Η πανδημία είναι η τελευταία ευκαιρία της Ελλάδας

Όταν μία χώρα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές, όπως η Γερμανία, τότε δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις – αφού η πτώση της ξένης ζήτησης δεν αντικαθίσταται ούτε από το κράτος, ούτε από τα εγχώρια νοικοκυριά. Εν προκειμένω, το επιχειρηματικό μοντέλο της χώρας με τα τεράστια πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της, μετατρέπεται αυτόματα στο ακριβώς αντίθετο του: στο ικρίωμα της όπως ασφαλώς γνωρίζει, ενώ επεξηγεί την προθυμία της για τη σύσταση του «Ταμείου Ανασυγκρότησης» που στην ουσία θα στηρίξει την κατανάλωση των εταίρων της, οπότε τις δικές της εξαγωγές.  Εν τούτοις, τα ποσά του Ταμείου Ανασυγκρότησης είναι τόσο χαμηλά που δεν πρόκειται να στηρίξουν τη ζήτηση-κατανάλωση των χωρών της ΕΕ – οπότε, εάν δεν συμβεί κάποιο θαύμα που θα επέτρεπε στους εισαγωγείς ολόκληρου του πλανήτη να αγοράσουν τα αγαθά που προσέφερε η Γερμανία πριν από την εμφάνιση του COVID 19, η οικονομία της θα καταρρεύσει. Θαύμα όμως δεν πρόκειται να συμβεί, επειδή είναι πλέον σαφές πως το σοκ του κλειδώματος προκάλεσε τεράστιες στρεβλώσεις στις οικονομίες των άλλων χωρών και θα συνεχίσει να το κάνει – κάτι που σημαίνει πως εκατομμύρια θέσεις εργασίας στη Γερμανία, ιδίως στον εξαγωγικό τομέα, θα καταστραφούν εντελώς.  Ως εκ τούτου, η μοναδική της λύση είναι η στήριξη της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ – γεγονός που αποτελεί μεγάλη ευκαιρία για τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου να προωθήσουν τη δημοσιονομική ένωση της Ευρωζώνης. Κυρίως όμως να επιλύσουν τα προβλήματα τους με ριζικό τρόπο – όπως στην περίπτωση της Ελλάδας, η οποία πρέπει να απαιτήσει μία μεγάλη διαγραφή (=πάγωμα μέσω της ΕΚΤ) των υπέρογκων δημοσίων χρεών της, έτσι ώστε να καταστεί εφικτή η αντίστοιχη των ιδιωτικών.

Ανάλυση

Είναι εμφανές πως το κορυφαίο σφάλμα της εποχής μας, ήταν το «κλείδωμα» (Lockdown) των οικονομιών – με μοναδική εξαίρεση τη Σουηδία που διατήρησε ανοιχτή την οικονομία της, με ορισμένους περιορισμούς κυρίως όσον αφορά τις ομάδες υψηλού κινδύνου. Έτσι κατάφερε να αποφύγει την κατάρρευση του ΑΕΠ της, καθώς επίσης να δημιουργήσει την απαιτούμενη «ανοσία αγέλης» – με κριτήριο το μηδενισμό σχεδόν των θανατηφόρων περιπτώσεων (γράφημα) από τον τεχνητό, εργαστηριακό καλύτερα κατά την πλειοψηφία των επιστημόνων COVID 19. Ενώ λοιπόν σε πολλές άλλες χώρες έχει εμφανισθεί το δεύτερο κύμα, η Σουηδία το έχει αποφύγει – σημειώνοντας πως με βάση άλλες πανδημίες του παρελθόντος, το τρίτο κύμα είναι το πλέον θανατηφόρο.

Στις Η.Π.Α. τώρα, όλες οι αποφάσεις είναι τόσο λανθασμένες, όσο δεν θα μπορούσε ποτέ να φαντασθεί κανείς – στην προσπάθεια τους να κρύψουν τα θηριώδη πραγματικά τους προβλήματα (δίδυμα ελλείμματα, χρέη, φούσκες κλπ.), τα οποία είχαν ήδη προκαλέσει ένα χρηματοπιστωτικό κραχ, πίσω από την πανδημία. Πρόκειται στην κυριολεξία για ένα «διδακτικό μάθημα» σε θέματα λανθασμένης οικονομικής πολιτικής – ειδικά όσον αφορά τις επιχειρήσεις που αντιδρούν ξανά ως συνήθως, επιλέγοντας τη μείωση των μισθών των εργαζομένων τους. Εν προκειμένω, στα πλαίσια της κρίσης που προκλήθηκε από το κράτος με το κλείδωμα, όχι μόνο απέλυσαν πολλά εκατομμύρια εργαζομένους αλλά, επί πλέον, μείωσαν τις αμοιβές αρκετών άλλων – με τη βοήθεια της αύξησης της ανεργίας.

Ως εκ τούτου, επειδή η αμερικανική οικονομία εξαρτάται όσο καμία άλλη στον πλανήτη από την κατανάλωση, η πτώση των μισθών οδηγεί νομοτελειακά στη μείωση της ζήτησης που με τη σειρά της προκαλεί μεγάλες ζημίες στις επιχειρήσεις. Εάν τώρα διευρυνθεί το φαινόμενο, κάτι που δεν μπορεί να εμποδιστεί από το κράτος σε μία ελεύθερη οικονομία, η μισθολογική κατάρρευση θα οδηγήσει τις Η.Π.Α. απ’ ευθείας στον αποπληθωρισμό – προκαλώντας έτσι μία κρίση που θα είναι αδύνατον να καταπολεμηθεί και η οποία θα συνοδευθεί από μεγάλες κοινωνικές αναταραχές.

Σε κάθε περίπτωση, αυτή ακριβώς η συμπεριφορά των επιχειρήσεων, επιδείνωσε δραματικά την κρίση κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης της δεκαετίας του 1930 σε πολλές χώρες – όπου τότε, λόγω της μαζικής ανεργίας, οι εταιρίες μείωσαν τους μισθούς, με αποτέλεσμα τη μαζική ανεργία που βύθισε πολλές χώρες στον αποπληθωρισμό: στην πλέον θανατηφόρα ασθένεια της οικονομίας. Είναι τραγικό λοιπόν το ότι, δεν έχουμε διδαχθεί τίποτα από το παρελθόν, κάνοντας τα ίδια λάθη – κάτι που δεν αφορά μόνο τις Η.Π.Α. σήμερα, αλλά πολλά άλλα κράτη, όπως τη Γερμανία που τα εργατικά συνδικάτα της φαίνονται πρόθυμα να παραιτηθούν από τις αυξήσεις των μισθών, λόγω της πανδημίας (γεγονός καταστροφικό για μία οικονομία που εξαρτάται σε τόσο μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές).

Περαιτέρω οι απολύσεις, όσο σκληρές και αν είναι για τους πληγέντες, θεωρούνται στην πραγματικότητα από την οπτική γωνία της συνολικής οικονομίας προτιμότερες, από ότι οι μειώσεις των μισθών. Ειδικότερα, μία επιχείρηση που μειώνει τους μισθούς όλων των εργαζομένων της κατά 10%, προκαλεί μεγαλύτερη ζημία στη συνολική οικονομία σε σχέση με αυτήν που απολύει το 10% του προσωπικού της – επειδή το 10% των απολυθέντων αποζημιώνονται από το ταμείο ανεργίας, ενώ το 10% των μειώσεων των μισθών του συνόλου δεν αποζημιώνεται από κανέναν.

Εάν τώρα οι εργαζόμενοι δεν καλύψουν το 10% της μείωσης από τις αποταμιεύσεις τους, τότε επηρεάζεται ανάλογα η κατανάλωση – οπότε τίθεται σε λειτουργία το καθοδικό σπιράλ του θανάτου (γράφημα), όπως στο παράδειγμα της ελληνικής οικονομίας μετά την επιβολή των μνημονίων. Με απλά λόγια, οι μειώσεις των μισθών καταστρέφουν τις θέσεις εργασίας, υποχρεώνοντας στη συνέχεια τις επιχειρήσεις να μειώσουν τις τιμές τους – με τελικό αποτέλεσμα τον αποπληθωρισμό (ανάλυση).

Το αξίωμα τώρα, στο οποίο στηρίζονται τα παραπάνω, είναι εύκολο μεν στην κατανόηση του, αλλά δεν έχει γίνει ακόμη ένας γενικά αποδεκτός κανόνας των οικονομικών – παρά το ότι είναι υψίστης σημασίας. Στην ουσία, οι επιχειρήσεις που μειώνουν το κόστος τους, μειώνουν πάντοτε άμεσα και απ’ ευθείας τα έσοδα άλλων επιχειρήσεων – οπότε, επειδή οι πληγείσες αυτές άλλες επιχειρήσεις έχουν την τάση να ενεργήσουν ανάλογα, φοβούμενες τις ζημίες, το καθοδικό σπιράλ δεν έχει όρια. Με τον τρόπο αυτό οι επιχειρήσεις σκάβουν μόνες τους τον τάφο τους, καταστρέφοντας επί πλέον ολόκληρη της οικονομία – εάν δεν βρεθεί ένας ισχυρός «παίχτης» που δεν θα μειώνει τα έξοδα του, αλλά, αντίθετα, θα τα αυξάνει.

Εν προκειμένω, ο ισχυρός αυτός «παίχτης» δεν μπορεί να είναι άλλος από το κράτος – το οποίο, κατανοώντας την προγραμματισμένη αποτυχία των επιχειρήσεων, επεμβαίνει ενεργητικά στην οικονομία. Ειδικότερα, υπό τις σημερινές συνθήκες που τα επιτόκια είναι μηδαμινά, το κράτος έχει μόνο μία λύση στη διάθεση του: την απαγόρευση των μειώσεων των μισθών των εργαζομένων όσο το δυνατόν ενωρίτερα, προβλέποντας τι θα συμβεί. Προφανώς όχι των απολύσεων, αφού διαφορετικά οι επιχειρήσεις θα χρεοκοπήσουν – οπότε, όπως αναλύσαμε προηγουμένως, η ζημία για την οικονομία θα είναι μικρότερη, αρκεί η στήριξη των απολυμένων από το ταμείο ανεργίας να είναι γενναιόδωρη.

Εάν τώρα εξασφαλίσει το κράτος επιδόματα ανεργίας της τάξης του 80% των προηγουμένων μισθών των εργαζομένων για δύο χρόνια, αφενός μεν διευκολύνει τις μισθολογικές διαπραγματεύσεις των συνδικάτων που δεν πιέζονται από την ανεργία, οπότε δεν αποδέχονται μειώσεις, αφετέρου στηρίζει την κατανάλωση και τον υφιστάμενο παραγωγικό ιστό. Η λύση δε αυτή είναι εύκολο να εφαρμοσθεί σε όλες τις μεγάλες και σχετικά κλειστές οικονομικές περιοχές – κυρίως δε σε χώρες που το μερίδιο των εξαγωγών στο ΑΕΠ τους είναι πολύ μικρό, όπως στις Η.Π.Α. (γράφημα, 15%).

Ποσοστό εξαγωγών ως προς το ΑΕΠ (Κίνα, ΟΝΕ, Ιαπωνία, Η.Π.Α.)

Εν τούτους, όταν μία χώρα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές, όπως η Γερμανία (γράφημα), τότε δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις – αφού η πτώση της ξένης ζήτησης (οι εξαγωγές καλύπτουν την κατανάλωση άλλων χωρών) δεν αντικαθίσταται ούτε από το κράτος, ούτε από τα εγχώρια νοικοκυριά. Εν προκειμένω, το επιχειρηματικό μοντέλο της χώρας με τα τεράστια πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της (επίσης της Ολλανδίας), μετατρέπεται αυτόματα στο ακριβώς αντίθετο του: στο ικρίωμα της όπως ασφαλώς γνωρίζει, ενώ επεξηγεί την προθυμία της για τη σύσταση του «Ταμείου Ανασυγκρότησης» που στην ουσία θα στηρίξει την κατανάλωση των εταίρων της, οπότε τις δικές της εξαγωγές.

Ποσοστό Εξαγωγών ως προς το ΑΕΠ (Γερμανία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία)

Εν τούτοις, τα ποσά του Ταμείου Ανασυγκρότησης είναι τόσο χαμηλά που δεν πρόκειται να στηρίξουν τη ζήτηση-κατανάλωση των χωρών της ΕΕ – οπότε, εάν δεν συμβεί κάποιο θαύμα που θα επέτρεπε στους εισαγωγείς ολόκληρου του πλανήτη να αγοράσουν τα αγαθά που προσέφερε η Γερμανία πριν από την εμφάνιση του COVID 19, η οικονομία της θα καταρρεύσει. Θαύμα όμως δεν πρόκειται να συμβεί, επειδή είναι πλέον σαφές πως το σοκ του κλειδώματος προκάλεσε τεράστιες στρεβλώσεις στις οικονομίες των άλλων χωρών και θα συνεχίσει να το κάνει – κάτι που σημαίνει πως εκατομμύρια θέσεις εργασίας στη Γερμανία, ιδίως στον εξαγωγικό τομέα, θα καταστραφούν εντελώς.

Ως εκ τούτου, η μοναδική της λύση είναι η στήριξη της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ – γεγονός που αποτελεί μεγάλη ευκαιρία για τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου να προωθήσουν τη δημοσιονομική ένωση της Ευρωζώνης. Κυρίως όμως να επιλύσουν τα προβλήματα τους με ριζικό τρόπο – όπως στην περίπτωση της Ελλάδας, η οποία πρέπει να απαιτήσει μία μεγάλη διαγραφή (=πάγωμα μέσω της ΕΚΤ) των υπέρογκων δημοσίων χρεών της, έτσι ώστε να καταστεί εφικτή η αντίστοιχη των ιδιωτικών.

Εάν όμως ακολουθήσουμε ξανά το λάθος δρόμο, όπως δυστυχώς συμπεραίνεται από το οικονομικό πρόγραμμα που προετοιμάζεται από τον Κύπριο νομπελίστα, με κέντρο βάρους τις εξαγωγές σε μία εποχή που καταρρέουν διεθνώς, τότε θα χάσουμε μία ακόμη ανέλπιστη ευκαιρία – η οποία μάλλον θα είναι η τελευταία. Κλείνοντας, η μοναδική βιομηχανία που λειτουργεί σήμερα πυρετωδώς είναι η παραγωγή χρημάτων από τις κεντρικές τράπεζες – κάτι που έχει ημερομηνία λήξης, όπως ήδη φαίνεται από την έντονη καθοδική πορεία του δολαρίου.

από Βασίλης Βιλιάρδος31 Ιουλίου 2020

https://analyst.gr/2020/07/31/i-pandimia-einai-h-teleftaia-efkairia-tis-elladas/