Η ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΧΡΙΣΤΟΛΟΓΙΑΣ (7)

Συνέχεια απο : Τετάρτη 17 Οκτωβρίου 2018

Συνείδηση και ανθρώπινη επιστήμη του Ιησού σύμφωνα με τον Κάρλ Ράνερ.

Για να κατανοήσουμε πληρέστερα την Δυτική Θεολογία του χρίσματος

VINCENZO CAPORALE.

ΕΝ ΕΙΔΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ.

Η φροντίδα μας δεν ήταν τόσο να απομακρύνουμε τα περιττά ή επικίνδυνα στοιχεία τής μοντέρνας Χριστολογίας, δηλαδή μία κριτική αξιολόγηση των διαφόρων Χριστολογικών τοποθετήσεων τής σήμερον, αλλά να ξεχωρίσουμε θετικά εκείνο το ζωτικό στοιχείο, το οποίο δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί αρκετά, αλλά υπάρχει σταθερό και υποσχόμενο, στην σύγχρονη Χριστολογία. Εννοούμε ακριβώς την ανθρωπολογική της διάσταση, στην αξία τής οποίας συμφωνούμε με τους συγγραφείς που την παρουσιάζουν.

          Αυτή η σταθερή βεβαίωση τής σχέσεως Χριστολογίας-ανθρωπολογίας μπορεί συνθετικά να εκφραστεί ως εξής: "Η Δημιουργική ενέργεια τού Θεού στην γέννηση και την συντήρηση τού ανθρώπου δεν περιορίζεται σ'έναν εξωτερικό παραλληλισμό με την αποκαλυπτική και επανασυμφιλιωτική (την γνωστή καταλλαγή του Φλωρόφσκι) ενέργεια στην αποστολή τού Υιού του. Αυτές οι δύο διακεκριμένες σειρές δραστηριότητος δεν συμφωνούν μόνο στην ταυτότητα του Θεού που ενεργεί. Η σχέση τους δεν είναι μία συνέπεια εκείνης της σχέσεως μεταξύ Φύσεως και Χάριτος τής πρωτόγονης καθολικής κατανοήσεως. Αυτή η σχέση συμπεραίνεται μάλλον από αυτή την Χριστοκεντρική τοποθέτηση. Η δημιουργία τού ανθρώπου από το ένα μέρος και η προσληψη ανθρώπινης μορφής εκ μέρους τής αυτοαποκαλύψεως τού Θεού από το άλλο είναι για πάντα εσωτερικά συντονισμένες". (D Wiederxehr).

          Ας προσθέσουμε επίσης πως συμφωνούμε με τους συγγραφείς που αναφέραμε με την πεποίθησί τους σχετικά με την επικαιρότητα τής ανθρωπολογικής προσεγγίσεως, σαν μία απαίτηση αναπόφευκτη πλέον τής σημερινής καταστάσεως. Ταυτοχρόνως θέλουμε να θυμίσουμε σε εκείνους που είναι δεμένοι σε διατυπώσεις Χριστολογικές, άχρονες και αμετάβλητες, ότι η θέση τους διαψεύδεται από την ιστορία τών δογμάτων και της Θεολογίας! " Κάθε Χριστολογική γνώμη λοιπόν παραμένει δεμένη σε μία συγκεκριμένη κατάσταση τής έρευνας και είναι εξ'ορισμού υποκείμενη σε αναμόρφωση. Αυτή η γνώμη λοιπόν διακρίνεται από την αλήθεια του ιδίου τού Ιησού Χριστού που είναι το θεμέλιο τής Χριστιανικής πίστης, αλλά την οποία επίσης καμία Θεολογική διατύπωση δεν μπορεί να εκφράσει ολοκληρωτικώς". (W. PANNENBERG) [Επαναλαμβάνεται ο γνωστός λόγος τού Αυγουστίνου: Γνωρίζουμε πώς όσα λέμε διαφέρουν ριζικά από αυτά που λένε οι Έλληνες Πατέρες, αλλά σ'ένα τόσο άγνωστο θέμα, όπως ο άγνωστος Θεός, δεν μπορεί να υπάρξει τελειωτική διατύπωση. Είναι το θέμα της διαμάχης του Βαρλαάμ με τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά. Σήμερα η Εκκλησία του διαφωτισμού που επικράτησε στην Ορθοδοξία μετά την νίκη της έναντι των Κολλυβάδων, ακυρώνει παντελώς την Ορθοδοξία].

          Θα παρουσιάσουμε λοιπόν δύο σύντομα αποσπάσματα δύο Θεολόγων οι οποίοι προσπάθησαν να τοποθετήσουν την Θεολογία σε πραγματική αντιστοιχία με το πνεύμα της σημερινής εποχής και όπως φαίνεται και της αυριανής: Του Κάρλ Ράνερ και του Yves Congar.

          Ο Κάρλ Ράνερ αναφέρεται φυσικά στην ανθρωπολογικο-υπερβατική μέθοδο. Αφού δηλώσει πώς αυτή η μέθοδος υπήρξε πάντοτε παρούσα και ενεργός σε όλη την Θεολογία, παρότι με διαφορετική ένταση και μ'έναν τρόπο εντελώς στοχαστικό και τυπικό, συνεχίζει: "Όπως και αν έχει υπολογιστεί η Ιστορική πλευρά, είναι καθοριστικό πλέον το γεγονός πώς η σημερινή κατάσταση απαιτεί μία παρόμοια ανθρωπολογικο-υπερβατική προβληματική και μία τέτοια μέθοδο. Η μεγάλη Δυτική Φιλοσοφία θα παραμείνει πάντοτε ζωντανή και η Θεολογία θα μαθαίνει πάντοτε από αυτή. Αυτό όμως δεν σημαίνει πώς μία σύγχρονη Θεολογία δεν μπορεί και δεν πρέπει να παραλείψει την αυτοκατανόηση του ανθρώπου, όπως αυτή εκφράζεται στην φιλοσοφία η οποία έχει καθοριστεί από την ανθρωπολογικο-υπερβατική μετάλλαξη, η οποία πραγματοποιείται στην διάρκεια των ετών τού Καρτεσίου και τού Κάντ και μέσω τού Γερμανικού Ιδεαλισμού φτάνει στην σημερινή υπαρξιακή φιλοσοφία. Όλη αυτή η φιλοσοφία, από το ένα μέρος είναι μη-Χριστιανική χωρίς αμφιβολία, καθότι αναπτύσσεται σαν μία υπερβατική φιλοσοφία τού αυτόνομου υποκειμένου, του οποίου η υποκειμενικότης περιορίζεται στην υπερβατική εμπειρία σύμφωνα με την οποία, το ίδιο το υποκείμενο, αναγνωρίζεται σαν αυτός που σταθερά είναι ένας απεσταλμένος, σαν αυτός που διαθέτει μία καταγωγή και έναν προορισμό. Η ίδια όμως φιλοσοφία από το άλλο μέρος είναι Χριστιανική, καθότι λόγω μίας εννοιολογήσεως ριζικά Χριστιανικής, ο άνθρωπος δεν είναι σε τελευταία ανάλυση ένα στοιχείο τού κόσμου των πραγμάτων, υποδουλωμένος στο σύστημα συντονισμού των οντικών εννοιών, που κατασκευάζεται από μία σταθερή αρχή, αλλά το υποκείμενο, από την υποκειμενική ελευθερία του οποίου εξαρτάται η μοίρα κάθε πραγματικότητος: σε διαφορετική περίπτωση η ιστορία τής σωτηρίας και τής καταδίκης δεν θα μπορούσε να διαθέτει καμία κοσμική σημασία.

          Αυτή η εσωτερική ένταση όμως δεν είναι ένα χαρακτηριστικό μόνον τής μοντέρνας φιλοσοφίας, αλλά και κάθε ανθρώπινου έργου και τής φιλοσοφίας κάθε εποχής, και δεν πρέπει να μας εμποδίσει να δούμε την Χριστιανική πλευρά σ'αυτή την ιστορικο-πολιτισμική κατάσταση τής μοντέρνας εποχής και να δεχθούμε επομένως αυτή την κατάσταση στην βασική της Φύση: σαν μία στιγμή δηλαδή που δεν μπορεί να παραιτηθεί ούτε από μία Χριστιανική φιλοσοφία, προϋποτιθέμενη από την Θεολογία και επομένως ούτε από μία Θεολογία".

           O YVES CONGAR, εξετάζει την σχέση ανάμεσα σ'αυτό που ο Θεός και ο Χριστός είναι καθεαυτοί (Θεολογία και οντολογική Χριστολογία) και αυτό που είναι για μας (Θεολογία και λειτουργική Χριστολογία), και στα τελικά του συμπεράσματα φανερώνει την ενότητα τού σωτηριώδους σχεδιασμού τής αποκαλύψεως, προσδιορίζοντας: "Ένα από τα αποτελέσματα της επανανακαλύψεως τής ενότητος, είναι πώς δεν υπάρχει μία Θεολογία για τον άνθρωπο, χωρίς μίαν ανθρωπολογία για τον Θεό. Ίσως η μεγαλύτερη συμφορά που χτύπησε τον μοντέρνο καθολικισμό είναι πώς σταμάτησε, στην θεωρία και στην κατήχηση, σ'αυτό που είναι καθεαυτός ο Θεός και η θρησκεία, χωρίς να κρατά πάντοτε ενωμένο το νόημα όλου αυτού για τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος και ο κόσμος χωρίς Θεό, απέναντι στα οποία βρισκόμαστε και αντιμετωπίζουμε, γεννήθηκαν κατά ένα μέρος από μία αντίδραση εναντίον ενός τέτοιου Θεού χωρίς άνθρωπο και χωρίς κόσμο. [Πόσο απελπιστικά λείπει ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς από τον ορίζοντα τους και η Θεολογία των ακτίστων ενεργειών].

          Η απάντηση στις δυσκολίες που συναντούν πολλοί σύγχρονοι μας στον δρόμο της πίστεως και τους ωθούν προς τον αθεϊσμό, απαιτεί εκτός των άλλων τήν φανέρωση τής ανθρώπινης συντεταγμένης τών πραγμάτων τού Θεού. Αυτό δεν σημαίνει με κανένα τρόπο πώς θα αντικατασταθεί μία παρουσίαση αυτού που ο Θεός και τα πράγματά του είναι καθεαυτά, με ένα πρόγραμμα καθαρά ανθρωπιστικό ή με ένα ανθρωποκεντρικό μήνυμα. Κάτι που θα οδηγούσε στο ίδιο λάθος χωρισμού όπως και το προηγούμενο, αλλά αντίστροφα.

          Αυτό σημαίνει περισσότερο ότι ομιλούμε για τα Μυστήρια του Θεού μ'έναν τέτοιο τρόπο ώστε να ενώσουμε σε μία βαθειά αντίληψη αυτού που όλα αυτά είναι καθεαυτά, μία ζωντανή εξήγηση αυτού που είναι για μας. Να ενώσουμε την ανθρωπολογία του Θεού με την Θεολογία του ανθρώπου. Αυτή είναι η ιδιοφυΐα ή ίδια της αποκαλύψεως, η οποία είναι "οικονομική", ιδιαιτέρως στο απώγειο της στον Ιησού Χριστό. Σ'αυτόν η Σοφία του Θεού έγινε άνθρωπος".

                                               ΤΕΛΟΣ. 

ΣΧΟΛΙΟ.Μιά Εκκλησία πού δέν συνίσταται από Αγίους αλλά από αντιπροσώπους. Οπου ο Χριστός στήν καλύτερη περίπτωση είναι ένας Αγιος.

Αμέθυστος