Mario Lettieri και τον Paolo Raimondi
«Η επόμενη χρηματοπιστωτική κρίση;» Δεν πρόκειται για το τελευταίο προκλητικό ξέσπασμα κάποιου Νοστράδαμου. Αντίθετα, είναι ο τίτλος του Ετήσιου Συνεδρίου Έρευνας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που διοργανώθηκε πρόσφατα στη Φρανκφούρτη σε συνεργασία με το Ίδρυμα Hoover, ένα αμερικανικό κέντρο οικονομικών σπουδών που συνδέεται με το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ στην Καλιφόρνια. Αναφέρεται στον Πρόεδρο Χέρμπερτ Χούβερ, ο οποίος προσπάθησε να αντιμετωπίσει την κρίση του 1929 με καταστροφικές δασμολογικές πολιτικές.
Την εκδήλωση άνοιξε η Διοικητής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία δήλωσε ότι οι μετασχηματισμοί και οι νέες τεχνολογίες στον χρηματοπιστωτικό τομέα μπορούν να παρουσιάσουν παλιούς κινδύνους, αν και σε διαφορετικές μορφές. Μετά τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, αυτοί οι μετασχηματισμοί έχουν αναδιαμορφώσει ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης.
Πρώτα και κύρια, υπήρξε η ραγδαία ανάπτυξη των μη τραπεζικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (NBFI). Στη ζώνη του ευρώ, αυτά τα τελευταία - από επενδυτικά κεφάλαια και ασφαλιστικές εταιρείες έως αμοιβαία κεφάλαια χρηματαγοράς και οχήματα τιτλοποίησης - έχουν αυξηθεί από περίπου 140% του ΑΕΠ το 1999 σε 380% σήμερα. Αντιπροσωπεύουν πάνω από το 60% του χρηματοπιστωτικού τομέα της ζώνης του ευρώ. Στις ΗΠΑ, όπου γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν, οι μη τραπεζικοί χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί (NBFI) είναι ακόμη μικρότεροι σε ποσοστά, φτάνοντας το 330% του ΑΕΠ. Όταν οι φοιτητές ξεπερνούν τους μεταπτυχιακούς...
Όσον αφορά τον παραδοσιακό τραπεζικό τομέα, τα επιχειρηματικά του μοντέλα αντιμετωπίζουν προκλήσεις από την άνοδο των fintech και των stablecoins. Η τεχνολογία ενισχύει τόσο την ταχύτητα όσο και την κλίμακα με την οποία μπορούν να υλοποιηθούν οι κίνδυνοι. Επιπλέον, ο τραπεζικός και ο μη τραπεζικός τομέας είναι επίσης σε μεγάλο βαθμό διασυνδεδεμένοι. Στη ζώνη του ευρώ, για παράδειγμα, οι κεφαλαιακές εκθέσεις των τραπεζών στον μη τραπεζικό τομέα αντιπροσωπεύουν περίπου το 10% του συνολικού ενεργητικού τους.
Η Λαγκάρντ υπενθύμισε τα γεγονότα του Μαρτίου 2023, όταν τρεις αμερικανικές τράπεζες κατέρρευσαν σε πέντε ημέρες, και τον επιβλαβή ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη δημιουργία πανικού και μετάδοσης.
Το συνέδριο άγγιξε διάφορες πτυχές. Προτάθηκε μάλιστα ότι σε περιόδους κρίσης, ακόμη και οι ευρωπαϊκοί NBFI θα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στις εγγυήσεις και την υποστήριξη των δανειστών έσχατης ανάγκης, όπως οι κεντρικές τράπεζες. Επί του παρόντος, δεν έχουν όλες, αλλά μόνο οι πιστοποιημένες τράπεζες, αυτήν την επιλογή. Με αυτόν τον ρυθμό, ορισμένοι σύντομα θα υπονοήσουν ότι οι εκδότες σταθερών κρυπτονομισμάτων και κρυπτονομισμάτων έχουν επίσης την ίδια ευκαιρία, καθώς ενδέχεται να αποσταθεροποιήσουν ολόκληρο το σύστημα.
Συγκεκριμένα, έχει επισημανθεί ότι τα μέτρα διευκόλυνσης, η ποσοτική χαλάρωση και άλλες μορφές επέκτασης της ρευστότητας μπορούν να μετριάσουν την συνεχιζόμενη πίεση σε περιόδους κρίσης. Ωστόσο, κινδυνεύουν να θέσουν τις βάσεις για μελλοντικά επεισόδια «άνθησης και ύφεσης» - ισχυρή οικονομική ανάπτυξη ακολουθούμενη από ξαφνικές καταρρεύσεις. Το έχουμε δει αυτό επανειλημμένα τις τελευταίες δεκαετίες.
Η υπερβολική επιπλέον ρευστότητα από τις κεντρικές τράπεζες και τα χαμηλά ή πολύ χαμηλά επιτόκια προκαλούν σημαντικό νέο χρέος, το οποίο μπορεί ακόμη και να κρατήσει στην επιφάνεια τις λεγόμενες οικονομικές οντότητες «ζόμπι», οι οποίες είναι ήδη αφερέγγυες και βρίσκονται σε προ-πτωχευτική φάση. Η εύκολη ρευστότητα είναι σαν τα ναρκωτικά. Οδηγεί σε εθισμό. Τα χαμηλά επιτόκια ωθούν επίσης τους επενδυτές να αναζητήσουν επενδύσεις σε περιουσιακά στοιχεία υψηλότερης απόδοσης αλλά υψηλότερου κινδύνου. Αυτό, ωστόσο, δημιουργεί επίσης χρηματοοικονομικές φούσκες που αργά ή γρήγορα καταρρέουν. Σε αυτήν την περίπτωση, τα προληπτικά μέτρα δεν λειτουργούν πλέον και απαιτούνται μαζικές επιχειρήσεις διάσωσης. Όταν οι αγορές πιστεύουν ότι κάποιος θα παρέμβει για να τις σώσει, αυτό αντικειμενικά ενισχύει τον ηθικό κίνδυνο. Ο ανεύθυνος και επικίνδυνος τζόγος έχει μια σαφή πορεία.
Σήμερα, μια ύφεση θα μπορούσε να είναι πολύ μεγάλη ακόμη και για να παρέμβουν οι κεντρικές τράπεζες, ειδικά όταν οι κυβερνήσεις βρίσκονται υπό ισχυρή δημοσιονομική πίεση και δεν μπορούν να δανειστούν περαιτέρω κατά βούληση. Αυτή ήταν επίσης η προειδοποίηση του καθηγητή Raghuram G. Rajan, πρώην επικεφαλής οικονομολόγου του ΔΝΤ και διοικητή της Τράπεζας της Ινδίας.
Δεν είναι πρόθεσή μας να αγνοήσουμε ορισμένες αρνητικές πολιτικές της ΕΚΤ, αλλά, όπως μπορεί εύκολα να φανεί, η συζήτηση και οι θέσεις που εκφράστηκαν στη Φρανκφούρτη συγκρούονται έντονα με τα νομισματικά και χρηματοοικονομικά προγράμματα του Προέδρου Τραμπ. Ξεκινώντας με την προσπάθειά του να αποδυναμώσει και στη συνέχεια να κυριαρχήσει στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα, με το σχέδιό του να αντικαταστήσει, ή σχεδόν να αντικαταστήσει, το δολάριο με σταθερά νομίσματα και κρυπτονομίσματα, με την πολιτική χαμηλών επιτοκίων του και, στην πραγματικότητα, με την αύξηση του δημόσιου χρέους. Δεν πιστεύουμε ότι η Φρανκφούρτη μπορεί να αλλάξει γνώμη στον Ντόναλντ, αλλά τουλάχιστον αποκαλύπτει μια θετική προσπάθεια να διερευνηθούν εναλλακτικές διαδρομές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου