Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ (6)

  Συνέχεια από:Τρίτη, 22 Δεκεμβρίου 2015

Προλεγόμενα σε μία φιλοσοφική Χριστολογία

Του Xavier Tilliette.

5. Simone Weil.

      
    Μία αναφορά στην αρχή του κεφαλαίου τόνιζε μία παρατήρηση της Σιμόν Βέιλ, η οποία αλλάζει και αυτή τον Χριστό με την φιλοσοφία. Σε κάθε περίπτωση φάνηκε να συμφωνεί με την προσωποποίηση, απο μέρους του Μελίτωνος των Σάρδεων,  της φιλοσοφίας υπερυψωμένης σε μορφή Χριστού. Αλλά και η Σιμόν δέν έμεινε πάντοτε πιστή σ'αυτή την εκπληκτική έμπνευση τού Χριστού ο οποίος θεματοποιείται στην φιλοσοφία σε όλη του την υπαρξιακή πραγματικότητα και όχι απλώς σαν Λόγος.
 [αυτή είναι η ρίζα τής υπαρξιακής θεολογίας]. Προτίμησε επίσης τίς "προχριστιανικές εμπνεύσεις", άνοιξε την πόρτα στους συγκρητισμούς και στην Γνώση. Στην ουσία, δέν είχε λάθος να διακρίνει στον Ελληνισμό μία ευαγγελική προπαρασκευή και επι πλέον το "Γράμμα σ' έναν θρησκευόμενο" είναι γεμάτο μία φορμαλιστική Χριστολογία. Η διανοούμενη Σιμόν Βέιλ πολλαπλασιάζει τις αναλογίες, τις υποθέσεις, στην παράδοση των ανθρωπισμών. Αλλά η άλλη Σιμόν Βέιλ, η στοχαστική, που υποφέρει, παρουσιάζει μία Ριζική Χριστολογία, αποσπασμένη απο το δένδρο του Σταυρού, η οποία είναι ένα άλλο Δένδρο της Επιστήμης. Μία προσωπική εμπειρία, μπολιασμένη ταυτόχρονα με μία ευαισθησία και με τις περιπτώσεις τής ζωής της, εκλεπτύνει και ελαφρύνει τον στοχασμό, αλλά αναφέρεται παρ' όλα αυτά σταθερά στον Χριστό του Σταυρού, ταυτισμένο, διαισθητικά με τον εσωτερικό Χριστό-μία μορφή της οποίας είναι το κέντρο και η οποία κυριεύει προοδευτικά όλους όσους βασανίζονται απο τον πόνο. Ο πόνος, η θλίψη ή καλύτερα η κακιά η ώρα, που είναι η λέξη που προτιμάται. Το ουσιώδες λέγεται στο εμπνευσμένο κείμενο "η αγάπη του Θεού και το κακό" Αλλού η Σιμόν αφήνει πολύ συχνά τα ηνία ελεύθερα στην φαντασία, ψάχνει ακατάστατα τις αναλογίες, τις αλληγορίες, τις μορφές. Εδώ όμως όλα είναι γραμμικά και έντονα.

          Σ' αυτή η γραφή είναι μία αγχώδης ανάγκη και επειδή αρπάζεται απο αυτή, έχει την τάση να την καταστήσει την υπερβολή τής δικής της εμπειρίας. [Αναζητά την υπέρβαση]. Αλλά η πρωταρχική της πρόθεση είναι να διαγραφεί, να χαθεί στο (περι) γραφόμενο πράγμα. Κανένα άλλο κείμενο της δέν υπαγορεύτηκε σε τέτοιο βαθμό απο τον στοχασμό, όπως το " Η αναμονή του Θεού". Πυρακτώνεται απευθείας απο την βίαιη "αρπαγή του Χριστού" η οποία έλαβε χώρα το 1938, στο Solesmes, κατά την διάρκεια της Μ.Εβδομάδος, και των εξομολογήσεων της στον Π.Περρίν. Μία ξαφνική παρουσία μία "επαφή απολύτως απρόσμενη" που εξισούται με μία μυστική εμπειρία! Η Σιμόν όμως φαίνεται να αντιστέκεται στον Ντοστογιέφσκι καθώς σε ένα ανάλογο πλαίσιο λέει ότι πρέπει να προτιμήσουμε την αλήθεια απο τον Χριστό, για να διορθώσει αμέσως:

          "Πρίν γίνει Χριστός είναι η αλήθεια. Εάν απομακρυνθούμε απο αυτόν για να βαδίσουμε πρός την αλήθεια, δέν θα διανύσουμε μεγάλη απόσταση χωρίς να πέσουμε στην αγκαλιά του".

          "Η αγάπη του Θεού και το κακό", ένα σκληρό κείμενο, κομματιασμένο, μιάς συγκρατημένης αγωνίας, ξεπήδησε απο μία ψυχή αφιερωμένη στην υπέρτατη εγκατάλειψη και όπως το δέχεται και η ίδια, σημαδεμένης στην φωτιά, λόγω μίας περίεργης διάθεσης τής φύσεώς της. Αλλά εκμπέμπει κάτι παραπάνω με ένα αναντίρρητο πάθος, απο τόν στοχασμό του Εσταυρωμένου. Κανένα ανθρώπινο όν, όσο χτυπημένο και άν είναι, μπορεί να διεκδικήσει την πυκνότητα και την πληρότητα του Κακού, ούτε να οικειοποιηθεί κατά οποιονδήποτε τρόπο την πεμπτουσία τού ολοκαυτώματος. Μόνον ο Χριστός μπορεί, και μέσω αυτού, λόγω της αγάπης, ο μαθητής που τον κυττάζει. Το μυστήριο του Κακού είναι η Αποκάλυψη του Σταυρού. Ο Σταυρός υπάρχει καθαυτός, χωρίς το φώς του πάσχα, χωρίς την ανάσταση, καθότι είναι η ταυτότης και η σύμπτωση του αποξηραμένου δένδρου και του βασιλιά του δάσους, του φρικτού τόπου του μαρτυρίου και του λάβαρου της τύχης. Υπάρχουν πολλές φιλοσοφίες του Σταυρού αλλά αυτή είναι χαρακτηριστική διότι δέν ανταλλάσσει το όραμα για την διαλεκτική. Μία διαλεκτική που θα άδειαζε τον Σταυρό του Χριστού.

          Το στοιχείο του πόνου τού στοχασμού τής Σιμόν Βέιλ είναι αναντίρρητο, αλλά όσα περιγράψει δέν μπορούν να διαψευθούν. Είναι κατώτερα ακόμη απο την ιστορική πραγματικότητα που τρομοκρατεί με τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, τους φούρνους αποτέφρωσης, τα γκούλαγκ. Το κακό μάς σκέπασε με τόση βία, τόση σκληρότητα που θα καταγγέλουν για πάντα την ντροπή της ανθρωπότητος.

          Στις σελίδες που βρέθηκαν στην συνέχεια ανέκδοτες η Σιμόν Βέιλ επιμένει στην απολυτότητα του σημείου του Σταυρού σαν "το τέλειο κακό", σαν την "πατρίδα μας", διορθώνοντας την εντύπωση που είχε αφήσει προηγουμένως, ότι ο Σταυρός θεμελιώνεται στην ανάγκη και στην αγάπη της ανάγκης. Ο Χριστός, περισσότερο απο το θύμα μίας αγαπημένης ανάγκης είναι το μοντέλο της συμπόνιας χωρίς καμμία αλληλεγγύη.

          "Θα ήταν αναγκαίος ένας άλλος Χριστός για να λυπηθεί τον κακοποιημένο Χριστό".[ Η αγαπολογία ακριβώς]

          Η ανάγκη εδώ κάτω είναι η δόνηση της σιωπής του Θεού, της απουσίας του. Αλλά προσωπικά ο Χριστός είναι η σιωπή του Θεού, ο λόγος του οποίου είναι η σιωπή. Γι' αυτό το κακό, χωρίς αναδιπλώσεις, χωρίς μπλόφες, στο βάθος του κάλλους του κόσμου, έχει κάτι τρομακτικό, σαν την αλήθεια μίας απολύτου αλήθειας. Η προφύλαξη του κάλλους μέσω του κακού, επομένως η αμαρτία σαν πανοπλία ενάντια στον πόνο, η απελπισία μειωμένη απο την συναίνεση να γίνουμε κακοί, παρεκκλίνει κατά ένα μέρος την προσοχή πρός την υπόθεση ενός καθολικού Fatum (μοίρας) ενός πειρασμικού συγκρητισμού. Μόνον που ο Σταυρός απο τον οποοίο κρέμεται ο Υιός του Ανθρώπου έδιωξε προνοητικά κάθε θανάσιμο κίνδυνο!

          Ακόμη μία φορά δέν μπορούμε να μήν αναγνωρίσουμε το αυτοβιογραφικό στοιχείο. Ο Χριστός που καλείται, που θεωρείται, δέν μπορεί να διαχωρισθεί απο έναν εσωτερικό Χριστό και απο μία κάποια εικόνα. Αλλά δένοντας στον απρόσιτο Σταυρό το δικό της νόημα του κακού, η Σιμόν το απάλυνε, το κάθαρε, αποφεύγοντας ταυτοχρόνως και τους επικίνδυνους συμβολισμούς με τους οποίους είναι γεμάτη η γνώση!

Συνεχίζεται

 ΣΧΟΛΙΟ: Mιά καταπληκτική ευκαιρία νά δούμε από πιό κοντά τήν αυτοσυνειδησία, τό θρησκευτικό συναίσθημα πού περιέχει η αυτοαναφορά τού υπαρξιακού προσώπου.

Αμέθυστος.