Του Youssef Hindi,
Γεωπολιτολόγου, ιστορικού θρησκειών και ειδικού στον μεσσιανισμό.
Έρευνα που δημοσιεύτηκε στη γαλλική δεξαμενή γεωπολιτικής Strategika.
Μετάφραση από τα γαλλικά, επιμέλεια: Χρυσούλα Μπουκουβάλα
Η εσχατολογία είναι μια από τις θεμελιώδεις διαστάσεις της σύγχρονης παγκόσμιας γεωπολιτικής. Οι ηγέτες των δύο μεγαλύτερων πυρηνικών δυνάμεων στον κόσμο –Αμερικανοί και Ρώσοι– τοποθετούν στο επίκεντρο των ομιλιών τους την «Αποκάλυψη», τον «Mάρτυρα» που οδηγεί στον «Παράδεισο», τον «Σατανά» και τον «Αντίχριστο».Οι Αμερικανοί ηγέτες μας είχαν βέβαια συνηθίσει σε θεολογικο-πολιτικούς και μεσσιανικούς λόγους που αναφέρονται στο τέλος του κόσμου. Ωστόσο, τώρα πια παρατηρείται εσχατολογική στροφή και στον λόγο των ανώτατων Ρώσων ηγετών.
Φτάσαμε σε ένα άνευ προηγουμένου στάδιο της Ιστορίας, όπου οι δύο μεγαλύτερες στρατιωτικές και πυρηνικές δυνάμεις που συγκρούονται στη γεωπολιτική σκακιέρα, εκφέρουν θρησκευτικό λόγο, κατηγορώντας η μία την άλλη για ενσάρκωση του Κακού, απειλώντας με πυρηνικό πόλεμο.
Τι είναι τελικά το περιβόητο «Κατέχον», ποιες αυτοκρατορίες κληρονόμησαν οι δύο μεγάλες δυνάμεις και γιατί, και ποια προβλέπεται να είναι η στάση του Ισλάμ απέναντι στις αντίχριστες δυνάμεις στο άμεσο μέλλον;
Η παρούσα έρευνα στοχεύει να διακρίνει τον εσχατολογικό ρόλο και τη θεολογικο-πολιτική φύση του καθενός από τους δύο πρωταγωνιστές της παγκόσμιας γεωπολιτικής, χρησιμοποιώντας εργαλεία της επιστήμης και της ιστορίας των θρησκειών και φυσικά της εσχατολογίας, σε συνδυασμό με μία ανάλυση της ιστορικής εξέλιξης αυτών των μεγάλων δυνάμεων, αλλά και εκείνων τις οποίες κληρονόμησαν.
ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ: Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΡΩΣΙΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΣΜΟΥ
Η διατάραξη του Διεθνούς Δικαίου και η δαιμονοποίηση του εχθρού
Από τη διάλυση του σύγχρονου, κυρίαρχου κράτους, που διέβλεψε ο θεωρητικός του Δικαίου Carl Schmitt (1888-1985) τη δεκαετία του 1920, το Διεθνές Δίκαιο και το νομικό πλαίσιο του πολέμου έχουν διαταραχθεί. Το σύγχρονο ευρωπαϊκό δίκαιο θέτει, θεωρητικά, τους δύο εμπόλεμους σε ισότιμη βάση. Ωστόσο, υπό την επιρροή των άνισων αγγλο-αμερικανικών δυνάμεων, στον 20ό αιώνα, εισήλθαμε στην εποχή της ποινικοποίησης του εχθρού, της δαιμονοποίησής του. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο εχθρός εξοβελίζεται από την ανθρωπότητα.
«Η Συνθήκη των Βερσαλλιών (που ήταν λιγότερο συνθήκη και περισσότερο επιδίωξη) αντιθέτως ανταποκρινόταν στον πόλεμο των κυρώσεων, όπου ο εχθρός, προδήλως επιτιθέμενος, κατέπεσε στο επίπεδο του εγκληματία… Ο πόλεμος των κυρώσεων, εξ ορισμού «δίκαιος», είναι η ουσία του εμφυλίου πολέμου. Θέλοντας να τον εισάγουμε μεταξύ κυρίαρχων κρατών, μετατρέπουμε τις ένοπλες συγκρούσεις τους σε διεθνείς εμφύλιους πολέμους. Η σύγχυση που ξεκίνησε στις Βερσαλλίες κορυφώθηκε τρεις δεκαετίες αργότερα στα «εγκλήματα κατά της ειρήνης» των δικών της Νυρεμβέργης, τα οποία έδωσαν το τελειωτικό χτύπημα στην ευρωπαϊκή αντίληψη της πολεμικής μονομαχίας. 1
Επιστρέψαμε έτσι στην έννοια του μεσαιωνικού δίκαιου πολέμου. Ωστόσο, η Ρωμαϊκή Εκκλησία, στην Ευρώπη ήταν η ανώτατη αρχή που μπορούσε να αποφασίσει εάν ένας πόλεμος ήταν δίκαιος ή όχι. Μόλις εξαφανίστηκε αυτή η αρχή, ο ΟΗΕ, του οποίου η έδρα βρίσκεται στη Νέα Υόρκη, αντικατέστησε την Εκκλησία. Δεδομένου ότι η εξουσία του ΟΗΕ δεν ασκείται ούτε στις Ηνωμένες Πολιτείες ούτε στο Ισραήλ, τους βασικούς υποκινητές του χάους στον κόσμο, ο πλανήτης Γη έχει μετατραπεί σε φαρ ουέστ όπου βασιλεύει ο νόμος του ισχυροτέρου της ζούγκλας, δηλαδή ο νόμος των Αγγλο-αμερικανών ιουδαιο-προτεσταντών.
Το 1947, ο Carl Schmitt αντιλήφθηκε τον κίνδυνο που παρουσιάζουν τα σύγχρονα μέσα καταστροφής που κατείχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες. «Ο πόλεμος» εξηγούσε, «θα παροτρύνει εκείνο τον φιλοπόλεμο που θα κατέχει ανώτερο οπλισμό να δαιμονοποιήσει τον εχθρό του, να του στερήσει την ιδιότητα του εχθρού, μη βλέποντας τίποτα περισσότερο από ένα τέρας που πρέπει να εξολοθρευτεί». 2
Από τότε, είδαμε τους Αμερικανούς να καταστρέφουν ολόκληρες χώρες, να σφαγιάζουν άμαχους πληθυσμούς κατά εκατομμύρια, επικαλούμενοι τον αγώνα για ελευθερία ενάντια στον Άξονα του Κακού.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Ρωσία αναδομήθηκε και απετέλεσε στη Συρία, όπως και στην Ευρώπη, ένα τείχος ενάντια στις αγγλο-αμερικανικές και τις ισραηλινές αυτοκρατορικές φιλοδοξίες.
Αυτό είναι ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός για το οποίο θα δώσουμε μια ιστορικο-πολιτικο-εσχατολογική ερμηνεία, εξετάζοντας διεξοδικά τα εβραϊκά, τα χριστιανικά και τα μουσουλμανικά κείμενα που σχετίζονται με το τέλος του κόσμου.
Εσχατολογία και μεσσιανισμός: η αμερικανική γεωπολιτική
Εξετάζοντας τη σύγχρονη εποχή, δηλαδή τον 19ο και τον 20ό αιώνα, από την προοπτική της ιστορίας των πολιτισμών, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η σημερινή αντιπαράθεση μεταξύ Ρωσίας και Δύσης είναι μια σύγκρουση πολιτισμών, μια σύγκρουση μοντερνισμού και παράδοσης. Ο μοντερνισμός εκπροσωπείται και καθοδηγείται από τη Δύση, με επικεφαλής την πρωτοποριακή Βρετανική Αυτοκρατορία και εν συνεχεία τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Για λόγους αυστηρότητας, πρέπει να κάνουμε διάκριση μεταξύ της ηπειρωτικής Ευρώπης και του αγγλο-αμερικανικού θαλασσοκρατορικού κόσμου. Σήμερα, ταυτίζουμε τη Δύση με το ιδεολογικό κατασκεύασμα του ιουδαιο-χριστιανισμού, που παραπέμπει πιο πολύ στον αγγλο-σαξονικό κόσμο παρά στη λατινο-γερμανική Ευρώπη. Αυτό που σήμερα αποκαλείται «Δύση» δεν είναι μόνο μιά ιδεολογική κατασκευή, αλλά και πολιτική, μ’ άλλα λόγια, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το γεωστρατηγικό της αντίστοιχο, η ένοπλη πτέρυγα των Ηνωμένων Πολιτειών, το ΝΑΤΟ.
Αυτή η Δύση ανατράπηκε από την προτεσταντική μεταρρύθμιση και την Αγγλία, η οποία γνώρισε μια οικονομική και γεωπολιτική επέκταση που προωθήθηκε από έναν ιουδαιο-προτεσταντικό μεσσιανισμό, που συνόδευσε και ακολούθησε την επανάσταση του (φιλοεβραίου Μασόνου) Όλιβερ Κρόμγουελ (1599-1658).
Η γεωπολιτική εκδήλωση της αντιπαράθεσης μεταξύ παράδοσης και μοντερνισμού περιγράφηκε από τον Βρετανό ιστορικό Arnold J. Toynbee το 1947, ως εξής:
«Αυτή η ομόκεντρη επίθεση που εξαπέλυσε η σύγχρονη Δύση ενάντια στον κόσμο του Ισλάμ, εγκαινίασε την παρούσα σύγκρουση μεταξύ των δύο πολιτισμών. Θα δούμε ότι είναι μέρος ενός ακόμη μεγαλύτερου και πιο φιλόδοξου κινήματος με το οποίο ο δυτικός πολιτισμός δεν στοχεύει σε τίποτε λιγότερο από την πλήρη ενσωμάτωση όλης της ανθρωπότητας σε μια ενιαία μεγάλη κοινωνία και στον έλεγχο όλων των επίγειων, θαλάσσιων και διαστημικών πόρων που μπορεί η ανθρωπότητα να εκμεταλλευτεί, χάρη στη σύγχρονη δυτική τεχνολογία.
Ό,τι κάνει η Δύση στο Ισλάμ, το κάνει ταυτόχρονα και στους άλλους εναπομείναντες πολιτισμούς −Ορθόδοξους χριστιανούς, Ινδούς, τον κόσμο της Άπω Ανατολής− καθώς και σε όσες ακόμα πρωτόγονες κοινωνίες βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο τέλος τους, ακόμη και στις τελευταίες εναπομείνασες φυλές της τροπικής Αφρικής». 3
Αυτό το κίνημα ενσωμάτωσης όλης της ανθρωπότητας σε μια ενιαία μεγάλη κοινωνία, συνοδεύεται από ένα άλλο κίνημα που στοχεύει στην ενσωμάτωση όλων των παραδοσιακών θρησκειών σε μια μόνο, 4 στο πλαίσιο του ΟΗΕ των θρησκειών που είναι το Παγκόσμιο Συνέδριο των Παγκοσμίων και Παραδοσιακών Θρησκειών (το συνέδριο των ηγετών των παγκόσμιων και παραδοσιακών θρησκειών). Η δήλωση του 2012 που έκανε ο τότε Εβραίος εκπρόσωπος στο Παγκόσμιο Συνέδριο των Θρησκειών, ασκενάζι Ραβίνος του Ισραήλ, Yona Metsger, ήταν σαφέστατη:
«Το όνειρό μου είναι να οικοδομήσω κάτι παρόμοιο με αυτό που είναι τα Ηνωμένα Έθνη για τους διπλωμάτες, δηλαδή να ενοποιήσω τους πιστούς και τους αξιωματούχους κάθε έθνους, κάθε χώρας, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που δεν έχουν διπλωματικές σχέσεις». 5
Από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες πήραν τα σκήπτρα της Μεγάλης Βρετανίας ως κινητήριας δύναμης του ιουδαιο-προτεσταντικού μοντερνισμού, διεξάγοντας αυτόν τον πόλεμο πολιτισμών, προκειμένου να επιβάλουν το πρότυπό τους στον κόσμο.
Αυτός ο αγγλο-αμερικανικός ιμπεριαλισμός είναι προϊόν του μεσσιανισμού της Παλαιάς Διαθήκης, συγχώνευση του εβραϊκού μεσσιανισμού και του καλβινισμού. Αυτό εξηγεί γιατί οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί υποστηρίζουν το Σιωνιστικό Σχέδιο που είναι ένας από τους κλάδους του εβραϊκού μεσσιανισμού που επιδιώκει να εκπληρώσει τις βιβλικές υποσχέσεις. 6
Στη δεκαετία του 1530, η Αγγλία ξεκίνησε μια θρησκευτική μεταρρύθμιση: έκλεισε μοναστήρια, δήμευσε περιουσίες της Εκκλησίας και ήλθε σε ρήξη με τη Ρώμη. Επικεφαλής αυτής της πολιτικής ήταν ο Τόμας Κρόμγουελ (αδελφός της προ-γιαγιάς του Όλιβερ Κρόμγουελ), και υπουργός του βασιλιά Ερρίκου VIII. Στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα, η Αγγλία έγινε θαλάσσια δύναμη, καθώς η επιρροή του ιουδαϊσμού μεγάλωνε στην επικράτειά της.
Η συγχώνευση μεταξύ του ιουδαϊσμού και της εκκολαπτόμενης προτεσταντικής, θαλασσοκρατορικής αυτοκρατορίας, απετέλεσε, μαζί με την Αμερική, την αντίχριστη γεωπολιτική δύναμη.
«Κάποτε πίστευαν ότι μεταξύ της εκδίωξης των Εβραίων υπό τον Εδουάρδο Α’ (1290) και της (λιγότερο επίσημης) επιστροφής στην ελευθερία της μετανάστευσης υπό τον Κρόμγουελ (1654-1656), δεν υπήρχαν πια Εβραίοι στην Αγγλία. Αυτή την άποψη όμως δεν τη συμμερίζεται πλέον σήμερα κανείς απ’ όσους γνωρίζουν την ιστορία των Εβραίων της Αγγλίας. Πάντα υπήρχαν Εβραίοι σε αυτή τη χώρα, αλλά πολλαπλασιάστηκαν κατά πολύ κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα. Η ίδια η βασίλισσα Ελισάβετ είχε κάποια προτίμηση στις εβραϊκές σπουδές και στους εβραϊκούς κύκλους. Προσωπικός της γιατρός της ήταν ο Ροντρίγκο Λόπεζ, ο Εβραίος που παρείχε στον Σαίξπηρ το μοντέλο για τον Σάιλοκ». 7
«Γνωρίζουμε τις στενές σχέσεις που είχαν δημιουργηθεί στην εποχή της Μεταρρύθμισης, μεταξύ του ιουδαϊσμού και ορισμένων χριστιανικών αιρέσεων, και τον ενθουσιασμό που είχε εκδηλωθεί για την εβραϊκή γλώσσα και τις ιουδαϊκές σπουδές. Πιο συγκεκριμένα, γνωρίζουμε ότι στην Αγγλία του 17ου αιώνα, οι Πουριτανοί περιέβαλαν τους Εβραίους με μια σχεδόν φανατική λατρεία. Όχι μόνο οι θρησκευτικές απόψεις προσωπικοτήτων με επιρροή, όπως ο Όλιβερ Κρόμγουελ, ήταν εμπνευσμένες από την Παλαιά Διαθήκη, αλλά ο ίδιος ο Κρόμγουελ ονειρευόταν μια συμφιλίωση μεταξύ της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης και μια στενή ένωση με τους Εβραίους, τον εκλεκτό λαό του Θεού και της αγγλικής πουριτανικής θρησκευτικής κοινότητας.
Ένας πουριτανός ιεροκήρυκας, ο Nathanael Holmes (Homesius) δήλωσε ότι η πιο διακαής του επιθυμία ήταν να συμμορφωθεί με το γράμμα ορισμένων στίχων των προφητών και να υπηρετήσει το Ισραήλ γονατιστός.
Η δημόσια ζωή και τα εκκλησιαστικά κηρύγματα είχαν ισραηλιτική σφραγίδα. Το μόνο που χρειαζόταν κάποιος για να αισθανθεί ότι ζούσε πραγματικά στην Παλαιστίνη, ήταν να αρχίσουν οι κοινοβουλευτικοί ρήτορες να μιλούν εβραϊκά. Το κόμμα των Ισοπεδωτών (Levellers), που αυτοαποκαλούνταν «Εβραίοι», απαίτησαν τη θέσπιση νόμου που θα καθιστούσε την Τορά αγγλικό νόμο.
Οι αξιωματικοί του Κρόμγουελ του πρότειναν να συγκροτήσει το Συμβούλιο Επικρατείας του από 70 μέλη, ακολουθώντας το παράδειγμα του Εβραϊκού Συνεδρίου (Σανχεντρίν). Το 1653 μεταξύ των μελών του Κοινοβουλίου ήταν ο στρατηγός Thomas Harrison, ένας Αναβαπτιστής, ο οποίος, σε συμφωνία με το κόμμα του, υποστήριξε την εισαγωγή του Μωσαϊκού Νόμου στην Αγγλία.
Το 1649, προτάθηκε στο Κοινοβούλιο να αντικατασταθεί η επίσημη αργία της Κυριακής, από την αργία του Σαββάτου. Τα λάβαρα των πουριτανών νικητών έφεραν την επιγραφή: «Το λιοντάρι του Ιούδα». 8
Υπάρχουν επίσης στοιχεία ότι χριστιανοί κληρικοί και λαϊκοί αυτής της εποχής διάβαζαν όχι μόνο την Παλαιά Διαθήκη, αλλά και τη ραβινική λογοτεχνία. Είναι λοιπόν πολύ φυσικό να παραδεχτούμε ότι τα πουριτανικά δόγματα προέρχονται απευθείας από τα εβραϊκά». 9
Στις αρχές του 17ου αιώνα, Άγγλοι προτεστάντες θεολόγοι άρχισαν να υπερασπίζονται την ιδέα της επανεγκατάστασης των Εβραίων στους Αγίους Τόπους, προκειμένου να επισπεύσουν την επιστροφή του Ιησού και να προσηλυτίσουν έτσι τους Εβραίους στον Χριστιανισμό.
Μεταξύ των προτεσταντών θεολόγων που προώθησαν αυτό το σχέδιο ήταν ο Joseph Mede (1586-1635), ο Richard Baxter (1615-1691) και ένας Άγγλος βουλευτής, ο σερ Henry Finch (1558-1625), που έγραψε ένα απολογητικό έργο στο οποίο «προέβλεψε» την επιστροφή των Εβραίων στους Αγίους Τόπους με τίτλο: Η Μεγάλη Αποκατάσταση του Κόσμου, ή Το Κάλεσμα των Εβραίων.
Αυτό το αρχικά εβραϊκό μεσσιανικό όραμα, που τελικά έγινε προτεσταντικό, επρόκειτο να ριζώσει στην Αμερική που αποικίστηκε από τους Άγγλους Προσκυνητές Πατέρες (1620), οι οποίοι θεωρούσαν τους εαυτούς τους το νέο εκλεκτό λαό, και την Αμερική ως τη νέα Γη της Επαγγελίας, τη γη της καταγωγής του κόσμου, που πάνω της θα έχτιζαν μια «Νέα Ιερουσαλήμ».«Πιο συχνά ο Ατλαντικός συγκρίνεται με την Ερυθρά Θάλασσα, ενώ η μετανάστευση των αγγλικών αιρέσεων ταυτίζεται με τη φυγή των Εβραίων. Η σύγκριση ήταν πράγματι χρήσιμη από περισσότερες από μία απόψεις: η Ερυθρά Θάλασσα που έκλεισε μετά το πέρασμα των φυγάδων, είναι ένα οριστικό εμπόδιο μεταξύ του εκλεκτού λαού και των καταπιεστών του. Αλλά και η διάσχιση της Ερυθράς Θάλασσας ανήκει στην θεόπνευστη ιστορία». 10
Οι Προσκυνητές Πατέρες είδαν την Αμερική ως μια νέα Γη της Επαγγελίας, μια νέα Ιερουσαλήμ, και στη συνέχεια, τον 19ο αιώνα, στη δεκαετία του 1840, εμφανίστηκε η μεσσιανική ιδέα του «προφανούς πεπρωμένου», της πολιτισμικής επέκτασης προς τα δυτικά –ο αποικισμός της Δυτικής Αμερικής από τους Αγγλο-σάξονες της Ανατολής – και στον 20ό αιώνα το «προφανές πεπρωμένο» των Ηνωμένων Πολιτειών θα αφορά πλέον ολόκληρο τον κόσμο.
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΑΠΕΡΟΠΙΑ:
1. Οι μουσουλμάνοι σύμμαχοι της Ρωσίας σήμερα δεν περιορίζονται πλέον μόνο στους Τσετσένους, τους Σύρους και τους Ιρανούς. Αυτό που συμβαίνει στην Κεντρική Ασία, και πολύ πρόσφατα, στην Αφρική, είναι πολύ αποκαλυπτικό. Η Ρωσία κινητοποιείται πλέον και σε άλλες ηπείρους και φαίνεται να κερδίζει μουσουλμάνους και μη.
2. Ότι η Ορθόδοξη χριστιανική Ρωσία αποτελεί αναμφίβολα τον μόνο ισχυρό πολέμιο του αντίχριστου ιουδαιο-προτεσταντισμού είναι γεγονός, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο ίδιος ο χριστιανισμός κατέχει το αλάθητο, ότι πολλοί Πατέρες του, όπως οι Απόστολοι, δεν παραποίησαν τους λόγους του Ιησού ο οποίος δεν άφησε τίποτε γραπτό, ότι διάφοροι φανατικοί και αγράμματοι του χριστιανισμού και άλλοι που ανακηρύχθηκαν ακόμα και Άγιοι, δεν υπέπεσαν σε εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου και κατά της ανθρωπότητας, ότι η Παλαιά Διαθήκη δεν περιέχει σωρεία εγκλημάτων και άλλων ειδεχθών πράξεων και ότι μας εκφράζει ως Έλληνες, δεδομένου ότι έχουμε διαμετρικά αντίθετη φιλοσοφία απ’ αυτή των Ιουδαίων.
Επιπλέον, κατά την άποψή μου, ως εχθροί των αντίχριστων δυνάμεων θα πρέπει να εκληφθούν και οι οπαδοί των υπόλοιπων μεγάλων θρησκευτικών δογμάτων που ναι μεν δεν είναι χριστιανοί, αλλά πιστεύουν σε πανάρχαιες κοινές αξίες, όπως οι ινδουϊστές, οι βουδιστές, οι οπαδοί των αρχαίων ευρωπαϊκών θρησκειών, αλλά και οι αγνωστικιστές θεϊστές. Όλοι αυτοί εκπροσωπούνται πλέον από τη Ρωσία.
Χρυσούλα Μπουκουβάλα.
* Τα αποσπάσματα από το Κοράνι στα ελληνικά προέρχονται από το βιβλίο «Το Κοράνι», σε μετάφραση Νιόβης Νικολαΐδου, εκδ. Καλοκάθη, 2008.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Από τη διάλυση του σύγχρονου, κυρίαρχου κράτους, που διέβλεψε ο θεωρητικός του Δικαίου Carl Schmitt (1888-1985) τη δεκαετία του 1920, το Διεθνές Δίκαιο και το νομικό πλαίσιο του πολέμου έχουν διαταραχθεί. Το σύγχρονο ευρωπαϊκό δίκαιο θέτει, θεωρητικά, τους δύο εμπόλεμους σε ισότιμη βάση. Ωστόσο, υπό την επιρροή των άνισων αγγλο-αμερικανικών δυνάμεων, στον 20ό αιώνα, εισήλθαμε στην εποχή της ποινικοποίησης του εχθρού, της δαιμονοποίησής του. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο εχθρός εξοβελίζεται από την ανθρωπότητα.
«Η Συνθήκη των Βερσαλλιών (που ήταν λιγότερο συνθήκη και περισσότερο επιδίωξη) αντιθέτως ανταποκρινόταν στον πόλεμο των κυρώσεων, όπου ο εχθρός, προδήλως επιτιθέμενος, κατέπεσε στο επίπεδο του εγκληματία… Ο πόλεμος των κυρώσεων, εξ ορισμού «δίκαιος», είναι η ουσία του εμφυλίου πολέμου. Θέλοντας να τον εισάγουμε μεταξύ κυρίαρχων κρατών, μετατρέπουμε τις ένοπλες συγκρούσεις τους σε διεθνείς εμφύλιους πολέμους. Η σύγχυση που ξεκίνησε στις Βερσαλλίες κορυφώθηκε τρεις δεκαετίες αργότερα στα «εγκλήματα κατά της ειρήνης» των δικών της Νυρεμβέργης, τα οποία έδωσαν το τελειωτικό χτύπημα στην ευρωπαϊκή αντίληψη της πολεμικής μονομαχίας. 1
Επιστρέψαμε έτσι στην έννοια του μεσαιωνικού δίκαιου πολέμου. Ωστόσο, η Ρωμαϊκή Εκκλησία, στην Ευρώπη ήταν η ανώτατη αρχή που μπορούσε να αποφασίσει εάν ένας πόλεμος ήταν δίκαιος ή όχι. Μόλις εξαφανίστηκε αυτή η αρχή, ο ΟΗΕ, του οποίου η έδρα βρίσκεται στη Νέα Υόρκη, αντικατέστησε την Εκκλησία. Δεδομένου ότι η εξουσία του ΟΗΕ δεν ασκείται ούτε στις Ηνωμένες Πολιτείες ούτε στο Ισραήλ, τους βασικούς υποκινητές του χάους στον κόσμο, ο πλανήτης Γη έχει μετατραπεί σε φαρ ουέστ όπου βασιλεύει ο νόμος του ισχυροτέρου της ζούγκλας, δηλαδή ο νόμος των Αγγλο-αμερικανών ιουδαιο-προτεσταντών.
Το 1947, ο Carl Schmitt αντιλήφθηκε τον κίνδυνο που παρουσιάζουν τα σύγχρονα μέσα καταστροφής που κατείχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες. «Ο πόλεμος» εξηγούσε, «θα παροτρύνει εκείνο τον φιλοπόλεμο που θα κατέχει ανώτερο οπλισμό να δαιμονοποιήσει τον εχθρό του, να του στερήσει την ιδιότητα του εχθρού, μη βλέποντας τίποτα περισσότερο από ένα τέρας που πρέπει να εξολοθρευτεί». 2
Από τότε, είδαμε τους Αμερικανούς να καταστρέφουν ολόκληρες χώρες, να σφαγιάζουν άμαχους πληθυσμούς κατά εκατομμύρια, επικαλούμενοι τον αγώνα για ελευθερία ενάντια στον Άξονα του Κακού.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Ρωσία αναδομήθηκε και απετέλεσε στη Συρία, όπως και στην Ευρώπη, ένα τείχος ενάντια στις αγγλο-αμερικανικές και τις ισραηλινές αυτοκρατορικές φιλοδοξίες.
Αυτό είναι ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός για το οποίο θα δώσουμε μια ιστορικο-πολιτικο-εσχατολογική ερμηνεία, εξετάζοντας διεξοδικά τα εβραϊκά, τα χριστιανικά και τα μουσουλμανικά κείμενα που σχετίζονται με το τέλος του κόσμου.
Εσχατολογία και μεσσιανισμός: η αμερικανική γεωπολιτική
Εξετάζοντας τη σύγχρονη εποχή, δηλαδή τον 19ο και τον 20ό αιώνα, από την προοπτική της ιστορίας των πολιτισμών, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η σημερινή αντιπαράθεση μεταξύ Ρωσίας και Δύσης είναι μια σύγκρουση πολιτισμών, μια σύγκρουση μοντερνισμού και παράδοσης. Ο μοντερνισμός εκπροσωπείται και καθοδηγείται από τη Δύση, με επικεφαλής την πρωτοποριακή Βρετανική Αυτοκρατορία και εν συνεχεία τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Για λόγους αυστηρότητας, πρέπει να κάνουμε διάκριση μεταξύ της ηπειρωτικής Ευρώπης και του αγγλο-αμερικανικού θαλασσοκρατορικού κόσμου. Σήμερα, ταυτίζουμε τη Δύση με το ιδεολογικό κατασκεύασμα του ιουδαιο-χριστιανισμού, που παραπέμπει πιο πολύ στον αγγλο-σαξονικό κόσμο παρά στη λατινο-γερμανική Ευρώπη. Αυτό που σήμερα αποκαλείται «Δύση» δεν είναι μόνο μιά ιδεολογική κατασκευή, αλλά και πολιτική, μ’ άλλα λόγια, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το γεωστρατηγικό της αντίστοιχο, η ένοπλη πτέρυγα των Ηνωμένων Πολιτειών, το ΝΑΤΟ.
Αυτή η Δύση ανατράπηκε από την προτεσταντική μεταρρύθμιση και την Αγγλία, η οποία γνώρισε μια οικονομική και γεωπολιτική επέκταση που προωθήθηκε από έναν ιουδαιο-προτεσταντικό μεσσιανισμό, που συνόδευσε και ακολούθησε την επανάσταση του (φιλοεβραίου Μασόνου) Όλιβερ Κρόμγουελ (1599-1658).
Ο Όλιβερ Κρόμγουελ, πίνακας του Samuel Cooper, 1656. Ο Κρόμγουελ υπήρξε μέγας ευεργέτης των Εβραίων της Αγγλίας.
Η αγγλο-αμερικανική Αυτοκρατορία είναι επομένως αυτή η ιδεολογική, πολιτική και γεωπολιτική οντότητα που απορρόφησε σταδιακά την καθολική, ελληνο-λατινική και γερμανική Γηραιά Ήπειρο και η οποία, ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα, δεν μπορούσε πλέον να χαρακτηρίζεται χριστιανική. Ο υλιστικός μοντερνισμός και οι επαναστάσεις που προέκυψαν από τη μήτρα του ιουδαιο-προτεσταντικού μεσσιανισμού που τις προώθησε, εισέβαλαν και σταδιακά διέλυσαν την καθολική Ευρώπη.Η γεωπολιτική εκδήλωση της αντιπαράθεσης μεταξύ παράδοσης και μοντερνισμού περιγράφηκε από τον Βρετανό ιστορικό Arnold J. Toynbee το 1947, ως εξής:
«Αυτή η ομόκεντρη επίθεση που εξαπέλυσε η σύγχρονη Δύση ενάντια στον κόσμο του Ισλάμ, εγκαινίασε την παρούσα σύγκρουση μεταξύ των δύο πολιτισμών. Θα δούμε ότι είναι μέρος ενός ακόμη μεγαλύτερου και πιο φιλόδοξου κινήματος με το οποίο ο δυτικός πολιτισμός δεν στοχεύει σε τίποτε λιγότερο από την πλήρη ενσωμάτωση όλης της ανθρωπότητας σε μια ενιαία μεγάλη κοινωνία και στον έλεγχο όλων των επίγειων, θαλάσσιων και διαστημικών πόρων που μπορεί η ανθρωπότητα να εκμεταλλευτεί, χάρη στη σύγχρονη δυτική τεχνολογία.
Ό,τι κάνει η Δύση στο Ισλάμ, το κάνει ταυτόχρονα και στους άλλους εναπομείναντες πολιτισμούς −Ορθόδοξους χριστιανούς, Ινδούς, τον κόσμο της Άπω Ανατολής− καθώς και σε όσες ακόμα πρωτόγονες κοινωνίες βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο τέλος τους, ακόμη και στις τελευταίες εναπομείνασες φυλές της τροπικής Αφρικής». 3
Αυτό το κίνημα ενσωμάτωσης όλης της ανθρωπότητας σε μια ενιαία μεγάλη κοινωνία, συνοδεύεται από ένα άλλο κίνημα που στοχεύει στην ενσωμάτωση όλων των παραδοσιακών θρησκειών σε μια μόνο, 4 στο πλαίσιο του ΟΗΕ των θρησκειών που είναι το Παγκόσμιο Συνέδριο των Παγκοσμίων και Παραδοσιακών Θρησκειών (το συνέδριο των ηγετών των παγκόσμιων και παραδοσιακών θρησκειών). Η δήλωση του 2012 που έκανε ο τότε Εβραίος εκπρόσωπος στο Παγκόσμιο Συνέδριο των Θρησκειών, ασκενάζι Ραβίνος του Ισραήλ, Yona Metsger, ήταν σαφέστατη:
«Το όνειρό μου είναι να οικοδομήσω κάτι παρόμοιο με αυτό που είναι τα Ηνωμένα Έθνη για τους διπλωμάτες, δηλαδή να ενοποιήσω τους πιστούς και τους αξιωματούχους κάθε έθνους, κάθε χώρας, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που δεν έχουν διπλωματικές σχέσεις». 5
Από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες πήραν τα σκήπτρα της Μεγάλης Βρετανίας ως κινητήριας δύναμης του ιουδαιο-προτεσταντικού μοντερνισμού, διεξάγοντας αυτόν τον πόλεμο πολιτισμών, προκειμένου να επιβάλουν το πρότυπό τους στον κόσμο.
Αυτός ο αγγλο-αμερικανικός ιμπεριαλισμός είναι προϊόν του μεσσιανισμού της Παλαιάς Διαθήκης, συγχώνευση του εβραϊκού μεσσιανισμού και του καλβινισμού. Αυτό εξηγεί γιατί οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί υποστηρίζουν το Σιωνιστικό Σχέδιο που είναι ένας από τους κλάδους του εβραϊκού μεσσιανισμού που επιδιώκει να εκπληρώσει τις βιβλικές υποσχέσεις. 6
Στη δεκαετία του 1530, η Αγγλία ξεκίνησε μια θρησκευτική μεταρρύθμιση: έκλεισε μοναστήρια, δήμευσε περιουσίες της Εκκλησίας και ήλθε σε ρήξη με τη Ρώμη. Επικεφαλής αυτής της πολιτικής ήταν ο Τόμας Κρόμγουελ (αδελφός της προ-γιαγιάς του Όλιβερ Κρόμγουελ), και υπουργός του βασιλιά Ερρίκου VIII. Στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα, η Αγγλία έγινε θαλάσσια δύναμη, καθώς η επιρροή του ιουδαϊσμού μεγάλωνε στην επικράτειά της.
Η συγχώνευση μεταξύ του ιουδαϊσμού και της εκκολαπτόμενης προτεσταντικής, θαλασσοκρατορικής αυτοκρατορίας, απετέλεσε, μαζί με την Αμερική, την αντίχριστη γεωπολιτική δύναμη.
«Κάποτε πίστευαν ότι μεταξύ της εκδίωξης των Εβραίων υπό τον Εδουάρδο Α’ (1290) και της (λιγότερο επίσημης) επιστροφής στην ελευθερία της μετανάστευσης υπό τον Κρόμγουελ (1654-1656), δεν υπήρχαν πια Εβραίοι στην Αγγλία. Αυτή την άποψη όμως δεν τη συμμερίζεται πλέον σήμερα κανείς απ’ όσους γνωρίζουν την ιστορία των Εβραίων της Αγγλίας. Πάντα υπήρχαν Εβραίοι σε αυτή τη χώρα, αλλά πολλαπλασιάστηκαν κατά πολύ κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα. Η ίδια η βασίλισσα Ελισάβετ είχε κάποια προτίμηση στις εβραϊκές σπουδές και στους εβραϊκούς κύκλους. Προσωπικός της γιατρός της ήταν ο Ροντρίγκο Λόπεζ, ο Εβραίος που παρείχε στον Σαίξπηρ το μοντέλο για τον Σάιλοκ». 7
«Γνωρίζουμε τις στενές σχέσεις που είχαν δημιουργηθεί στην εποχή της Μεταρρύθμισης, μεταξύ του ιουδαϊσμού και ορισμένων χριστιανικών αιρέσεων, και τον ενθουσιασμό που είχε εκδηλωθεί για την εβραϊκή γλώσσα και τις ιουδαϊκές σπουδές. Πιο συγκεκριμένα, γνωρίζουμε ότι στην Αγγλία του 17ου αιώνα, οι Πουριτανοί περιέβαλαν τους Εβραίους με μια σχεδόν φανατική λατρεία. Όχι μόνο οι θρησκευτικές απόψεις προσωπικοτήτων με επιρροή, όπως ο Όλιβερ Κρόμγουελ, ήταν εμπνευσμένες από την Παλαιά Διαθήκη, αλλά ο ίδιος ο Κρόμγουελ ονειρευόταν μια συμφιλίωση μεταξύ της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης και μια στενή ένωση με τους Εβραίους, τον εκλεκτό λαό του Θεού και της αγγλικής πουριτανικής θρησκευτικής κοινότητας.
Ένας πουριτανός ιεροκήρυκας, ο Nathanael Holmes (Homesius) δήλωσε ότι η πιο διακαής του επιθυμία ήταν να συμμορφωθεί με το γράμμα ορισμένων στίχων των προφητών και να υπηρετήσει το Ισραήλ γονατιστός.
Η δημόσια ζωή και τα εκκλησιαστικά κηρύγματα είχαν ισραηλιτική σφραγίδα. Το μόνο που χρειαζόταν κάποιος για να αισθανθεί ότι ζούσε πραγματικά στην Παλαιστίνη, ήταν να αρχίσουν οι κοινοβουλευτικοί ρήτορες να μιλούν εβραϊκά. Το κόμμα των Ισοπεδωτών (Levellers), που αυτοαποκαλούνταν «Εβραίοι», απαίτησαν τη θέσπιση νόμου που θα καθιστούσε την Τορά αγγλικό νόμο.
Οι αξιωματικοί του Κρόμγουελ του πρότειναν να συγκροτήσει το Συμβούλιο Επικρατείας του από 70 μέλη, ακολουθώντας το παράδειγμα του Εβραϊκού Συνεδρίου (Σανχεντρίν). Το 1653 μεταξύ των μελών του Κοινοβουλίου ήταν ο στρατηγός Thomas Harrison, ένας Αναβαπτιστής, ο οποίος, σε συμφωνία με το κόμμα του, υποστήριξε την εισαγωγή του Μωσαϊκού Νόμου στην Αγγλία.
Το 1649, προτάθηκε στο Κοινοβούλιο να αντικατασταθεί η επίσημη αργία της Κυριακής, από την αργία του Σαββάτου. Τα λάβαρα των πουριτανών νικητών έφεραν την επιγραφή: «Το λιοντάρι του Ιούδα». 8
Υπάρχουν επίσης στοιχεία ότι χριστιανοί κληρικοί και λαϊκοί αυτής της εποχής διάβαζαν όχι μόνο την Παλαιά Διαθήκη, αλλά και τη ραβινική λογοτεχνία. Είναι λοιπόν πολύ φυσικό να παραδεχτούμε ότι τα πουριτανικά δόγματα προέρχονται απευθείας από τα εβραϊκά». 9
Στις αρχές του 17ου αιώνα, Άγγλοι προτεστάντες θεολόγοι άρχισαν να υπερασπίζονται την ιδέα της επανεγκατάστασης των Εβραίων στους Αγίους Τόπους, προκειμένου να επισπεύσουν την επιστροφή του Ιησού και να προσηλυτίσουν έτσι τους Εβραίους στον Χριστιανισμό.
Μεταξύ των προτεσταντών θεολόγων που προώθησαν αυτό το σχέδιο ήταν ο Joseph Mede (1586-1635), ο Richard Baxter (1615-1691) και ένας Άγγλος βουλευτής, ο σερ Henry Finch (1558-1625), που έγραψε ένα απολογητικό έργο στο οποίο «προέβλεψε» την επιστροφή των Εβραίων στους Αγίους Τόπους με τίτλο: Η Μεγάλη Αποκατάσταση του Κόσμου, ή Το Κάλεσμα των Εβραίων.
Αυτό το αρχικά εβραϊκό μεσσιανικό όραμα, που τελικά έγινε προτεσταντικό, επρόκειτο να ριζώσει στην Αμερική που αποικίστηκε από τους Άγγλους Προσκυνητές Πατέρες (1620), οι οποίοι θεωρούσαν τους εαυτούς τους το νέο εκλεκτό λαό, και την Αμερική ως τη νέα Γη της Επαγγελίας, τη γη της καταγωγής του κόσμου, που πάνω της θα έχτιζαν μια «Νέα Ιερουσαλήμ».«Πιο συχνά ο Ατλαντικός συγκρίνεται με την Ερυθρά Θάλασσα, ενώ η μετανάστευση των αγγλικών αιρέσεων ταυτίζεται με τη φυγή των Εβραίων. Η σύγκριση ήταν πράγματι χρήσιμη από περισσότερες από μία απόψεις: η Ερυθρά Θάλασσα που έκλεισε μετά το πέρασμα των φυγάδων, είναι ένα οριστικό εμπόδιο μεταξύ του εκλεκτού λαού και των καταπιεστών του. Αλλά και η διάσχιση της Ερυθράς Θάλασσας ανήκει στην θεόπνευστη ιστορία». 10
Οι Προσκυνητές Πατέρες είδαν την Αμερική ως μια νέα Γη της Επαγγελίας, μια νέα Ιερουσαλήμ, και στη συνέχεια, τον 19ο αιώνα, στη δεκαετία του 1840, εμφανίστηκε η μεσσιανική ιδέα του «προφανούς πεπρωμένου», της πολιτισμικής επέκτασης προς τα δυτικά –ο αποικισμός της Δυτικής Αμερικής από τους Αγγλο-σάξονες της Ανατολής – και στον 20ό αιώνα το «προφανές πεπρωμένο» των Ηνωμένων Πολιτειών θα αφορά πλέον ολόκληρο τον κόσμο.
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ: Εσχατολογικός Πόλεμος Ρωσίας – Δύσης – Aperopia
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΑΠΕΡΟΠΙΑ:
1. Οι μουσουλμάνοι σύμμαχοι της Ρωσίας σήμερα δεν περιορίζονται πλέον μόνο στους Τσετσένους, τους Σύρους και τους Ιρανούς. Αυτό που συμβαίνει στην Κεντρική Ασία, και πολύ πρόσφατα, στην Αφρική, είναι πολύ αποκαλυπτικό. Η Ρωσία κινητοποιείται πλέον και σε άλλες ηπείρους και φαίνεται να κερδίζει μουσουλμάνους και μη.
2. Ότι η Ορθόδοξη χριστιανική Ρωσία αποτελεί αναμφίβολα τον μόνο ισχυρό πολέμιο του αντίχριστου ιουδαιο-προτεσταντισμού είναι γεγονός, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο ίδιος ο χριστιανισμός κατέχει το αλάθητο, ότι πολλοί Πατέρες του, όπως οι Απόστολοι, δεν παραποίησαν τους λόγους του Ιησού ο οποίος δεν άφησε τίποτε γραπτό, ότι διάφοροι φανατικοί και αγράμματοι του χριστιανισμού και άλλοι που ανακηρύχθηκαν ακόμα και Άγιοι, δεν υπέπεσαν σε εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου και κατά της ανθρωπότητας, ότι η Παλαιά Διαθήκη δεν περιέχει σωρεία εγκλημάτων και άλλων ειδεχθών πράξεων και ότι μας εκφράζει ως Έλληνες, δεδομένου ότι έχουμε διαμετρικά αντίθετη φιλοσοφία απ’ αυτή των Ιουδαίων.
Επιπλέον, κατά την άποψή μου, ως εχθροί των αντίχριστων δυνάμεων θα πρέπει να εκληφθούν και οι οπαδοί των υπόλοιπων μεγάλων θρησκευτικών δογμάτων που ναι μεν δεν είναι χριστιανοί, αλλά πιστεύουν σε πανάρχαιες κοινές αξίες, όπως οι ινδουϊστές, οι βουδιστές, οι οπαδοί των αρχαίων ευρωπαϊκών θρησκειών, αλλά και οι αγνωστικιστές θεϊστές. Όλοι αυτοί εκπροσωπούνται πλέον από τη Ρωσία.
Χρυσούλα Μπουκουβάλα.
* Τα αποσπάσματα από το Κοράνι στα ελληνικά προέρχονται από το βιβλίο «Το Κοράνι», σε μετάφραση Νιόβης Νικολαΐδου, εκδ. Καλοκάθη, 2008.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Peter Haggenmacher, παρουσίαση του Nomos de la Terre από τον Carl Schmitt, 1950, Presses Universitaires de France, 2001, σελ. 40.
2.Carl Schmitt, Γλωσσάριο, στο Nomos de la Terre, παρουσίαση, σελ. 26-27.
Arnold J. Toynbee, Islam, the West and the future, 1947, 2013, Editions Des Malassis, σελ. 14-15.
3.Που παραπέμπει στο έργο του J. R. R. Tolkien The Lord of the Rings, 1954-1955.
Euronews, «Καζακστάν: μια αναζήτηση για πνευματική ενότητα», 04/06/12.
4.Youssef Hindi, Occident et Islam – Tome 1: Sources et genèse messianiques du sionisme, Sigest, 2015.
5.Werner Sombart, Les Juifs et la vie économique, μετάφραση από τα γερμανικά στα γαλλικά από τον Dr S. Jankélévitch, 1923, επανέκδ. Kontre Kulture, 2012, σσ. 52-53.
6.Heinrich Graetz, Geschichte der Juden, IX, σ.σ. 86 κ.ε., σελ. 213 κ.ε, Χ, σελ. 87 κ.ε., Alb. M. 7.Hyamson, History of the Jews in England, 1908, σελ. 164 κ.ε., Jewish Quarterly Review, VIII, 1891, σελ. 61.
8.Werner Sombart, ό.π. cit. σ.σ. 438-439.
9.Élise Marienstras, Les Mythes fondateurs de la nation américaine, Παρίσι, Complexe, 1992, σελ. 76. 10.Αναφέρεται στο: Pascal Bouvier, Millenarisme, messianisme, fondamentalisme: permanence d’un imaginaire politique, L’Harmattan, 2008, σελ. 49.
2.Carl Schmitt, Γλωσσάριο, στο Nomos de la Terre, παρουσίαση, σελ. 26-27.
Arnold J. Toynbee, Islam, the West and the future, 1947, 2013, Editions Des Malassis, σελ. 14-15.
3.Που παραπέμπει στο έργο του J. R. R. Tolkien The Lord of the Rings, 1954-1955.
Euronews, «Καζακστάν: μια αναζήτηση για πνευματική ενότητα», 04/06/12.
4.Youssef Hindi, Occident et Islam – Tome 1: Sources et genèse messianiques du sionisme, Sigest, 2015.
5.Werner Sombart, Les Juifs et la vie économique, μετάφραση από τα γερμανικά στα γαλλικά από τον Dr S. Jankélévitch, 1923, επανέκδ. Kontre Kulture, 2012, σσ. 52-53.
6.Heinrich Graetz, Geschichte der Juden, IX, σ.σ. 86 κ.ε., σελ. 213 κ.ε, Χ, σελ. 87 κ.ε., Alb. M. 7.Hyamson, History of the Jews in England, 1908, σελ. 164 κ.ε., Jewish Quarterly Review, VIII, 1891, σελ. 61.
8.Werner Sombart, ό.π. cit. σ.σ. 438-439.
9.Élise Marienstras, Les Mythes fondateurs de la nation américaine, Παρίσι, Complexe, 1992, σελ. 76. 10.Αναφέρεται στο: Pascal Bouvier, Millenarisme, messianisme, fondamentalisme: permanence d’un imaginaire politique, L’Harmattan, 2008, σελ. 49.
ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΜΕ ΕΠΙΕΙΚΕΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ, ΚΑΘΟΤΙ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ, ΣΤΗΝ ΜΟΔΑ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ. ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΜΟΔΑ ΧΩΡΙΖΕΙ ΕΝΑ ΒΑΘΥ ΧΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΙΝΟ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ. ΔΥΣΚΟΛΗ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου