Βρισκόμαστε αβοήθητοι μάρτυρες της πιο τρομερής αποδόμησης κάθε μορφής Δικαίου, όπως δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ σε εποχές μεγάλης κρίσης. Είναι εύκολο να παριστάνουμε τους “αποστασιοποιημένους” ιστορικούς. Πώς θα μπορούσαν, εν μέσω του ριζικού μετασχηματισμού των πολιτικών και οικονομικών ισορροπιών, εν μέσω της μεταμόρφωσης των ίδιων των πολιτισμών, να διατηρηθούν αυτές οι αρχές που τουλάχιστον φαινόταν να καθοδηγούν τον κόσμο του χθες; Δεν είχαν πάντοτε παρουσιαστεί αυτές οι αρχές ως ευρωπαϊκές αρετές, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού μεταξύ Χριστιανών και στοχαστών του Διαφωτισμού; Ναι, ειρωνεύεται ο απογοητευμένος ιστορικός μας, αλλά πότε τα λόγια ακολουθήθηκαν από πράξεις; Γιατί λοιπόν να συνεχίσουμε να αποκαλούμαστε Ευρωπαίοι και όχι, ας πούμε, Σκύθες; Είναι πολύ καλό να είμαστε ρεαλιστές - το γεγονός παραμένει ότι η Δύση, και ιδιαίτερα η Δυτική Ευρώπη, η μοναδική υπαίτια στον μοναδικό Μεγάλο Πόλεμο του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα, είχε ορκιστεί στον εαυτό της μετά το 1945 ότι θα πολεμούσε με κάθε τρόπο και σε κάθε φόρουμ για να οικοδομήσει μια διεθνή τάξη που θα βασίζεται στον σεβασμό των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων» που τέθηκαν στη Νυρεμβέργη. Αυτό που σοκάρει σήμερα, και αποτελεί ένδειξη της κοσμοϊστορικής αλλαγής που έχει συμβεί, δεν είναι τόσο ότι αυτός ο όρκος αγνοείται, αλλά ότι φαίνεται να έχει ολοσχερώς λησμονηθεί. Έχει περάσει στο παρελθόν, σαν να μην υπήρξε ποτέ. Ή, χειρότερα, χρησιμοποιήθηκε εργαλειακά μόνο για να κατηγορήσει τον Εχθρό. Αυτά τα «δικαιώματα» ισχύουν μόνο όταν πρόκειται για τη δαιμονοποίηση του Εχθρού. Για εμάς, δεν σημαίνουν τίποτα. Μεταξύ αυτών, υπήρχε ένα που τώρα φαινόταν αδύνατο να ξεχαστεί - ή τουλάχιστον είχαμε την ευπρέπεια να καλύψουμε την καταδίκη του: ένας στρατός δεν μπορούσε να διεξάγει πόλεμο στον άμαχο πληθυσμό. Πόλεις καταστράφηκαν, ύπαιθρος και χωριά βομβαρδίστηκαν, αλλά υπήρχαν και πόλεμοι μεταξύ στρατών σε εξέλιξη, υπήρχε μια εχθρική χώρα της οποίας ζητήθηκε η άνευ όρων παράδοση. Η ατομική βόμβα δεν έπεσε στη Χιροσίμα για να οδηγήσει τους Ιάπωνες στη θάλασσα.
Μια πράξη αλαζονείας αυτής της τεράστιας κλίμακας, η οποία συνεχίζει χωρίς καμία απολύτως έγκριση να επιχειρεί έστω και να την περιορίσει, μπορεί τελικά μόνο να γυρίσει μπούμερανγκ στα τελικά, στρατηγικά συμφέροντα εκείνων που την διαπράττουν. Είναι μια ιστορική κανονικότητα. Σίγουρα, όταν συνδυάζεται με άλλες παραβιάσεις κάθε αρχής του διεθνούς δικαίου, μπορεί να μας σύρει όλους στην καταστροφή - και ακόμη και τότε, μαζί με τους συνεργούς της, τόσο δυνατά όσο και σιωπηλά, δεν θα μείνει ατιμώρητη. Όποια νέα Γήινη Τάξη και αν αναδυθεί από τις τρέχουσες τραγωδίες, δεν μπορεί να βασίζεται στο «δικαίωμα του ισχυρότερου». Οποιαδήποτε Τάξη, αν είναι τέτοια, απαιτεί ένα όραμα, μια στρατηγική, ικανή να δεσμεύσει την πολλαπλότητα των εθνών σε ένα δίκτυο συμφωνιών και συμβιβασμών. Αυτοί που βγαίνουν πραγματικά νικητές από μεγάλες καταστροφές είναι πάντα εκείνοι που, ήδη ανάμεσά τους, εργάζονται προς την κατεύθυνση αυτού του οράματος, προσπαθώντας να δημιουργήσουν τις συνθήκες ώστε το τέλος ενός πολέμου να μην συμπίπτει με την προετοιμασία για τον επόμενο. Οι ηττημένοι -και ακόμη περισσότερο όσο πιο ολοκληρωτική φαίνεται η ήττα τους στο πεδίο της μάχης- αν δεν αναγνωρίσουν με κάποιο τρόπο τους εαυτούς τους στη «συνθήκη ειρήνης», αν δεν δουν τίποτα σε αυτήν παρά μόνο «αδικία», θα συνεχίσουν τον πόλεμο με οποιαδήποτε μορφή μπορούν. Και αυτή θα είναι η πιο αδίστακτη τρομοκρατία.
Το παρελθόν μας διδάσκει να σκεφτόμαστε προς αυτή την κατεύθυνση. Αλλά ποιος νοιάζεται πια για το παρελθόν; Ποιος θυμάται τις προσπάθειες να βρεθεί ένας δρόμος προς τη συμφωνία μεταξύ εκείνων των Παλαιστινίων και των Ισραηλινών, που το πλήρωσαν με τη ζωή τους; Ποιος θυμάται τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξε η Ρωσία στην ευρωπαϊκή ιστορία, από τη Μπερεζίνα μέχρι το Στάλινγκραντ; Είναι καν δυνατόν να σκεφτούμε να την κάνουμε περιφερειακή δύναμη; Είναι τόσο αδύνατο όσο η επανένταξη του ουκρανικού κράτους σε μια διαλυμένη Αυτοκρατορία. Αυτό εγείρει ένα ερώτημα σχετικά με τη νοοτροπία που κυριαρχεί τώρα στη Δύση και ίσως σε ολόκληρο τον κόσμο. Δεν έχουμε παρελθόν. Η εποχή μας είναι απλώς ένα παρόν που επιταχύνεται δυναμικά προς ένα αόριστο μέλλον. Η τεχνολογική αισιοδοξία το βλέπει ως άπειρη πρόοδο, από καινοτομία σε καινοτομία, ατελείωτη ανάπτυξη. Καλύτερα λοιπόν να σβήσουμε το παρελθόν, την κουλτούρα της ακύρωσης που κυριαρχεί παντού. Ή ας το αφήσουμε στους επαγγελματίες ιστορικούς — για τους «δημιουργικούς» ανθρώπους, είναι απλώς ένα εμπόδιο, ένα βάρος. Είμαστε αθώοι για ό,τι συνέβη. Πράγματι, έχουμε την τάση να θεωρούμε τους εαυτούς μας αθώους για τα πάντα. Το λάθος για τις τραγωδίες στις οποίες αυταπατόμαστε, μπορούμε να συνεχίσουμε να είμαστε απλοί θεατές, βαρύνει πάντα τους άλλους, αυτοί είναι οι υπεύθυνοι, αυτοί είναι οι κακοί. Είμαστε από τη φύση μας καλοί, οι επιθυμίες μας είναι καλές, οι ορέξεις μας είναι ευλογημένες.
Δεν θυμόμαστε, δεν θέλουμε να θυμόμαστε, πώς αυτή η νοοτροπία αποτελεί το έδαφος αναπαραγωγής κάθε μορφής αυταρχισμού. Βασίζεται στην ατομική ανευθυνότητα. Ξεκινά με την αντίληψη ορισμένων εξουσιών ως απολύτως κυρίαρχων, πέρα από την ικανότητά μας να τις επηρεάσουμε. Αναπόφευκτα προχωράμε αναθέτοντάς τους κάθε απόφαση που αφορά τη δική μας ζωή. Καταλήγουμε να τις υπακούμε ή ακόμα και να τις λατρεύουμε. Μην ανησυχείτε, δεν μιλάω για την πιθανή επιστροφή των παλιών δικτατοριών. Δαπανηρές και αντιπαραγωγικές. Το σύγχρονο άτομο εσωτερικεύει την διοίκηση ενός ανώνυμου, παγκόσμιου συστήματος, που κυβερνάται από μια χούφτα οικονομικών και χρηματοπιστωτικών ολιγαρχιών. Το κράτος αναθέτει σε αυτό το σύστημα κάθε οικονομική απόφαση και σταδιακά του εμπιστεύεται ζωτικές δημόσιες λειτουργίες, μέχρι που γίνεται ένας απλός υπεργολάβος υπηρεσιών, επιφορτισμένος στην καλύτερη περίπτωση με την επιτήρηση και τον έλεγχο. Έτσι καταλήγει το κράτος πρόνοιας στη Δύση. Και έτσι καταλήγει και ο homo politicus. Αυτό συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας, ένας μετασχηματισμός ακόμη πιο ριζοσπαστικός από την κρίση όλων των δικαιωμάτων που παρατηρείται από πολέμους και σφαγές. Και τον οποίο καμία συνθήκη ειρήνης δεν μπορεί να διορθώσει. Αλλά ο Δυτικός πολίτης που έχει ξεχάσει την ιστορία του ούτε φοβάται ούτε τρομοκρατείται από μια τέτοια μοίρα.
ΣΧΟΛΗ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗΣ (ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ) ΙΔΡΥΘΗΚΕ ΠΡΙΝ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΟΝ ΒΟΛΟ ΜΕ ΤΗΝ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ, Η ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΒΟΛΟΥ. ΒΡΗΚΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΟΜΩΣ ΜΕ ΤΗΝ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΖΗΖΙΟΥΛΑ ΝΑ ΕΠΕΚΤΑΘΕΙ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΝΑ ΠΙΑΣΟΥΝ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΔΡΕΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ , ΑΠΟ ΠΑΝ/ΜΙΑ ΜΕΧΡΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ ΚΑΙ ΑΝΟΙΧΤΑ ΠΑΝ/ΜΙΑ ΟΠΟΥ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΑΝΕΝΟΧΛΗΤΑ ΤΟ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΤΟΥΣ ΕΡΓΟ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΥ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου