Δογματικές παρατηρήσεις στο θέμα της εκ παρθένου γεννήσεως ε

 Συνέχεια από:Tρίτη 27 Αυγούστου 2024

Δογματικές παρατηρήσεις στο θέμα της εκ παρθένου γεννήσεως ε

Του Karl Rahner

                                                                   

Περαιτέρω θεολογικές σκέψεις

1 ) Είναι καταρχάς σαφές: ολόκληρη η ερώτηση μπορεί να απαντηθεί με θεολογική σοβαρότητα μόνο εντός της πίστεως στον Ιησού Χριστό, και να την σκεφτεί κανείς μόνο μέσα στην αληθινή και ορθόδοξη χριστιανική έννοια αυτής της πίστεως. Εκεί όπου το δόγμα περί Ιησού Χριστού με την έννοια της παλαιοεκκλησιαστικής πίστεως και της σημερινής καθολικής Εκκλησίας δεν υπάρχει πια, πρέπει και μπορεί να κρίνει κανείς την εκ Παρθένου γέννηση μόνο ως ένα θρύλο. Αν όμως κρίνει κανείς την εκ Παρθένου γέννηση βιαστικά και απορριπτικά, πρέπει να παραδεχθεί με ειλικρίνεια τις αληθινές προϋποθέσεις μιας τέτοιας κρίσης, και να τις ομολογήσει: δεν πιστεύω καθόλου στον αληθινό και ομοούσιο Υιό του Θεού, όπως τον ομολογεί η Εκκλησία. Είναι φυσικά αυτονόητο, πως ξεκινώντας από μια τέτοια χριστολογική απιστία, δεν μπορεί κανείς να πιστεύει στην εκ Παρθένου γέννηση.

2 ) Πρέπει να το πούμε καθαρά-ίσως μια κοινοτοπία, αλλά από θεματικής και απολογητικής απόψεως με μεγάλη σημασία-, πως η τυπική και αφηρημένη έννοια της υποστατικής ενώσεως δεν απαιτεί την εκ Παρθένου γέννηση. Η υποστατική ένωση (hypostatische Union) ως τέτοια, θα μπορούσε να κάνει μια ανθρώπινη πραγματικότητα σε πραγματικότητα του Λόγου, η οποία προέρχεται από την πράξη της γυναίκας και του άνδρα. Δεν μπορούμε λοιπόν να πούμε: Αν αρνιόταν κανείς την εκ Παρθένου γέννηση, τότε η αληθινή, ουσιαστική εκ Θεού υιότητα του ανθρώπου Ιησού δε θα μπορούσε πια να σταθεί, καθώς η μια υπονοεί την άλλη.

Δεν μπορούμε στο σημείο αυτό να ασχοληθούμε με αυτές τις λογικές συσχετίσεις. Όποιος αρνείται την υποστατική, δεν έχει κανένα λόγο να μην ταξινομήσει την εκ Παρθένου γέννηση ως θρύλο. Αλλά όποιος παραδέχεται την υποστατική ένωση, δεν μπορεί βασιζόμενος μόνο σε αυτή την έννοια να απαιτήσει την εκ Παρθένου γέννηση. Αυτό ισχύει και ως προς την ελευθερία από το «προπατορικό αμάρτημα» (ο von Campenhausen έχει αποδείξει, πως κατά πρώτον στον Αμβρόσιο εμφανίζεται η άποψη, πως ο Ιησούς διαφυλάχθηκε από την σπίλωση με το προπατορικό αμάρτημα δια της παρθενικής γέννησης, στο «Θεολογία της εκ Παρθένου γέννησης στη θεολογία της αρχαίας Εκκλησίας). Το ότι ο Ιησούς ως ο Υιός του Θεού θα ήταν ελεύθερος από το «προπατορικό αμάρτημα», ακόμα και αν όφειλε το Είναι (Dasein) στην πράξη άνδρα και γυναίκας, είναι επίσης αυτονόητο, αν και πρέπει να πούμε, πως εδώ και εκεί στις θεολογικές υποθέσεις κάνουν έτσι, λες και ο Ιησούς έπρεπε να έρθει στο ανθρώπινο Είναι από παρθένο, γιατί αλλιώς θα είχε το προπατορικό αμάρτημα. Δεν μπορεί με κανένα τρόπο να ειπωθεί αυτό.

3 ) Φαίνεται επίσης σαφώς, πως η εκ παρθένου γέννηση δεν έχει καμιά σχέση με την υποβάθμιση του φύλου (ή των σχετιζόμενων προς το φύλο). Μια τέτοια υποτίμηση ήταν μακράν της ιουδαϊκής σκέψης, και δεν επιτρέπεται να υποτεθεί ως μοτίβο αυτής της δήλωσης, και μπορούμε να παραδεχθούμε χωρίς προκαταλήψεις, πως ένα τέτοιο κίνητρο συνυπάρχει στην χυδαία θεολογία (Vulgärtheologie) και την λαϊκή ευσέβεια, ή και εκδηλώνεται με σαφήνεια μέσα σε αυτές. Ο Ιησούς δεν ήρθε στο ανθρώπινο Είναι από μια Παρθένο, επειδή η γονιμοποίηση από ένα πατέρα θα ήταν κάτι επιβαρυντικό, μειωτικό ή εξευτελιστικό για την Μητέρα του ή γι’ αυτόν. Σήμερα δεν μπορεί (πια) να γίνεται σοβαρά λόγος για ένα τέτοιο κίνητρο.

4 ) Θα πρέπει να πούμε: όπως και να σκέφτεται κανείς για την βιολογική πραγματικότητα της γενέσεως (Werden) του Ιησού, αν σκέφτεται με ακρίβεια και ορθή πίστη περί του Ιησού, όταν το σκέφτεται αυτό, και αν δεν παραβλέπει, πως η γέννα (από πλευράς της γυναίκας) και η γέννηση (από πλευράς του παιδιού που γεννιέται) είναι δυο όψεις μιας διαδικασίας, τότε ένας τέτοιος άνθρωπος πρέπει να πει: με όλη την αληθινή ανθρωπότητα της ενανθρώπισης του Ιησού, έγινε διαφορετικά από εμάς. Γιατί το γίγνεσθαι (Werden) καθορίζεται από αυτό, που είναι το αποτέλεσμα του γίγνεσθαι. Υπάρχει μια απόλυτη συσχέτιση μεταξύ του κατάλληλου χαρακτήρα του γεννηθέντος (εκ του γίγνεσθαι, des Gewordenen) και του γίγνεσθαι. Δια του ενός και του αυτού γίγνεσθαι δεν μπορούν να προκύψουν δυο εντελώς διαφορετικά γεννηθέντα. Και αν τα γεννηθέντα είναι διαφορετικά, τότε και το γίγνεσθαι τους είναι διαφορετικό. Για τον λόγο αυτό πρέπει να αναγκαστικά να πούμε: παρόλη την αληθινή ανθρωπότητα του γίγνεσθαι του Ιησού, έγινε με άλλο τρόπο, απ’ ότι εμείς. Αν ο Ιησούς είναι Υιός του Θεού, τότε το γίγνεσθαι του είναι θεανθρώπινο, ενώ το δικό μας ανθρώπινο.

Στο σημείο αυτό δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε την πρόταση του Αυγουστίνου: Assumendo creatur, δηλαδή η πράξη της πρόσληψης της αυτό-δήλωσης του Θεού, που είναι η ανθρώπινη πραγματικότητα του Ιησού, έχει μέσα της, ως μια εσωτερική ορμή (Moment) το γίγνεσθαι της ανθρώπινης πραγματικότητας του Ιησού, εφόσον το γίγνεσθαι αυτό είναι μια δημιουργική πράξη του Θεού. Σημαίνει μια δημιουργική νέα αρχή που προκύπτει από την πηγαία πρωτοβουλία του Θεού, και όχι μια απλή συνέχιση της ιστορίας από τα δεδομένα του κόσμου. Αυτό πρέπει ειπωθεί, ακόμα και αν θεωρεί κανείς, πως η Unio hypostatica μπορεί να συνδυαστεί και με τη συνεργασία ενός ανθρώπινου πατέρα. [ΑΛΛΟ Η ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΑΛΛΟ ΤΟ ΕΝΥΠΟΣΤΑΤΟ]Ακόμα και τότε, η διαφορετικότητα (Andersheit) αυτή της νέας αρχής μιας θεϊκής ιστορίας της σωτηρίας, που δεν προέρχεται από κάτω, αλλά από την καθαρή δημιουργική, χαριτωμένη πρωτοβουλία του Θεού, και με την έννοια αυτή, όχι «εκ θελήματος αίματος και ανδρός» (Ιωαν. 1, 13), δεν είναι (ή δε θα ήταν) αποτέλεσμα μόνο των εμμενών κινητήριων δυνάμεων της ιστορίας. Αυτή η διαφορετικότητα, που είναι οπωσδήποτε δεδομένη, θα ήταν ακόμα περιεχόμενο της δήλωσης περί της εκ παρθένου γεννήσεως, ακόμα και για εκείνον, που θα αρνιόταν το «sine semine virili» (χωρίς το σπέρμα ανδρός), καθώς δια της ενότητας της ανθρώπινης φύσης, δια της υποστατικής ενώσεως επηρεάζεται και η ύλη, και για τον λόγο αυτό, η διαφορετικότητα αυτή αναφέρεται ακριβώς σε αυτόν τον υλικό χαρακτήρα, ως προς την ενότητα αυτή της ανθρώπινης πραγματικότητας. Ναι μεν, με μια απλή εννοιολογική αναγωγή με αυτές τις αφηρημένες σκέψεις, δεν μπορεί να προκύψει αναγκαστικά η εκ παρθένου γέννηση με την παραδοσιακή-βιολογική έννοια, αλλά μπορεί οπωσδήποτε να τεθεί το ερώτημα, τι εναντιώνεται στο να σκεφτούμε ότι το οπωσδήποτε δεδομένο θαύμα αυτής της πραγματικά σωματικής διαφορετικότητας με τον παραδοσιακό τρόπο. Μπορεί επίσης να τεθεί το ερώτημα, μήπως μια βέβαιη για τον εαυτό της απόρριψη της εκ Παρθένου γέννησης, παραβλέπει εν τέλει την οπωσδήποτε δεδομένη διαφορετικότητα του γίγνεσθαι του Ιησού, δηλαδή εμμέσως τουλάχιστο αρνείται, πως κατά τη γένεση του Θεανθρώπου έχουμε να κάνουμε με μια πρωτοβουλία του Θεού, που δεν είναι μόνο μια πρωτοβουλία του ιστορικού-γήινου κόσμου.

 Συνεχίζεται

ΟΙ ΣΚΟΤΕΙΝΕΣ ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΝΕΟΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ. ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΣΤΗΡΙΖΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ ΤΗΝ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΗ ΚΑΡΡΙΕΡΑ ΤΟΥ ΣΤΑΜΟΥΛΗ, ΒΑΠΤΙΣΑΝ ΤΗΝ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΨΕΥΔΟΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΤΟΛΜΗΣΕ ΝΑ ΤΙΣ ΕΝΤΑΞΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΤΗΝ ΕΠΑΡΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΕΙΟΥ ΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΑΓΙΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΖΗΖΙΟΥΛΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΗΝ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΒΟΜΒΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΦΑ-ΤΙΚΟΥ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΥ. ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΨΥΧΕΣ ΔΙΑΛΕΞΑΝ ΗΔΗ ΤΟ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ ΤΩΝ ΜΩΡΩΝ ΠΑΡΘΕΝΩΝ.