Ο ΑΠΟΚΡΥΦΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΥ (18)

Συνέχεια απο  Τετάρτη, 22 Μαΐου 2013

του HENRI DE LYBAC

ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΡΙΑ ΤΩΝ ΡΩΣΩΝ. Γέννησε την Μετα-Πατερική «Ορθόδοξη» Θεολογία

Ο Σέργιος Μπουλγκάκωφ (1871-1944) πέρασε απο τον Μαρξισμό. Σχετίστηκε για αρκετό διάστημα με τον κύκλο του Μερεζκόφσκι. Επιστρέφοντας στην παραδοσιακή πίστη της Εκκλησίας του, διατήρησε άραγε κάποια πτυχή, Ιωακειμική απο την Μαρξιστική περίοδο της διάνοιας του; Κατ’αρχάς θα μπορούσαμε να το πιστέψουμε, διαβάζοντας, στο κλασσικό του βιβλίο για την Ορθοδοξία, το κεφάλαιο που είναι αφιερωμένο στην «Ορθοδοξία και αποκαλυπτική σκέψη»: «Υπάρχει στην Εκκλησία ένα μέλλον, δηλαδή ένας πραγματικός χρόνος, που περικλείει μία νέα δημιουργία, ή μήπως τα πάντα ολοκληρώθηκαν; Εάν πιστέψουμε την πνευματιστική ερμηνεία της Αποκαλύψεως, που προσφέρεται απο την Ιεραρχία, θα ομολογήσουμε πώς η ιστορία της Εκκλησίας είναι εσωτερικώς τετελεσμένη και η Βυζαντινή Εκκλησία, πραγματικά, αισθάνθηκε για μεγάλο διάστημα «τόσο αμετάβλητη κάτω απο τον θόλο του αυτοκράτορος όσο η Δυτική Εκκλησία κάτω απο εκείνον του Πάπα. Παρ’όλα αυτά η Ρωσική ψυχή, στο βάθος της, παρέμεινε προσβάσιμη στις αποκαλυπτικές προαισθήσεις τόσο στον φόβο, όσο και σε μία χαρούμενη ελπίδα. Διατηρείται στον λαό ένας θρύλος, του Kiteze, την φωτεινή πόλη, βυθισμένη στα βάθη μίας λίμνης, αλλά ορατής στα μάτια που το αξίζουν. Κοντά στους μοντέρνους διανοουμένους βρίσκεται σαν την πεποίθηση ότι η Δευτέρα παρουσία του Χριστού απαιτεί την ολοκλήρωση των χρόνων, όπως και η πρώτη, και επομένως η ζωή της Εκκλησίας πρέπει να φτάσει σε μία πληρότητα που είναι ακόμη άγνωστη.

Αλλ’όμως αυτή η μυστηριώδης καινοτομία πρέπει να φανερωθεί ολοκληρωτικά στα όρια της Εκκλησίας της Κ.Δ, πρέπει να συνίσταται απο την διείσδυση όλης της ζωής εκ μέρους της επιρροής της Εκκλησίας και να φέρει στο φώς τις δυνάμεις της δημόσιας Χριστιανικής ζωής».

Η αισιοδοξία του Μπουλγκάκωφ είναι μία εσωτερική βεβαιότης, πιό δυνατή απο την εξωτερική βεβαιότητα, μία πρόσκληση να μήν απελπιζόμαστε, διότι η Βασιλεία του Θεού πλησιάζει και το θέλημα Του πραγματοποιείται όπως στον ουρανό έτσι και στην γή. Σε κάθε περίπτωση είναι μία ριζική άρνηση να υποκύψει μπροστά στην επιτευχθείσα ήδη εκκοσμίκευση και στην κυριαρχία του αθεϊσμού. Όλο αυτό, ελπίζει, πώς είναι μόνον μία διαλεκτική στιγμή, μία αντι-θέση, η οποία πρέπει να συνεχιστεί με μία νέα σύνθεση. Η ιστορία της Εκκλησίας έχει ακόμη μέλλον, υπάρχουν ακόμη προβλήματα που πρέπει να λυθούν. Εάν το πράσινο δένδρο του Χριστιανισμού φαίνεται σήμερα αποξηραμένο, δέν οφείλεται στο γεγονός ότι ο κηπουρός ξερίζωσε όλες τις νεκρές ρίζες, ώστε καινούργιες να φυτρώσουν και να αναπτυχθούν πιό ζωηρά απο πρίν;

Αυτό δέν είναι ιωακειμισμός, είναι αισιοδοξία γεμάτη ενέργεια και κουράγιο (θα δούμε στην συνέχεια την αισιοδοξία όταν θα αναφερθούμε στον Ernst Bloch). Μία αισιοδοξία που παραμένει στο επίπεδο της υπόθεσης. Αλλά η σκέψη του Μπουλγκάκωφ εμφανίζεται ακόμη πιό καθαρά στην προσωπική θα λέγαμε μελέτη του, ο Παράκλητος. Τοποθετείται στην πεντηκοστή, δηλαδή στην καταγωγή την ίδια του Χριστιανισμού, στην υποστατική κάθοδο του Αγίου Πνεύματος στον κόσμο, ολοκληρωτικώς ανάλογη με εκείνην του Λόγου ένεκεν της ενσαρκώσεως (πονηρές σκέψεις, εμφανώς μετα-πατερικές. Έχουμε δεί μερικές σε αντίστοιχες αναρτήσεις μας. Αλλά κατ’ουσίαν προτεσταντικές, καθότι ο προτεσταντισμός επέστρεψε στην πρώτη Εκκλησία, καταργώντας τους Αγίους. Όπως κινείται προτεσταντικά επίσης και η θεολογική Θες/νίκης. Η καινοτομία βρίσκεται στο γεγονός πώς αναφέρεται στην εμφάνιση της υποστάσεως του Αγίου πνεύματος την πεντηκοστή ξεχνώντας τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, όπως τον ξεχνούν όλοι οι Νεο-Ορθόδοξοι. Και ύπουλα εισάγει και εδραιώνει στην Ορθόδοξη Θεολογία, την ντροπή της σχολαστικής θεολογίας, ιδίως του Ακινάτη, την Αναλογία).

Δέν υπονοεί καθόλου, όπως ο Ιωακείμ ντα Φιόρε και οι άπειροι μαθητές του, την υπόσχεση του παρακλήτου που δίνει ο Ιησούς, αποχαιρετώντας τους μαθητές του, σύμφωνα με το κατα Ιωάννην, αλλά επισημαίνει πώς : «η εσωτερική σχέση ανάμεσα στην ενσάρκωση του Υιού και στην κάθοδο του Αγίου Πνεύματος βεβαιώνεται απο τον Χριστό κατά την διάρκεια της τελευταίας ομιλίας, με μία δύναμη και με μία αυθεντία που μας αναγκάζει να την χρησιμοποιήσουμε σαν την αιχμή του δικού μας αναστοχασμού του δόγματος». Με άλλα λόγια, τίποτε δέν μας επιτρέπει να σκεφθούμε πώς μία εποχή του πνεύματος έρχεται να αντικαταστήσει εκείνη του Χριστού. Μία παρόμοια ιδέα θα σήμαινε την απόλυτη μισοκατανόηση μας όλης της Χριστιανικής αποκαλύψεως.

«Η κάθοδος του Υιού του Θεού και η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος ή η Πεντηκοστή, δέν είναι διαφορετικοί βαθμοί αποκαλύψεως όσον αφορά το περιεχόμενο, όπως υπήρξαν η Π.Δ και η Κ.Δ. αντιθέτως η αποκάλυψη τους ταυτίζεται. Το Άγιο Πνεύμα αποκαλύπτει τον Χριστό και ο Χριστός ενεργεί και αποκαλύπτεται μέσω του Αγίου Πνεύματος (γεμίσαμε μεσάζοντες, μεσότητες, όπως θα’λεγε και ο Μέγας Θεολόγος Λούθ). Έχουμε μία αποκάλυψη δι-μονοσήμαντη. Το Άγιο Πνεύμα είναι ας πούμε το διαφανές κέντρο όπου και μέσω του οποίου θεωρείται ο Λόγος. Το Θέμα του λόγου του Πέτρου που ακούστηκε την ημέρα της πεντηκοστής δέν είναι το πνεύμα, αλλά ολοκληρωτικώς και αποκλειστικώς ο Χριστός».

(Όπως θα’λεγε σήμερα ο Αϊνστάϊν, πρόκειται για μία θεολογία η οποία αλλάζει την οπτική γωνία της θεωρίας των γεγονότων και τα σχετικοποιεί, όπως η Φυσική επιστήμη φανέρωσε, δημιουργώντας έτσι την ψευδαίσθηση μίας Μετα-Πατερικής Θεολογίας. Στην πραγματικότητα Εισάγεται το υποκείμενο, ο παρατηρητής, στην Εκκλησία και η Θεολογία βαπτίζεται Επιστημονική, με νουνό τον Αγουρίδη).

Όπως η ενσάρκωση, έτσι και η πεντηκοστή, συνεχίζει κατά μήκος της ιστορίας. Η Καθολική ενέργεια του πνεύματος, που εμψυχώνει τον Πέτρο, τον Πάυλο και τον Ιωάννη μαζί με τους άλλους, τον καθένα σύμφωνα με την προσωπικότητα του. (Ο Κάντ καθορίζει τα νέα όρια του Θεού. Καί μέσω του προσώπου τώρα που είναι η προσωποποίηση του καθαρού λόγου και της καθαρής ΚΡΙΤΙΚΗΣ, τείνει να κατακτήσει εσωτερικά τον κόσμο, να τον μεταμορφώσει, και όχι εις βάρος αλλά αντιθέτως υπέρ ενός «πανχριστισμού»).

Ο Μπουλγκάκωφ δέν δεχόταν την ακινησία της Εκκλησίας (εννοεί σαν Εκκλησία τον κληρικαλισμό, διότι καταβρόχθισε την Αγιότητα και πήρε την θέση της), τον πνιγμό της κάτω απο τον Αυτοκρατορικό θόλο. Ο μυστικισμός του δέν δέχεται ούτε την περιπλάνησή της χωρίς σταματημό στον κόσμο, στην ανακάλυψη ενός πέραν του εαυτού της, σαν να μήν είχε ήδη δεχθεί την αρχή τής πληρότητος της απο τον Χριστό και απο το πνεύμα ενωμένα (Ενώνοντας τα αντίθετα αν δέν κάνουμε λάθος, σε μία νέα Σύνθεση. Και ακριβώς) : Διαλογίζεται έναν άλλο θόλο, εκείνον της Αγίας Σοφίας, συμβόλου της πληρότητος που απεκτήθη μία φορά για πάντα μέσα στον Λόγο, του οποίου μάλιστα του επετράπη σε σπάνιες, φευγαλέες στιγμές, να λάβει μία πρώτη συνείδηση.

(Μπράβο και θέωση. Καλό παιδί. Και καλά να πάθουμε. Στον τόπο που διαθέτει τόσους Αγίους, Θεολόγους σάν τον Άγιο Συμεών, ήρθαν οι άβαροι, οι Ρώσοι, με πορδές και μας κατέκτησαν).

Συνεχίζεται(Με τον Μπερντιάεφ).

Αμέθυστος