πόσο ζωντανή, γεμάτη εμπιστοσύνη στην παρουσία της θεϊκής δύναμης και του θεϊκού πνεύματος, γεμάτη πίστη στην ετοιμότητα του Θεού να επέμβει άμεσα με την δύναμη Του στην καθημερινή μας ζωή με της έγνοιες της, ετοιμότητα να συγχωρέσει, να λυτρώσει, να απελευθερώσει, να βοηθήσει και να θεραπεύσει.

Θα μπορούσε να αντιτείνει κανείς, πως εδώ γίνεται προσπάθεια να ληφθεί ο Θεός πολύ κυριολεκτικά, και μάλιστα πως γίνεται μια προσπάθεια, να επηρεασθεί και να εξαναγκασθεί με μαγικό τρόπο. Δεν είναι όμως αυτή η αντίρρηση έκφραση ενός άπιστου ορθολογισμού; Τι σημαίνει στην πραγματικότητα: “Αιτείτε και δοθείσεται, κρούετε και ανοιγίσεται υμίν”; Δεν είναι ακριβώς αυτό που έκαναν εκείνοι οι άνθρωποι, στην προσευχή των οποίων έλαβα μέρος; Τι άλλο έκαναν παρά να χτυπήσουν την πόρτα με έμφαση και ένταση που δεν μπορούσε να μην ακουστεί; Και δεν δίδαξε ο Ιησούς τους μαθητές Του την ορθή προσευχή με την παραβολή της χήρας που ικέτευε τον δικαστή με βία: “σώσε με από τους εχθρούς μου” και “εκείνος δεν ήθελε για πολύ ώρα”, αλλά στο τέλος “για την μεγάλη της θέληση” το έκανε, και σκέφτηκε: “Μου προκαλεί τόσο κόπο αυτή η χήρα, θα την σώσω να μην με κουφαίνει”, όπως εύστοχα μετέφρασε ο Λούθηρος (Λουκά 18, 3). Δεν  εκπλήρωσαν αυτοί οι προσευχόμενοι την εντολή του Κυρίου καλύτερα από όλους εκείνους, που διαβάζουν σε συγκεκριμένες ώρες συγκεκριμένα κείμενα, και αφήνουν τα μέλη των κοινοτήτων τους να βρουν μόνοι τους την υπόθεση τους σε κάποιο από τα κείμενα; Που υπάρχει στις Εκκλησίες μας ζωντανή προσευχή; Που υπάρχει το γεμάτο εμπιστοσύνη κλίμα της δημόσιας (ανοικτής) ικεσίας και της ψυχικής φροντίδας των μελών της κοινότητας ως προετοιμασία για την κοινή ικεσία; Δεν υποτιμήσαμε την προσευχή, φοβούμενοι μια υποτίθεται επιστημονική, στην πραγματικότητα θετικιστική και υλιστική κοσμοθεωρία, και επιτρέψαμε να υπάρχει μόνο ένα είδος αυθυποβολής; Δεν προδώσαμε την δημιουργική ελευθερία τού Αγίου Πνεύματος(!;;;;), κάτω από την επιβολή της λογικής και διαλεκτικής μας, και κάτω από μια εντελώς ακατάλληλη προβολή της αρχής τής αιτιότητος πάνω στην ιστορία;

Συνέχεια με το τρίτο κεφάλαιο

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΕΦΑΛΗ ΒΡΩΜΑΕΙ ΤΟ ΨΑΡΙ. ΠΟΛΥ ΠΡΙΝ ΦΤΑΣΕΙ ΤΟ ΠΣΕ ΜΑ ΣΤΙΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ ΕΙΧΕ ΚΥΡΙΕΥΣΕΙ ΤΟΝ ΛΑΟ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ. ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΔΕΝ ΓΥΡΙΖΟΥΝ ΠΛΕΟΝ ΠΙΣΩ.