Χρήστος Γιανναράς
Από καλοκαίρι σε καλοκαίρι η γυμνόφιλη μονοτροπία στην αμφίεση κερδίζει με άλματα τόσο την καθολίκευση της επιβολής της όσο και την επίταση της τόλμης των ευρημάτων της. Είναι πια γνώρισμα χαρακτηριστικό του πολιτισμού μας, του κοινού τρόπου του βίου σήμερα.
ΔΕΝ ΧΑΝΕΙ ΕΥΚΑΙΡΙΑ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΝΑ ΜΑΣ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΙΣ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΕΡΩΣ.
ΦΟΒΕΡΕΣ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΕΣ ΑΝΘΡΩΠΕ ΕΦΟΣΟΝ ΘΥΜΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΜΑΝΝΑ ΜΑΣ Ή ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΜΑΣ.
Από καλοκαίρι σε καλοκαίρι η γυμνόφιλη μονοτροπία στην αμφίεση κερδίζει με άλματα τόσο την καθολίκευση της επιβολής της όσο και την επίταση της τόλμης των ευρημάτων της. Είναι πια γνώρισμα χαρακτηριστικό του πολιτισμού μας, του κοινού τρόπου του βίου σήμερα.
Χωρίς άλλο, η κατάφαση της γυμνότητας του ανθρώπινου κορμιού συναριθμείται στις θριαμβικές, απελευθερωτικές κατακτήσεις της Νεωτερικότητας. Σηματοδοτεί την κατά κράτος νίκη καταπάνω στην αρρωστημένη απαξίωση, περιφρόνηση, φοβία για το σώμα, που βασάνισε, επί αιώνες πολλούς, τον δυτικό άνθρωπο. Ο μανιχαϊστικός ηθικισμός και ο αυγουστίνειος νομικισμός, τυπικά παράγωγα της αλλοτρίωσης του χριστιανισμού στη Δύση (σήμερα και στην εκδυτικισμένη Ανατολή) έφερναν μαζί τους ―άλλοτε ως αίρεση των «Καθαρών» και άλλοτε ως ζηλωτικά κινήματα αγγλοσαξωνικού πουριτανισμού ή γερμανικού πιετισμού― αυτή την εξωφρενική σχιζοείδεια: Να βδελύσσεται ο άνθρωπος το ίδιο του το κορμί, να το θεωρεί επίβουλο, εχθρικό! Να δαιμονοποιεί τη χαρά του κορμιού, τις αισθήσεις, τον έρωτα, να ανέχεται, με άκρα συγκατάβαση, την ηδονή της τροφής, τον θεσμό του γάμου.
Κατάκτηση, λοιπόν, της νεωτερικότητας η κατάφαση της γυμνότητας του ανθρώπινου κορμιού, άργησε ωστόσο να αφομοιωθεί στον κοινό τρόπο του βίου, να αποτελέσει αυτονόητο πολιτιστικό δεδομένο. Μάλλον μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο καθολικεύεται η κοινωνική αποδοχή της κατάφασης και γίνεται ευδιάκριτη σαν κυρίαρχο στοιχείο, στη γυναικεία κυρίως εμφάνιση. Σίγουρα, ρόλο αποφασιστικό για την καθολίκευση αποδοχής της γυμνοφιλίας έπαιξε και η μετεξέλιξη των νεωτερικών κοινωνιών σε «κοινωνίες της αγοράς»: Η μαζική παραγωγή των ειδών της ένδυσης και η διεθνοποίηση της εμπορίας τους υποκαθιστά κυριαρχικά τις ατομικές επινοήσεις και τις τοπικές ιδιαιτερότητες. Η «μόδα» ταυτίζεται με τη στρατηγική των διαφημιστικών μεθοδεύσεων παραγωγών και εμπόρων, επιβάλλεται ως αυτονόητα υποχρεωτική σε διεθνή κλίμακα.
Έτσι, και η κατάφαση της γυμνότητας δεν είναι πρωτίστως ατομική επιλογή, συνειδητή στάση ή κατάκτηση, είναι επιβεβλημένη προσαρμογή στο πρότυπο που δημιουργούν και επιβάλλουν τα συμφέροντα της αγοράς. Η «μόδα» εξουδετερώνει ατομικές αισθητικές προτιμήσεις, τοπικές παραδοσιακές ιδιαιτερότητες. Ισοπεδώνει τα γούστα, υποχρεώνει άτεγκτα σε ομοτροπία. Κάποιες υπέρτατες αυθεντίες αποφασίζουν, ερήμην των πειθήνιων καταναλωτών, τι «θα φορεθεί» αυτό το καλοκαίρι και τι τον επόμενο χειμώνα στις όπου γης «αναπτυγμένες» (με τις προδιαγραφές της Νεωτερικότητας) κοινωνίες.
Και οι ντρεσαρισμένες μάζες σπεύδουν, κολακευμένες για την «εκσυγχρονιστική» υποταγή τους, να συμμορφωθούν με τον φετφά, άβουλα, άκριτα, μιμητικά. Ο φετφάς συχνά ορίζει κωμικά επινοήματα: παπούτσια μυτερά και μακριά, όπως των κλόουν, ή φούστες τόσο κοντές, που κυριολεκτικά πομπεύουν τις ευτραφείς και βραχύσωμες. Αλλά η απειθαρχία στη μόδα είναι αδιανόητη. Ο ανθρωπολογικός τύπος της Νεωτερικότητας αμφισβητεί αρχές και εξουσίες, αρνείται τον έλεγχο ή τον προκαθορισμό των επιλογών του, επαναστατεί ενάντια σε αυθεντίες και δόγματα, μάχεται να υπερασπίσει τα δικαιώματά του, την αυτονομία του. Όμως αποδείχνεται απίστευτα εθελόδουλος όταν πρόκειται για τα προστάγματα της «μόδας».
Η κατάφαση της γυμνότητας του ανθρώπινου κορμιού στην Αρχαία Ελλάδα ήταν γεγονός άλλης τάξεως, ριζικά διαφορετικό από τη φυσιοκρατική γυμνοφιλία στη Νεωτερικότητα. αν κρίνουμε τουλάχιστον από την Τέχνη (τη γυμνότητα των αγαλμάτων), ο στόχος τότε ήταν να αναδειχθεί όχι η ατομική, περιπτωτική γυμνότητα, αλλά ο αφαιρετικά καθολικός λόγος του «είδους» (λόγος της φύσης ή ουσίας), δηλαδή ο άχρονος και αμετάβλητος «τρόπος» που κάνει τα όντα να είναι αυτό που είναι. Το ένδυμα ανήκει στα «συμβεβηκότα» (σε ατομικά, περιπτωτικά, εφήμερα γνωρίσματα του υπαρκτού), ενώ η γυμνότητα μπορεί να συνοψίσει τα σταθερά και οριστικά (αυτά που ορίζουν το υπαρκτό) γνωρίσματα, δηλαδή την αλήθεια του. Η αλήθεια είναι «ουσία χωριστή κατά τον λόγον αθάνατος». Την αθανασία στόχευε η γυμνότητα των αρχαιοελληνικών αγαλμάτων – όχι τη διέγερση των ενστικτωδών σεξουαλικών ενορμήσεων προς όφελος της εμπορίας προϊόντων.
Στην ιστορική συνέχεια του Ελληνισμού, η εκκλησιαστική εμπειρία και μαρτυρία μετέθεσε τον στόχο: Το «αληθές», το άχρονο και όντως υπαρκτό – δεν είναι πια ο ανερμήνευτα δεδομένος (δίκην ειμαρμένης) λόγος του είδους (της ουσίας καθόλου), αλλά ο ενυπόστατος σε προσωπική ύπαρξη λόγος. Είναι το «πρόσωπο» ως ύπαρξη λογική και δημιουργική, ανυπότακτη σε προκαθορισμούς «φύσης», μοναδική, ανόμοια, ανεπανάληπτη. Αυτή η αλήθεια ως πρόσωπο, απόλυτη ετερότητα, δηλαδή απεριόριστη ελευθερία, γνωρίζεται μόνον στην εμπειρία της σχέσης. Και σχέση σημαίνει τον αυθυπερβατικό έρωτα, την ενεργό άρνηση της ιδιοτέλειας. Στον αληθινό έρωτα ολόκληρο το κορμί του αγαπημένου γίνεται αποκάλυψη της προσωπικής του ετερότητας – έχει υπερβαθεί κάθε απρόσωπη ενστικτώδης ορμή χρήσης του άλλου, εκδοχής του ως σκεύους ηδονής.
Η πείρα βεβαιώνει ότι μόνο η ανακάλυψη του μοναδικού, του ανόμοιου και ανεπανάληπτου γεννάει τον έρωτα. Η ποσότητα (το κοινά δεδομένο που διαφοροποιείται και μετριέται ποσοτικά) διεγείρει μόνο την ορμή να κατέχεις, να νέμεσαι – επιθυμία πιο εφήμερη κι από την ποσότητα. Το να επιδείχνει στους πάντες μια γυναίκα τα ποσοτικά της χαρίσματα μετρητής ομορφιάς («λεπτή» μέση, «πλούσιο» στήθος, «ατέλειωτα» πόδια, «πληθωρικές» καμπύλες) δηλώνει ότι εκλιπαρεί (συνειδητά ή ανεπίγνωστα) να την μεταχειριστούν σαν απρόσωπο σκεύος ηδονής, όχι να την ερωτευθούν. Τα ποσοτικά προτερήματα αξιολογούνται πάντοτε με σύγκριση και παραπέμπουν στη σύγκριση: Σίγουρα, κάπου στο εγγύτατο μέλλον παραμονεύει να γοητεύσει τον θηρευτή της ποσότητας κάποιο ακόμα «πλουσιότερο» στήθος, κάποιες ακόμα πιο τορνευτές γάμπες ή κάποιοι διεγερτικότεροι του ενστίκτου συνδυασμοί αναλογιών.
Μακάρι να βρισκόταν για κάθε ανυποψίαστο θύμα της τυραννικής εξουσίας της μόδας, για κάθε υποχρεωτικά γυμνόφιλη γυναίκα σήμερα, κάποιος που ειλικρινά να την αγαπάει και να της πεί: «Καλή μου, έχεις ένα μοναδικό βλέμμα, ένα αποκλειστικά δικό σου πανέμορφο χαμόγελο, ένα ανεπανάληπτα φωτεινό πρόσωπο. αν κάποιος σε ερωτευτεί, θα είναι γι΄ αυτή τη μοναδικότητά σου που δεν μαραίνεται, δεν φθίνει. Μόνο γι΄ αυτό που είσαι αποκλειστικά εσύ, κάποιος θα ποθήσει να μοιραστεί τη ζωή του μαζί σου, να μοιραστεί το θέλημά του, να ελευθερωθεί από το εγώ του. Όχι για τα σωματικά σου “προσόντα” τα μετρητά και συγκρίσιμα, αυτά, αν υπηρετούν τον έρωτα, πλουτίζουν τη σχέση, αν μόνο προκαλούν σε χρήση, θα σε σύρουν σε οδυνηρές ταπεινώσεις».
Μάταιος λόγος. Ο οδοστρωτήρας της μόδας ισοπεδώνει αδήριτα κάθε νεύση ερωτική, έχει ρεαλιστικά συγκροτήσει έναν ανέραστο κόσμο που εκλιπαρεί ταπεινωτικά φευγαλέα ηδονή.
Ο ζωγραφικός πίνακας που πλαισιώνει τη σελίδα (“Μούσες πάνω σε στέγη”, 1949) είναι έργο του Νίκου Εγγονόπουλου
ΦΟΒΕΡΕΣ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΕΣ ΑΝΘΡΩΠΕ ΕΦΟΣΟΝ ΘΥΜΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΜΑΝΝΑ ΜΑΣ Ή ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΜΑΣ.
11 σχόλια:
Δεν είναι η μόδα. Δεν υπάρχει μία μόδα, υπάρχουν πολλές μόδες. Μια γυναίκα που θέλει ένα μακρύ ένδυμα, θα κοιτάξει ποια είναι η μόδα στα μακριά φορέματα κλπ. Άρα είναι θέμα επιλογής . Όλο αυτό το ξεγύμνωμα είναι ένδειξη απουσίας καλλιέργειας, καλαισθησίας, αλλά δείχνει και μία αναισθησία.
Οφείλεται μάλλον στήν εφαρμογή σέ όλες τίς πτυχές τής ζωής τής ατομικής ελευθερίας. Στήν απελευθέρωση από τό ιερό καί όχι από τήν ηθική δεοντολογία.
''Ο χρησμός αυτός δεν άρεσε καθόλου στον Ηρόστρατο, ένα μωρόσοφο της εποχής εκείνης ,προπομπό των σημερινών γυμνοσκελών, γυμνόστερνων και κενόφρονων απογόνων του και προκειμένου να γίνει περιβόητος πριν από τον Μ. Αλέξανδρο, πυρπόλησε τον ναό της Εφεσίας Αρτέμιδος και τον μετέτρεψε σε στάχτη! Έτσι εγκαινιάστηκε μια αρρωστημένη αντίδραση κατά της ομαλότητας. Οι ανώμαλοι κληρονόμοι την μετέτρεψαν σε συρμό, οι δε Νεοέλληνες τη βάφτισαν «μόδα», προκειμένου να μην είναι ορατός δια γυμνού οφθαλμού ο διασυρμός τους!....'' http://theodotus.blogspot.com/2012/02/blog-post_14.html
Η γυμνόφιλη μόδα στο σήμερα που ζούμε εμείς, μοιάζει απλά μια μόδα που επί της ουσίας και μακροπρόθεσμα καταστρέφει τις ανεγκέφαλες γυναίκες, τις κοντόφθαλμες. Νομίζουν οι πανηλίθιες ότι όσο πιο πολλά στήθη, μηρούς και οπίσθια θα βγάλουν έξω, ότι τόσο πιο πολλους καλούς γαμπρούς θα έχουν στη διάθεσή τους για να διαλέξουν στην τελική, ΤΟ φουσκωμένο πορτοφόλι. Βέβαια, δεν φταίνε τόσο οι μικρές κοπέλες όσο φταίνε οι μανάδες αλλά και οι πατεράδες που με εωσφορικό καμάρι τις "ξεβγάζουν" από πολύ νωρίς και τις ωθούν σε διαφθορά κάθε είδους δια της γυμνής υπερεκθέσεως στα τσιγκέλια του κρεοπωλείου του πονηρού πνεύματος- της πολυπρόσωπης πορνείας.
Το προσωπο ως απόλυτη ετερότητα, απεριόριστη ελευθερία. Μου κανει εντυπωση. Ειναι δυνατον να πιστευει τετοια πραγματα; Απο την αλλη υπαρχουν κειμενα που σε συναρπαζουν.
Απέρριψε μαζί μέ τούς Δυτικούς φιλοσόφους τήν ουσία, τήν κοινή ανθρώπινη φύση χάριν τής ατομικότητος, χωρίς νά λάβει γνώση τού επέκεινα τής ουσίας αγαθού τό οποίο δίνει σοφία καί αθανασία μέσα στό γίγνεσθαι. Στηριζόμενος στήν ελευθερία τής βουλήσεως, στό νέο, μέσα στό οποίο περιλαμβάνεται καί η μόδα.
Ο Κύριος όμως προσέλαβε τήν κοινή ανθρώπινη φύση οδηγώντας τήν θέληση στήν ταπεινοφροσύνη τής υπακοής τού θελήματος στό θέλημα τού Πατρός. Πώς νά προσλάβει λοιπόν αυτό τό απρόσωπο καί αξιοπρεπές απρόσωπο πρόσωπο εφόσον δέν Τόν χρειάζεται; Μεγάλος ναρκισσισμός κρύβεται πίσω από τό αναμφίβολο συγγραφικό ταλέντο τού ανδρός.
Απαντηση πολυ προσεγμενη ως παντα. Ευγνωμοσυνη και για το δευτερο σκελος το οποιο προσθετει και διευκρινιζει πολλα. Με ποση ευκολια χειριζεται τις εννοιες τις οποιες εμεις μονο μαθαινουμε. Ελευθερο σχολειο, για οσους θελουν. Αφιερωνει και χρονο. Τι να πω. Θα μπορουσα να σημειωσω απο το χθεσινο σχολιο οτι το αγαθο ειναι κτισμα, ενω σημερα οτι δινει σοφια και αθανασια στο γιγνεσθαι, αλλα δεν θελω να κουρασω. Οφειλω να ομολογησω οτι προκαλει απορια τετοια εμμονη στην ελευθερια, οχι μονο του Γιανναρα.
Oι Αγγελοι είναι κτιστοί αλλά αθάνατοι. Τά αγαθό είναι φώς, όπως και τό Είναι, ο νούς, τόν οποίο στερηθήκαμε στήν πτώση μας καί τόν οποίο μπορούμε νά ανακτήσουμε εάν τό θελήσουμε, στήν πορεία τής ζωής μας, στό γίγνεσθαι πραγματικότης αυτή η δυνατότης.
Η ελευθερία καί η αξιοπρέπεια είναι σωματικές ιδιότητες. Οι κορυφαίες
Με αφησε αφωνο το τελευταιο σχολιο. Οπως και το προηγουμενο, η δ. θ. ανταλλαξε τον νου με την ελευθερια. Συναρπαστικο, και τοσο αληθινο. Δεν λεω αλλο.
Δημοσίευση σχολίου