Συνέχεια από: Δευτέρα 6 Ιουλίου 2020
Αλλά το νόημα αυτής της εμπειρίας γίνεται περισσότερο κατανοητό καθώς ο Ακινάτης αναρωτιέται γιά τον τρόπο με τον οποίο οι καρποί αυτοί είναι συγχρόνως διακριτοί και ενωμένοι μεταξύ τους.
Συνεχίζεται
Ο ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ
ΤΟΥ Jean Pierre Torrell.
Οι καρποί του πνεύματος (συνέχεια).
«Καθότι έχουν χαρακτηρισθεί οι καρποί σαν αυτό που προοδεύει από μία αρχή, έναν καρπό ή μία ρίζα, αυτοί θα διακριθούν μεταξύ τους σύμφωνα με την διαφορετική ώθηση (πρόοδο) του Αγίου Πνεύματος σε μας. Αυτή η ώθηση αναπτύσσεται έτσι: η νόηση τού ανθρώπου θα είναι τακτοποιημένη πρώτα στον εαυτό της, στην συνέχεια μ'αυτό που της είναι κοντινό, και τέλος σε σχέση μ'αυτό που είναι από κάτω της.
Η νόηση του ανθρώπου είναι σε τάξη ώς πρός τον εαυτό της όταν κατέχεται στην τελειότητα, στην αφθονία όσο και στην ατυχία. Έτσι, σε σχέση με το αγαθό, η πρώτη διάθεση τής ανθρώπινης νοήσεως οφείλεται στην αγάπη η οποία είναι η κυρίαρχη όρεξη και η ρίζα όλης μας της συναισθηματικότητος. Γι'αυτό όλοι οι καρποί τού πνεύματος έχουν στην πρώτη θέση το έλεος, διότι μ' αυτό το Άγιο Πνεύμα δωρίζεται μ' έναν ιδιαίτερο τρόπο, σαν με μία αληθινή ομοιότητα, καθώς είναι αυτό το ίδιο η αγάπη. "Η αγάπη του Θεού εκκέχυται εν ταίς καρδίαις ημών διά πνεύματος Αγίου τού δοθέντος ημίν". (Ρωμ 5,5).
Η αγάπη τού ελέους ακολουθείται αναγκαίως από την χαρά. Διότι πάντοτε όποιος αγαπά απολαμβάνει την ένωση του με τον αγαπημένο. Έτσι, το έλεος βρίσκεται πάντοτε στην παρουσία αυτού που αγαπά: "Ο μένων εν τη αγάπη εν τω Θεώ μένει και ο Θεός εν αυτώ" (1 Ιωάν 4,16). Γι'αυτό λοιπόν η συνέπεια του ελέους είναι η χαρά. [Eίναι η πρώτη παιδική χαρά τής θεολογίας].
Αλλά η τελειότης τής χαράς είναι η ειρήνη, με μία διπλή σημασία. Πρώτον, στην ησυχία σε σχέση με τις εξωτερικές ταραχές, διότι δέν μπορούμε να απολαύσουμε τέλεια το αγαθό που αγαπούμε εάν παρενοχλούμαστε από κάποιο άλλο πράγμα. Ενώ από το άλλο μέρος, αυτός που έχει την καρδιά τελείως ακίνητη και κεντραρισμένη σ'ένα μοναδικό αντικείμενο δέν μπορεί να διασπαστεί από τίποτε άλλο καθώς όλα τα υπόλοιπα τού είναι αδιάφορα. "Πολλήν Ειρήνη έχουν όσοι τον νόμον σου αγαπούν και πρόσκομμα δέν συναντούν μπροστά τους" (Ψαλμ. 119 (118), 165). Και πράγματι τα εξωτερικά πράγματα δέν τους διασπούν σε τέτοιο βαθμό ώστε να μήν μπορούν να απολαύσουν τον Θεό.
Δεύτερον, στον χορτασμό τής ανήσυχης επιθυμίας. Διότι αυτός στον οποίο δέν θα αρκούσε το αντικείμενο της χαράς του δέν θα απολάμβανε τελείως. Όμως η ειρήνη απαιτεί μόνον αυτές τις δύο συνθήκες: καμμία εξωτερική διαταραχή και ικανοποίηση τής επιθυμίας για ένα μόνον αντικείμενο, και να γιατί, μετά το έλεος και την χαρά, στην τρίτη θέση βρίσκουμε την ειρήνη»(ST Ia IIae q. 70 a. 3).
Ο Ακινάτης συνεχίζει συνδέοντας σ'αυτή την καλή εσωτερική τάξη τήν "υπομονή" και την "μεγαλοψυχία" στις αντιξοότητες. Και όσον αφορά την ορθότητα των σχέσεων με τους άλλους, αυτός θα διευθετήσει παρομοίως την "καλωσύνη" την "αγαθότητα" την "πραότητα", την "πίστη" (η οποία θα λάβει την μορφη τής εμπιστοσύνης απέναντι στον άνθρωπο, και της παράδοσής μας μέσα στην υπακοή μας στο Άγιο Πνεύμα, απέναντι στον Θεό). Ο πίνακας ολοκληρώνεται με την ορθή διάθεση απέναντι στα πράγματα που είναι κάτω από εμάς, και έτσι έχουμε την "μετριοφροσύνη" την "εγκράτεια" και την "παρθενία".
Χωρίς να είναι αναγκαίο να τον ακολουθήσουμε στις λεπτομέρειες τής ανάπτυξης το μεγάλο χωρίο που παρακολουθήσαμε είναι αρκετό να μας φανερώσει την θέση που κατέχουν οι καρποί του Αγίου Πνεύματος και οι μακαριότητες στην οικοδομή τού πνευματικού οργανισμού. Στην πραγματικότητα, όλα στέκονται όρθια, εδώ όπως και αλλού, και παρότι ο Άγιος Παύλος δέν σκέφθηκε κατά πάσαν πιθανότητα μία συστηματική περιγραφή, η προσπάθεια του Θεολόγου ο οποίος προσπαθεί να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο τα πράγματα διαπλέκονται μεταξύ τους δέν είναι λανθασμένη, αλλά είναι βαθειά διαφωτιστική τόσο για την λεπτότητα των αναλύσεων του Ακινάτη, όσο και για όποιον επιθυμεί να διακρίνει στην ανάγνωση των γραπτών του τα στοιχεία ενός πνευματικού δόγματος.
Και όμως ακόμη πιό σημαντικό είναι να σημειώσουμε εδώ πώς ο Ακινάτης τοποθετεί όλη την πνευματική ζωή κάτω από το σημείο τής ελπίδος τής εσχατολογικής ολοκληρώσεως. Το παιχνίδι τού "ήδη" και του "όχι ακόμη" το οποίο ήλθε ξανά στην επιφάνεια τον ΧΧ αιώνα διαβάζοντας την Βίβλο, κατευθύνει το σύνολο των επιχειρημάτων του Ακινάτη. Το συναντήσαμε ήδη αναφερόμενοι στην δική του έννοια της Θεολογίας, όσο και σε σχέση με τον τρόπο που μιλά για το μυστήριο τής ευχαριστίας. {Σ'αυτό τον ιερό δείπνο στον οποίο λαμβάνουμε τον Χριστό σαν τροφή, δοξάζουμε την μνήμη του πάθους του, η ψυχή πληρούται της χάριτος και μας δίδεται και ένα ενέχυρο της μελλοντικής δόξης}.
«Η Χάρις του Αγίου Πνεύματος όπως ακριβώς την κατέχουμε στην παρούσα ζωή, δέν εξισούται με την μέλλουσα δόξα (in actu, είναι εν δυνάμει), αλλά είναι ένας σπόρος, ακριβώς ο οποίος περιέχει ολόκληρο το δένδρο. Παρομοίως, μέσω της χάριτος κατοικεί μέσα μας το Άγιο Πνεύμα, το οποίο είναι η επαρκής αιτία της αιωνίου ζωής. Γι'αυτό και ο Απόστολος το ονομάζει: "τον αρραβώνα της κληρονομίας μας" (2 Κορ.1,22)»(ST Ia IIae q. 114 a. 3 ad 3)!
Συνεχίζεται
Αμέθυστος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου