ΤΑΜΙΩΛΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ - Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟ (19)

Συνέχεια από Σάββατο 29 Αυγούστου 2020

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ.

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΗΣ, ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ

vii) Ο σκοπός τής αποκάλυψης τού αριθμού τού Αντιχρίστου και η πρακτική χρησιμότητα τής γνώσης του

Σε προηγούμενη ενότητα αναφέραμε τις αιτίες τής αποσιώπησης τού ονόματος τού Αντιχρίστου. Ένα εύλογο ερώτημα που γεννάται είναι ποιός, άραγε, είναι ο λόγος, που ο ευαγγελιστής Ιωάννης, ενώ αποσιωπά το όνομα του Αντιχρίστου, αποκαλύπτει τον αριθμό αυτού τού ονόματος.

Την απάντηση δίνουν με σαφήνεια οι Ειρηναίος και Ιππόλυτος.

«Ἵνα φυλασσώμεθα ἐκεῖνον ἐρχόμενον εἰδότες τίς ἐστίν»646, σημειώνει, χαρακτηριστικά, ο Ειρηναίος. Ο αριθμός μάς γνωστοποιήθηκε για να είμαστε σε επιφυλακή, να τον αναγνωρίσουμε, όταν έλθει, και, έτσι, να προφυλαχθούμε από αυτόν.

Ο αριθμός 666 είναι στην ουσία ένα σημείο αναγνώρισης του Αντιχρίστου. Ένα σημάδι, ώστε να τον αναγνωρίσουμε, όταν εμφανιστεί. Κάθε στοιχείο γνώσης για τον Αντίχριστο, κάθε σχετική πληροφορία που μας παρέχεται απ’ την Αγία Γραφή και τους Πατέρες, μας παρέχεται, ώστε να έχουμε τη δυνατότητα να τον αναγνωρίσουμε, όταν έλθει.

Το στοιχείο τού αριθμού τού ονόματος τού Αντιχρίστου θα χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα σχετικά μ’ αυτόν και τη δράση του στοιχεία που γνωρίζουμε, ώστε να τον αναγνωρίσουμε, όταν έλθει. Το πώς, πρακτικά, θα συμβεί αυτό, πώς, δηλαδή, θα πρέπει να αξιοποιηθεί η γνώση τού εν λόγω αριθμού, περιγράφει πολύ χαρακτηριστικά ο Ειρηναίος.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τον Επίσκοπο Λυώνος, οι Χριστιανοί γνωρίζοντας τον αριθμό τού Αντιχρίστου, θα πρέπει, κατ’ αρχήν, να περιμένουν τον χωρισμό τής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας σε δέκα τμήματα. Όταν στη συνέχεια δούν, ότι, ενώ τα δέκα κράτη κυριαρχούν και προσπαθούν να διασφαλίσουν την εξουσία τους, κάποιος επελαύνει κατά τρόπο αιφνιδιαστικό και σφετερίζεται την εξουσία τους, θα πρέπει να ελέγξουν αν το πρόσωπο αυτό έχει όνομα εμπεριεκτικό του αριθμού 666. Αν έχει τέτοιο όνομα, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι αυτός είναι στ’ αλήθεια το βδέλυγμα της ερημώσεως647. Γι’ αυτόν τον λόγο ο Ειρηναίος δίνει και τόση σημασία στην παραχάραξη τού αριθμού τού θηρίου648. Η γνώση λάθους αριθμού θα έχει ως συνέπεια την μη αναγνώριση τού Αντιχρίστου, όταν αυτός έλθει, και, κατά συνέπειαν, την εξαπάτηση της ανθρωπότητας απ’ αυτόν. Στην αναγνώριση του Αντιχρίστου θα συμβάλουν, βέβαια, και τα υπόλοιπα στοιχεία που έχουν αποκαλυφθεί γι’ αυτόν, όπως π.χ. το γεγονός ότι θα σφετεριστεί την εξουσία των εθνών649 κ.τ.λ..

viii) Η βαθύτερη σημασία και ο συμβολισμός τού αριθμού εξακόσια εξήντα έξι.

Σε προηγούμενη υποενότητα εξετάσαμε τη σχέση τού αριθμού 666 με το όνομα τού Αντιχρίστου. Ο αριθμός 666, που είναι ο αριθμός τού ονόματος τού Αντιχρίστου  « περιέχει » και « μηνύει » το όνομα τού Αντιχρίστου . Ως περιέχον το όνομα του Αντιχρίστου, « μηνύει » το όνομα αυτό. Λειτουργεί ως σημείο αναγνώρισης, ως στοιχείο αναγνωριστικό τού Αντιχρίστου.

Γνωρίζουμε, λοιπόν, πώς συνδέεται ο αριθμός με το όνομα τού Αντιχρίστου – είναι το άθροισμα των γραμμάτων του ονόματος – και ποια η πρακτική χρησιμότητα τής αναφοράς αυτού τού αριθμού απ’ τον Ευαγγελιστή Ιωάννη. Μας τον γνωστοποιεί για να μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε τον Αντίχριστο.

Δύο ερωτήματα που γεννώνται μετά την διασαφήνιση αυτών των ζητημάτων είναι, αν είναι τυχαίο το ότι ο αριθμός του Αντιχρίστου θα είναι ο 666, και, αν ο αριθμός 666 αντλεί το μεταφυσικό του νόημα και περιεχόμενο αποκλειστικά και μόνο απ’ τη σύνδεσή του με το όνομα του Αντιχρίστου ή υπάρχει και κάτι άλλο.

Σύμφωνα με τον Άγιο Ειρηναίο, ο αριθμός 666, πέρα απ’ το γεγονός ότι αποτελεί τον αριθμό του ονόματος του Αντιχρίστου, έχει και μια επιπλέον ιδιότητα. Είναι δηλωτικός τής ποιότητας τού Αντιχρίστου. Εκφράζει και αποκαλύπτει μια συγκεκριμένη, την κύρια, ίσως, ιδιότητά του. Και δεν είναι τυχαίο που ο αριθμός του Αντιχρίστου θα είναι 666. Επιλέχθηκε απ’ την Θεία Πρόνοια να είναι αυτός ο αριθμός του ονόματός του, ακριβώς, για να εκφράσει αυτήν την ιδιότητα και το ποιόν του Αντιχρίστου650.

Βέβαια, στην περίπτωση του Αντιχρίστου δεν γνωρίζουμε το όνομα, δεν έχουμε όνομα. Ονομάζεται από εμάς « Αντίχριστος », όπως και θα είναι. Αλλά την εποχή που θα δράσει θα έχει άλλο όνομα, που δεν γνωρίζουμε. Επομένως, δεν μπορούμε να μιλάμε για αντιστοιχία μεταξύ του ονόματος και της ποιότητας του Αντιχρίστου. Μπορούμε, όμως, να μιλάμε για συμφωνία μεταξύ του αριθμού του ονόματος και του χαρακτήρα του Αντιχρίστου. Στην προκειμένη περίπτωση, σύμφωνα με τον Ειρηναίο την ποιότητα του Αντιχρίστου την εκφράζει ο αριθμός του Αντιχρίστου, ο αριθμός εξακόσια εξήντα έξι.

Όπως θα αναλύσουμε σε επόμενη ενότητα, στο πρόσωπο του Αντιχρίστου θα συντελεστεί  μια  ανακεφαλαίωση  κάθε  κακίας  και  κάθε  δόλου  που  έχει  συμβεί  στην ανθρώπινη ιστορία. Όλη η δύναμη και η ενέργεια της αποστασίας θα συρρεύσει και θα συγκλειστεί σ’ αυτό το πρόσωπο. Αυτήν, ακριβώς, την ιδιότητα του Αντιχρίστου ως ανακεφαλαίωσης κάθε πονηρίας και κακίας εκφράζει σύμφωνα με τον Άγιο Ειρηναίο ο αριθμός εξακόσια εξήντα έξι. Και το όνομα του Αντιχρίστου θα περιέχει τον αριθμό εξακόσια εξήντα έξι, ακριβώς, για να δηλωθεί ότι ο Αντίχριστος ανακεφαλαιώνει ολόκληρη την αποστασία της ανθρώπινης ιστορίας, απ’ την δημιουργία του κόσμου μέχρι και το τέλος του651. Το πώς συμβαίνει ο αριθμός εξακόσια εξήντα έξι να δηλώνει την ανακεφαλαίωση της αποστασίας της ανθρώπινης ιστορίας, εξηγεί, επίσης, ο Ειρηναίος.

Ο Ειρηναίος δικαιολογεί αυτή του τη θέση με δύο τρόπους. Αρχικά χωρίζει την αποστασία σε δύο περιόδους. Την προ του κατακλυσμού περίοδο και την μετά τον κατακλυσμό περίοδο. Σύμβολο της πρώτης περιόδου της αποστασίας αποτελεί ο αριθμός εξακόσια επειδή ο Νώε ήταν εξακοσίων ετών, όταν ξέσπασε ο κατακλυσμός που εξάλειψε την διεφθαρμένη γενιά της εποχής εκείνης652. Την δεύτερη περίοδο της αποστασίας συμβολίζει ο αριθμός εξήντα έξι, επειδή η εικών του Ναβουχοδονόσορος, που κλήθηκε να προσκυνήσει η ανθρωπότητα, είχε διαστάσεις εξήντα (ύψος) επί έξι (εύρος)653. Έτσι, ο αριθμός του Αντιχρίστου, που αποτελείται από τους αριθμούς εξακόσια και εξήντα έξι ανακεφαλαιώνει και τις δύο περιόδους της αποστασίας. Δηλώνει και συμβολίζει την ανακεφαλαίωση της αποστασίας όλης της ανθρώπινης ιστορίας που θα συντελεστεί στο πρόσωπο του Αντιχρίστου. Αξίζει δε να σημειωθεί στο σημείο αυτό πως ο Ειρηναίος προχωρά ακόμη παραπέρα. Θεωρεί πως τα εξακόσια έτη του Νώε και οι διαστάσεις της εικόνας του Ναβουχοδονόσορος αποτελούν προτυπώσεις. Προτυπώνουν και « σημαίνουν

» τον αριθμό του Αντιχρίστου, τον αριθμό εξακόσια εξήντα έξι654.

Ωστόσο, ο Ειρηναίος παραθέτει και μια άλλη εξήγηση για το πώς ο αριθμός εξακόσια εξήντα έξι συμβολίζει και ανακεφαλαιώνει όλη την ανθρώπινη αποστασία. Μια εξήγηση που βασίζεται στην τριπλή παρουσία του ενός και του αυτού αριθμού, του αριθμού έξι στον αριθμό του Αντιχρίστου. Το γεγονός ότι ο αριθμός εξακόσια εξήντα έξι αποτελείται από έξι εκατοντάδες, έξι δεκάδες και έξι μονάδες655 δεν είναι χωρίς σημασία. Ο αριθμός έξι, όπως επαναλαμβάνεται τρείς φορές, εκφράζει και δηλώνει την ανακεφαλαίωση της αποστασίας της αρχής του κόσμου, της αποστασίας των μέσων χρόνων και της αποστασίας των εσχάτων, του τέλους της ιστορίας656.

Μια  ερμηνεία,  που  βασίζεται  στην  συμβολική  χρήση  του  αριθμού  666  με διαφορετικό, όμως, νόημα, αναφέρει και ο Άγιος Βέδας. Ο αριθμός έξι συμβολίζει την τελειότητα. Ο χρυσός που εδίδετο ως φόρος στον βασιλιά Σολομώντα ήταν εξακόσια εξήντα έξι τάλαντα657. Ο Αντίχριστος θα τολμήσει να απαιτήσει για τον εαυτό του την προσφορά που δικαιωματικά ανήκει στον πραγματικό Βασιλέα658. 

Οφείλουμε, βέβαια, να επισημάνουμε ότι αυτές οι ερμηνείες των Αγίων Ειρηναίου και Βέδα που βασίζονται στη συμβολική χρήση του αριθμού 666 δεν απαντώνται σε άλλα πατερικά κείμενα. Αυτό που επαναλαμβάνεται, ομόφωνα, από όλους τους Πατέρες, είναι η σχέση του αριθμού 666 με το όνομα του Αντιχρίστου. Το ότι ο αριθμός εξακόσια εξήντα έξι θα περιέχει το όνομα του Αντιχρίστου και το ότι αυτό, ακριβώς, θα μας βοηθήσει να τον αναγνωρίσουμε, όταν έλθει. Η συμβολική σημασία του αριθμού, όταν επισημαίνεται, αναφέρεται παράλληλα με την σύνδεση αριθμού-ονόματος.

ix) Η πνευματική σημασία τού χαράγματος

Το χάραγμα του Αντιχρίστου θα είναι το σύμβολο και έμβλημα του  Αντιχρίστου, το σημείο και η σφραγίδα του. Ό,τι είναι ο Σταυρός για τους χριστιανούς, θα είναι το χάραγμα του Αντιχρίστου για τους οπαδούς του. Η αποδοχή και εγχάραξή του θα σημαίνει την αποδοχή του Αντιχρίστου απ’ τον άνθρωπο, και την εισαγωγή του στην κοινωνία των οπαδών του θηρίου. Θα ισοδυναμεί με άρνηση του Χριστού και αποδοχή του Αντιχρίστου. Θα είναι πιστοποιητικό αποδοχής του Αντιχρίστου ως Θεού, ομολογία πίστης στο « βδέλυγμα της ερημώσεως »659.

Η ποιότητα του χαράγματος θα είναι σατανική και αντίχριστη. Και ως εκ τούτου θα έχει και αντίχριστη και σατανική δύναμη και ενέργεια• και, βέβαια, και ανάλογες συνέπειες. Κατά τον Άγιο Εφραίμ η αποδοχή του χαράγματος θα προκαλεί την πνευματική αιχμαλωσία του ανθρώπου και την απομάκρυνση του Κυρίου και του θείου φωτισμού660.

x) Η επιλογή τής δεξιάς χειρός και τού μετώπου ως σημείων χάραξης – Συμβολισμός και σκοπιμότητα.

Το χάραγμα του Αντιχρίστου δεν θα δίνεται, τυχαία, σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος αλλά, αποκλειστικά και μόνο, στο δεξί χέρι και το μέτωπο. Αν υπήρχε η δυνατότητα να σφραγιστεί το χάραγμα του Αντιχρίστου σε οποιοδήποτε μέλος του σώματος, θα γινόταν και πιο εύκολα αποδεκτό661. Όμως, ο Αντίχριστος θα χαράσσει μόνο στο μέτωπο και το δεξί χέρι. Η επιλογή αυτών των μελών ως σημείων χάραξης δεν θα

είναι  τυχαία  αλλά  θα  αποσκοπεί  στο  να  προκαλέσει  την  αδυναμία  του  ανθρώπου να σφραγίσει με το σημείο του τιμίου Σταυρού το μέτωπό του ή οποιοδήποτε άλλο μέλος του σώματός του. Ο Σατανάς γνωρίζει ότι η σφραγίδα του Τιμίου Σταυρού καταλύει όλη τη δύναμή του. Γι’ αυτό και θα επιλέξει να χαράξει με το άθλιο όνομα του Αντιχρίστου την δεξιά χείρα του ανθρώπου. Διότι αυτή, ακριβώς, είναι που σφραγίζει με το σημείο του Σταυρού όλα τα υπόλοιπα μέλη του ανθρωπίνου σώματος. Κάθε άνθρωπος, λοιπόν, που θα δέχεται το χάραγμα του Αντιχρίστου, δεν θα έχει εξουσία να σχηματίσει, πλέον, με το δεξί του χέρι το σημείο του Σταυρού ή το Άγιο Όνομα του Κυρίου. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο Σατανάς θα επιχειρήσει να εκμηδενίσει το ενδεχόμενο μετανοίας αυτών που θα λάβουν το χάραγμά του662. Η χάραξη στο μέτωπο, πάλι, θα αποσκοπεί στο να ακυρωθεί η θεία χάρη απ’ το μέτωπο που « ὥσπερ λυχνία, βαστάζει λύχνον φωτός, τό σημεῖον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐν τῷ ὕψει »663.

Στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία αυτές οι απόψεις αναπτύσσονται περισσότερο. Οι Ανδρέας Καισαρείας και Αρέθας Καισαρείας τονίζουν πως η χάραξη του χαράγματος του Αντιχρίστου στα συγκεκριμένα μέλη του ανθρωπίνου σώματος θα έχει και συμβολικό χαρακτήρα. Θα δηλώνει την υποταγή και υπαγωγή της λογικής δυνάμεως αλλά και της πρακτικής ενέργειας του ανθρώπου στον Αντίχριστο• την αφιέρωση των νοητικών και πρακτικών του δυνάμεων στη λατρεία του θηρίου• την δια λόγων και έργων προσκύνησή του και την διακήρυξη της θεϊκής ιδιότητάς του• την εγχάραξη του ατίμου ονόματος του Αντιχρίστου ως τιμίου στις καρδιές των ανθρώπων που θα λάβουν το χάραγμα664.

Τονίζονται, επίσης, τα πρακτικά αποτελέσματα του χαράγματος. Όπως, χαρακτηριστικά, σημειώνει ο Αρέθας, η εγχάραξη του ολεθρίου ονόματος του Αντιχρίστου θα είναι αντίθετη σε κάθε τι το αγαθό665. Το χάραγμα στο δεξί χέρι θα  έχει ως συνέπεια την εκκοπή της ενέργειας των αγαθών έργων• την στέρηση της δυνατότητας επιτέλεσης αγαθών πράξεων• την εκκοπή της δύναμης που κινεί τον άνθρωπο να ενεργήσει το αγαθό666. Και το χάραγμα στο μέτωπο θα έχει ως συνέπεια τον σκοτασμό των  πνευματικών οφθαλμών και του νοός, ώστε ο δεχόμενος το χάραγμα να μην πορεύεται φωτισμένος τον δρόμο του φωτός και της ευσεβείας αλλά να υποστηρίζει με θρασύτητα την πλάνη και το σκότος667.

xi) Η σύνδεση τού χαράγματος τού Αντιχρίστου με την εμπορική διαδικασία

Το χάραγμα του Αντιχρίστου εκτός απ’ την πνευματική του ποιότητα και διάσταση θα έχει και μια πρακτική και χρηστική λειτουργία. Θα αποτελεί το « κλειδί » για τη συμμετοχή στην διαδικασία ανταλλαγής των αγαθών. Θα λειτουργεί ως το εισιτήριο για την εισαγωγή στην εμπορική διαδικασία. Θα αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση, το « sine qua non » στοιχείο, που κάθε πολίτης, κάθε άνθρωπος θα πρέπει να φέρει, για να δύναται να προβεί στην αγορά ή πώληση αγαθών. Χωρίς το χάραγμα κανείς δε θα μπορεί να πουλήσει ή να αγοράσει οτιδήποτε668.

Η επιβολή του χαράγματος ως απαραίτητης προϋπόθεσης για τη συμμετοχή του πολίτη στην εμπορική διαδικασία θα υπηρετεί μια διπλή σκοπιμότητα. Θα αποσκοπεί αφ’ ενός μεν στην από όσο το δυνατόν περισσότερους αποδοχή του χάραγματος, αφ’ ετέρου δε στην φυσική και βιολογική εξόντωση όσων αρνηθούν την αποδοχή του. Η χρησιμοποίηση της ανθρώπινης ανάγκης για λήψη τροφής ως εκβιαστικού μέσου για την αποδοχή του χαράγματος καταδεικνύει και την υπερβολική πονηρία και κακότητα του Αντιχρίστου. Ο Άγιος Εφραίμ γράφει χαρακτηριστικά: « Προσέχετε ἀδελφοί μου τήν ὑπερβολήν τοῦ θηρίου. Τεχνάσματα γάρ πονηρίας. Πῶς ἐκ γαστρός ἄρχεται, ἵν᾿ ὅταν τις στενωθῇ βρωμάτων ὑστερούμενος, ἀναγκασθῇ λαβεῖν ἐκείνου τήν σφραγίδα

»669.

Κατά τον Άγιο Εφραίμ, υπεύθυνοι για την εφαρμογή αυτού του οικονομικού συστήματος συναλλαγής, όπου το χάραγμα του Αντιχρίστου θα συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή στην εμπορική διαδικασία, θα είναι κάποιοι « δήμαρχοι » που θα διορίσει ο Αντίχριστος. « Καί δημάρχους ἱστᾷ ἐπιτελεῖν τό πρόσταγμα »670, γράφει χαρακτηριστικά. Αυτοί οι « δήμαρχοι » θα είναι άρχοντες με τοπική δικαιοδοσία και απότομο χαρακτήρα. Θα φροντίζουν με αποτομία και σκληρότητα να λαμβάνουν τρόφιμα μόνο όσοι φέρουν το χάραγμα του Αντιχρίστου671.

xii) Ερμηνείες τού αριθμού 666 στη σύγχρονη βιβλιογραφία

Πολλές σύγχρονες ερμηνείες επιχειρούν να αποκωδικοποιήσουν τον αριθμό 666 με βάση τη λατινική ή εβραϊκή αντιστοιχία γραμμάτων – αριθμών και να ταυτίσουν το θηρίο με κάποιο Ρωμαίο Αυτοκράτορα, όπως, π.χ. το Νέρωνα, τον Δομιτιανό κ.α. 672. Συνήθως, προσθέτουν ή αφαιρούν γράμματα ή λέξεις προκειμένου να επιτύχουν το αποτέλεσμα που επιδιώκουν, αγνοώντας ερμηνευτικούς κανόνες και υποτάσσοντας τα δεδομένα στις δικές τους στοχεύσεις. Ήδη, αναφέραμε πως, στην πατερική γραμματεία χρησιμοποιείται η Ελληνική αντιστοιχία γραμμάτων – αριθμών για την αποκωδικοποίηση του αριθμού του θηρίου. Άλλωστε, ελάχιστα γράμματα του Ρωμαϊκού αλφαβήτου χρησιμοποιούνται ως αριθμοί673. Και οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες έφεραν συχνά περισσότερα από δύο ονόματα και ακόμη περισσότερους τίτλους. Στην εβραϊκή γραφή πάλι απουσιάζουν τα φωνήεντα674. Έτσι, τα σύμφωνα της λέξης π.χ. Νέρων θα μπορούσαν ταυτόχρονα να αποδίδουν και άλλες λέξεις, κάτι που δεν συμβαίνει στο Ελληνικό αλφάβητο675.

Άλλες σύγχρονες ερμηνείες επιχειρούν να αποκωδικοποιήσουν τον αριθμό 666 με βάση γλώσσες, αλφάβητα και αντιστοιχίες γραμμάτων – αριθμών μεταγενέστερα της συγγραφής της Αποκάλυψης. Επιδιώκεται η ταύτιση του Αντιχρίστου με πρόσωπα της επικαιρότητας με βάση αυτήν την αντιστοιχία του αριθμού εξακόσια εξήντα έξι με το όνομα του Αντιχρίστου, στην Ελληνική ή σε άλλη γλώσσα. Συνήθως, χρησιμοποιείται η αγγλική Γλώσσα για να ταυτιστούν πρόσωπα της Επικαιρότητας, όπως ο Μπίλ Γκέιτς κ.α. με τον Αντίχριστο. Αυτό, συχνά, γίνεται με ερασιτεχνικό τρόπο και με εμφανή προσπάθεια να συνδεθεί, οπωσδήποτε, κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο με τον Αντίχριστο,  οπότε επιτυγχάνεται η σύνδεση του ονόματός του με τον συγκεκριμένο αριθμό με την προσθαφαίρεση γραμμάτων ή λέξεων, την εφαρμογή διαφόρων αντιστοιχιών γραμμάτων – αριθμών και την τέλεση πολύπλοκων μαθηματικών υπολογισμών. Όλες αυτές οι προσπάθειες έρχονται σε αντίθεση με τους ερμηνευτικούς κανόνες και την κοινή  λογική676.

Τέλος, υπάρχουν ερμηνείες που βλέπουν τον αριθμό « χξς » ως αρχικά λέξεων π.χ. « Χριστόν ξενίζοντα σταυρών » κ.α. ή βασίζονται στο σχήμα των στοιχείων του αριθμού ( π.χ. το ξ μοιάζει με φίδι, άρα συμβολίζει τον Σατανά… )677. Όλες αυτές οι ερμηνείες έρχονται σε αντίθεση τόσο με το κείμενο της Αποκάλυψης που ρητά αναφέρει πως το « χξς » είναι αριθμός όσο και με τη χειρόγραφη παράδοση του αριθμού που περιλαμβάνει πολλές διαφορετικές εκδοχές. Υπάρχουν αρκετά, και, μάλιστα, αρχαία χειρόγραφα που παραθέτουν τον αριθμό στην ολογράμματη μορφή του678, ενώ το δίγαμμα που δηλώνει τον αριθμό 6 δεν έχει πάντα τη μορφή « ς »679. Τέλος, υπάρχουν και ερμηνείες που εστιάζουν την προσοχή τους στις μαθηματικές ιδιότητες του αριθμού και τον θεολογικό συμβολισμό τους680.

Ωστόσο, όλες αυτές οι ερμηνείες κινούνται σε λάθος κατεύθυνση. Αυτό που τονίζει τόσο το ιερό κείμενο της Αποκάλυψης όσο και η Πατερική Παράδοση είναι η σχέση του αριθμού του Αντιχρίστου με το όνομα του Αντιχρίστου. Ο αριθμός του Αντιχρίστου είναι  ο αριθμός του ονόματος του Αντιχρίστου.

Σημειώσεις

646. Ειρηναίου, Έλεγχος, V, 30,4, σελ. 385. Βλέπε και Ιππολύτου, Περί Χριστού και Αντιχρίστου, L, σελ. 215, « ἔχοντας δέ τό μυστήριον του Θεοῦ ἐν καθαρᾷ καρδίᾳ μετά φόβου φυλάσσειν πιστῶς τά ὑπό τῶν μακαρίων προφητῶν προειρημένα, ἵνα γινομένων αὐτῶν προειδότες μή σφαλλώμεθα ».

647. Βλ. Ειρηναίου, Έλεγχος, V, 30, 2, σελ. 377-379, « Δεῖ οὖν τούς τοιούτους μεταμανθάνειν καί εἰς τόν ἀληθινόν ἐπανέρχεσθαι τοῦ ὀνόματος ἀριθμόν, ἵνα μή ἐν ψευδοπροφητῶν χώρᾳ λογισθῶσιν, εἰδότας δέ βεβαίως τόν ὑπό τῆς γραφῆς μεμηνυμένον ἀριθμόν, τουτέστι τῶν ἑξακοσίων ἑξήκοντα ἕξ, ἔπειτα δέ, ἐκείνων κρατούντων καί δοκούντων ἀσφαλίζεσθαι τά ἑαυτῶν πράγματα καί αὐξάνειν τήν ἰδίαν ἀρχήν, τόν αἰφνιδίως ἐπελευσόμενον τήν ἀρχήν σφετεριζόμενον καί ἐκπλήσσοντα τούς προειρημένους, ἔχοντα ῎ονομα ἐμπεριεκτικόν τοῦ προειρημένου ἀριθμοῦ, τοῦτον ἀληθῶς γινώσκειν εἶναι τό βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως ».

648. Βλ. Ειρηναίου, Έλεγχος, V, 30,1, σελ. 372.374.376, « Οὐκ οἶδα πῶς ἐσφάλησάν τινες ἐπακολουθήσαντες ἰδιωτισμῷ καί τόν μέσον ἠθέτησαν ἀριθμόν τοῦ ὀνόματος, ν΄ ψήφους ὑφελόντες καί ἀντί τῶν ἕξ δεκάδων μίαν δεκάδα βουλόμενοι εἶναι. Ἄλλοι δέ ἀνεξετάστως τοῦτο λαβόντες, οἱ μέν ἁπλῶς καί ἀκεραίως ἐπετήδευσαν, οἱ δέ κατά ἀπειροκαλίαν ἐτόλμησαν καί ὀνόματα ἀναζητεῖν ἔχοντα τόν ἐσφαλμένον καί διημαρτημένον ἀριθμόν. Ἀλλά τοῖς μέν ἁπλῶς καί ἀκάκως τοῦτο ποιήσασιν εἰκός καί συγγνώμην ἔσεσθαι παρά Θεοῦ• ὅσοι δέ κατά κενοδοξίαν ὁρίσουσιν ὀνόματα ἐμπεριεκτικά τοῦ διημαρτημένου ἀριθμοῦ καί τό ὑπ᾿ αὐτῶν ἐπινοηθέν ὄνομα ὁρίσονται, οὐκ ἀζήμιοι οἱ τοιοῦτοι ἐξελεύσονται, ἔτι καί ἑαυτούς καί τούς ἐμπιστεύσαντας αὐτοῖς ἐξαπατήσαντες. Καί πρῶτον μέν ζημία ἐν τῷ ἀποτυχεῖν τῆς ἀληθείας καί τό μή ὄν ὡς ὄν ὑπολαβεῖν. Ἔπειτα δέ τοῦ προσθέντος ἤ ἀφελόντος τι τῆς γραφῆς ἐπιτιμίαν οὐ τήν τυχοῦσαν ῎εχοντος, εἰς αὐτήν ἐμπεσεῖν ἀνάγκη τόν τοιοῦτον. Ἐπακολουθήσει δέ καί ἕτερος οὐχ ὁ τυχών κίνδυνος τοῖς ψευδῶς προειληφόσιν εἰδέναι τό τοῦ ἀντιχρίστου ὄνομα. Εἰ γάρ ἄλλο μέν οὗτοι δοκοῦσιν, ἄλλο δέ ἐκεῖνος ῎εχων ἐλεύσεται, ῥαδίως ἐξαπατηθήσονται παρ᾿ αὐτοῦ, ὡς μηδέπω παρόντος ἐκείνου ὅν φυλάσσεσθαι προσήκει ». Το ζήτημα  του 616 ως πιθανού αριθμού του ονόματος του Αντιχρίστου ήρθε στην επικαιρότητα το 1995 μετά την ανακοίνωση πως μεταξύ των παπύρων της Οξυρύγχου υπήρχε ένα σπάραγμα χειρογράφου της Αποκάλυψης που έδιδε αυτόν τον αριθμό. Βλέπε φωτογραφία του σπαράγματος στο παράρτημα, σελ. 327.

649. Βλ. Ειρηναίου, Έλεγχος, V, 30,1-2, σελ. 376 – 379.

650. Βλ. Ειρηναίου, Έλεγχος, V,  29,2 σελ. 367. Είναι γνωστό ότι κάθε όνομα εκφράζει μια ιδιότητα, μια ποιότητα.  Έτσι π.χ. το όνομα « Αλέξανδρος » ερμηνεύεται ως « αυτός που αποκρούει, διώχνει μακριά τους άνδρες », εννοείται τους πολεμίους, τους εχθρούς. Το « Δημοσθένης » ερμηνεύεται ως « το σθένος του δήμου, του λαού », το « Θεμιστοκλής » ερμηνεύεται ως « το κλέος της θέμιδος » κ.ο.κ.. Κάποιες φορές ο χαρακτήρας ή η διαγωγή του ανθρώπου είναι ανάλογη του ονόματος του, υπάρχει δηλαδή συμφωνία και αρμονία μεταξύ του πώς ονομάζεται και πώς συμπεριφέρεται, μεταξύ της κλήσης και της πράξης. Έτσι, ο Μέγας Αλέξανδρος π.χ. ονομαζόταν Αλέξανδρος αλλά και ήταν Αλέξανδρος. Ήταν Αλέξανδρος και κατά το όνομά του, την κλήση του αλλά και κατά την πράξη του, την συμπεριφορά του. Ήταν Αλέξανδρος « και πράγμα και όνομα », ή « όνομα και πράγμα », όπως έχει επικρατήσει να λέγεται. Κάποιος που ονομάζεται μεν Αλέξανδρος, επιδεικνύει όμως δειλία στην συμπεριφορά του, έχει το όνομα αλλά δεν έχει το « πράγμα », την ιδιότητα που αυτό εκφράζει. Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει με κάποιον  που ονομάζεται « Νικηφόρος » αλλά συνέχεια ηττάται κ.ο.κ.. Στην ιστορία της Θείας Οικονομίας παρατηρούμε ότι,  συχνά, και, μάλιστα, σε περιπτώσεις σημαντικών προσώπων υπάρχει αναλογία, συμφωνία και αρμονία μεταξύ του ονόματος και της προσωπικότητας αυτών των προσώπων. Το όνομα εκφράζει την ιδιότητα, τον χαρακτήρα ή το ρόλο που διαδραματίζει κάποιο πρόσωπο στην ιστορία της Θείας Οικονομίας. Στην Αγία Γραφή η επιλογή κάποιου ονόματος δεν είναι πάντα τυχαία υπόθεση. Ειδικά, σε περιπτώσεις σημαντικών προσώπων παρατηρούμε Θεία συμμετοχή και παρέμβαση στην ονοματοδοσία του παιδιού. Έτσι, με υπόδειξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ το Θείον βρέφος ονομάζεται « Ιησούς », που σημαίνει « Σωτήρ », διότι αυτός θα έσωζε το ανθρώπινο γένος από τις αμαρτίες του ( Βλ. Μθ 1,21 και Λκ 1,31 και 2,21 ). Αλλά και ο Πρόδρομος και Βαπτιστής του Σωτήρος ονομάστηκε « Ιωάννης » κατόπιν αγγελικής προσταγής ( Βλ. Λκ 1,14 ). Σε άλλες περιπτώσεις ο Θεός μετονομάζει κάποιον άνθρωπο δίνοντάς του νέο όνομα που να εκφράζει την νέα ιδιότητα που αυτό το πρόσωπο πρόκειται να αναλάβει, όνομα κατάλληλο, ανάλογο και ταιριαστό με το νέο ρόλο του. Έτσι, ο Άβραμ μετονομάζεται σε Αβραάμ, ο Ιακώβ σε Ισραήλ, ο Σίμων σε Κηφά-Πέτρο ( Βλ. Ιω. 1,43 ) και ο Σαύλος σε Παύλο. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η επισφράγιση κάποιας υπόσχεσης, ή η επιβεβαίωση της ανάθεσης μιας αποστολής ( Βλ. και Ιωάννου Χρυσοστόμου, Ομιλία ΙΘ΄ εις το κατά Ιωάννην, Β΄, P.G. 59, 122 και Ε.Π.Ε. 13, σελ. 284, « Ἔθος δέ καί τοῦτο τοῖς παλαιοῖς ἦν, ἀπό τῶν πραγμάτων τά ὀνόματα τίθεσθαι » ). Ακόμη, η Εκκλησία, συχνά, τονίζει την συμφωνία μεταξύ της κλήσης και της πράξης των διαφόρων Αγίων στις εκκλησιαστικές ακολουθίες. Έτσι για τον Μέγα Βασίλειο διαβάζουμε: « ὁ ἐπωνύμως κληθείς τῆς βασιλείας », για τον Άγιο Γεώργιο: « ὄντως Χριστοῦ γεώργιον ἐδείχθης », κ.ο.κ. ( Βλέπε και το στιχηρό των αίνων στην Ακολουθία του Αγίου Παντελεήμονος: « Ἔλεος Θεοῦ μιμούμενος Παντελεήμων σαφῶς, ὠνομάσθης κατάλληλον προσλαβῶν τό ὄνομα και συμβαίνων τῷ πράγματι » ). Σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις το όνομα χρησιμεύει για να εκφράσει μια συγκεκριμένη  ποιότητα,  την ιδιότητα του προσώπου που το φέρει. Και η Εκκλησία δίνοντας ένα όνομα σε κάποιο μέλος της το καλεί να πραγματώσει αυτό που το όνομα εκφράζει. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην επιλογή του ονόματος του παιδιού. Βέβαια, στα Χριστιανικά έθνη εκτός απ’ τη σύνδεση ονόματος και πράξης υπάρχει και η σύνδεση μεταξύ του βίου του Χριστιανού και του βίου του Αγίου, το όνομα του οποίου ο Χριστιανός φέρει (Βλέπε Καντιώτου Αυγουστίνου, « Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός », σελ. 245: « Και να διαβάσης το συναξάρι του Αγίου να ακούη το παιδί σου. Και να του ειπής: Ακούεις, παιδί μου, τί έκαμνεν ο άγιός σου; Έτσι να κάμης και συ. Ακούοντας το παιδίον τέτοια θαύματα ζηλεύει και λέγει: Αχ, πότε να γίνω και εγώ ωσάν τον άγιόν μου »).

651. Βλ. Ειρηναίου, Έλεγχος, V, 29,2 σελ.366.368, « Καταλλήλως οὖν καί τό ὄνομα αὐτοῦ ἕξει τόν ἀριθμόν χξς ἀνακεφαλαιούμενον ἐν ἑαυτῶ τήν πρό τοῦ κατακλυσμοῦ πᾶσαν τῆς κακίας ἐπίδειξιν ἐξ ἀγγελικῆς ἀποστασίας γεγενημένης … ἀνακεφαλαιούμενος δέ καί τήν ἀπό τοῦ κατακλυσμοῦ πᾶσαν εἰδωλολατρείαν ».

652. Βλ. Ειρηναίου, Έλεγχος, V, 29,2, σελ. 366, « Νῶε γάρ ἦν ἐτῶν ἑξακοσίων και ὁ κατακλυσμός ἐπῆλθε τῆ γῆ, ἐξαλείφων το ἀνάστημα τῆς γῆς διά την ἐπί τοῦ Ἀδάμ κίβδηλον γενεάν ». Το αποκατεστημένο κείμενο γράφει « διά τήν ἐπί τοῦ Νῶε κίβδηλον γενεάν » ( βλ. ο.π., σελ. 367 ).

653. Βλ. Ειρηναίου, Έλεγχος, V, 29,2, σελ. 369, « ἡ γάρ ὑπό τοῦ Ναβουχοδονόσορ ἀνασταθεῖσα εἰκών ὕψος μέν εἶχε πηχῶν ἑξήκοντα, εὖρος δε πηχῶν ἑξ … ».

654. Βλ. Ειρηναίου,  Έλεγχος,  V, 29,2, σελ. 369-70, « Δι᾿ ἥν Ἀνανίας τε καί Ἀζαρίας καί Μισαήλ μή προσκυνήσαντες αὐτήν εἰς τήν κάμινον ἐβλήθησαν τοῦ πυρός, διά τοῦ συμβεβηκότος αὐτοῖς προφητεύοντες τήν ἐν τῶ τέλει ἐσομένην τῶν δικαίων πύρωσιν. Ὅλη γάρ ἡ εἰκών ἐκείνη προτύπωσις ἦν τῆς τούτου παρουσίας τοῦ καί ὐπό πάντων ἁπλῶς τῶν ἀνθρώπων ἑαυτόν μόνον ἀξιοῦντος προσκυνεῖσθαι. Τά οὖν ἑξακόσια ἐτη τοῦ Νῶε ἐφ᾿ οὗ ἐγένετο ὁ κατακλυσμός διά τήν ἀποστασίαν καί ὁ πηχισμός τῆς εἰκόνος δι᾿ ἥν οἰ δίκαιοι εἰς τήν κάμινον ἐβλήθησαν τοῦ πυρός τόν ἀριθμόν τοῦ ὀνόματος σημαίνουσιν ἐκείνου εἰς ὅν συγκεφαλαιοῦται τῶν ἑξακισχιλίων ἐτῶν πᾶσα ἀποστασία καί ἀδικία καί πονηρία καί ψευδοπροφητεία καί δόλος, δι᾿ ἅ καί ὁ κατακλυσμός ἐπέρχεται τοῦ πυρός ».

655 Βλ. Ειρηναίου, Έλεγχος, V, 30,1, σελ. 371, « και τοῦ λόγου διδάσκοντος ἡμᾶς ὅτι ὁ ἀριθμός  τοῦ ὀνόματος τοῦ θηρίου κατά την τῶν Ἐλλήνων ψῆφον διά τῶν ἐν αὐτῶ γραμμάτων ἑξακοσίους ἕξει και ἑξήκοντα και ἕξ, τουτέστι τάς δεκάδας ἵσας ταῖς ἑκατοντάσι και τάς ἑκατοντάδας ἵσας ταῖς μονάσιν ». 

656. Ειρηναίου Έλεγχος, V, 30,1, σελ. 373, « ὁ γάρ τῶν ἕξ ἀριθμός διά πάντων ὁμοίως διασωζόμενος ἀνακεφαλαίωσιν μηνύει πάσης ἀποστασίας τῆς τε ἐν ἀρχῆ και τῆς ἐν τοῖς μέσοις καιροῖς και τῆς ἐν τῶ τέλει ». Μια παρόμοια ερμηνεία για τον αριθμό 666 αναφέρει και ο Ωριγένης που δίνει ένα αρνητικό συμβολισμό στον αριθμό 6 λόγω και της ιδιότητος του αριθμού 666 ως αριθμού του ονόματος του Αντιχρίστου. Βλ. Ωριγένους, Εις τον Ιεζεκιήλ, Δ΄, ΙΔ΄, P.G. 13, 781, « ἐπείπερ ἐστίν ὁ ἀριθμός οὗτος πάθους σύμβολον καί κακώσεως τοῦ Σωτῆρος τῇ ἕκτη ἡμέρᾳ πεπονθότος, καί ἐν τῇ Ἀποκαλύψει Ἰωάννου τοῦ ὀνόματος τοῦ θηρίου τόν  χξς΄ ἔχοντος ἀριθμόν ». Παρόμοιες ερμηνείες διατυπώθηκαν για τους αριθμούς « 318 » ( βλέπε Επιστολή Βαρνάβα, Θ΄ και Ιερωνύμου, 84η ομιλία εις το κατά Ιωάννην, ) και « 153 » ( Αυγουστίνος, Ομιλίες εις το κατά Ιωάννην, 122, Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Εις το κατά Ιωάννην, P.G. 74, 745). Βλέπε σχετικά και Kieren Barry, ο.π., σελ. 85-88.

657. Βλ. Βασιλειών Γ΄, 10, 14-15, « Καί ἦν ὁ σταθμός τοῦ χρυσίου του ἐληλυθότος τῷ Σαλωμών ἐν ἐνιαυτῷ ἑνί ἑξακόσια καί ἑξήκονταέξ τάλαντα χρυσίου, χωρίς τῶν φόρων τῶν ὑποτεταγμένων καί τῶν ἐμπόρων καί πάντων τῶν βασιλέων τοῦ πέραν καί τῶν σατραπῶν τῆς γῆς ».

658. Βλ. Βέδα, Ε.Α., Marshall, σελ. 94: « But how so great a coveter of praise should be willing to be denoted by such a mark, requires a lengthened exposition. Otherwise: who is ignorant, that the number six, in accordance with which the world was created, signifies the perfection of work? And this, whether simple, or multiplied by ten, or a hundred, demonstrates the fruit of the same perfection to be sixty-fold, or a hundred-fold. The weight of gold also which was brought to Solomon every year was six hundred and sixty-six thousand talents. The seducer, therefore, will presume to exact for himself the offering which is rightfully due and paid to the true king ». Ο αριθμός των ταλάντων δίνεται εσφαλμένα, κάτι που επισημαίνεται και απ’ τον Marshal. Bλ. και P.L. 93, 172. Θετική σημασία στον αριθμό έξι δίνεται και απ’ τον Άγιο Μεθόδιο Ολύμπου σε άλλη, όμως, συνάφεια. Βλ. Μεθοδίου Ολύμπου, Συμπόσιον, Λόγος Η΄, ΧΙ, Β.Ε.Π.Ε.Σ. 18, σελ. 65-66.

659. Βλ. Ιππολύτου, VI, σελ. 200, « ἔδωκεν ὁ κύριος σφραγῖδα τοῖς εἰς αὐτόν πιστεύουσιν, καί αὐτός δώσει ὁμοίως », Εφραίμ, Λόγος εις την παρουσίαν του Κυρίου, σελ. 118, « ὅταν χαράσση ὁ Δράκων τήν ἑαυτοῦ σφραγῖδα ἀντί τοῦ σταυροῦ τοῦ Σωτῆρος », και Ρωμανού, Εις την Β΄ Παρουσίαν, ΙΑ΄, σελ. 270, « καί τήν σφραγῖδα τήν τοῦ σωτῆρος ἐκ τούτων ἀφαιρεῖται καί σφραγῖδα ἀπωλείας ὡς ἰδίοις ἐγχαράττει ». Στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία ο συγγραφεύς του « Περί Συντελείας » υποστηρίζει πως η λέξη που θα εγχαράσσεται θα είναι « αρνούμε » και το νόημα του χαράγματος θα είναι ανάλογο. Βλ. Περί Συντελείας, XXVIII, σελ. 287 « Καί ὡς οἶμαι οὐδέ ἀκριβῶς ἐπίσταμαι τοῦτο, ἐν τῇ γραφῇ γάρ πολλά ἐν τῷ ψήφῳ τούτῳ ὀνόματα εὕρηνται, ἀλλά λέγομεν ἴσως γράφειν τήν αὐτήν σφραγίδα ΑΡΝΟΥΜΕ, ἐπειδή καί πρώην διά τῶν ὑπηρετῶν αὐτοῦ ὁ ἀντίδικος ἐχθρός, ἤγουν τῶν εἰδωλολατρῶν, τοῖς μάρτυσι τοῦ Χριστοῦ προέτρεπον οἱ ἄνομοι Ἄρνησαι, φησίν, τόν ποιητήν οὐρανοῦ τε καί γῆς. Ἀρνοῦμαι, φησίν, τόν ποιητήν οὐρανοῦ τε καί γῆς. ἀρνοῦμαι τό βάπτισμα, ἀρνοῦμαι τήν λατρείαν μου καί σοί προστίθεμαι καί σέ πιστεύω ».

660. Βλ. Εφραίμ, Λόγος εις την παρουσίαν του Κυρίου, σελ. 118, « Ἐάν μή γάρ τις σφραγίζηται τήν ἐκείνου σφραγῖδα, οὐ γίνεται αἰχμάλωτος ἐκ τῶν ἐκείνου φαντασμάτων, οὔτε πάλιν ὁ Κύριος ἀφίσταται ἐκ τῶν τοιούτων, ἀλλά φωτίζει καί ἕλκει προς ἑαυτόν ».

661. Βλ. Εφραίμ, Εις την Παρουσίαν του Κυρίου, I, σελ. 182, « Καί δίδωσι τήν ἐκείνου σφραγῖδα ὁ μιαρός, οὐχ ὡς ἔτυχεν, εἰς πᾶν μέλος τοῦ σώματος, ἵνα μή δυσχεραίνωσιν, ἀλλά δίδωσιν εἰς χεῖρα δεξιάν τοῦ ἀνθρώπου, ὁμοίως καί ἐπί μέτωπον τόν δυσσεβή χαρακτῆρα ».

662. Βλ. Εφραίμ, Λόγος εις την παρουσίαν του Κυρίου, σελ. 117 « … ἀναγκασθῇ λαβεῖν ἐκείνου τήν σφραγῖδα, οὐχ ὡς ἔτυχεν, εἰς πᾶν μέλος τοῦ σώματος, ἀλλ’ ἐπί χεῖρα δεξιάν, ὁμοίως καί ἐπί τοῦ μετώπου, τόν δυσσεβῇ χαρακτῆρα, ἵνα ἐξουσίαν μή ἔχῃ ὁ ἄνθρωπος σφραγῖσασθαι τῇ δεξιᾷ χειρί τό σημεῖον τοῦ σταυροῦ, μήτε πάλιν ἐν μετώπῳ σημειώσασθαι παντελῶς τό ἅγιον ὄνομα τοῦ Κυρίου, μήτε τόν ἔνδοξον καί τίμιον σταυρόν τοῦ Χριστοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν. Γινώσκει γάρ ὁ ἄθλιος ὅτι ὁ σταυρός τοῦ Κυρίου, ἐάν σφραγισθῆ, λύει αὐτοῦ την δύναμιν, και διά τοῦτο σφραγίζει τήν δεξιάν τοῦ ἀνθρώπου. Αὕτη γάρ ἡ σφραγίζουσα πάντα τά μέλη ἡμῶν. Ὁμοίως δέ καί τό μέτωπον, ὥσπερ λυχνία, βαστάζει λύχνον φωτός, τό σημεῖον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐν τῷ ὕψει ». Στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία βλ. Περί Συντελείας, ΧΧVIII, σελ. 287, « Καί δώσει αὐτοῖς χάραγμα ἐν τῇ χειρί τῇ δεξιᾷ καί ἐν τῷ μετώπῳ, ἵνα μή τις τόν τίμιον σταυρόν ποιήσῃ ἐν τῷ μετώπῳ τῇ δεξιᾷ αὐτοῦ χειρί, [ ἀλλά δέδεται αὐτοῦ ἡ χείρ ] καί ἀπό τότε οὐκ ἔχει ἐξουσίαν σφραγίσαι τί τῶν μελῶν αὐτοῦ, ἀλλά τῷ πλάνῳ προστεθήσεται καί αὐτῷ δουλεύσει καί μετάνοια ἐν αὐτῷ οὐκ ἔστιν ἀλλά ὁ τοιοῦτος ἀπώλετο καί ἀπό Θεοῦ καί ἀπό ἀνθρώπων… ».

663. Βλ. Εφραίμ, Λόγος εις την Παρουσίαν του Κυρίου, σελ. 117.

664. Βλ. Ανδρέα Καισαρείας, Ε.Α., ΜΒ΄, σελ. 346-348 « Εἴτις, φησί, τῷ τεθηριωμένῳ Ἀντιχρίστῳ ὑποκύπτει, [ καί ] δυσσεβῆ πολιτείαν μετέρχεται τήν ἐκεῖνον εἰκονίζουσαν, καί ἤ λόγῳ ἤ ἔργῳ τοῦτον κηρύσσει Θεόν ( τοῦτο γάρ δηλοῦν δύναται τό ἐπί τοῦ μετώπου καί τῆς χειρός διδόμενον χάραγμα ) καί αὐτός κοινωνήσει αὐτῶ τῆς τοῦ τιμωρητικοῦ ποτηρίου πόσεως » Αρέθα Καισαρείας, Ε.Α., ΜΒ΄, σελ. 392 « Ἡ δέ τοῦ θηρίου προσκύνησις καί τό λαβεῖν αὐτοῦ τήν σφραγῖδα, τό τόν Ἀντίχριστον ἡγήσασθαι Θεόν ὑποπτωτικῶς αὐτῷ προσανέχων, καί ἤ λόγῳ ἤ ἔργῳ τά καταθύμια τούτω διεξιέναι καί κηρύσσειν ».

665. Βλ. Αρέθα Καισαρείας, Ε.Α., ΛΖ΄, σελ. 383 « Ἀντίθετος γάρ τῶν ἀγαθῶν ἡ τοῦ ὀλεθρίου ὀνόματος ἐγχάραξις ».

666. Βλ. Ανδρέα Καισαρείας, Ε.Α., ΛΖ΄, σελ. 340, « Ἐν μέν ταῖς δεξιαῖς [ χερσίν ], ἵνα τῶν δεξιῶν καί ἀγαθῶν ἔργων ἐκκόψη τήν ἐνέργειαν ». Βλ. και Αρέθα Καισαρείας, Ε.Α., ΛΖ΄, σελ. 383.

667. Βλ. Ανδρέα Καισαρείας, Ε.Α., ΛΖ΄, σελ. 340 « Ἐν δέ τοῖς μετώποις, ἵνα ἐν τῆ πλάνη καί τῶ σκότει διδάξη τούς ἀπατωμένους παρρησιάζεσθαι », και Αρέθα, Ε.Α., ΛΖ΄, σελ. 383 « Έν δέ τοῖς μετώποις, ἵνα τό τοῖς ὀφθαλμοῖς ἐπικείμενον μέρος προσληφθέν, σκοτασμόν ἐμποιήση τοῖς ἀπατωμένοις, τοῦ μή ὡς ἐν ἡμέρα εὐσχημόνως ἀντέχεσθαι τῆς εὐσεβείας ».

668. Βλ. Απ. 13,17, Ιππολύτου, Εις τον Δανιήλ, L, σελ. 105, « μή δυναμένων αὐτῶν μήτε “ πωλῆσαί “ τι τῶν ἰδίων μήτε “ ἀγοράσαι “ παρά τῶν ἀλλοτρίων, χωρίς ἐάν μή τις “ τό ὄνομα τοῦ θηρίου “ ἐν χειρί περιφέρῃ, ἤ το τούτου “ χάραγμα “ ἐπί τῷ μετώπῳ βαστάζῃ », Βικτωρίνου και Ιερωνύμου, CCSL, σελ. 128- 9, CCEL σελ. 357. Στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία βλ. και Οικουμενίου, Ε.Α., σελ. 192 « Φησί δέ καί διδόναι χάραγμα καί σφραγῖδα τόν Ἀντίχριστον,ἧς ἄνευ οὔτε ὠνήσεταί τις οὔτε μην ἐκποιήσει ».

669. Εφραίμ, Λόγος εις την παρουσίαν του Κυρίου, σελ. 117. Βλ. και Ιωάννου Μενούνου, Κοσμά του Αιτωλού, Διδαχές και βιογραφία, ο.π., σελ. 176-7. « Μα πρωτύτερα έχει να γεννηθή ο Αντίχριστος … διά να πλανά τους ανθρώπους να τον ομολογήσουν διά Χριστόν και όσοι τον πιστεύουν να τους τάζη τόσα αγαθά και ύστερα να τους βουλώνη εις το μέτωπον, μάλιστα, οι Εβραίοι όλοι έχουν να τον πιστεύσουν. Διά ημάς τους Χριστιανούς έχει να στείλη ο Θεός τον Προφήτην Ηλία… ». Στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία βλ. και Λακταντίου, The epitome of the divine institutes, LXXI, CCEL, Fathers of the third and fourth centuries, Grand Rapids 2004, σελ. 254, Ανδρέα Καισαρείας, Ε.Α., ΛΖ΄, σελ. 340 « Ἵνα τοῖς τοῦτο μή λαμβάνουσι ἐκ τῆς τῶν ἀναγκαίων ἐνδείας βίαιος ἐπαχθῇ θάνατος » και Αρέθα Καισαρείας, Ε.Α., ΛΖ΄, σελ. 384: « Ἱν᾿ ὁ μή τοῦτο ἐπιφερόμενος ἐν ταῖς τῶν ἀναγκαίων ἐνδείαις τελευτήση ».

670. Εφραίμ, Λόγος εις την παρουσίαν του Κυρίου, σελ. 117.

671. Βλ. Εφραίμ, Λόγος εις την παρουσίαν του Κυρίου, σελ. 117, « καί δημάρχους ἱστᾷ ἐπιτελεῖν τό πρόσταγμα

», ΄σελ. 121 « Δήμαρχοι γάρ ἀπότομοι κατά τόπον σταθήσονται. Και εἴ τις φέρει μεθ᾿ ἑαυτοῦ την σφραγῖδα τοῦ τυράννου ἐν μετώπῳ ἤ δεξιᾷ ἀγοράζει βραχύ βρώματα ἐκ τῶν εὑρισκομένων ». Σ’ αυτό το σημείο δεν είναι άσκοπο να αναφερθεί πως αυτή η σύνδεση του χαράγματος του Αντιχρίστου με την εμπορική διαδικασία οδηγεί τους ερμηνευτές της Αποκάλυψης στο συμπέρασμα πως το χάραγμα του Αντιχρίστου θα είναι και αισθητό, διαπιστώσιμο με ανθρώπινα μέσα. Γενικά, το χάραγμα του Αντιχρίστου θα είναι δισυπόστατο. Θα είναι υλικό και πνευματικό. Η πνευματική διάσταση του χαράγματος σχετίζεται, κυρίως, με την πνευματική κατάσταση του ανθρώπου. Η υλική του διάσταση αφορά, κυρίως, στην εμπορική διαδικασία. Και, βέβαια, αυτές οι διαστάσεις συνδέονται μεταξύ τους. Έτσι, ερμηνεύτηκε το χάραγμα του Αντιχρίστου απ’ τους Πατέρες της Εκκλησίας που, συνήθως, αναφέρονται και στις δύο διαστάσεις του χαράγματος. Ο μόνος που φαίνεται να διαφοροποιείται σε κάποιο σημείο του έργου του είναι ο Ιππόλυτος, ο οποίος στο « Περί Χριστού και Αντιχρίστου » αναφέρεται μόνο σε πνευματική διάσταση του χαράγματος του Αντιχρίστου. Επειδή, όμως, πρέπει να εξηγήσει την σύνδεση του χαράγματος με την εμπορική διαδικασία, και, γνωρίζοντας πως ένα πνευματικό χάραγμα δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό από κάποιον έμπορο, αναφέρεται σ’ έναν τρόπο διαπίστωσης του πνευματικού χαράγματος. Γράφει πως θα τοποθετηθούν παντού « θυμιατήρια », και θα δοθεί διαταγή κανείς να μην μπορεί να αγοράσει ή να πουλήσει, αν πρώτα δεν προσφέρει θυμίαμα στον Αντίχριστο ( Βλ. Ιππολύτου, Περί Χριστού και Αντιχρίστου, XLIX, σελ. 214 ). Στην συνέχεια αναφέρει πως μια παρόμοια πρακτική εφήρμοσε ο Αντίοχος ο Επιφανής, πράγμα που μας επιτρέπει να εικάσουμε πως ο Ιππόλυτος διετύπωσε την συγκεκριμένη ερμηνευτική θέση βασιζόμενος σ’ αυτήν την ιστορική αναφορά. Ο Ιππόλυτος στην ερμηνεία του στο βιβλίο του Δανιήλ, απλά, επαναλαμβάνει τους λόγους της Αποκάλυψης ( Βλ. Εις τον Δανιήλ Δ΄, L, σελ. 105 ).

672. Βλ. Αμοιρίδου Ευαγγελίας, ο.π., σελ. 233-241 και Δεσπότη Σωτηρίου, Η Αποκάλυψη του Ιωάννη, Το βιβλίο της προφητείας, Λειτουργική και συγχρονιστική ερμηνευτική προσέγγιση, τ. Β΄, Εκδόσεις Άθως, Αθήνα 2007, σελ. 170.

673. Βλ. και Ifrah Georges, Παγκόσμια Ιστορία των Αριθμών, Η ιστορία μιας μεγάλης Ανακάλυψης, Εκδόσεις Σμυρνιωτάκη, Αθήνα α.χ., σελ. 172-190. Το γεγονός πως το κείμενο της Αποκάλυψης και ο αριθμός 666 γαράφτηκαν στα Ελληνικά οδηγεί τον ερευνητή στην χρήση της ελληνικής αντιστοιχίας γραμμάτων – αριθμών για την αποκωδικοποίηση του ονόματος του Αντιχρίστου.

674. Αυτή η απουσία φωνηέντων από την Εβραϊκή Γλώσσα διευκολύνει την εξαγωγή του όποιου επιθυμητού συμπεράσματος και σε άλλες περιπτώσεις. Έτσι, π.χ. στην περίπτωση του Κώδικα της Βίβλου δεν χρειάζεται να βρεις όλα τα γράμματα κάποιου ονοματος, π.χ. « Κέννεντυ », για να ανακαλύψεις ότι η Βίβλος προφητεύει τη δολοφονία του Αμερικανού Προέδρου. Αρκούν μερικά σύμφωνα. Και αυτά είναι εύκολο να τα βρείς. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την προσπάθεια ταύτισης ιστορικών προσώπων με τον αριθμό 666 με βάση την εβραϊκή γεματρία.

675. Η άποψη ότι ο Ιωάννης ο Θεολόγος εννοούσε τον Νέρωνα ως θηρίο είναι ιδιαίτερα δημοφιλής μεταξύ των ξένων ερμηνευτών. Υπό την εβραϊκή μορφή το όνομα φαίνεται να έχει άθροισμα 666 [ nun ( 50 ) + resh ( 200 ) + nun ( 50 ) + qoph ( 100 ) + samech ( 60 ) + resh ( 200 ) ]. Αρχικά, αμφισβητήθηκε η ύπαρξη του τελικού “ nun ” στο όνομα. Η ανακάλυψη μιας γραφής που έμοιαζε να το περιέχει στους παπύρους της Νεκράς Θάλασσας φάνηκε να λύνει το πρόβλημα. Ωστόσο, το “ nun ”, όταν είναι στο τέλος μιας λέξης δίνει την αριθμητική τιμή 700 ( βλ. Shirley Blackwell Lawrence, Behind Numerology, Newcastle Publishing Co, North Hollywood California, 1989, σελ.41 ), οπότε, όλο το όνομα θα έπρεπε να δίνει 1316, αν και το 100 μ.Χ. ίσως να μην είχε καθιερωθεί η διαφορετική αριθμητική τιμή του “ nun ” στο τέλος της λέξης. Υποστηρίχθηκε, επίσης, πως το αρχικό γράμμα της λέξης Καίσαρ θα έπρεπε να είναι το “ kaf ” και όχι το “ qoph ” ( Kieren Barry, Ελληνική Καμπαλά, Θεσσαλονίκη 2001, σελ. 140-144 ). Γενικά, και αυτή η θεωρία παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα. Κατά τη γνώμη μας δεν είναι σωστή, κατ’ αρχήν, γιατί χρησιμοποιεί την εβραϊκή αντιστοιχία γραμμάτων – αριθμών και, έπειτα, γιατί μας φαίνεται περίεργο ο Ευαγγελιστής Ιωάννης να αναφερόταν στον Νέρωνα σα να ήταν κάποιος σημαντικός κίνδυνος, όταν αυτός είχε πεθάνει δεκαετίες νωρίτερα. Οπότε, ακόμη και για μια συγχρονιστική ερμηνεία του αριθμού, που εμείς εκ προοιμίου απορρίπτουμε, η περίπτωση του Νέρωνα είναι προβληματική.

676. Βλ. Αμοιρίδου Ευαγγελίας, ο.π., σελ. 45.

677. Βλ. Αμοιρίδου Ευαγγελίας, ο.π., σελ. 245-247.

678. Βλέπε την κριτική έκδοση της Κ.Δ. από τους Nestle Aland και Αμοιρίδου Ευαγγελίας, ο.π. σελ. 35-42.

679. Το δίγαμμα συνήθως είχε μια μορφή σαν “ F ” ( εξ ου και η ονομασία δίγαμμα, διπλό Γάμμα ) ή “ Υ ”, και σπανιότερα σαν “ [ ” ή “ C ”. Βλ. σχετικά στο Ψυχογιού Δημητρίου, Οι λέξεις και οι αριθμοί, Εκδόσεις Καστανιώτη,

Αθήνα, 2004, σελ. 22-23.104.106.122.  Βλέπε και στο παράρτημα στις σελίδες Αξιόλογη είναι η μονογραφία των Δωρικού Σ. ( Dr Ing. ) – K. Χατζηγιαννάκη ( Δρ. Μηχανολογίας ), « Το δίγαμμα F, η ιστορία ενός πανάρχαιου φθόγγου της Ελληνικής γλώσσης », Ελεύθερη σκέψις, Αθήνα 2000. Σ’ αυτό το βιβλίο μπορεί κάποιος να δει πώς ακριβώς γραφόταν το δίγαμμα. Βλ. και Κώστα Δερβένη, Η μαντεία των αστραγάλων, οι 56 αυθεντικοί χρησμοί των αρχαίων μαντείων, Εκδόσεις Έσοπτρον, Αθήνα, 2004, σελ. 54-55. Η μαντεία των αστραγάλων ήταν κάτι σαν τα σημερινά ζάρια και παίζεται ακόμη και σήμερα σε κάποια μέρη της Ελλάδας. Ο « εξείτης » ή « ξείθος », το γνωστό εξάρι, δεν ήταν άλλο απ’ το δίγαμμα. Στις σελ. 54-5 του βιβλίου υπάρχουν φωτογραφίες αστραγάλων με το διγαμμα. 

680. Βλ. Αμοιρίδου Ευαγγελίας, ο.π., σελ. 243-5 και Μάρκου Σιώτου, Ο αριθμός της ταυτότητας του Αντιχρίστου, Εκκλησία, 64 ( 1987 ) σελ. 110.

Ο ΑΡΙΘΜΟΣ 666 ΕΧΕΙ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΤΗ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ. ΚΑΤΑΡΓΕΙ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΗ, ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ, ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΚΥΡΙΟΥ. 
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΦΥΣΙΚΗ, Ο ΚΑΚΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΤΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ Η ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗ ΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΣΤΑΘΜΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ.