Παρά το γεγονός ότι η Κομισιόν σχεδιάζει να περιορίσει άμεσα τους περιβαλλοντικούς στόχους για να κατευνάσει τους αγρότες, τα προβλήματα παραμένουν: η Ευρώπη επιμένει στην προώθηση της πλήρους εκβιομηχάνισης της γεωργίας, που μόνο περιβαλλοντικές και ανθρώπινες καταστροφές θα φέρει.
Του Μπενουάτ Μπρεβίλ (Benoît Bréville) *
Κατά τη διάρκεια του δίωρου τηλεοπτικού μονολόγου του στις 16 Ιανουαρίου, ο Εμμανουέλ Μακρόν δεν αφιέρωσε περισσότερα από πέντε δευτερόλεπτα στη δυσχερή θέση των αγροτών. Η διορατικότητά του ήταν αναμφισβήτητη: δύο ημέρες αργότερα ξέσπασε μία από τις μεγαλύτερες αγροτικές εξεγέρσεις των τελευταίων δεκαετιών. Σε όλη τη Γαλλία, τρακτέρ μπλόκαραν αυτοκινητόδρομους, αγρότες πέταξαν κοπριά μπροστά από σούπερ μάρκετ, ελαστικά κάηκαν μπροστά από δημαρχεία, νομαρχίες και πολιτικά γραφεία έγιναν στόχος…
Κι όμως, τα σημάδια της οργής των αγροτών είχαν πολλαπλασιαστεί τις προηγούμενες εβδομάδες. Στην Ευρώπη, κινητοποιήσεις είχαν διοργανωθεί στη Γερμανία, την Πολωνία, τη Ρουμανία, την Ολλανδία, την Ισπανία και το Βέλγιο. Αλλά και στη Γαλλία, όπου, από τον Νοέμβριο του 2023, οι αγρότες αναποδογύριζαν τις πινακίδες με τα ονόματα των πόλεων και των χωριών, ως σύμβολο ενός επαγγέλματος όπου «έχουν έρθει τα πάνω κάτω». Στις 10 Ιανουαρίου, σε δελτίο Τύπου, έξι ευρωπαϊκές συνδικαλιστικές ομοσπονδίες περιέγραφαν μια κατάσταση που έχει γίνει «αφόρητη» και θα μπορούσε «να θέσει σε κίνδυνο την επιβίωση των παραγωγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Εδώ και πολύ καιρό, οι αγρότες της Γηραιάς Ηπείρου βαδίζουν σε τεντωμένο σχοινί, χρεωμένοι, πιεσμένοι από τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ και τους κολοσσούς του κλάδου των τροφίμων, χτυπημένοι από επανειλημμένες ξηρασίες και πλημμύρες, αναγκασμένοι να ευθυγραμμιστούν με τον ξένο ανταγωνισμό και τα φθηνά προϊόντα του, εξαρτώμενοι από ένα σύστημα επιδοτήσεων που ευνοεί τους μεγαλοκτηματίες. Μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, η εικόνα έχει γίνει ακόμη πιο σκοτεινή. Με την κατάργηση των τελωνειακών δασμών και τη δημιουργία των «διαδρόμων αλληλεγγύης» που αποφάσισαν οι Βρυξέλλες, τα ουκρανικά γεωργικά προϊόντα έχουν κατακλύσει την Ανατολική Ευρώπη, προκαλώντας την κατακόρυφη πτώση των τιμών σε όλη την ήπειρο και επηρεάζοντας τα εισοδήματα των αγροτών, των οποίων τα έξοδα (ενέργεια, νερό, εξοπλισμός, σπόροι κ.λπ.) εκτοξεύονται στα ύψη. Με τα έσοδα σε ελεύθερη πτώση και το κόστος παραγωγής σε συνεχή άνοδο, σ’ έναν ήδη εύθραυστο τομέα, η παραμικρή σπίθα θα μπορούσε να πυροδοτήσει τους κάμπους.
Στη Γερμανία ήταν η κατάργηση της έκπτωσης φόρου στο ντίζελ, στο Βέλγιο και την Ολλανδία τα σχέδια περιορισμού του μεγέθους των κτηνοτροφικών κοπαδιών, στη Γαλλία η αύξηση της «εισφοράς για τη εκπεμπόμενη ρύπανση»… Εστιάζοντας στη σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και όχι στους χείμαρρους που το γέμισαν, οι Γάλλοι σχολιαστές συνόψισαν αυτή την οργή ως διαμαρτυρία «κατά των περιβαλλοντικών ρυθμίσεων», σαν να ήταν οι αγρότες εξ ορισμού αδιάφοροι για την κλιματική κρίση. Αλλά αυτό ακριβώς καταγγέλλουν οι διαδηλωτές σε όλη την Ευρώπη: τον παραλογισμό ενός συστήματος που τους αναγκάζει να συμβάλλουν στην ίδια τους την καταστροφή, υπερασπιζόμενοι, ελλείψει άμεσα διαθέσιμων λύσεων, τα φυτοφάρμακα των οποίων είναι τα πρώτα θύματα, την αύξηση της παραγωγικότητας που τους οδηγεί στην αντικατάστασή τους από ρομπότ, την υποβάθμιση του περιβάλλοντος από το οποίο εξαρτάται η δραστηριότητά τους.
Το ποσοστό των αγροτών στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό της Γαλλίας μειώθηκε από 35% το 1946 σε λιγότερο από 2% σήμερα. Το μέλλον του αγροτικού κόσμου κινείται μεταξύ τριών οριζόντων. Εξαφάνιση, υπό την επίδραση του ευρωπαϊκού καταμερισμού εργασίας και της ένταξης στην Ένωση των μεγάλων σιτοπαραγωγών χωρών. Επιβίωση, ακολουθώντας τον δρόμο που επιβάλλουν οι γραφειοκρατίες και τα επενδυτικά κεφάλαια, αυτόν της αδυσώπητης εκβιομηχάνισης –αλλά με κόστος την περιβαλλοντική και ανθρώπινη καταστροφή που ήδη πυροδοτεί γεωργικές εξεγέρσεις εδώ και εκεί. Ή αγώνας για την επιβολή της γεωργίας των αγροτών, η οποία θα ανακτήσει τον προορισμό της ως τροφός, εξασφαλίζοντας παράλληλα την αυτονομία των εργαζομένων της. Ποια πολιτική δύναμη θα μπορέσει να προτείνει έναν τέτοιο δρόμο; Πολλοί κτηνοτρόφοι και αγρότες το επιδιώκουν, οι πολίτες το θέλουν, ο μακροπρόθεσμος ορθολογισμός το απαιτεί.
* Benoît Bréville, Διευθυντής της «Le Monde diplomatique»
Μετάφραση: Βάλια Καϊμάκη
Από Le Monde diplomatique -Ελληνική έκδοση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου