Συνέχεια από Τρίτη, 13 Οκτωβρίου 2020
Επίλογος
Στην εργασία μας εκθέσαμε την διδασκαλία των Πατέρων τής Εκκλησίας για τον Αντίχριστο. Το θέμα που επιλέξαμε να πραγματευτούμε είναι ένα θέμα ευρύτατο. Δεν θέσαμε περιορισμό όσον αφορά την περιοχή ή τον χρόνο δράσης των Πατέρων τα κείμενα τών οποίων εξετάσαμε διότι θέλαμε να έχουμε μια ολοκληρωμένη άποψη τής πατερικής διδασκαλίας για τον Αντίχριστο και όχι μια μερική και αποσπασματική. Το αλάθητο τής Εκκλησίας ευρίσκεται στην οικουμενική και διαχρονική πατερική συμφωνία και όχι στην συμφωνία λίγων μόνο Πατέρων μιας συγκεκριμένης περιοχής και μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου.
Επίσης, επιλέξαμε, να μην περιορίσουμε την έρευνά μας σε ένα ή σε λίγα υποθέματα τού θέματος του Αντιχρίστου. Και αυτή η απόφασή μας καθορίστηκε απ’ την επιθυμία μας για συνολική πληροφόρηση πάνω στο ζήτημα της πατερικής διδασκαλίας για τον Αντίχριστο. Θέλαμε την όλη εικόνα και όχι ένα τμήμα της. Τα διάφορα υποθέματα συνδέονται μεταξύ τους. Η σωστή πραγμάτευση τού ενός, συχνά, απαιτεί επαρκή ανάπτυξη του άλλου. Για να συμπληρώσεις ένα παζλ πρέπει να διαθέτεις όλα τα κομμάτια. Βέβαια, είναι απαράβατος κανόνας πως ό,τι κερδίζεις σε εύρος το χάνεις σε βάθος.
Κάποια θέματα θα μπορούσαν να αναπτυχθούν περισσότερο, όπως π.χ. το χάραγμα του Αντιχρίστου ή το φαινόμενο της αποστασίας στη σύγχρονη εποχή. Κάτι τέτοιο, όμως, θα ξέφευγε απ’ τα όρια της παρούσης εργασίας. Θεωρούμε, πάντως, πως όλα τα θέματα αναπτύχθηκαν με επάρκεια.
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί πως το θέμα του Αντιχρίστου έχει και μια ιδιαιτερότητα. Η απόλυτη ερμηνεία των προφητειών γίνεται μετά την εκπλήρωσή τους. Επομένως, η γνώση που αποκτούμε για την εποχή του Αντιχρίστου απ’ την συστηματική έρευνα της διδασκαλίας των Πατέρων πάντοτε θα παραμένει σχετική και ελλιπής σε σχέση με την γνώση που θα προκύπτει, καθώς τα πρωτότυπα γεγονότα θα εκτυλίσσονται στο μέλλον. Έτσι, όσο προχωράμε προς αυτήν την εποχή, στοιχεία της σχετικής πατερικής διδασκαλίας που σήμερα μας φαίνονται δυσνόητα, θα γίνονται σαφή και καταληπτά.
Αν είναι αλήθεια πως η μεγαλύτερη επιτυχία τού Σατανά είναι να πείσει τον άνθρωπο ότι δεν υπάρχει, τότε η μεγαλύτερη νίκη του αντιχρίστου διαβόλου θα είναι να πείσει την ανθρωπότητα πως κανένας Αντίχριστος δεν πρόκειται να έρθει, πως ο Αντίχριστος είναι ένας μύθος. Κάποιους τούς έχει ήδη πείσει, ειδικά, στο χώρο της Δυτικής Θεολογίας. Ωστόσο, στον χώρο της Ορθόδοξης Δογματικής Θεολογίας τέτοιες απόψεις δεν χωράνε. Οι πολυάριθμες πατερικές μαρτυρίες δεν επιτρέπουν ούτε σκιά αμφισβήτησης της μελλοντικής έλευσης του θηρίου. Επομένως, όλες οι καθαρά συμβολικές και αλληγορικές ερμηνείες των σχετικών κειμένων της Αγίας Γραφής με βάση την μέθοδο της υψηλής κριτικής ( higher criticism ) θα πρέπει να κατανοηθούν σαν τέχνασμα του αντιχρίστου Σατανά και όχι σαν συνεισφορά στην επιστήμη της Θεολογίας. Άλλωστε, τί είδους Θεολογία μπορούν να παράγουν άνθρωποι που αμφισβητούν την αλήθεια, την γνησιότητα και την Θεοπνευστία του βασικού κειμένου της Χριστιανικής πίστης, της Αγίας Γραφής;
Στη σύγχρονη εποχή το θέμα τού Αντιχρίστου βρίσκεται, αναμφισβήτητα, στην επικαιρότητα περισσότερο από οποτεδήποτε άλλοτε στην ιστορία. Αυτό το γεγονός γεννά μια ευθύνη και συνιστά μια πρόκληση τόσο για την διοίκηση της Εκκλησίας όσο και για την σύγχρονη Θεολογική – και όχι μόνο – σκέψη και διανόηση. Μια ευθύνη, που δεν μπορεί ούτε πρέπει να αγνοηθεί. Και μια πρόκληση, μπροστά στην οποία κανείς δεν μπορεί να μείνει απαθής.
