ΠΕΡΙ ΤΑΥΤΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΑΣ (5)

Συνέχεια από: Τετάρτη 17 Ιανουαρίου 2018

ΠΕΡΙ ΤΑΥΤΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΑΣ 

τού Werner Beierwaltes
Ή πώς εισήγαγε ο Ζηζιούλας τον νοητό κόσμο στην Αγία Τριάδα και τα ταύτισε!

    
 Χριστιανική Μεταμόρφωση του δεσμού της ταυτότητος και της διαφοράς με τον Mario Vittorino (Marius Victorinus - Μάριος  Βικτωρίνος)     

Η τρίτη φάση τής τριαδικής προόδου είναι η στοχαστική επιστροφή ή η στοχαστική ολοκλήρωση τής απείρου κινήσεως ή τής απείρου ζωής, η επανασύνδεση τής εκφράσεως, τής φανερώσεως στο θεμελιώδες ξεκίνημα: η ζωή στρέφεται στην σοφία, στο πατρικό Είναι. Στην πρόοδο, νεοπλατωνικώς λαμβανόμενη, τής πρώτης πολλαπλότητος ή του Ενός υπάρχοντος απο το ίδιο Ένα, αντιστοιχεί η κάθοδος τής ζωής. Όπως η πρόοδος είναι Νούς, μέ τον ίδιο τρόπο η κάθοδος στην τριαδική πρόοδο ειναι ζωή με την αληθινή της σημασία! Και αναλόγως τής νεοπλατωνικής έννοιας τής σκέψης και του αυτοστοχασμού, για την οποία η επιστροφή τού πνεύματος στον εαυτό του είναι συστατικό τού πνεύματος, η σοφία καθορίζεται σαν άνοδος (ascensio). Είναι αλήθεια ότι στο εσωτερικό τής νεοπλατωνικής σκέψης περιέχεται, μέσω τής προόδου του πνεύματος απο το Ένα, μία κάποια διαφοροποίηση "βαθμών" αλλά το πνεύμα δέν χαρακτηρίζεται αποκλειστικώς σαν πρόοδος. Μάλιστα δέ μόνον μέσω ενός αυτοπεριορισμού, η πρόοδος κατορθώνει μία ενότητα ανάλογη τού ιδίου τού Ενός. Αλλά είναι αναγκαίο να σκεφθούμε τον αυτοπεριορισμό μόνον σαν μία στοχαστική επιστροφή, έτσι ώστε το πνεύμα σαν πρόοδος τού Ενός, να είναι άμεσα και η επιστροφή του (όπως και του Ενός που είναι) στον εαυτό του και στο θεμέλιο του! (Ενν. V5,5, 17! μεταστραφέν δέ εις το είσω έστη). Η προοδευτικότης τής Τριάδος πρέπει να υπολογιστεί με την εξαίρεση τής έννοιας μίας υποταγμένης συνέπειας : ούτε η ζωή ούτε η σοφία πρέπει να υπολογισθούν αποκλειστικώς καθαυτές, μάλιστα δέ η κάθοδος σαν ζωή είναι ταυτοχρόνως, η άνοδος ή η επιστροφή τής σοφίας, είναι το Είναι τού ιδίου του Ενός. Σ'αυτό πληρούται λοιπόν αυτή η πρόοδος. Η σκέψη την οποία η Potentia Patris η οποία φανερώνεται στην μορφή τού Είναι, τής ζωής και τής κινήσεως (στοχασμού), κινείται πρός το εξωτερικό χωρίς να παύσει να είναι καθαυτή στο εσωτερικό, επιβεαιώνεται και ταυτοχρόνως ολοκληρούται απο την αναστροφή : η σοφία επιστρέφει στον εαυτό της και εκ νέου στρέφεται στον εαυτό της!

          Εάν σκεφθούμε Θεολογικά την σοφία, είναι το πνεύμα το οποίο κρύβεται στον Πατέρα (σαν την δική του δύναμη-potentia), και παρ'όλα αυτά φανερώνεται μέσω τού λόγου και επιστρέφει στην αρχή του όπου ενώνει (copula, σχετίζει) το όλον στην ενότητα, τότε το Είναι τής Τριάδος, είναι, καθότι ολότης η καθαυτή ξεχωρισμένη ενότης και παρ'όλα αυτά καθότι μεσότης ενωτική στον μέγιστο βαθμό, είναι η συνεκτική ενότης τού είναι-ζωής-σκέψης, ενότης - ζωή-σοφία ή Πατήρ-Υιός-Πνεύμα!

          Περιγραφείσα στις τρείς φάσεις, η άχρονη προοδευτικότης ή η αυτοσύσταση τής Τριάδος πρέπει να την πραγματευθούμε γι'άλλη μια φορά κάτω απο την πλευρά τής ενότητος ή ταυτότητος και διαφοράς! Το γεγονός ότι η ερμηνεία μπορεί να ακολουθήσει στην συνέχεια το κείμενο στο οποίο βασιστήκαμε μέχρι τώρα, αποδεικνύει και εξωτερικώς, την σπουδαιότητα αυτής της πλευράς του θέματος!

          Η πρόοδος και αυτό που απορρέει απο την πρόοδο, είναι σε σχέση με την καταγωγή τους, με την πηγή τής δυνάμεως ή τής υπάρξεως (Fontana Potentia ή fontana existentia) σε μία διαλεκτική σχέση εσωτερικού και εξωτερικού, Είναι-κρυμένου και είναι-αποκεκαλυμένου, ενότητος ή πρωτογενούς ταυτότητος και ετερότητος, ή προϊούσης διαφοράς. Με την ένδειξη μίας διαλεκτικής σχέσης σχετικοποιείται εξ'αρχής το ιδιαίτερο είναι τής διαφοράς ! Το θέμα αφορά λοιπόν τον τρόπο με τον οποίο το αυτόνομο είναι τής διαφοράς θεμελιώνεται στην ταυτότητα ή δημιουργεί μέσω τής διαλεκτικής του σχετικοποιήσεως  μιά συγκεκριμένη έννοια τής ταυτότητος.

          Η ζωή, η ζωή τού στοχασμού, ο λόγος ή ο Υιός είναι, με τον καθαυτό τρόπο υπάρξεώς τους, μόνον ένεκεν προόδου. Αυτή η κίνηση αποκαλύπτεται ξεκινώντας απο την κίνηση τού Πατρός, ή οποία συμβαίνει σε μία κρυμμένη πραγματικότητα, είναι δηλαδή η κρυμμένη δύναμις (potentia) σε σχέση με όλες τις άλλες δυνάμεις! Καθότι φανερωμένη, είναι εξωτερική, αλλά είναι εσωτερική στο μέτρο κατά το οποίο είναι μέσα στην αρχή (πατήρ) σαν προϋπάρχουσα και κεκρυμένη! Με καταγωγή απο την πρόοδο και φτάνοντας στην ιδιαίτερη πραγματικότητά της, η ζωή τού στοχασμού είναι επομένως εσωτερική και εξωτερική ταυτοχρόνως. Πρέπει να κατανοήσουμε αυτή την σχέση διαλεκτικά, σαν ένα αμοιβαίο είναι- εντός. Αυτό που είναι άλλο και αυτό που είναι ταυτόν είναι σε κάθε πράγμα! Πρέπει να κατανοήσουμε την αλλοτρίωση τού Πατρός στον Υιό, επομένως το πέρασμα τής potentia fontana (πηγής) σε είναι-ζωή-σκέψη, με την αληθινή βιβλική σημασία (και την φιλοσοφική) τής μορφής πατρίδος ή μορφής Πατρός (ός εν μορφή Θεού υπάρχων. φιλ. 2.6)! Με μορφή δέν αναφερόμαστε βεβαίως στο τυχαίο ή συμβεβηκός μίας ουσίας, αλλά σε μία ουσία υπάρχουσα καθαυτή, στην οποία φανερώνεται αυτό που είναι κρυφό και μασκαρεμένο σε μία άλλη πραγματικότητα!

          Εάν ο ίδιος ο Θεός (πατήρ) είναι κάτι μασκαρεμένο, κρυμένο, χωρίς πρόσβαση αρχίζοντας απο αυτόν τον ίδιο, χωρίς μορφή, τότε αυτό που προοδεύει απο αυτόν είναι μορφή, εσωτερική πραγματικότης η οποία γίνεται μορφή με την έννοια μίας φανέρωσης, διάδοσης, η οποία δείχνει τον εαυτό της και το θεμέλιό της! Μόνον σ'αυτόν και μέσω αυτού φανερώνεται αυτό που στην αρχή είναι εις εαυτό και αυτό που μπορεί να είναι σ'αυτό που είναι άλλο! Η αλλοτρίωση τής αρχής στην μορφή της και επομένως σε μία άλλη πραγματικότητα ή με την έννοια τής ομοούσιας-στην ανάγκη της, είναι αναγκαία ούτως ώστε η αρχή να δεί τον εαυτό της σ'αυτό (στο έτερό της).

          Ένας αυτοστοχασμός είναι απολύτως εφικτός μόνον μέσω της ετερότητος. Μία ετερότης όμως η οποία δέν είναι σταθερή στον εαυτό της, αλλά συνδέεται αμέσως με το σημείο εκκινήσεως και τερματισμού τής κινήσεως! Και μ'αυτό είναι εκ νέου ενωμένη! Αυτή η σκέψη αντιστοιχεί στην εννοιολόγηση τού Πορφύριου μίας σκέψης η οποία απέναντι σ'ένα βλέπειν (μία θεωρία) χωρίς αντικείμενο, το στερείται για να δεί τον εαυτό της, για να είναι αυτοστοχασμός. Η απόλυτος γνώσις, χωρίς αντικείμενο, γίνεται μία κίνηση η οποία εισχωρεί στον εαυτό της, στην κίνηση τής επιστροφής στον εαυτό της!

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.