Τετάρτη 17 Ιουλίου 2024

Ρέκβιεμ για τη Δύση

από Giorgio Agamben - 14/07/2024

Ρέκβιεμ για τη Δύση
Πηγή: Quodlibet 

Προς τα τέλη του 19ου αιώνα, ο Moritz Steinschneider, ένας από τους ιδρυτές της επιστήμης του Ιουδαϊσμού, δήλωσε, όχι χωρίς σκάνδαλο μεταξύ πολλών ορθών σκεπτόμενων ανθρώπων, ότι το μόνο πράγμα που θα μπορούσε να γίνει για τον Ιουδαϊσμό ήταν να εξασφαλιστεί ότι είχε μιά άξια κηδεία. Είναι πιθανό από τότε η κρίση του να ισχύει και για την Εκκλησία και τον δυτικό πολιτισμό συνολικά. Αυτό που συνέβη στην πραγματικότητα, όμως, είναι ότι η άξια κηδεία για την οποία μίλησε ο Στάινσνάιντερ δεν έχει γιορταστεί, ούτε τότε για τον Ιουδαϊσμό ούτε τώρα για τη Δύση.
Ένα ουσιαστικό μέρος της κηδείας στην παράδοση της Καθολικής Εκκλησίας είναι η Λειτουργία του Ρέκβιεμ, η οποία στην Εισαγωγή ανοίγει με τις λέξεις: Requiem aeternam dona eis, Domine, et lux perpetua luceat eis. Μέχρι το 1970, ο Ρωμαίος δεσπότης προέβλεπε επίσης απαγγελία στην ακολουθία dies irae για τη λειτουργία του ρέκβιεμ. Αυτή η επιλογή ήταν απολύτως συνεπής με το γεγονός ότι ο ίδιος ο όρος που καθόριζε τη λειτουργία  για τον αποθανόντα προερχόταν από ένα αποκαλυπτικό κείμενο, την Αποκάλυψη του Έσδρα, που προκάλεσε τόσο την ειρήνη όσο και το τέλος του κόσμου: requiem aeternitatis dabit vobis, quoniam in proximo est ille, qui in finem saeculi adveniet, «θα σου δώσει αιώνια ειρήνη, γιατί αυτός που έρχεται στο τέλος του χρόνου είναι κοντά». Η κατάργηση των dies irae το 1970 συνδυάζεται με την εγκατάλειψη κάθε εσχατολογικού περιστατικού από την Εκκλησία, η οποία με αυτόν τον τρόπο έχει πλήρως εναρμονιστεί με την ιδέα της άπειρης προόδου που ορίζει τη νεωτερικότητα. Ό,τι εγκαταλείπεται χωρίς το θάρρος να εξηγήσει τους λόγους - η μέρα της οργής, η τελευταία μέρα - μπορεί να σηκωθεί ως όπλο για να χρησιμοποιηθεί ενάντια στη δειλία και τις αντιφάσεις της εξουσίας τη στιγμή του τέλους της. Αυτό σκοπεύουμε να κάνουμε εδώ, προσπαθώντας να γιορτάσουμε χωρίς παρωδική πρόθεση, αλλά έξω από την Εκκλησία, που ανήκει στον αριθμό των νεκρών, ένα είδος συντομευμένης κηδείας για τη Δύση.

Dies irae, dies illa
solvet saeclum in sparkle,
test David cum Sybilla.

Ημέρα οργής, εκείνη η μέρα
θα καταστρέψει τον κόσμο στή στάχτη,
όπως μαρτυρούν ο Δαβίδ και η Σίβυλλα.

Τι μέρα είναι; Σίγουρα του παρόντος, της εποχής που ζούμε. Κάθε μέρα είναι η μέρα της οργής, η τελευταία μέρα. Σήμερα ο αιώνας, ο κόσμος καίγεται, και μαζί του και το σπίτι μας. Πρέπει να είμαστε μάρτυρες αυτού, όπως ο Δαβίδ και η Σίβυλλα. Όσοι σιωπούν και δεν καταθέτουν δεν θα έχουν ειρήνη ούτε τώρα ούτε αύριο, γιατί είναι ακριβώς η ειρήνη που η Δύση δεν μπορεί και δεν θέλει να δει ή να σκεφτεί.

Quantus tremor est futurus
qua iudex est venturus
cuncta αυστηρή συζήτηση.

Πόσος τρόμος θα υπάρχει
όταν έρθει ο δικαστής
να κρίνει τα πάντα αυστηρά.


Ο τρόμος δεν είναι το μέλλον, είναι εδώ και τώρα. Και αυτός ο κριτής είμαστε εμείς, που καλούμαστε να εκφέρουμε κρίση, την κρίση στην εποχή μας. Στη λέξη «κρίση», για την οποία μιλάμε συνεχώς για να δικαιολογήσουμε την κατάσταση εξαίρεσης, επαναφέρουμε την αρχική της έννοια της κρίσης. Στο λεξιλόγιο της Ιπποκρατικής ιατρικής, η κρίσις όριζε τη στιγμή κατά την οποία ο γιατρός πρέπει να κρίνει αν ο ασθενής θα πεθάνει ή θα επιζήσει. Με τον ίδιο τρόπο διακρίνουμε τι πεθαίνει στη Δύση και τι είναι ακόμα ζωντανό. Και η κρίση θα είναι αυστηρή, τίποτα δεν θα λείψει.

Tuba mirum spargens sonum
per sepulchra regionum,
coget omnes ante thronum.

Mors stupebit et natura,
cum resurget πλάσμα,
iudicanti Responsura.

Μια τρομπέτα που σκορπάει έναν υπέροχο ήχο
στους τάφους όλου του κόσμου
θα καλέσει όλους μπροστά στο θρόνο.

Ο θάνατος και η φύση θα εκπλαγούν
όταν το πλάσμα αναστηθεί
για να απαντήσει στον δικαστή.

Δεν μπορούμε να αναστήσουμε τους νεκρούς, αλλά μπορούμε τουλάχιστον να προετοιμάσουμε με κάθε φροντίδα το υπέροχο όργανο της σκέψης και της κρίσης μας και, στη συνέχεια, κάνοντας το να αντηχεί χωρίς φόβο, να ελευθερώσουμε τη φύση και τον θάνατο από τα χέρια της δύναμης που μας κυβερνά μαζί τους. Το να νιώθουμε τη φύση και τον θάνατο να μας εκπλήσσουν, να προβλέψουμε εδώ και τώρα μια άλλη πιθανή ζωή και έναν άλλο θάνατο, είναι η μόνη ανάσταση που μας ενδιαφέρει.

Liber scriptus proferetur,
in quo totum continetur,
unde mundus iudicetur.

Iudex ergo cum sedebit,
quidquid latet apparebit,
nil inultum remanebit.

Θα ανοίξει το βιβλίο,
στο οποίο περιέχονται τα πάντα,
και από αυτό θα κριθεί ο κόσμος.

Μόλις καθίσει ο δικαστής,
ό,τι κρύβεται θα εμφανιστεί,
τίποτα δεν θα μείνει ανεκδίκητο.

Το γραπτό βιβλίο είναι η ιστορία, που είναι πάντα η ιστορία του ψεύδους και της αδικίας. Δεν υπάρχει ιστορία αλήθειας και δικαιοσύνης, αλλά μια στιγμιαία εμφάνιση στην αποφασιστική κρίση κάθε ψεύδους και κάθε αδικίας. Σε εκείνο το σημείο το ψέμα δεν θα μπορεί πλέον να καλύψει την πραγματικότητα. Η δικαιοσύνη και η αλήθεια στην πραγματικότητα εκδηλώνονται, εκδηλώνοντας το ψέμα και την αδικία. Και τίποτα δεν θα ξεφύγει από τη δύναμη της εκδίκησής τους, με την προϋπόθεση ότι αυτή η λέξη θα επιστρέψει την ετυμολογική σημασία που έχει στη ρωμαϊκή δίκη, στην οποία ο vindex είναι αυτός που vim dicet, που δείχνει στον δικαστή τη βία που ασκήθηκε σε αυτόν. που μόνο με αυτή την έννοια «εκδικείται».

Quid sum miser tunc dicturus,
quem patronum rogaturus,
cum vix iustus sit securus.

Κι εγώ που είμαι μίζερος, τι θα πω,
ποιον θα καλέσω για την υπεράσπισή μου,
αν ο δίκαιος είναι μετά βίας ασφαλής;

Το δίκαιο άτομο που δανείζει τη φωνή του στην κρίση εμπλέκεται κατά κάποιο τρόπο στην κρίση και δεν μπορεί να καλέσει άλλους για την υπεράσπισή του. Κανείς δεν μπορεί να καταθέσει για τον μάρτυρα, είναι μόνος με την κατάθεσή του -με αυτή την έννοια δεν είναι σίγουρος, είναι μέσα στην κρίση της εποχής του- και παρόλα αυτά εκφέρει την κατάθεσή του.

Confutatis maledictis,
flammis acribus addictis,
voca me cum benedictis…

Lacrimosa dies illa,
qua resurget ex favilla
iudicandus homo reus

Καταδίκασε τον καταραμένο,
ρίχτηκε στις ζωντανές φλόγες,
κάλεσε με ανάμεσα στους ευλογημένους…

Ημέρα δακρύων εκείνη την ημέρα,
όταν
ο ένοχος  να κριθεί.

Αν και ο ύμνος την ημέρα της οργής είναι μέρος μιας μάζας που ζητά ειρήνη και έλεος για τους νεκρούς, η διάκριση μεταξύ καταραμένου και ευλογημένου, μεταξύ των εκτελεστών και των θυμάτων διατηρείται. Την τελευταία μέρα οι δήμιοι, όπως κάνουν τώρα χωρίς ίσως να το καταλάβουν, στην πραγματικότητα διαψεύδονται, ρίχνουν τις μάσκες που κάλυπταν την αδικία και τα ψέματά τους και ρίχνονται στις φλόγες που οι ίδιοι άναψαν. Η τελευταία μέρα, η μέρα της οργής, κάθε μέρα είναι μέρα δακρύων γι' αυτούς, και ίσως ακριβώς επειδή το γνωρίζουν προσποιούνται ότι είναι τόσο χαμογελαστοί. Μόνο η συναίνεση και ο φόβος πολλών κρατά εκείνη την ημέρα σε αγωνία. Για το λόγο αυτό, ακόμα κι αν γνωρίζουμε ότι είμαστε ανίσχυροι μπροστά στην εξουσία, η κρίση μας πρέπει να είναι ακόμη πιο αδυσώπητη, την οποία δεν μπορούμε να διαχωρίσουμε από το ρέκβιεμ που γιορτάζουμε. Κύριε, μην τους δίνεις ειρήνη, γιατί δεν ξέρουν τι είναι.

 https://www-ariannaeditrice-it.translate.goog/articoli/requiem-per-l-occidente?_x_tr_sl=it&_x_tr_tl=el&_x_tr_hl=el&_x_tr_pto=wapp

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Έγινε κάτι καταπληκτικό και ουδεις το ανεφέρει: την διαταγή για να σκοτωθεί ο Τραμπ την έδωσε επισήμως και δημοσίως ο Μπίτεν σε ομιλία του στις 8 Ιουλίου λέγοντας: ''τώρα πρέπει να μπει στο στόχαστρο ο Τραμπ''.(μετά την απόπειρα ζήτησε συγνωμη λέγοντας ότι δεν έπρεπε να πει αυτή την φράση). Όταν ένας ηγέτης με εκατομμύρια ακόλουθους λέει μέσα στην Αμερική, που όλοι έχουν όπλα και υπάρχουν άπειροι ψυχοπαθείς(το διαπιστώνουμε με τους εκατοντάδες φόνους που γίνονται κάθε χρόνο στα αμερικανικά σχολεία από οπλισμένους βλαμμένους),''βάλτε τον Τραμπ στο στόχαστρο'', ε, ήταν πολύ τυχερός ο Τραμπ που ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα μόνον ένας!

amethystos είπε...

Απίστευτο. Η ΝΕΑ ΓΗ ΤΕΛΙΚΑ ΑΝΑΠΑΡΙΣΤΑ ΤΑ ΤΑΡΤΑΡΑ.