Το Άγιο Πνεύμα στήν Αμερική(17)

Συνέχεια από: Τετάρτη 22 Ιουλίου 2020

Το Άγιο Πνεύμα στήν Αμερική

Του Ernst Benz, Εκδόσεις Eugen Diederichs Verlag, 1970

Κεφάλαιο 7: Θεραπεία μέσω τής Christian Science γ

«Στα λατινικά η λέξη ακόλουθοι μεταφράζεται σε μαθητές, και η λέξη αυτή σημαίνει, πως η θεραπευτική δύναμη δεν ήταν κάποια υπερφυσική δωρεά στους μαθητές εκείνους, αλλά αποτέλεσμα πολύ ανεπτυγμένης πνευματικής κατανόησης τής θεϊκής επιστήμης, την οποία ο Δάσκαλος τους είχε επιδείξει με την θεραπεία άρρωστων και αμαρτωλών». Η Mary Baker-Eddy τοποθετεί λοιπόν με τόλμη την έννοια τής επιστήμης στην θέση τού Αγίου Πνεύματος. «Ο Διδάσκαλος μας είπε: „Όμως ο Παράκλητος … θα σας διδάξει τα πάντα.“ Όταν εμφανιστεί η επιστήμη του Χριστιανισμού, θα σας οδηγήσει όλους στην αλήθεια».

Μετά από τόση προετοιμασία και μελέτη των έργων τής ιδρυτού, ήταν φυσικό να πραγματοποιήσω την πρώτη μου επίσκεψη σε "θεία λειτουργία" στο Tallahassee στην Christian Science. Στον δρόμο που βρισκόταν η εκκλησία τής Christian Science, βρίσκονταν άλλες πέντε διαφορετικών ομολογιών, αλλά αυτή ήταν η πιο όμορφη. … μέσα στο ναό δεν υπήρχαν εικόνες ή σύμβολα, ούτε ένας σταυρός, μόνο από μια επιγραφή δεξιά και αριστερά της σκηνής (όπου διεξαγόταν η τελετή): «Ο Θεός αγάπη εστί» στα αριστερά και «Science and Health: Spirit is all» στα δεξιά.

Με τις δυο αυτές επιγραφές εκφράζεται η διπλή δομή τής Christian Science, που κυριαρχεί σε όλη την θεία λειτουργία, και που βασίζεται στην εξής αντίληψη περί χριστιανικής επιστήμης: η Αγία Γραφή, η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη είναι μεν η πηγή τής θεϊκής αποκάλυψης, αλλά αποκτά την τελική και αληθινή της εξήγηση δια του έργου «Science and Health», το οποίο συνέγραψε και δημοσίευσε η Mary Baker-Eddy, και το οποίο, όπως ισχυρίζεται στον τίτλο, περιέχει το κλειδί για την Αγία Γραφή. Η απαίτηση αυτή, πως περιέχει το κλειδί για την Αγία Γραφή, προσδίδει στο έργο το κύρος ενός πιστοποιητικού πως πρόκειται περί αποκάλυψης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, η Αγία Γραφή να προσλαμβάνεται απομονωμένη, αλλά σε συνάφεια με το άλλο κανονικό έργο τής Christian Science, το «Science and Health», το οποίο περιέχει την σωστή της ερμηνεία. Αυτό εκφράζεται στις τελετές με την εναλλάξ ανάγνωση χωρίων της Αγίας Γραφής και του «Science and Health». Τα χωρία διαβάζουν δυο αναγνώστες, από αναλόγια που βρίσκονται δεξιά και αριστερά της σκηνής. Κάθε εκκλησία έχει δυο «Readers». Ο πρώτος αναγνώστης, που είναι γυναίκα, διαβάζει από το έργο «Επιστήμη και Υγεία με το κλειδί για την κατανόηση της Αγίας Γραφής». Ο δεύτερος αναγνώστης είναι άνδρας και διαβάζει από την Αγία Γραφή. Με τον καταμερισμό των φύλων στις δυο αυτές θέσεις, και τον χαρακτηρισμό τού Reader τού «Επιστήμη και Υγεία», που είναι γυναίκα, ως Nr. 1, εκφράζεται με αδιαμφισβήτητο τρόπο η μητριαρχική δομή, την οποία η Mary Baker-Eddy προσέδωσε στο ίδρυμά της.

Ο παραλληλισμός της Αγίας Γραφής και του «Science and Health» υπάρχει ακόμα και στις ευχές. Ακόμα και το Πάτερ ημών δεν απαγγέλλεται με την μορφή που υπάρχει στην Αγία Γραφή, όπως το δίδαξε ο Ιησούς στο κατά Ματθαίον 5., αλλά έτσι, ώστε μετά από κάθε ευχή της Κυριακής Προσευχής να ακολουθεί ένας στίχος με την ερμηνεία της Baker-Eddy. Στην ερμηνεία της Baker-Eddy εκφράζεται πολύ έντονα η ιδεαλιστική της ερμηνεία, βάσει της οποίας δεν υπάρχει το κακό, η αμαρτία, ο θάνατος και η ύλη. Το κείμενο έχει ως εξής:

«Πατέρα μας που είσαι στον ουρανό.

Πατέρα-Μητέρα Θεέ μας, παν-αρμόνιε.

Αγιασθήτω το όνομα σου.

Εσύ που μόνος αξίζεις να προσεύχεται κανείς σε σένα.

Ελθέτω η βασιλεία σου.

Η βασιλεία σου ήρθε. Είσαι πάντα παρών.

Γεννηθήτω το θέλημα σου, ως εν ουρανώ και επί της γης.

Κάνε μας ικανούς να γνωρίζουμε, πως ο Θεός-στον ουρανό και στη γη-είναι παντοδύναμος, ύψιστος.

Τον άρτον ημών τον επιούσιον, δος ημίν σήμερον.

Δώσε μας έλεος σήμερα. Θρέψε την αγάπη που λιμοκτονεί.

Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέτες ημών.

Και η αγάπη αντικατοπτρίζεται στην αγάπη.

Και μη εισενέγκεις ημάς εις πειρασμόν, αλλά ρείσαι ημάς από του πονηρού.

Και ο Θεός δεν μας οδηγεί στον πειρασμό, αλλά μας λυτρώνει από την αμαρτία, την ασθένεια και τον θάνατο.»

Πρέπει να ομολογήσω πως αισθάνθηκα ως σοκαριστική αυτή την αναιδή πρόσθεση ερμηνειών στο Πάτερ ημών. Παρά τα σχίσματα του Χριστιανισμού σε διάφορες εκκλησίες, ομολογίες και αιρέσεις, το Πάτερ ημών μού φαινόταν πως είναι ο τελευταίος ενοποιητικός δεσμός. Είναι η μοναδική προσευχή που στις οικουμενιστικές συνάξεις μπορεί να απαγγελθεί από όλους, χωρίς αναζήτηση δογματικών λεπτομερειών. Εδώ όμως, η πρώτη προσευχή του Χριστιανισμού συμπληρώθηκε με τις ερμηνείες μιας ενεργητικής κυρίας με αυτοπεποίθηση, με τρόπο ώστε η δική της ερμηνεία να εμφανίζεται ως μέρος του πρωταρχικού λόγου του Ιησού. Προσέλαβα αυτή την πράξη ως ανυπόφορα αλαζονική, πολύ περισσότερο στα σημεία που η ερμηνεία αρνείται το αρχικό περιεχόμενο και νόημα τής προσευχής.

Μια από τις πιο τρομακτικές ευχές, που αγγίζει τον βαθύτερο μυστήριο τού προορισμού τού ανθρώπου και τη σχέση τού Θεού προς τον άνθρωπο, είναι η ευχή: «Και μη εισενέγκεις ημάς εις πειρασμόν». Από την εποχή του Ιώβ, οι ευσεβείς αγωνίζονται να βρουν μια λύση στο τρομερό μυστήριο, πως ο ίδιο ο Θεός ο Κύριος επιτρέπει στον σατανά να πειράξει τους ευσεβείς. Πάνω σε αυτό το πρόβλημα δημιουργήθηκε το ερώτημα περί της εκλογής και καταδίκης του ανθρώπου από τον Θεό. Η Mary Baker-Eddy, λόγω της ιδεαλιστικής της προϋπόθεσης, ότι το κακό δεν υπάρχει, δεν μπορεί να αποδεχθεί μια ευχή για την προφύλαξη από το κακό, γιατί ο Θεός θα ερχόταν έτσι σε άμεση σχέση προς το κακό. Για τον λόγο αυτό, η ερμηνεία της αρνείται το περιεχόμενο τής ευχής αυτής-αυτό που είναι το περιεχόμενο της ευχής αυτής της Κυριακής προσευχής, θεωρείται πως έχει ήδη γίνει εκ μέρους του Θεού, ώστε η ευχή να εμφανίζεται πως είναι χωρίς νόημα. Η ερμηνεία της λέει: «Και ο Θεός δεν μας οδηγεί στον πειρασμό, αλλά μας λυτρώνει από την αμαρτία, την ασθένεια και τον θάνατο». Αν η συγκεκριμένη ευχή δεν ήταν στο Πάτερ ημών, θα μπορούσαμε να φανταστούμε πως η άρνηση αυτή της ευχής εκ μέρους της θα ήταν πολύ πιο βίαιη και εκτεταμένη. Ο πειρασμός του ανθρώπου εκ μέρους του Θεού δεν λογαριάζεται ως μια δυνατότητα πραγματικής θρησκευτικής εμπειρίας, αλλά απορρίπτεται ως ανεπίτρεπτη πλάνη. Στο σημείο αυτό αναδύεται η ιδεαλιστική αραίωση της χριστιανικής αποκάλυψης, που την καθιστά μια καθαρή «πνευματικότητα».

Όπως φάνηκε στην πορεία της ιεροτελεστίας, η εναλλακτική ανάγνωση από την Αγία Γραφή και από το «Science and Health» ήταν το σημαντικότερο μέρος τελετής-έλειπε το κύριο μέρος μιας προτεσταντικής λειτουργίας, που είναι το κήρυγμα. Αυτή είναι και η πιο προφανής επίδραση του μητριαρχικού δικαίου, το οποίο η Mary Baker-Eddy έθεσε ως βάση της εκκλησιαστικής της τάξης. Στο σημείο αυτό, η μητριαρχική της απαίτηση για το αλάθητο, είναι πιο ριζική από το πατριαρχικό πρωτείο του πάπα. Το παπικό αλάθητο έχει ως αντικείμενο την διδασκαλία της εκκλησίας. Αλλά και ο παπικός ορισμός της εκκλησιαστικής διδασκαλίας αφήνει περιθώρια ερμηνείας μέσω του κηρύγματος. Η Mary Baker-Eddy διέκρινε με την οξύνοια μιας αρχιιέρειας πως με την ερμηνεία τής διδασκαλίας θα ήταν εκτεθειμένη στις διανοητικές τέχνες και την τυπική ορθή σκέψη των ανδρών. Η εμπειρία της με την τεχνική τής ερμηνείας, την οποία απέκτησε στις αμέτρητες δίκες στις οποίες συμμετείχε, την ενίσχυσαν στην απόφαση της στο πως να οργανώσει το ίδρυμα της. Έβαλε πάντως ένα φραγμό στο κήρυγμα. Στους κανονισμούς για τους αναγνώστες στις θυγατρικές εκκλησίες γράφει: «Αυτοί (οι αναγνώστες) δεν επιτρέπεται να κάνουν οποιεσδήποτε επεξηγηματικές παρατηρήσεις για τα αναγνώσματα». Επειδή το βιβλίο «Science and Health» περιέχει την τελειωτική ερμηνεία της Αγίας Γραφής, το κείμενο του βιβλίου δεν επιδέχεται ερμηνείας, αλλά είναι το μόνο επιτρεπτό κήρυγμα, στην ουσία ο μοναδικός κήρυκας.

Συνεχίζεται

ΑΥΘΥΠΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ.