Όπως είχαμε γράψει αναφερόμενοι στον κίνδυνο τριχοτόμησης της Τουρκίας κατά το προηγούμενο της Γιουγκοσλαβίας, σύμφωνα με τους προγόνους μας η μοίρα χτυπάει βάναυσα και ανελέητα τους αλαζόνες, αφού συμβάλει προηγουμένως στην απομόνωση τους – κάτι που διαπιστώνεται σήμερα στην Τουρκία που έχει χάσει όλους σχεδόν τους συμμάχους της, με την επιθετική και αλαζονική πολιτική που ασκεί ο πρόεδρος της. Θεωρείται δε από πολλούς πως δεν θα αποφύγει την «τύχη» του Σ. Χουσεΐν και του Καντάφι – ενώ μπορεί μεν το ενδιαφέρον των μεγάλων δυνάμεων για τη χώρα του να είναι μικρότερο, αφού δεν διαθέτει ενεργειακά αποθέματα όπως το Ιράκ και η Λιβύη, αλλά το γεγονός της εισβολής του στις δύο αυτές χώρες ίσως αποδειχθεί το μοιραίο λάθος του.
Ανάλυση
Η Fitch υποβάθμισε την προοπτική της Τουρκίας σε αρνητική από σταθερή, συνεχίζοντας να την αξιολογεί με ΒΒ-. Δηλαδή, με τρία επίπεδα κάτω από την επενδυτική βαθμίδα, εκεί που βρίσκονται σήμερα η Αρμενία, η Βραζιλία και η Ιορδανία. Προφανώς θα ακολουθήσει κάποια στιγμή ξανά, όπως στις αρχές Μαΐου, η υποβάθμιση των τραπεζών της που δέχονται σήμερα μία σιωπηλή επίθεση (bank run) από τους καταθέτες – ενώ είναι γνωστό πως δεν θα μπορέσουν να αντέξουν, εάν η ισοτιμία της λίρας ως προς το δολάριο παραμείνει επάνω από το 1:7,30.
Από την άλλη πλευρά, Ρώσος εμπειρογνώμονας στον τομέα της ενέργειας δήλωσε πως καμία χώρα στη Μαύρη Θάλασσα δεν έχει εντοπίσει σοβαρά κοιτάσματα φυσικού αερίου – ενώ όλα μαζί της Κριμαίας, της Ουκρανίας και της Ρουμανίας είναι της τάξης του 1 δις κυβικών μέτρων. Επομένως είναι περίεργο να έχει ανακαλύψει η Τουρκία 320 δις κυβικά (άρθρο) – κάτι που δεν έπεισε ούτε τους επενδυτές, με αποτέλεσμα να συνεχίσει την κατάρρευση της η λίρα, παρά τις απεγνωσμένες πωλήσεις δολαρίων εκ μέρους των κρατικών τραπεζών.
Εξωτερικό χρέος της Τουρκίας (μπλε στήλες, αριστερή κάθετος) σε σύγκριση με το ΑΕΠ της (διακεκομμένη γραμμή, δεξιά κάθετος).
Υπενθυμίζουμε εδώ πως τα βασικό προβλήματα της Τουρκίας είναι τα δίδυμα ελλείμματα, τα αρνητικά καθαρά συναλλαγματικά της αποθέματα, το εξωτερικό χρέος της που υπερβαίνει το 50% του ΑΕΠ της (γράφημα), το αντίστοιχο των τραπεζών και των επιχειρήσεων της, καθώς επίσης η υπερχρέωση των νοικοκυριών της – ενώ το κράτος έχει κρύψει τα προβλήματα του πίσω από τις τράπεζες που συνεχίζουν να χρηματοδοτούν την οικονομία δανειζόμενες, έχοντας συσσωρεύσει τεράστιες ποσότητες κόκκινων δανείων.
Πενταετή CDS Τουρκίας
Με δεδομένη δε την κατακόρυφη πτώση των τουριστικών της εσόδων, τα προβλήματα της όσον αφορά τα συναλλαγματικά της αποθέματα και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα επιδεινωθούν σε μεγάλο βαθμό – ενώ τα έξοδα των πολέμων που διεξάγει αυξάνουν τα ελλείμματα του προϋπολογισμού της. Οι κίνδυνοι χρεοκοπίας της φαίνονται από την άνοδο των ασφαλίστρων έναντι πτώχευσης (CDS), τα οποία σήμερα είναι στο 556,49 (γράφημα) – έχοντας αυξηθεί κατά 3,24% την Παρασκευή, παρά τις ανακοινώσεις εύρεσης αποθεμάτων φυσικού αερίου, επαναφέροντας στη μνήμη των Τούρκων τη χρεοκοπία του 2001 και την άλωση της από το ΔΝΤ (ανάλυση).
Όπως είχαμε γράψει πάντως αναφερόμενοι στον κίνδυνο τριχοτόμησης της Τουρκίας κατά το προηγούμενο της Γιουγκοσλαβίας (άρθρο), σύμφωνα με τους προγόνους μας η μοίρα χτυπάει βάναυσα και ανελέητα τους αλαζόνες, αφού συμβάλει προηγουμένως στην απομόνωση τους – κάτι που διαπιστώνεται σήμερα στην Τουρκία που έχει χάσει όλους σχεδόν τους συμμάχους της, με την επιθετική και αλαζονική πολιτική που ασκεί ο πρόεδρος της.
Θεωρείται δε από πολλούς πως δεν θα αποφύγει την «τύχη» του Σ. Χουσεΐν και του Καντάφι – ενώ μπορεί μεν το ενδιαφέρον των μεγάλων δυνάμεων για τη χώρα του να είναι μικρότερο, αφού δεν διαθέτει ενεργειακά αποθέματα όπως το Ιράκ και η Λιβύη, αλλά το γεγονός της εισβολής του στις δύο αυτές χώρες ίσως αποδειχθεί το μοιραίο λάθος του.
Δύο από τα ερωτήματα τώρα που τίθενται για την Τουρκία είναι (α) η πιθανότητα πραξικοπήματος και (β) μαζικών κοινωνικών εξεγέρσεων.
(1) Όσον αφορά το πρώτο, η Τουρκία υπέστη στρατιωτικά πραξικοπήματα το 1960 και το 1980 – καθώς επίσης «πραξικοπήματα με μνημόνιο» (Coup by Memorandum) το 1971 και το 1997 (ερμηνεία). Βέβαια το κυβερνών κόμμα (ΑΚΡ) επιδίωξε από την αρχή να αποδυναμώσει την επιρροή του στρατού – όπου σε δύο μεγάλες δίκες υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένων των πρώην και των συνταξιούχων αρχηγών του στρατού, κατηγορήθηκαν για σχέδια ανατροπής της κυβέρνησης, με τελικό αποτέλεσμα τη φυλάκιση τους.
Σε κάθε περίπτωση, το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα του 2016, είτε έχοντας σκόπιμα σχεδιαστεί από τον πρόεδρο της χώρας για να αυξήσει την εξουσία του είτε όχι, οδήγησε σε ριζικές αλλαγές τις στρατιωτικές δυνάμεις – αφού έκλεισαν πολλές στρατιωτικές σχολές, ενώ συνελήφθησαν περίπου 200 στρατηγοί και 7.000 ανώτεροι αξιωματικοί. Εν τούτοις η κυβέρνηση, παρά το πλήγμα που δέχθηκαν οι στρατιωτικές δυνάμεις, οι δυνάμεις ασφαλείας και η διεθνής διπλωματία της, αντί να υιοθετήσει μία πιο ειρηνική πολιτική, δρομολόγησε όλο και πιο επιθετικές κινήσεις εκτός των συνόρων της χώρας – κλιμακώνοντας τις εντάσεις σε πολλά μέτωπα.
Καλλιέργησε λοιπόν υψηλές προσδοκίες για το στρατό που είχε βιώσει αλλεπάλληλα χτυπήματα – επεκτεινόμενη μιλιταριστικά στη Συρία, στη Λιβύη, στο βόρειο Ιράκ, στο Κατάρ και στη Σομαλία. Εύλογα δε οι επιθετικές της πολιτικές στη Συρία, στη Λιβύη και στην ανατολική Μεσόγειο, εξόργισαν πολλούς από τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ – ενώ η τουρκική κυβέρνηση, για να αποπροσανατολίσει τους Τούρκους Πολίτες από τα πραγματικά τους προβλήματα, όπως είναι η κατακόρυφη μείωση του βιοτικού τους επιπέδου και οι σκοτεινές προοπτικές για το μέλλον τους, κάνει τα πάντα για να αυξήσει τον εθνικισμό τους, κυρίως με επίκεντρο την Ελλάδα.
Εν τούτοις, η στρατός γνωρίζει τα μειονεκτήματα του σε μία αντιπαράθεση με την Ελλάδα – η οποία έχει εξασφαλίσει τη συμμαχία της Γαλλίας, του Ισραήλ, της Αιγύπτου και των ΗΑΕ. Επομένως δεν είναι σίγουρο πως θα ακολουθήσει το δικτάτορα ή ότι δεν θα δρομολογήσει ένα πραξικόπημα για την ανατροπή του – οπότε είναι ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα.
(2) Όσον αφορά το δεύτερο, μετά τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων στην Κωνσταντινούπολη (πηγή), ο πρόεδρος της Τουρκίας περιόρισε τη δημοκρατική λειτουργία της χώρας του στο ελάχιστο – αν και στην ουσία είναι ανύπαρκτη, αφού δεν υφίσταται ελευθερία του λόγου, οι επικριτές του οδηγούνται στη φυλακή, η κρατική τρομοκρατία βασιλεύει κοκ. Στην πραγματικότητα έχει επιβάλλει ένα άγριο δικτατορικό καθεστώς, εμπλουτισμένο με ισλαμικό φανατισμό – μοιάζοντας όλο και περισσότερο με έναν πολύ μεγαλύτερο και πιο οργανωμένο ISIS.
Όσο όμως αυξάνονται τα οικονομικά προβλήματα των Πολιτών της χώρας, τόσο θα κλιμακώνεται ο κίνδυνος μαζικών εξεγέρσεων – ενώ η πανδημία θα συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό, αφενός μεν επειδή το σύστημα υγείας δεν είναι δυνατόν να ανταπεξέλθει, αφετέρου λόγω του ότι θα οδηγήσει την Τουρκία στην ύφεση, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να το αποφύγει με τη διατήρηση των επιτοκίων σε επίπεδα κάτω από τον πληθωρισμό, με τη συνεχή αύξηση της ρευστότητας (τύπωμα) κοκ.
Εξέλιξη της ποσότητας χρήματος Μ2 της Τουρκίας – αύξηση παρά την πτώση του ΑΕΠ της
Όπως φαίνεται από το γράφημα, η αύξηση της ποσότητας χρήματος Μ2 μέσα σε έναν μόλις χρόνο είναι εντυπωσιακή – εις βάρος φυσικά της ισοτιμίας του νομίσματος και της αγοραστικής αξίας των εισοδημάτων των Τούρκων. Κάποια στιγμή λοιπόν θα αντιδράσουν νομοτελειακά – γεγονός που είναι φυσικά γνωστό στην κυβέρνηση και στον πρόεδρο της που, μη έχοντας την πρόθεση να καλέσει το ΔΝΤ για βοήθεια, θα επιδιώξει την εκτόνωση της κοινωνίας με έναν ακόμη πόλεμο, κατά την προσφιλή τακτική όλων των δικτατόρων. Εάν όμως αργήσει, τότε θα τον προλάβουν οι κοινωνικές εξεγέρσεις, εάν όχι το πραξικόπημα – όσο φοβισμένοι και αν είναι οι Πολίτες από το καθεστώς.
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας, είναι φανερό πως ο χρόνος κυλάει αντίστροφα για τον Τούρκο – ότι δεν έχει αρκετό στη διάθεση του. Κανένας δεν επιθυμεί βέβαια την αστάθεια σε μία τόσο μεγάλη πληθυσμιακά χώρα, αλλά η σταθερότητα δεν μπορεί να εξασφαλισθεί από το δικτάτορα – τα επεκτατικά σχέδια του οποίου είναι δεδομένα, ενώ τα θεωρεί ως τη μοναδική του δυνατότητα για να παραμείνει στην εξουσία (=φυγή προς τα εμπρός).
Ως εκ τούτου οι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι για την Ελλάδα είναι πολύ μεγάλοι – ενώ ο ρόλος της Γερμανίας που θέλει να έχει και τις δύο χώρες υπό την οικονομική κατοχή της, συνεργαζόμενη υπόγεια με τη Ρωσία όπως φαίνεται από τον Nord Stream 2, καθώς επίσης από τη στάση της απέναντι στη Λευκορωσία (περνάει από εκεί ο αγωγός εκτός Ουκρανίας, εικόνα) είναι αρκετά προβληματικός. Ελπίζουμε και τονίζουμε συνεχώς να γίνει κατανοητό στις Η.Π.Α., έτσι ώστε να μην επιτρέψουν στη Γερμανία να συμπεριφέρεται με αυτόν τον ύπουλο τρόπο – επίσης στη Γαλλία που πέφτει ανέκαθεν στις παγίδες της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου