Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΠΡΟΚΛΗΘΗΚΕ

Το ζήτημα της επέκτασης του ΝΑΤΟ βρίσκεται στο επίκεντρο του πολέμου. Γι’ αυτό τα όπλα από τη Δύση δεν μπορούν να τερματίσουν αυτόν τον πόλεμο. Και λοιπόν;

Άρθρο
του J. Sachs

Ο Τζορτζ Όργουελ έγραψε στο «1984»: «Όποιος ελέγχει το παρελθόν ελέγχει το μέλλον· αυτός που ελέγχει το παρόν ελέγχει το παρελθόν».
Οι κυβερνήσεις εργάζονται ακούραστα για να διαστρεβλώσουν τις αντιλήψεις του κοινού για το παρελθόν. Όσον αφορά τον πόλεμο της Ουκρανίας, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει επανειλημμένα και ψευδώς ισχυριστεί ότι, ο πόλεμος της Ουκρανίας ξεκίνησε με μια απρόκλητη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022.

Στην πραγματικότητα, ο πόλεμος προκλήθηκε από τις ΗΠΑ με τρόπους που κορυφαίοι διπλωμάτες των ΗΠΑ προέβλεπαν δεκαετίες πριν από τον πόλεμο, πράγμα που σημαίνει ότι ο πόλεμος θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί και θα έπρεπε τώρα να τερματιστεί μέσω διαπραγματεύσεων.

Η συνειδητοποίηση ότι ο πόλεμος προκλήθηκε μας βοηθά να καταλάβουμε πώς να τον τερματίσουμε. Ωστόσο, δεν δικαιολογεί τη ρωσική εισβολή. Μια πολύ καλύτερη προσέγγιση για τη Ρωσία θα ήταν να ενισχύσει τη διπλωματία με την Ευρώπη και τον μη δυτικό κόσμο για να αντιμετωπίσει και να αντιταχθεί στον μιλιταρισμό και τη μονομερή συμπεριφορά των ΗΠΑ.

Η αδυσώπητη πίεση των ΗΠΑ για επέκταση του ΝΑΤΟ αντιμετωπίζεται με ευρεία αντίθεση σε όλο τον κόσμο, επομένως η ρωσική διπλωματία θα ήταν πιθανώς πιο αποτελεσματική από τον πόλεμο.

Η ομάδα Μπάιντεν χρησιμοποιεί τη λέξη «απρόκλητος» ασταμάτητα, πιο πρόσφατα στη μεγάλη ομιλία του Μπάιντεν για την πρώτη επέτειο του πολέμου, σε μια πρόσφατη δήλωση του ΝΑΤΟ και στην πρόσφατη δήλωση της G7 . Τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης που υποστηρίζουν τον Μπάιντεν απλώς ακολουθούν τον Λευκό Οίκο.

Οι New York Times είναι ο κύριος ένοχος: αποκάλεσε την εισβολή «απρόκλητη» τουλάχιστον 26 φορές, σε πέντε άρθρα, 14 op-ed από συγγραφείς των NYT και επτά op-eds!

Στην πραγματικότητα, υπήρξαν δύο κύριες προκλήσεις των ΗΠΑ. Η πρώτη ήταν η πρόθεση των ΗΠΑ να επεκτείνουν το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία και τη Γεωργία προκειμένου να περικυκλώσουν τη Ρωσία στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας των χωρών του ΝΑΤΟ (Ουκρανία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Τουρκία και Γεωργία, αριστερόστροφα).

Ο δεύτερος ήταν ο ρόλος των ΗΠΑ στην εγκαθίδρυση ενός ρωσοφοβικού καθεστώτος στην Ουκρανία με τη βίαιη ανατροπή του φιλορώσου προέδρου της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς τον Φεβρουάριο του 2014. Ο πόλεμος πυροβολισμών στην Ουκρανία ξεκίνησε με την ανατροπή του Γιανουκόβιτς εννέα χρόνια, όχι τον Φεβρουάριο του 2022 καθώς η κυβέρνηση των ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και οι ηγέτες της G7 θα μας ήθελαν να πιστέψουμε.

Το κλειδί για την ειρήνη στην Ουκρανία βρίσκεται στις διαπραγματεύσεις που βασίζονται στην ουδετερότητα της Ουκρανίας και στη μη επέκταση του ΝΑΤΟ.

Ο Μπάιντεν και η ομάδα εξωτερικής πολιτικής του αρνούνται να συζητήσουν τις ρίζες του πολέμου. Η αναγνώριση αυτού θα έπληττε την κυβέρνηση των ΗΠΑ με τρεις τρόπους. Πρώτον, θα αποκάλυπτε το γεγονός ότι ο πόλεμος θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί ή να είχε σταματήσει νωρίς, σώζοντας την Ουκρανία από την τρέχουσα καταστροφή και τις ΗΠΑ από πάνω από 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε δαπάνες μέχρι σήμερα.

Δεύτερον, θα αποκάλυπτε τον προσωπικό ρόλο του Προέδρου Μπάιντεν σε αυτόν τον πόλεμο, καθώς συμμετείχε στην ανατροπή του Γιανουκόβιτς και πριν από αυτό ήταν ένθερμος υποστηρικτής του στρατιωτικοβιομηχανικού συγκροτήματος και πολύ πρώιμος υποστηρικτής της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ.

Τρίτον, θα ωθούσε τον Μπάιντεν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και θα υπονόμευε τη συνεχιζόμενη πίεση της κυβέρνησης για την επέκταση του ΝΑΤΟ.

Τα αρχεία καθιστούν αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι η αμερικανική και η γερμανική κυβέρνηση υποσχέθηκαν επανειλημμένα στον Σοβιετικό Πρόεδρο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ότι το ΝΑΤΟ δεν θα μετακινηθεί ούτε μια ίντσα ανατολικά εάν η Σοβιετική Ένωση διέλυε τη στρατιωτική συμμαχία του Συμφώνου της Βαρσοβίας.

Παρόλα αυτά, οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να σχεδιάζουν την επέκταση του ΝΑΤΟ στις αρχές της δεκαετίας του 1990, πολύ πριν ο Βλαντιμίρ Πούτιν γίνει πρόεδρος της Ρωσίας. Το 1997, ο ειδικός σε θέματα εθνικής ασφάλειας Zbigniew Brzezinski παρουσίασε το χρονοδιάγραμμα για την επέκταση του ΝΑΤΟ με αξιοσημείωτη ακρίβεια.

Οι διπλωμάτες των ΗΠΑ και η ουκρανική ηγεσία γνώριζαν πολύ καλά ότι η διεύρυνση του ΝΑΤΟ θα μπορούσε να οδηγήσει σε πόλεμο. Ο μεγάλος Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας Τζορτζ Κένναν περιέγραψε την επέκταση του ΝΑΤΟ ως «μοιραίο λάθος» και έγραψε στους New York Times :

Μια τέτοια απόφαση αναμένεται να πυροδοτήσει εθνικιστικές, αντιδυτικές και μιλιταριστικές τάσεις στο ρωσικό κοινό, να επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη της ρωσικής δημοκρατίας, να αποκαταστήσει την ψυχροπολεμική ατμόσφαιρα στις σχέσεις Ανατολής-Δύσης και η ρωσική εξωτερική πολιτική να κινηθεί προς μια κατεύθυνση που σίγουρα δεν μας αρέσει.

Ο υπουργός Άμυνας του Προέδρου Μπιλ Κλίντον, Γουίλιαμ Πέρι, σκέφτηκε να παραιτηθεί ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την επέκταση του ΝΑΤΟ. Υπενθυμίζοντας εκείνη την κομβική στιγμή στα μέσα της δεκαετίας του 1990, ο Perry είπε τα εξής το 2016 :

Η πρώτη μας πράξη που μας οδήγησε πραγματικά σε λάθος κατεύθυνση ήταν η επέκταση του ΝΑΤΟ ώστε να συμπεριλάβει χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, μερικές από τις οποίες συνόρευαν με τη Ρωσία. Συνεργαζόμασταν στενά με τη Ρωσία τότε, και είχε αρχίσει να συνηθίζει την ιδέα ότι το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να είναι περισσότερο φίλος παρά εχθρός… αλλά ήταν πολύ άβολα που το ΝΑΤΟ ηταν ακριβώς στα σύνορά τους, και μας παρότρυναν να μην για να συνεχίσουμε με αυτό.

Ο ελέφαντας στο δωμάτιο: η διεύρυνση του ΝΑΤΟ

Το 2008, ο William Burns, τότε πρέσβης των ΗΠΑ στη Ρωσία και τώρα διευθυντής της CIA, έστειλε ένα τηλεγράφημα στην Ουάσιγκτον στο οποίο προειδοποιούσε λεπτομερώς για τους σοβαρούς κινδύνους της επέκτασης του ΝΑΤΟ :

Οι φιλοδοξίες της Ουκρανίας και της Γεωργίας για το ΝΑΤΟ όχι μόνο έπληξαν ένα οδυνηρό σημείο στη Ρωσία, αλλά εγείρουν επίσης σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τις επιπτώσεις στη σταθερότητα στην περιοχή. Η Ρωσία το βλέπει αυτό όχι μόνο ως περικύκλωση και προσπάθειες υπονόμευσης της επιρροής της Ρωσίας στην περιοχή, αλλά φοβάται επίσης απρόβλεπτες και ανεξέλεγκτες συνέπειες που θα έβλαπταν σοβαρά τα ρωσικά συμφέροντα ασφαλείας. Οι ειδικοί λένε ότι η Ρωσία ανησυχεί ιδιαίτερα ότι οι έντονες διαφωνίες της Ουκρανίας σχετικά με την ένταξη στο ΝΑΤΟ — μεγάλο μέρος της εθνικής ρωσικής κοινότητας αντιτίθεται στην ένταξη — θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ευρύτερη διάσπαση που θα μπορούσε να κλιμακωθεί σε βία ή, στη χειρότερη, σε εμφύλιο πόλεμο. Σε μια τέτοια περίπτωση, η Ρωσία θα πρέπει να αποφασίσει εάν θα παρέμβει.

Η ουκρανική ηγεσία γνώριζε πολύ καλά ότι η πίεση για επέκταση του ΝΑΤΟ σε ουκρανικό έδαφος θα σήμαινε πόλεμο. Ο πρώην σύμβουλος του Zelenskyi Oleksiy Arestovych δήλωσε σε συνέντευξή του το 2019 ότι «το τίμημα για την ένταξη στο ΝΑΤΟ είναι ένας μεγάλος πόλεμος με τη Ρωσία».

Μεταξύ 2010 και 2013, ο Γιανουκόβιτς διατήρησε ουδετερότητα, σύμφωνα με την κοινή γνώμη στην Ουκρανία. Οι ΗΠΑ εργάζονταν κρυφά για να ανατρέψουν τον Γιανουκόβιτς, σύμφωνα με ηχογράφηση της τότε αναπληρώτριας υπουργού Εξωτερικών Βικτόρια Νούλαντ και του πρεσβευτή των ΗΠΑ Τζέφρι Πάιατ σχεδίαζαν τη διάδοχη κυβέρνηση εβδομάδες πριν από τη βίαιη ανατροπή του Γιανουκόβιτς.

Η Νούλαντ ξεκαθαρίζει στην κλήση ότι συντονίστηκε στενά με τον τότε αντιπρόεδρο Μπάιντεν και τον σύμβουλό του εθνικής ασφάλειας Τζέικ Σάλιβαν, την ίδια ομάδα Μπάιντεν, Νούλαντ και Σάλιβαν που βρίσκεται τώρα στο επίκεντρο της πολιτικής των ΗΠΑ έναντι της Ουκρανίας.

Μετά την πτώση του Γιανουκόβιτς, ξέσπασε πόλεμος στο Ντονμπάς, ενώ η Ρωσία διεκδίκησε την Κριμαία. Η νέα ουκρανική κυβέρνηση υπέβαλε αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ όπλισαν και βοήθησαν στην αναδιάρθρωση του ουκρανικού στρατού ώστε να λειτουργεί παράλληλα με το ΝΑΤΟ. Το 2021, το ΝΑΤΟ και η κυβέρνηση Μπάιντεν υποστήριξαν με έμφαση το μέλλον της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.

Αμέσως πριν από τη ρωσική εισβολή, το επίκεντρο ήταν η επέκταση του ΝΑΤΟ. Το σχέδιο συνθήκης του Πούτιν μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας (17 Δεκεμβρίου 2021) ζητούσε να σταματήσει η επέκταση του ΝΑΤΟ. Στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας της Ρωσίας στις 21 Φεβρουαρίου 2022, η ρωσική ηγεσία περιέγραψε την επέκταση του ΝΑΤΟ ως την αιτία του πολέμου. Στην ομιλία του στο έθνος εκείνη την ημέρα, ο Πούτιν έκανε την επέκταση του ΝΑΤΟ βασικό λόγο για την εισβολή.

Ο ιστορικός Geoffrey Roberts έγραψε πρόσφατα :

Θα μπορούσε ο πόλεμος να είχε αποτραπεί από μια ρωσο-δυτική συμφωνία που θα είχε σταματήσει την επέκταση του ΝΑΤΟ με αντάλλαγμα εγγυήσεις για την ανεξαρτησία και την κυριαρχία της Ουκρανίας σε μια εξουδετερωμένη Ουκρανία; Πολύ πιθανό.

Τον Μάρτιο του 2022, η Ρωσία και η Ουκρανία ανέφεραν πρόοδο προς τον γρήγορο τερματισμό του πολέμου με βάση την ουδετερότητα της Ουκρανίας μέσω διαπραγματεύσεων. Σύμφωνα με τον Naftali Bennett , τον πρώην πρωθυπουργό του Ισραήλ που ενήργησε ως μεσολαβητής, μια συμφωνία ήταν εφικτή προτού οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Γαλλία την εμποδίσουν.

Ενώ η κυβέρνηση Μπάιντεν χαρακτήρισε τη ρωσική εισβολή απρόκλητη, η Ρωσία το 2021 προσπαθούσε να διερευνήσει διπλωματικές επιλογές για να αποφύγει τον πόλεμο, αλλά ο Μπάιντεν αρνήθηκε τη διπλωματία, επιμένοντας ότι η Ρωσία δεν είχε λόγο για το ζήτημα της επέκτασης του ΝΑΤΟ. Τον Μάρτιο του 2022, η Ρωσία πίεσε για διαπραγματεύσεις, ενώ η ομάδα Μπάιντεν εμπόδισε ξανά το διπλωματικό τέλος του πολέμου.

Όταν συνειδητοποιούμε ότι το θέμα της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του πολέμου, καταλαβαίνουμε γιατί τα αμερικανικά όπλα δεν θα τερματίσουν αυτόν τον πόλεμο. Η Ρωσία θα κλιμακωθεί στο βαθμό που χρειάζεται για να αποτρέψει την επέκταση του ΝΑΤΟ  να συμπεριλάβει την Ουκρανία.

Το κλειδί για την ειρήνη στην Ουκρανία είναι οι διαπραγματεύσεις που βασίζονται στην ουδετερότητα της Ουκρανίας και στη μη διεύρυνση του ΝΑΤΟ. Η επιμονή της κυβέρνησης Μπάιντεν στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ ώστε να συμπεριλάβει την Ουκρανία άφησε την Ουκρανία θύμα εσφαλμένων και ανέφικτων στρατιωτικών φιλοδοξιών των ΗΠΑ.

Είναι καιρός να σταματήσουν οι προκλήσεις και να διεξαχθούν διαπραγματεύσεις για την αποκατάσταση της ειρήνης στην Ουκρανία.

Ο Jeffrey D. Sachs είναι Καθηγητής Πανεπιστημίου και Διευθυντής του Κέντρου Βιώσιμης Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο Columbia, όπου διηύθυνε το Earth Institute από το 2002 έως το 2016. Είναι επίσης Πρόεδρος του Δικτύου Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και Επίτροπος της Επιτροπής Ευρυζωνικότητας του ΟΗΕ για την Ανάπτυξη. Έχει υπηρετήσει ως σύμβουλος τριών Γενικών Γραμματέων των Ηνωμένων Εθνών και επί του παρόντος είναι ο απεσταλμένος του SDG στον Γενικό Γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες. Ο Sachs είναι ο συγγραφέας του πρόσφατου βιβλίου A New Foreign Policy: Beyond American Exceptionalism (2020). Άλλα βιβλία του περιλαμβάνουν: “Building the New American Economy: Smart, Fair, and Sustainable” (2017) και “The Age of Sustainable Development,” (2015) με τον Ban Ki-moon.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία προκλήθηκε – The Analyst