Συνέχεια από: Tρίτη 13 Σεπτεμβρίου 2016
Τού Adolf Trendelenburg.
Εισαγωγή του Giovanni Reale.
4. Πρώτη ομάδα αποδείξεων χρησιμοποιημένων απο τον Trendelenburg υπέρ τής θέσης του.
Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να εξάγουμε κάποια συμπεράσματα και να συζητήσουμε συνοπτικά αυτές τις αποδείξεις.
Μία πρώτη απόδειξη αντλείται απο ένα χωρίο των Σοφιστικών Ελέγχων. Εδώ ο Αριστοτέλης αφού μάς προειδοποιεί για το λάθος που μπορεί να γεννηθεί απο την ανταλλαγή των γενών τού ουσιαστικού βάσει τής μορφής τής λέξης, σημειώνει την πλάνη που μπορεί να γεννηθεί όταν διαφορετικές κατηγορίες έχουν την ιδια λεκτική έκφραση. Το παράδειγμα περιορίζεται σε τρείς κατηγορίες (ποιόν, όσον, ποιείν) αλλά το ίδιο ισχύει και για όλες τις άλλες (ώς διήρηται πρότερον).
Απο την καταγγελία αυτού του λάθους και απο την αξία που δίνεται εξ αυτού στην λεκτική μορφή, ο Τρεντέλεμπουργκ πιστεύει ότι μπορεί να συμπεράνει ότι, λοιπόν, δέν μπορούμε να αρνηθούμε ότι οι κατηγορίες ανακαλύφθηκαν εξ'αρχής στην λειτουργικότητά τής γραμματικής μορφής τής εκφράσεως, καθώς στην συνέχεια, πέραν της ίδιας τής εκφράσεως(η οποία μπορεί μερικές φορές να οδηγήσει σε πλάνη), αυτές παρακολουθούν το εννοιολογικό περιεχόμενο.
Έτσι για παράδειγμα μία κάποια κατάσταση (διακείμενον) η οποία βάσει υπολογισμών καθαρά λεκτικών, μοιάζει ότι πρέπει να αναφερθεί στην κατηγορία τού κείσθαι, τού στέκομαι, μεταφέρεται αντιθέτως, απο την εννοιολογική άποψη, στην διάθεση και καταλήγει κάτω απο την κατηγορία τής ποιότητος.
Ας παρατηρήσουμε όμως ότι αυτός ο τονισμός τού γεγονότος ότι πέραν τής γραμματικής μορφής, οι κατηγορίες στοχεύουν ένα εννοιολογικό περιεχόμενο, βάζει σε κίνδυνο την θέση της γραμματικής καθοδηγητικής γραμμής: αυτό σημαίνει ότι καθαυτός ο γραμματικός υπολογισμός δέν είναι επαρκής, μάλιστα δέ, μερικές φορές μπορεί να είναι πηγή πολλών λαθών.
Έτσι λοιπόν ο υπολογισμός τού εννοιολογικού περιεχομένου το οποίο διορθώνει το λάθος, έρχεται στην πρώτη γραμμή: Εδώ λοιπόν, ακόμη περισσότερο και απο την γραμματική μορφή πρέπει να ερευνήσουμε την αληθινή και καθοριστική καθοδηγητική γραμμή.
Τόν ίδιο υπολογισμό πρέπει να κάνουμε και σχετικά με το δεύτερο χωρίο, ακόμη απο τους Σοφιστικούς Ελέγχους, το οποίο επισημαίνεται σαν μία περαιτέρω απόδειξη τής γραμματικής καταγωγής των κατηγοριών. Γράφει λοιπόν ο Τρεντέλενμπουργκ: "με τον ίδιο τρόπο αναπηδά στο φώς η γραμματική καθοδηγητική γραμμή, σε ένα επόμενο χωρίο του ιδίου κειμένου, στο 22ο κεφάλαιο, στο οποίο γίνεται αναφορά για τα λανθασμένα συμπεράσματα που γεννιουνται απο την μορφή τής έκφρασης αλλά ακόμη περισσότερο έρχεται στο φώς η αντικειμενική οπτική γωνία η οποία πάει πέραν της γραμματικής μορφής"
Ακόμη μία φορά λοιπόν, η κανονική άποψη φαίνεται να είναι η αντικειμενική και επομένως η μεταγραμματική.
Τα ίδια τα παραδείγματα που ακολουθούν, στο χωρίο του Αριστοτέλη, είναι η πιό εύλογη απόδειξη! Δέν είναι δυνατόν, γράφει ο φιλόσοφος, να έχω κάνει και να κάνω το ίδιο πράγμα ταυτόχρονα. Εναντίον αυτού θα μπορούσαμε να επιχειρηματολογήσουμε ότι είναι όμως δυνατόν στην περίπτωση τού "βλέπειν". Είναι εύκολο όμως να παρατηρήσουμε ότι η αντίρρηση βασίζεται σε μία ανταλλαγή κατηγοριών: το βλέπειν δέν είναι ένα ποιείν, αντίθετα απο ότι θα μπορούσε να μας κάνει να πιστέψουμε η ενεργητική μορφή, "οράν", αλλά τουλάχιστον για τον Αριστοτέλη είναι ένα πάσχειν. Σ'αυτό το σκεπτικό δέν οδηγεί βεβαίως ο γραμματικός υπολογισμός, αλλά πολύ πέραν αυτού, παίζει ένα καθοριστικό ρόλο η αντικειμενική εννοιολογική οπτική γωνία, και ο Τρεντέλενπουργκ αναγκάζεται να παραδεχθεί ότι "η έννοια του πράγματος πάει πολύ πέραν τής μορφής τού ενεργητικού οράν, η οποία ανήκει στην κατηγορία τού ποιείν και οδηγεί στην αντίθετή της, στο πάσχειν".
Καθένας μας λοιπόν μπορεί να δεί πώς, βάσει αυτών των αποδοχών η γραμματική οπτική γωνία προορίζεται να εκπέσει τής αξίας της και η άλλη να παραμείνει η αληθινή κατευθυντήρια οπτική γωνία. Ούτε το γεγονός ότι διαφορετικές κατηγορίες μπορούν να εκφραστούν απο την ίδια γραμματική φόρμουλα, μπορεί να δικαιωθεί έτσι απλά με την παρατήρηση ότι "η γραμματική φόρμουλα καθοδηγεί, αλλά δέν αποφασίζει" διότι η ουσία τού θέματος, δηλαδή η οπτική γωνία η οποία μπορεί πραγματικά να θεμελιώσει μία απαγωγή τών κατηγοριών, συνίσταται ακριβώς σ'αυτή την απόφαση, την οποία η γραμματική εκδοχή ομολογήθηκε ότι αδυνατεί να λάβει.
Συνεχίζεται
Αμέθυστος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου