Roberto Pecchioli - Ο Τζορτζ Σόρος και η Ανοιχτή Κοινωνία (5)

 Συνέχεια από: Δευτέρα 21 Αυγούστου 2023

KATA ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΥ (ΤΟ ΑΝΤΙΦΩΝΟ ΤΟΥ ΣΟΡΟΣ)

Επιμέλεια Lorenzo Maria Pacini

ΕΠΙΤΥΧΙΑ, ΤΟ ΚΒΑΝΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ

Σταδιακά, από το 1967 έως το 1979, προχώρησε η άνοδος του Σόρος στον κόσμο της οικονομίας. Το 1970, γεννήθηκε το Soros Fund Management: ο νεαρός ακόμα κερδοσκόπος είχε ήδη δημιουργήσει ένα όνομα για τον εαυτό του, μια εµπορική ονοµασία στον δύσκολο κόσμο του χρήματος. Το 1973, τη χρονιά της πετρελαϊκής κρίσης, δημιούργησε το ταμείο Double Eagle. Εξαιρετικός συγχρονισμός, τη στιγμή της πρώτης μεγάλης συστημικής κρίσης του διακρατικού καπιταλισμού, μετά το τέλος του χρηματοπιστωτικού συστήματος που γεννήθηκε στο Bretton Woods στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Επρόκειτο για έναν μηχανισμό ημι-καθορισμένων συναλλαγματικών ισοτιμιών, όπου κυριαρχούσε το δολάριο ΗΠΑ, συνδεδεμένο με την τιμή της ουγκιάς χρυσού, η οποία είχε καθοριστεί στα 35 δολάρια. Η βαθιά διεθνής οικονομική αλλαγή, η πίεση των πετρελαιοπαραγωγών χωρών, η αυξανόμενη αμερικανική υπερχρέωση, επίσης λόγω του πολέμου του Βιετνάμ, οι αποδείξεις -που κατέδειξε τη δεκαετία του 1960 ο Γάλλος πρόεδρος Σαρλ ντε Γκωλ- ότι οι Αμερικανοί εξέδιδαν δολάρια σε υπερβολικές ποσότητες σε σχέση με τα αποθέματα χρυσού που διέθεταν, κατέστησαν τους κανόνες του Bretton Woods μη βιώσιμους. Ο Αμερικανός πρόεδρος Νίξον ανακοίνωσε το τέλος της μετατρεψιμότητας του δολαρίου σε χρυσό στις 15 Αυγούστου 1971· από εκείνη την ημέρα άρχισε ένα εντελώς νέο σύστημα, στο οποίο η χρηματοδότηση - απαλλαγμένη από δεσμούς με την πραγματική οικονομία - ανέλαβε την εξουσία και οι συναλλαγματικές ισοτιμίες έγιναν ελεύθερα κυμαινόμενες, ως εκ τούτου, αντικείμενο εικασιών. Η συντριπτική ισχύς των χρηματοπιστωτικών αγορών - δηλαδή των μεγάλων ομίλων που κυριαρχούσαν σε αυτές - διαμορφώθηκε εκείνη την εποχή· τα επενδυτικά κεφάλαια αναπτύχθηκαν ταχύτατα, ικανά να κινητοποιήσουν μεγάλες μάζες κεφαλαίων σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και να τις διακινήσουν πλήρως, με τη βοήθεια της εκκολαπτόμενης τεχνολογίας της πληροφορικής, σε έναν κόσμο που όλο και λιγότερο δεσμευόταν από εδαφικά όρια και χρονικά όρια.

Το Double Eagle μετατράπηκε οριστικά σε Quantum Fund το 1979 και απασχόλησε τον Σόρος για τις επόμενες δεκαετίες μέχρι το 2011, όταν η αξία του ταμείου εκτιμήθηκε ότι ξεπερνούσε τα 25 δισεκατομμύρια δολάρια. Το μεγαλύτερο μέρος των περιουσιακών στοιχείων πέρασε στο Ίδρυμα Ανοιχτής Κοινωνίας -το οποίο είναι "τακτικό" αλλά και κορυφαίος οικονομικός παράγοντας της οικονομίας- τα υπόλοιπα περιουσιακά στοιχεία δόθηκαν σε ένα οικογενειακό χρηματοκιβώτιο, το Soros Fund Management. Το Quantum Fund αναπτύχθηκε με μεγάλη ταχύτητα, εκπλήσσοντας με τον τεράστιο όγκο των καθημερινών συναλλαγών, ένα είδος χρηματοπιστωτικού αέναου κινήματος. Η έδρα, προκειμένου να μην γίνουν γνωστά τα ονόματα των εταίρων και των επενδυτών, εγκαταστάθηκε στο Κουρασάο των Ολλανδικών Αντιλλών, ένα από τα πιο αδιαφανή οικονομικά κέντρα του κόσμου και έναν από τους παλαιότερους φορολογικούς παραδείσους. 

Στην κορυφή, εκτός από τον Σόρος, βρίσκονταν σημαίνουσες προσωπικότητες που συνδέονταν με τους Ρότσιλντ, όπως ο George Karlweis, ένας από τους εφευρέτες των επενδυτικών κεφαλαίων, καθώς και ο Richard Katz, πρώην διευθύνων σύμβουλος της N.M. Rothschild & Sons Ltd. Σύμφωνα με τον ερευνητή δημοσιογράφο F.W. Engdahl, το επιχειρηματικό ινστιτούτο βρισκόταν στο επίκεντρο μιας επιχείρησης φυγής κεφαλαίων από την Ιταλία. Ο όμιλος Ρότσιλντ κατέχει σχεδόν μονοπωλιακή θέση στην αγορά χρυσού και πολύτιμων μετάλλων, γεγονός που ρίχνει ένα σκοτεινό φως σε πιθανές ανείπωτες διασυνδέσεις με τις πιο σκοτεινές επιχειρηματικές συμφωνίες στον πλανήτη, που συχνά διακανονίζονται σε χρυσό και διαμάντια. Ένας άλλος σημαίνων εταίρος της Quantum, σύμφωνα με το περιοδικό Balkans-Infos, ήταν ο φημολογούμενος Ισραηλινός δισεκατομμυριούχος Saul Eisenberg, ύποπτος για κάθε είδους εμπόριο, από όπλα μέχρι ξέπλυμα χρήματος, που δραστηριοποιείται στην Κίνα και στη Βουλγαρία, όπου ο Alexandre Bojkov, πρώην επικεφαλής του OSF στη βαλκανική χώρα, ήταν υπουργός ιδιωτικοποιήσεων για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού συστήματος. Φιλανθρωπία σε συνδυασμό με πολιτικό έλεγχο και επιχειρηματική λογική…

Για ορισμένους, το Quantum Fund ήταν ένα έξυπνο τέχνασμα της Αγγλοσφαιρας (της μετα-ιμπεριαλιστικής οικονομικής δύναμης της Μεγάλης Βρετανίας) για να συνεχίσει να ασκεί ηγετική θέση και παγκόσμια κυριαρχία. Σύμφωνα με αυτή την - κάπως απλοϊκή, αν και όχι εντελώς αβάσιμη - εκδοχή, ο Σόρος είναι πλάσμα και όργανο του βρετανικού ιμπεριαλισμού. Η θέση αυτή έρχεται σε σύγκρουση με την επίθεση του Σόρος στη λίρα το 1992, η οποία τον έκανε διάσημο και του απέφερε στρατοσφαιρικά ποσά μέσα σε λίγες μέρες. Βοηθούμενος από τη θεωρία της αντανακλαστικότητας, εμφορούμενος από το πνεύμα του τζογαδόρου και υποστηριζόμενος από τις διασυνδέσεις του με το υψηλότερο επίπεδο της διεθνούς οικονομίας, ο Τζορτζ Σόρος προχώρησε ακαταμάχητα, καθοδηγούμενος από το αίσθημα της ανασφάλειας, την αρχή που του επέτρεπε να βρίσκεται πάντα σε εγρήγορση, να προβλέπει τα προβλήματα και να ενεργεί πριν από τις αγορές.

Ταυτόχρονα, αρχίζει να ενδιαφέρεται για αυτό που τον ενδιαφέρει περισσότερο: την ιδέα να αλλάξει τον κόσμο σύμφωνα με το μοντέλο της ανοιχτής κοινωνίας. Δηλαδή, αρχίζει, όπως αναφέρει η επίσημη ιστοσελίδα του OSF, "να χτίζει έναν νέο κόσμο". Βρισκόμαστε στο 1979, οι επιχειρήσεις ανθούν και ο Σόρος ανοίγει το πρώτο του ίδρυμα, το Open Society Fund, στη Νέα Υόρκη. Οι φιλανθρωπικές δραστηριότητες του Τζορτζ Σόρος ξεκίνησαν επίσημα.

Μια σύντομη παρένθεση για να εξηγήσουμε, από τη σκοπιά του συγγραφέα, τον όρο φιλανθρωπία. Πρόκειται για μια έννοια της μήτρας του Διαφωτισμού, η οποία μπήκε στη μασονική και προτεσταντική φαντασία για να ορίσει μια διάθεση του νου της παγκόσμιας αδελφοσύνης που οδηγεί στην αγάπη όλων των ανθρώπων (κυριολεκτική έννοια) και στην έμπρακτη βοήθειά τους μέσω δωρεών, οικοδόμησης νοσοκομείων, φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, σχολείων. Η σύγχρονη φιλανθρωπία - που ασκείται από μερικούς από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον πλανήτη - έχει σκοπούς που κάθε άλλο παρά ουδέτεροι ή γενικά ανθρωπιστικοί είναι.  Δεν είναι καθόλου φιλανθρωπία: έχει γίνει το όπλο με το οποίο κάποιοι άνθρωποι, μέσω του συσσωρευμένου πλούτου τους - συνήθως μέσω εκμεταλλευτικών και ενίοτε βίαιων πρακτικών - θέτουν το χρήμα στην υπηρεσία των σκοπών που τους συμφέρουν. Σύμφωνα με τον Φρίντριχ Νίτσε, αυτή είναι η ηθική του αφέντη στη μεταχείριση των υπηρετών του. Μερικές φορές εμπνέεται πραγματικά από συμπόνια και επιθυμία να βοηθήσει τους άλλους και την ανθρωπότητα, συχνότερα όμως "η ηθική του ισχυρότερου είναι συμπονετική και φιλάνθρωπη όχι τόσο από ειλικρινές αίσθημα ελέους, όσο ως φυσική συνέπεια μιας πληρότητας δύναμης που ξεχειλίζει πάνω στους υποτακτικούς και τους υπόδουλους". Και επίσης, στην εποχή μας, η θέληση να αλλάξει βαθιά η ανθρωπότητα χρησιμοποιώντας το όπλο του χρήματος για να επιφέρει ιδεολογικές, κοινωνικές, οικονομικές, πολιτιστικές και πνευματικές αλλαγές. Ο Φεντόρ Ντοστογιέφσκι στα "Απομνημονεύματα του υπογείου" επέκρινε την επαναστατική και κοσμοπολίτικη ουτοπία που προχωρά "προς το αφηρημένο πεδίο μιας παγκόσμιας ανθρωπότητας που δεν υπήρξε ποτέ και πουθενά, και έτσι κόβει κάθε δεσμό με τους ανθρώπους". Εκφράζουν "απεριόριστη αγάπη για την ανθρωπότητα, αλλά μόνο όταν εξετάζεται γενικά. Αλλά τότε, αν η ανθρωπότητα ενσαρκωθεί σε έναν συγκεκριμένο άνθρωπο, σε ένα πρόσωπο, τότε αδυνατούν να την ανεχθούν". Αφήνουμε στον αναγνώστη να κρίνει τις προθέσεις και την ψυχολογία του Σόρος.

Το 1979 άρχισε να χρηματοδοτεί την ακαδημαϊκή σταδιοδρομία μαύρων φοιτητών στο Πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν στη Νότια Αφρική. Ταυτόχρονα, υποστηρίζει με προσοχή τις σπουδές στο εξωτερικό νέων αντιφρονούντων από την κομμουνιστική Ανατολική Ευρώπη. Η επιλογή αυτή καταδεικνύει την εντυπωσιαστικότητα και την ευφυΐα του εγχειρήματος. Ο Σόρος, παρά τις φιλοσοφικές του τοποθετήσεις, είναι πρακτικός άνθρωπος. Γνωρίζει ότι το αποτελεσματικό, διαρκές έργο χρειάζεται χρόνο για να διεισδύσει σε όλα τα γάγγλια της κοινωνίας. Μια ουσιαστική πρόκληση είναι η δημιουργία μιας άρχουσας τάξης σύμφωνης με την κοσμοθεωρία του. Ο ίδιος εξήγησε. "[Η Νότια Αφρική] ήταν μια κλειστή κοινωνία με όλους τους θεσμούς μιας χώρας του πρώτου κόσμου, αλλά ήταν απαγορευμένοι στην πλειοψηφία του πληθυσμού για φυλετικούς λόγους. Πού θα μπορούσα να βρω μια καλύτερη ευκαιρία να ανοίξω μια κλειστή κοινωνία;

Στη δεκαετία του 1980, ήταν από τους πιο γενναιόδωρους υποστηρικτές του πολωνικού συνδικάτου Solidarnosc, σε συνέργεια, μεταξύ άλλων, με έναν αμερικανικό οργανισμό που ιδρύθηκε το 1983 από μέλη του αμερικανικού κατεστημένου και λειτουργούσε ως ΜΚΟ (Μη Κυβερνητική Οργάνωση), το NED, National Endowment for Democracy, με διακηρυγμένο στόχο την προώθηση της δημοκρατίας στο εξωτερικό. Υπάρχει σαφής σύνδεση με το λεγόμενο αγγλοαμερικανικό βαθύ κράτος, το συμμαχικό βιομηχανικό, οικονομικό, τεχνολογικό και χρηματοπιστωτικό σύμπλεγμα και τους μυστικοπαθείς μηχανισμούς του κράτους και της κυβέρνησης. Το 1984, ο Τζορτζ Σόρος άνοιξε ένα ίδρυμα στην Ουγγαρία, τη χώρα από την οποία είχε διαφύγει ως 17χρονος: ήταν το πρώτο μέλος του δικτύου που θα γινόταν OSF. Σήμερα, η ουγγρική κυβέρνηση και ο πρόεδρός της, Βίκτορ Όρμπαν, είναι από τους μεγαλύτερους εχθρούς του Σόρος, κατηγορούμενοι για σοβαρή παρέμβαση στην πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας του Δούναβη.

Το OSF αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Ουγγαρία, ιδίως το ιδιωτικό CEU, το Central European University, προκαλώντας επίσης μια πικρή σύγκρουση μεταξύ του ουγγρικού κράτους και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη δεκαετία του 1980, οι δραστηριότητες του Σόρος πέρα από το Σιδηρούν Παραπέτασμα επεδίωκαν να διευρύνουν την πρόσβαση στην πληροφόρηση στην Ανατολική Ευρώπη και τη Ρωσία, διανέμοντας φυλλάδια, υλικό, ακόμη και φωτοτυπικά μηχανήματα σε ομάδες αντιφρονούντων, προκειμένου να σπάσει το μονοπώλιο πληροφόρησης του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ταυτόχρονα, οι άνθρωποί του εργάζονταν για τον εντοπισμό προσωπικοτήτων που θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στα στελέχη του OSF, να εκπαιδευτούν και να υποστηριχθούν ως εναλλακτικές ηγετικές ομάδες έναντι του Κομμουνιστικού Κόμματος.[ΤΑΚΤΙΚΗ ΚΑΘΑΡΑ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ, ΣΕΧΤΑΣ, ΟΠΩΣ ΤΗΝ ΦΑΝΕΡΩΣΕ Ο MOON, TO AΦENTIKO ΤΟΥ ΑΓΟΥΡΙΔΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ] 

Εν τω μεταξύ, ο Τζορτζ Σόρος άνοιξε επίσης ένα ίδρυμα στην Κίνα, το οποίο σύντομα έγινε στόχος εσωτερικών συγκρούσεων μεταξύ μεταρρυθμιστικών και ορθόδοξων στοιχείων εντός του κινεζικού κομμουνισμού που είχε αναδυθεί από τον μαοϊσμό. Το προγεφύρωμα του Σόρος αναγκάστηκε να κλείσει το 1989, λίγο πριν από τη βίαιη καταστολή των διαφωνούντων στην πλατεία Τιενανμέν από την κινεζική κυβέρνηση. Το 1989 ήταν η χρονιά της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου και της κατάρρευσης του σοβιετικού συστήματος που οδήγησε στη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1991. Ο Σόρος ήθελε να καρπωθεί τα οφέλη της δουλειάς του στη δεκαετία του 1980 και κατάφερε γρήγορα να μπει με πλήρη πλεύση στις επιχειρήσεις των νέων καθεστώτων, μπαίνοντας σε ιδιωτικοποιήσεις, επικερδείς για τους αγοραστές, όχι όμως για τους ανθρώπους που μόλις είχαν βγει από τη δικτατορία. Μέσα σε λίγα χρόνια κατάφερε να οργανώσει την Ανοιχτή Κοινωνία σε όλο τον πρώην κομμουνιστικό κόσμο. Με την πτώση του τείχους του Βερολίνου, η Ανοιχτή Κοινωνία δημιούργησε παρουσία στην Πολωνία, την Ουκρανία και τη Ρωσία. Τα επόμενα πέντε χρόνια, η Ανοιχτή Κοινωνία δημιούργησε ένα δίκτυο γραφείων στην Αλβανία, τις χώρες της Βαλτικής, τη Βουλγαρία, την Τσεχική Δημοκρατία, το Καζακστάν, την Κιργιζία, τη Μολδαβία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία, ενώ προσχώρησε στην Ουγγαρία και τις δημοκρατίες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, όπου αναζωπυρώθηκαν οι εθνοτικές συγκρούσεις. Το έδαφος είναι πλέον ευνοϊκό για την χωρίς σύνορα επέκταση των δύο μεγάλων δραστηριοτήτων του Σόρος, της οικονομικής του ταμείου Quantum και της πολιτικής-κοινωνικής-πολιτιστικής του ιδρύματος, που πρώτα μετατράπηκε σε Open Society Institute και στη συνέχεια, το 1993, σε Open Society Foundations. Ο άνθρωπος είναι πλέον πλούσιος και ισχυρός, σεβαστός και, πάνω απ' όλα, σιωπηλός. 

Το καπιταλιστικό σύστημα έχει απαλλαγεί χωρίς πόλεμο από τον μεγάλο του αντίπαλο, τον κομμουνισμό. Η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε και διασπάστηκε σε περίπου δεκαπέντε κράτη, από τη Βόρεια Ευρώπη μέχρι την Κεντρική Ασία. Η Ρωσία συρρικνωμένη διασχίζεται από ένα γιγαντιαίο έργο αρπαγής με το ξεπούλημα των βιομηχανικών και μεταλλευτικών της περιουσιακών στοιχείων, στο οποίο συμμετέχει και ο Ούγγρος δισεκατομμυριούχος, ισχυρός στους δεσμούς του με τη νέα άρχουσα τάξη, μέρος της οποίας έχει εκπαιδεύσει και χρηματοδοτήσει ο ίδιος. Και είναι η στιγμή της πιο θεαματικής, δραματικής επιχείρησης του Σόρος, η επίθεση στη στερλίνα, το νόμισμα του Ηνωμένου Βασιλείου, της πρώην μεγάλης αυτοκρατορίας που κάποτε ήταν ο πολιτικός, οικονομικός, στρατιωτικός και χρηματοπιστωτικός κυρίαρχος του κόσμου.