Ας έρθουμε, όμως, στο ζητούμενο• στο « διά ταύτα »• στο « τί δέον γενέσθαι ». Πιστεύουμε πως, κατ’ αρχήν, θα πρέπει να ενημερωθεί ο χριστιανικός λαός σχετικά με αυτό το ζήτημα. Το απαιτούν οι καιροί, το ζητά το ίδιο το χριστεπώνυμο πλήρωμα. Η θέση που συχνά ακούμε « εγώ ασχολούμαι με τον Χριστό δεν ασχολούμαι με τον Αντίχριστο », μπορεί ίσως να κατανοηθεί σαν ατομική στάση για λόγους αδυναμίας ή προσωπικής επιλογής, σε καμία περίπτωση, όμως, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή σαν ενδεδειγμένη θέση της θεολογικής διανόησης ή της ηγεσίας της Εκκλησίας. Κατ’ αρχήν διότι αν κάποιος ασχολείται με τον Χριστό, αναγκαστικά, θα ασχοληθεί και με τον εσχατολογικό λόγο ή το Ιω. 5,43. Άλλωστε, δεν είναι φρόνιμο να μην ασχολείσαι με κάποιον που, ούτως ή άλλως, ασχολείται μαζί σου. Όταν κάποιος σου επιτίθεται, δεν μπορείς να μην ασχολείσαι. Και, όπως δείξαμε στην σχετική ενότητα, οι Πατέρες προτρέπουν την μελέτη των σημείων του Αντιχρίστου. Επομένως, η πατερική περί Αντιχρίστου διδασκαλία μπορεί και πρέπει να γίνει κτήμα των πιστών. Και γι’ αυτό το σκοπό θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν τα πιο σύγχρονα μέσα. Η ιδιαίτερη επικαιρότητα και δημοφιλία του θέματος δύναται να αξιοποιηθεί και για την μετάδοση του συνόλου του ευαγγελικού μηνύματος.
Η ηγεσία της Εκκλησίας, όσον αφορά τη στάση της απέναντι σε θέματα που σχετίζονται με το θέμα του Αντιχρίστου, μέχρι τώρα έχει επιδείξει αξιοθαύμαστη εγρήγορση, νηφαλιότητα και υπευθυνότητα. Καλείται να συνεχίσει να πορεύεται « επί ξυρού ακμής » αποφεύγοντας τόσο την ανεύθυνη αντιχριστομανία και τρομολαγνεία όσο και τον ράθυμο εφησυχασμό και την τεμπέλικη αδιαφορία. Θα πρέπει με σύνεση και προσήλωση να εξακολουθήσει να βαδίζει πάνω στην βασιλική οδό αποφεύγοντας τις παρεκκλίσεις προς τα δεξιά ή προς τα αριστερά.
Η επαλήθευση προφητειών της Αποκάλυψης στις μέρες μας αποδεικνύει την αλήθεια της Εκκλησίας μας, αυξάνει το κύρος της και, ταυτόχρονα, καθιστά επίκαιρο και ισχυροποιεί τον λόγο της. Αυτό της παρέχει μια δυνατότητα για παρέμβαση στα πράγματα. Αν η Εκκλησία είχε, ανέκαθεν, την υποχρέωση να ενεργεί προς όφελος της ανθρωπίνης κοινωνίας για κάθε θέμα και σε όλα τα επίπεδα, πολύ περισσότερο, έχει αυτήν την υποχρέωση σήμερα. Σήμερα, που η κοινωνία την χρειάζεται περισσότερο. Σήμερα, που ακόμη και οι αδιάφοροι θρησκευτικά άνθρωποι βλέπουν με δέος τις προφητείες της Εκκλησίας να πραγματοποιούνται. Ειδικά, στο ζήτημα της οικολογίας αλλά και της διαφύλαξης της ελευθερίας του ανθρωπίνου προσώπου, ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει είναι κάτι περισσότερο από σημαντικός.
Απ’ την άλλη, η Εκκλησία, οπωσδήποτε, δεν πρέπει να παγιδευτεί στο ρόλο της Κασσάνδρας. Ούτε να πέσει θύμα του φαινομένου της αυτοεκπληρούμενης προφητείας και να διευκολύνει, ή έστω να επιτρέψει με την απάθειά της την έλευση μιας απειλής για την ανθρωπότητα, που μπορεί και να μην έχει σχέση με τα εσχατολογικά γεγονότα. Πρέπει να υπερβεί κάθε αίσθημα δειλίας και ηττοπάθειας. Η Εκκλησία που γνωρίζει τα προβλήματα, πριν αυτά προκύψουν, έχει και τις απαντήσεις γι’ αυτά τα προβλήματα. Η αντίσταση στον κάθε αντίχριστο και όχι λιγότερο στον Αντίχριστο των εσχάτων πρέπει να είναι πρωταρχικό καθήκον και κύρια αποστολή της, αν η εντολή « αντίστητε τῷ διαβόλω » έχει, όπως και έχει, διαχρονική αξία. Άλλωστε, η αντίσταση στον Αντίχριστο κατά την πρώτη περίοδο της παρουσίας του θα είναι επιτρεπτή, ή εν πάση περιπτώσει δεν θα διώκεται. Και ο Αντίχριστος θα έχει περιορισμένη δύναμη. Θα γνωρίσει το πικρό συναίσθημα της ήττας στη μάχη του ενάντια στους δύο προφήτες. Ακόμη και στη δεύτερη περίοδο της παρουσίας του ο Αντίχριστος θα έχει να αντιμετωπίσει εκτός απ’ τις θεήλατες πληγές και την απόρριψη και την οργή των πρώην συμμάχων του.
Επίσης, η Εκκλησία οφείλει να προλαμβάνει τις εξελίξεις και όχι το αντίθετο. Γι’ αυτό απαιτείται συνεχής ενημέρωση πάνω σε οποιαδήποτε εξέλιξη που συνδέεται με το θέμα, εγρήγορση, προετοιμασία και κατάρτιση σχεδίου δράσης πριν ανακύψουν τα διάφορα σχετικά προβλήματα.
Η παγκοσμιοποίηση της αντίδρασης απέναντι στις επιθέσεις αντιχριστιανικών κέντρων πρέπει να οριστεί ως ζητούμενο. Απ’ τη στιγμή που έχουν παγκοσμιοποιηθεί οι προκλήσεις, είναι αυτονόητο πως θα πρέπει να παγκοσμιοποιηθούν και οι απαντήσεις προς αυτές. Η προσπάθεια αποχριστιανισμού είναι σε γενικές γραμμές και φυλασσομένων των εξαιρέσεων παγκόσμια. Παγκόσμια λοιπόν οφείλει να είναι και η αντίδραση σ’ αυτήν την προσπάθεια. Απαιτείται συντονισμός και συνεργασία μεταξύ των Ορθοδόξων Χριστιανικών Εκκλησιών. Μια απόφαση, ένα κείμενο κάποιου πανορθοδόξου οργάνου θ’ αποτελούσε και ένα ισχυρό επιχείρημα στις διαπραγματεύσεις των τοπικών Εκκλησιών με τις τοπικές κυβερνήσεις. Η συννενόηση σε κάποιο βαθμό και με άλλες Χριστιανικές ομολογίες πάνω σ’ αυτό το θέμα δεν θα πρέπει να αποκλείεται.
Η έλευση του Αντιχρίστου και των αποκαλυπτικών δεινών έχει προφητευθεί και είναι βέβαιο πως, κάποτε, θα συμβεί. Ωστόσο, ο χρόνος της εκπλήρωσης των προφητειών εξαρτάται σε κάποιο βαθμό και από εμάς. Όσο η κοινωνία προσεγγίζει ποιοτικά και πνευματικά τον Αντίχριστο, τόσο τον προσεγγίζει και χρονικά. Όσο περισσότερο βυθίζεται στην αποστασία, τόσο διευκολύνει την άνοδο του Αποστάτη απ’ τα τάρταρα του Άδου. Βαδίζοντας, ή μάλλον τρέχοντας προς τον Αντίχριστο είναι βέβαιο πως θα τον συναντήσει γρηγορότερα.
Απ’ την άλλη, μια ανάσχεση της αποστασίας θα επέφερε καθυστέρηση της έλευσης του θηρίου. Μια πνευματική απομάκρυνση απ’ το πνεύμα του Αντιχρίστου θα είχε ως συνέπεια και την χρονική απομάκρυνση της παρουσίας του. Οφείλουμε, λοιπόν, και γι’ αυτό το λόγο να αγωνιστούμε κατά του κινήματος του αντιχριστισμού. Άλλωστε, το « Γενηθήτω το θέλημά Σου, ὡς ἐν οὐρανῷ καί ἐπί τῆς γῆς »(Μθ. 6,10) είναι ένα διαρκές ζητούμενο για την Εκκλησία. Και εδώ ανακύπτει και το ζήτημα της προσωπικής μας ευθύνης. Η πορεία της κοινωνίας είναι η συνισταμένη της πορείας των ατόμων που την απαρτίζουν. Επομένως, σε κάποιο βαθμό όλοι ελκύουμε ή απομακρύνουμε τον Αντίχριστο πνευματικά και χρονικά όχι μόνο στον ατομικό μας βίο αλλά και στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Βέβαια, σε τελική ανάλυση, την μάχη με τον αντίχριστο δεν μπορείς να την αποφύγεις. Ακόμη και αν δεν ζήσουμε την εποχή του Αντιχρίστου των εσχάτων, όλοι μας καλούμαστε καθημερινά να αντιπαλαίσουμε το πνεύμα του αντιχρίστου, που δρα και ενεργεί διαχρονικά. Και έχουμε να αντιμετωπίσουμε και τους εκπροσώπους του, τους ποικίλους αντιχρίστους που ολοένα και αυξάνονται. Στην ουσία πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο, τον Σατανά. Αυτός είναι ο κύριος αντίπαλος. Γι’ αυτό και θεωρούμε πως η γνώση της ιστορίας του Αντιχρίστου μπορεί να βοηθήσει τον πιστό και στον προσωπικό του καθημερινό πνευματικό αγώνα. Γιατί, έτσι, ο Χριστιανός γνωρίζει τον αντίπαλό του. Και είναι γνωστό πως προϋπόθεση μιας αποτελεσματικής μάχης είναι η γνώση του αντιπάλου. Πράγματι, μέσα απ’ την ιστορία του Αντιχρίστου, γνωρίζουμε ποιός, πραγματικά, είναι ο Σατανάς. Είναι υποκριτής, όπως υποκριτής θα είναι ο Αντίχριστος. Είναι δόλιος και ψεύτης, όπως δόλιος και ψεύτης θα είναι και ο Αντίχριστος. Και μισεί τον άνθρωπο μ’ ένα απύθμενο μίσος, όπως θα μισήσει την ανθρωπότητα το τέρας της Αποκάλυψης στο τέλος των καιρών.
« Σοφίας ου κατισχύσει ποτέ κακία »(Σοφία Σολομώντος, 7,30). Η ιστορία του Αντιχρίστου είναι σε τελική ανάλυση μια τραγική γι’ αυτόν ιστορία. Διότι, όσο και αν υψωθεί προσωρινά, η τελική του πτώση θα είναι αβυσσαλέα και μόνιμη. Η δύναμή του είναι μηδαμινή μπροστά στη δύναμη του Θεού. Και το μήνυμα της Αγίας Γραφής είναι μήνυμα ελπίδας. Ωστόσο, υπάρχει κάτι που εμείς οι Χριστιανοί θα πρέπει να φοβόμαστε απ’ τον Αντίχριστο. Θα πρέπει να φοβόμαστε μήπως πέσουμε θύματα της απάτης του, θα πρέπει να φοβόμαστε μήπως γίνουμε σαν κι αυτόν, μήπως γίνουμε αντίχριστοι. Διότι το χειρότερο δεν είναι να σε βασανίζει ο Αντίχριστος ή κάποιος αντίχριστος. Το χειρότερο είναι να είσαι εσύ ο αντίχριστος. Και αυτό δεν μπορεί να μας το επιβάλλει κανείς. Η πνευματική μας πορεία εξαρτάται, αποκλειστικά, από εμάς. Είναι στο χέρι μας. Εμείς ορίζουμε την ψυχή μας. Η τελική έκβαση του πνευματικού μας αγώνα θα καθοριστεί απ’ την προθυμία και την αγωνιστικότητά μας. Πάντως, πρέπει να παραδεχθούμε πως ο Αντίχριστος θα είναι ένας, εξαιρετικά, δύσκολος αντίπαλος. Αλλά, πολύ περισσότερο, ο Χριστός θα είναι ένας θαυμάσιος, ένας υπέροχος βοηθός, ένας ισχυρότατος σύμμαχος, το σημαντικότερο, ένας στοργικότατος πατέρας. Με την βοήθειά Του θα μπορέσουμε να νικήσουμε τον προαιώνιο εχθρό του ανθρωπίνου γένους. Το φως της αγάπης του Χριστού θα νικήσει το σκότος του μίσους του Αντιχρίστου. Διότι « σοφίας ου κατισχύσει ποτέ κακία ».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου