Συνέχεια από Σάββατο, 12 Σεπτεμβρίου 2020
1) Η αποκάλυψη τής κακίας τού Αντιχρίστου
ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΙ Η ΣΥΝΤΡΙΒΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ
Αν η πρώτη περίοδος τής παρουσίας τού Αντιχρίστου θα είναι μια περίοδος επίδειξης υποκριτικής καλωσύνης, η δεύτερη θα είναι μια περίοδος αποκάλυψης τής μέχρι τότε κρυμμένης κακίας του. Ο λόγος τής υποκρισίας δεν θα υπάρχει πλέον. Θα έχει κατακτήσει την εξουσία που επιζητούσε.
Στην Διδαχή τών δώδεκα Αποστόλων αναφέρεται πως ο Αντίχριστος « ποιήσει ἀθέμιτα, ἅ οὐδέποτε γέγονεν ἐξ αἰώνος »1078. Κατά τον Άγιο Κύριλλο Ιεροσολύμων ο Αντίχριστος θα επιφέρει κάθε είδος απανθρωπιάς και παρανομίας ώστε να ξεπεράσει όλους τους άδικους και ασεβείς της ιστορίας. Θα έχει διάθεση φονική, σκληρότατη, άσπλαχνη και « ποικίλη » εναντίον όλων, και, κυρίως, εναντίον των Χριστιανών1079.
Ο Άγιος Εφραίμ είναι πιο αναλυτικός. « Μετά την κατάληψη τής εξουσίας », γράφει, « ο Αντίχριστος θα υψηλοφρονήσει και θα εμέσει την πικρότητα που έκρυβε μέσα του. Θα ταράξει την οικουμένη και θα διασαλεύσει τα πέρατα. Θα γεμίσει με θλίψη ολόκληρο τον κόσμο και θα μιάνει τις ψυχές. Δεν θα συμπεριφέρεται πια με ευλάβεια αλλά θα είναι πάντα και σε κάθε τι αυστηρός, απότομος, οργίλος, θυμώδης, φοβερός, ακατάστατος, δύσμορφος, μισητός, βδελυκτός, άγριος, καταστροφέας, αναιδής και θα προσπαθεί να ρίξει στον γκρεμό της ασέβειας όλο το ανθρώπινο γένος »1080. Οι τοπικοί άρχοντες στους οποίους θα αναθέσει την διοίκηση επιμέρους περιοχών, οι « δήμαρχοι », όπως χαρακτηρίζονται απ’ τον Εφραίμ, θα είναι και αυτοί « απότομοι »1081.
« Καί ποιο κακό δεν θα διαπράξει τότε; », αναρωτιέται ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Και συμπληρώνει: « Όλα θα τα κινήσει, όλα θα τα ταράξει και με τα διατάγματά του και με τον φόβο τον οποίο θα εμπνέει στους ανθρώπους. Θα είναι από κάθε άποψη φοβερός, λόγω της εξουσίας που θα ασκεί, λόγω τής ωμότητάς του και λόγω των παρανόμων προσταγών του »1082.
Σύμφωνα με τον Άγιο Ρωμανό τον Μελωδό ο δόλιος και παγκάκιστος Αντίχριστος μετά την στερέωσή του στην εξουσία θα επιτεθεί με οργή, σαν ανήμερος δράκοντας, εναντίον κυρίως των Χριστιανών αλλά και όλων των ανθρώπων. Θα φανερώσει το δηλητήριο που έκρυβε και με αυτό θα βλάψει τους πάντες. Θα προκαλέσει φόβο, φρίκη και δειλία σε όλους τους ανθρώπους. Θα συνταράξει τα πάντα, ό,τι βρίσκεται στον ουρανό και την θάλασσα1083.
Στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία συναντώνται οι ίδιες απόψεις. Κατά τον συγγραφέα τού « Περί Συντελείας » ο πρώην πράος θα γίνει τώρα βίαιος. Αυτός που επεδίωκε την αγάπη θα γίνει ανελεήμων. Αυτός που είχε ταπείνωση στην καρδιά του θα γίνει υψηλόφρων και απάνθρωπος. Και αυτός που μισούσε την αδικία θα καταδιώξει τους δίκαιους1084. Η μισανθρωπία και κακότητά του θα είναι τέτοια, ώστε να αποστραφεί ακόμη και αυτούς που θα τον έχουν προσκαλέσει να καταλάβει την βασιλεία1085. Θα περιβάλλεται από δαίμονες που « εν σχήματι ανθρώπων » θα τον πλαισιώνουν ως έμπιστοι συνεργάτες του1086. Αυτοί θα αποτελούν την ομάδα εργασίας του και τον κύκλο των συναρχόντων του1087. Η αποκάλυψη της κακίας του Αντιχρίστου θα κορυφωθεί με την βλασφημία απέναντι στον Θεό του ουρανού.
2) Η βλασφημία τού Αντιχρίστου
Ο Αντίχριστος θα είναι το απόλυτο είδωλο. Όπως, χαρακτηριστικά, αναφέρει ο Απόστολος Παύλος, ο Αντίχριστος θα είναι « ὁ ἀντικείμενος και ὑπεραιρόμενος ἐπί πάντα λεγόμενον Θεόν ἤ σέβασμα »1088. Ο Αντίχριστος θα ονομάσει τον εαυτό του Θεό. Θα κλέψει την « θεία προσηγορία » απ’ Αυτόν που, δικαιωματικά, Του ανήκει. Γι’ αυτό και, δίκαια, χαρακτηρίζεται απ’ τον Θεοδώρητο Κύρου ως « ὁ τῆς θείας προσηγορίας ληστής »1089.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Αντίχριστος θα καταργήσει μεν την ειδωλολατρεία αλλά θα στήσει στη θέση της τον εαυτό του, ως ένα άλλο είδωλο, που θα περικλείει μέσα του την πολυποίκιλη πλάνη όλων των υπολοίπων ειδώλων1090. Έτσι, αυτοί που προσκυνούσαν τον διάβολο δια μέσου πολλών ειδώλων, δηλαδή ψευδών θεοτήτων1091, τότε θα τον λατρεύουν δια μέσου ενός και μόνο ειδώλου, του Αντιχρίστου. Ουσιαστικά δεν θα έχει αλλάξει τίποτε. Γι’ αυτό και ο Άγιος Ειρηναίος λέγει πως ο Αντίχριστος θα ανακεφαλαιώσει όλη την διαβολική αποστασία.
Αυτός ο ίδιος θα είναι είδωλο. Γι’ αυτό και ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων χαρακτηρίζει το μίσος που θα επιδείξει ο Αντίχριστος προς τα είδωλα ψεύτικο και υποκριτικό. « Μέλλει δῆθεν τά εἴδωλα μισεῖν ὁ Ἀντίχριστος »1092, σημειώνει χαρακτηριστικά. Στην ουσία θα πρόκειται για μια κοροϊδία. Θα παριστάνει πως μισεί τους διάφορους ψεύτικους Θεούς τη στιγμή που και αυτός δεν θα είναι κάτι διαφορετικό από αυτούς.
Ο Αντίχριστος θα επιχειρήσει να προσοικειωθεί και να ιδιοποιηθεί τα πατρικά δικαιώματα του Θεού επί της ανθρωπότητας. Σύμφωνα με τον Ιππόλυτο, αυτή η προσπάθεια του Αντιχρίστου περιγράφεται προφητικά με μια υπέροχη παραβολή απ’ τον προφήτη Ιερεμία. « Ἐφώνησε πέρδιξ, συνήγαγεν ἅ οὐκ ἔτεκε »1093, γράφεται στο
προφητικό κείμενο. Αναλύοντας ο Ιππόλυτος αυτή τη ρήση του Ιερεμία λέγει πως ο πέρδιξ, σαν κενόδοξο ζώο που είναι, όταν δει κάποια φωλιά άλλου πέρδικος να έχει νεοσσούς, καιροφυλακτεί, και, όταν αντιληφθεί πως ο πατήρ πέρδιξ έχει πετάξει μακριά προς αναζήτηση τροφής, τότε μιμείται την φωνή του και προσκαλεί τα μικρά να έλθουν προς αυτόν. Αυτά, νομίζοντας πως τα καλεί ο πραγματικός τους πατέρας, τρέχουν προς αυτόν. Και τότε εκείνος « ἐγγαυριᾷ ἐν ἀλλοτρίοις τέκνοις ὡς ἰδίοις »1094. Ωστόσο, η επιτυχία του είναι βραχύχρονη. Διότι, μόλις επανέλθει ο αληθινός των νεοσσών πατήρ και τα καλέσει με την φωνή του κοντά του, εκείνα, αναγνωρίζοντάς τον, εγκαταλείπουν τον ψεύτικο και νόθο πατέρα, και σπεύδουν προς αυτόν.
Κατά τον Ιππόλυτο ο προφήτης με αυτήν την συμβολική εικόνα εκθέτει τα γεγονότα της συντελείας και ομιλεί περί του Αντιχρίστου. Αυτός θα σφετεριστεί τα δικαιώματα του Θεού πάνω στην ανθρωπότητα και θα την προσκαλέσει κοντά του επιθυμώντας να οικειωθεί τα αλλότρια ως ίδια. Το δέλεαρ της πρόσκλησής του θα είναι η επαγγελία της λύτρωσης, μιας λύτρωσης όμως που θα είναι μάταιη και ψευδής, αφού αυτός που θα την επαγγέλεται δεν θα είναι εις θέσιν να σώσει ούτε καν τον ίδιό του τον εαυτό1095.
Όμως, ο Αντίχριστος δεν θα έχει συναίσθηση της αδυναμίας του. Μεθυσμένος από τις στρατιωτικές του επιτυχίες, την καθολική επικράτησή του και την εγκαθίδρυση της οικουμενικής ηγεμονίας του στο παγκόσμιο στερέωμα θα φτάσει στο έσχατο και ακρότατο σημείο της αλαζονείας και της οιήσεως. Θα παρακινηθεί σε υπερηφάνεια απ’ το πονηρό πνεύμα που θα κατοικεί μέσα του1096. Θα πλημμυρίσει η καρδιά του από έπαρση και θα αρχίσει να εξυψώνει τον εαυτό του και να τον δοξάζει ως Θεό1097. Θα καυχάται ενώπιον του Θεού, θα επαίρεται « ὡς πάσης τῆς οἰκουμένης κρατῶν »1098, και θα αποκαλεί τον εαυτό του Θεό1099. Και αυτό, ακριβώς, σύμφωνα με τον ιερό Χρυσόστομο, εννοούσε ο Κύριος όταν έλεγε ότι ο Αντίχριστος θα έλθει « ἐν τῷ ὀνόματι τῷ ἰδίῳ »1100.
« Καί λόγους πρός τόν Ὕψιστο λαλήσει »1101, αναφέρεται στο κείμενο του Δανιήλ. Η παραφροσύνη του δεν θα έχει όρια. Δεν θα αρκεστεί στην εξύψωσή του πάνω από κάθε άνθρωπο αλλά θα βλασφημήσει και τον ίδιο το Θεό νομίζοντας ο δόλιος ότι θα παραμείνει στο εξής βασιλεύς πάνω στη γη στην αιωνιότητα. Και θα είναι τέτοιο το μέγεθος της ανόητης υπερηφανείας και παραφροσύνης του που θα νομίζει ότι, όταν έλθει ο Κύριος στη γη κατά τη Δευτέρα Παρουσία Του, θα δυνηθεί να τον αντιμετωπίσει αντιπαρατάσσοντας εναντίον του γήινα στρατεύματα και, τελικά, να τον νικήσει1102.
Το επόμενο βήμα θα είναι η επιβολή τής λατρείας του σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν θα αρκείται πλέον στη προσκύνησή του ως θεού μόνο απ’ τους θιασώτες και οπαδούς του αλλά θα επιχειρήσει να επιβάλλει τη θρησκεία και λατρεία του σε ολόκληρη την οικουμένη. Ο Ιππόλυτος βάζει στο στόμα του Αντιχρίστου τούς λόγους τού Ασσυρίου, που στο δέκατο κεφάλαιο τού βιβλίου τού Ησαΐα φέρεται να λέγει με αλαζονεία: « Τῇ ἰσχύι ποιήσω καί τῇ σοφίᾳ τῆς συνέσεως ἀφελῶ ὅρια ἐθνῶν, καί τήν ἰσχύν αὐτῶν προνομεύσω. Καί σείσω πόλεις κατοικουμένας, καί τήν οἰκουμένην ὅλην καταλήψομαι τῇ χειρί μου ὡς νοσσιάν, καί ὡς καταλελειμμένα ὡά ἀροῦμαι. Καί οὐκ ἔστιν ὅστις διαφεύξεται ἤ ἀντείπῃ μοι »1103. Βάζει, επίσης, στο στόμα του Αντιχρίστου και τα λόγια του Βασιλέως της Βαβυλώνας, που φέρεται να λέει: « Εἰς τόν οὐρανόν ἀναβήσομαι, ἐπάνω τῶν ἄστρων τοῦ οὐρανοῦ θήσω τόν θρόνον μου, καθίσω ἐν ὄρει ὑψηλῷ ἐπί τά ὄρη τά ὑψηλά τά προς Βορρᾶν, ἀναβήσομαι ἐπάνω τῶν νεφελῶν, ἔσομαι ὅμοιος τῷ ὑψίστῳ »1104.
Η αγιογραφική βάση πάνω στην οποία οικοδομείται και αναπτύσσεται η πατερική διδασκαλία για τη βλάσφημη στάση τού Αντιχρίστου είναι η προφητεία τού Δανιήλ1105, τα χωρία των Ησαΐα, Ιερεμία και Ιεζεκιήλ που προαναφέραμε, η αναφορά του Παύλου στην Β΄ προς Θεσσαλονικείς1106 και το Ιω 5,43(1107).
Η βλασφημία του Αντιχρίστου θα κορυφωθεί με την ενθρόνισή του στο ναό του Θεού.
Σημειώσεις
1078. Βλ. Διδαχή των δώδεκα Αποστόλων, XVI, Β.Ε.Π.Ε.Σ. 2, σελ. 220.
1079. Βλ. Κυρίλλου Ιεροσολύμων, Κατήχησις ΙΕ΄, ΙΒ΄, P.G. 33, 885 και Ε.Π.Ε. 2, σελ. 136.
1080. Εφραίμ, Λόγος εις την Παρουσίαν του Κυρίου, σελ. 120, « Ἔπειτα ὑψοῦται τῇ καρδίᾳ, καί ἐμέσει ὁ Δράκων τήν ἑαυτοῦ πικρότητα. Ταράσσει τήν οἰκουμένην καί κινεῖ τά πέρατα. Ἐκθλίβει τά σύμπαντα, μιαίνει τάς ψυχάς. Οὐκέτι ὡς εὐλαβής, ἀλλά πάντα ἐν πᾶσιν αὐστηρός, ἀπότομος, ὀργίλος, θυμώδης, δεινός, ἀκατάστατος, φοβερός, ἀειδής, μισητός, βδελυκτός, ἀνήμερος, ἀλάστωρ, ἀναιδής καί σπουδάζων ἐμβαλεῖν εἰς βόθρον ἀσεβείας πᾶν τό γένος τῶν ἀνθρώπων ».
1081. Βλ. Εφραίμ, Λόγος εις την Παρουσίαν του Κυρίου, σελ. 121, « Δήμαρχοι γάρ ἀπότομοι κατά τόπον σταθήσονται ».
1082. Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εις τήν Β΄ προς Θεσσαλονικείς, Ομιλία Δ΄, Β΄, 62, 487 και Ε.Π.Ε. 23, σελ. 72, « Τί γάρ οὐκ ἐργάσεται τότε; Πάντα κινήσει, πάντα ταράξει, καί ἐπιταγμάτων ἕνεκεν καί φόβου. Φοβερός ἔσται πάντοθεν, ἀπό τῆς ἐξουσίας, ἀπό τῆς ὠμότητος, ἀπό τῶν παρανόμων ἐπιταγμάτων ».
1083. Βλ. Ρωμανού, Εις την Β΄ Παρουσίαν, ΙΒ΄, σελ. 270, « Ῥοιζοῦται τότε ὁ δόλιος καί παγκάκιστος δυσμενῶς ὀργιζόμενος, καί ὥσπερ δράκων ἀνήμερος πᾶσι τοῖς ἀνθρώποις ὡς ἐχθρός ἐπελεύσεται, τοῖς ἁγίοις δέ μάλιστα. Καί προβάλλεται τόν κεκρυμμένον ἰόν αὐτοῦ κατά πάντων ὁ ἄσπλαγχνος. Κινήσει φόβον καί φαντασίας καί κτύπους ἐν ἀέρι ἐμποιοῦντας φρίκην πᾶσι καί δειλίαν τοῖς ἀνθρώποις. Σείεται τά πάντα γῆς καί τῆς θαλάσσης ».
1084 Βλ. Περι Συντελείας, XXV, « Καί μετά ταῦτα ὑψοῦται τῇ καρδίᾳ καί ὁ πραΰς πρότερον γενήσεται σοβαρός καί ὁ ἀγάπην διώκων γενήσεται ἀνελεήμων. ὁ ταπεινός τῇ καρδίᾳ γενήσεται ὑψηλός καί ἀπάνθρωπος, καί ὁ μισῶν ἀδικίαν τούς δικαίους καταδιώξει ».
1085. Βλ. Περί Συντελείας, XXV, 286, « και τούς προσκαλουμένους αὐτόν ἐπί την βασιλείαν βδελύξεται και πολλάς ψυχάς μιανεῖ ».
1086. Βλ. Περί Συντελείας, XXV, σελ. 286, « τότε ὁ ἄνομος ἐπαρθείς τῆ καρδία συνάξει τούς ἑαυτοῦ δαίμονας ἐν σχήματι ἀνθρώπων ».
1087. Το γεγονός πως ο συγγραφεύς φαίνεται να αποδέχεται μια άποψη περί πνευματικής φύσεως του Αντιχρίστου μας επιτρέπει να τηρούμε μια κάπως επιφυλακτική στάση απέναντι στην συγκεκριμένη θέση, καθώς μάλιστα δεν συναντάται και κάπου αλλού. Αξίζει, πάντως, να επισημάνουμε πως αυτή η άποψη φαίνεται συγγενής προς τη θέση που αναφέρει ο Οικουμένιος για τον « δευτερεύοντα » της σατανικής τάξης που θα βοηθήσει τον Αντίχριστο. Άλλωστε, οι δαίμονες εμφανίζονται στους μάγους. Γιατί να μη συνομιλούν και με τον Αντίχριστο;
1088. Βλ. Β΄ προς Θεσσαλονικείς 2,4. Πρβλ. και Κυρίλλου, Κατήχησις ΙΕ΄, ΙΕ΄, 892 και Ε.Π.Ε. 2, σελ. 140-1, « κατεπαιρόμενος εἰδώλων ἁπάντων ».
1089. Θεοδωρήτου, Αιρετικής κακομυθίας επιτομή, Ε΄, ΚΓ΄, P.G. 83, 525. Πρβλ. και Θεοδώρου Ανδρέα, Η περί Αντιχρίστου ιδέα, Θεολογία 41, 1970, σελ. 110, « Ἡ ὁρμή προς ἰσοθεΐαν ἀποτελεῖ τόσον την ἀρχήν, ὅσον καί το τέλος τῆς ἱστορίας τῆς ἁμαρτίας ».
1090. Βλ. Ειρηναίου, Έλεγχος, 25, σελ. 309-11, « τήν διαβολικήν ἀποστασίαν εἰς ἑαυτόν ἀνακεφαλαιούμενος, και τα μέν εἴδωλα καταβάλλων πρός τό πείθειν ὅτι αὐτός ἑστι Θεός, ἑαυτόν δε ἀνιστάς ἕν εἴδωλον ἔχον ἐν ἑαυτῷ τήν τῶν λοιπῶν εἰδώλων πολυποίκιλον πλάνην, ἵνα οἱ διά τῶν πολλῶν βδελυγμάτων προσκυνοῦντες τόν διάβολον, οὗτοι διά τοῦ ἐνός εἰδώλου λατρεύσωσιν αὐτῷ ».
1091. Πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ορισμός της λέξης « είδωλον » κατά τον Ειρηναίο. Είδωλο είναι κάθε τι που ονομάζεται « Θεός », ενώ δεν είναι. Βλ. Ειρηναίου, Έλεγχος, σελ. 311, « ὐπεραρθήσεται ἐπί πάντα λεγόμενον Θεόν ἤ σέβασμα, τουτέστιν ἐπί πᾶν εἴδωλον – οὗτοι γάρ εἰσίν οἱ λεγόμενοι μέν ὑπ᾿ ἀνθρώπων, οὐκ ὄντες δε Θεοί – και ὅτι αὐτός ἑαυτόν τυραννικῶς πειράσεται ἀποδείξαι Θεόν ». Για την έννοια του ειδώλου και της ειδωλολατρείας βλ. και Αναστασίου Γιαννουλάτου, Αρχιεπισκόπου Τιράνων και πάσης Αλβανίας, Ίχνη από την αναζήτηση του υπερβατικού, Συλλογή θρησκειολογικών μελετημάτων, Εκδόσεις Ακρίτας, Αθήνα 2004, σελ. 309-317.
1092. Κυρίλλου, Κατήχησις ΙΕ΄, ΙΕ΄, 889 και Ε.Π.Ε. 2, σελ. 140.
1093. Ιερ. 17,11, « Ἐφώνησε πέρδιξ, συνήγαγεν ἅ οὐκ ἔτεκε. Ποιῶν τόν πλοῦτον αὐτοῦ οὐ μετά κρίσεως, ἐν ἡμίσει ἡμερῶν ἐγκαταλείψουσιν αὐτόν, καί ἔσται ἐπ’ ἐσχάτων αὐτοῦ ἄφρων ».
1094. Ιππολύτου, Περί Χριστού και Αντιχρίστου, LΙV-LVI, σελ. 216.
1095. Βλ. Ιππολύτου, Περί Χριστού και Αντιχρίστου, LΙV-LVI, σελ. 216, « Και Ἱερεμίας δέ εἰς αὐτόν χρώμενος παραβολῇ φησιν οὕτως «Πέρδιξ …ἄφρων». Οὐ βλάψει οὖν διά τό προκείμενον καί τήν τέχνην τοῦ ζώου διηγήσασθαι καί ὅτι οὐ μάτην ὁ προφήτης ἀπεφήνατο τό ρητόν τῇ τοῦ ζώου παραβολῇ χρησάμενος. Τοῦ γάρ πέρδικος κενοδόξου ζώου υπάρχοντος, ἐπάν πλησίον ἵδη ἑτέρου πέρδικος καλιάν ἔχουσαν νεοσσούς, ἀποπτάντος τοῦ πατρός αὐτῶν ἐπί τήν νομήν, μιμούμενος τήν τοῦ ἀλλοτρίου φωνήν προσκαλεῖται προς ἑαυτόν τούς νεοσσούς. Οἱ δέ νομίσαντες τόν ἴδιον αὐτῶν πατέρα ὑπάρχειν, προστρέχουσιν αὐτῷ. ὁ δέ ἐγγαυριᾷ ἐν ἀλλοτρίοις τέκνοις ὡς ἰδίοις. Ἐπελθόντος δέ τοῦ ἀληθινοῦ πατρός καί βοήσαντος τῇ ἱδία φωνῇ, ἐπιγνόντες οἱ νεοσσοί, καταλείψαντες τόν νόθον πορεύονται προς τόν ἀληθινόν πατέρα. Τῷ αὐτῷ ὁμοιώματι ὁμοίως μετεχρήσατο εἰπών ὁ προφήτης περί τοῦ Ἀντιχρίστου, ὅς προσκαλέσεται προς ἑαυτόν τήν ἀνθρωπότητα, τά ἀλλότρια ἰδιοποιεῖσθαι βουλόμενος, λύτρωσιν πᾶσι ματαίαν ἐπαγγελόμενος, ἑαυτόν σῶσαι μή δυνάμενος ».
1096. Βλ. Ιππολλύτου, Εις τον Δανιήλ Δ΄, XII, σελ. 82, « ἄρχεται λοιπόν ὑπό τοῦ ἐν αὐτῶ ἀλλοτρίου και πονηροῦ φυσιωθείς πόλεμον ἐγείρειν κατά τῶν ἁγίων και πάντας πανταχοῦ διώκειν, βουλόμενος ὑπό πάντων δοξάζεσθαι και προσκυνεῖσθαι ὡς θεός ».
1097. Ιππολύτου, Περί Χριστού και Αντιχρίστου, XLVII, σελ. 212, « ὅς ἐπαρθείς λοιπόν τῆ καρδία ἄρχεται ἑαυτόν ὑψοῦν και δοξάζειν ὡς θεόν, διώκων τους ἁγίους και βλασφημῶν τον Χριστόν » και LII, σελ. 215, « Ἄρχεται ὑψοῦσθαι τῆ καρδία και ἑπαίρεσθαι κατά τοῦ θεοῦ, ὡς πάσης τῆς οἰκουμένης κρατῶν … και μετά ταῦτα ἄρξεται ὡς θεόν ἑαυτόν ἑπιδεικνύναι ». Στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία βλ. Περί Συντελείας, ΧΧΙ, σελ. 284, « Ὅς ἐπαρθείς τῇ καρδία λοιπόν ἄρχεται ἑαυτόν ὑψοῦν καί δοξάζειν ὡς Θεόν, διώκων τούς Ἁγίους και βλασφημῶν τόν Χριστόν ».
1098. Ιππολύτου, Περί Χριστού και Αντιχρίστου, LII, σελ. 215.
1099. Βλ. Δαν. 11,37-8, « Καί ἐπί πάντας θεούς τῶν Πατέρων αὐτοῦ οὐ συνήσει … » και Ιωάννου Δαμασκηνού, Περί Αντιχρίστου, σελ. 442, « Ὅτι γάρ Θεόν ἑαυτόν ἀποκαλέσει, ὁ ἄγγελος τῷ Δανιήλ διδάσκων οὕτω φησίν : “ Ἐπί Θεούς τῶν Πατέρων αὐτοῦ οὐ συνήσει” ».
1100. Ιω. 5, 43. Βλ. και Ιωάννου Χρυσοστόμου, Ομιλία ΜΑ΄ εις το κατά Ιωάννην, Α-Β΄, 59, 235-236 και Ε.Π.Ε.13, σελ. 476.
1101. Δαν. 7,25.
1102. Βλ. Εφραίμ, Λόγος εις την Παρουσίαν του Κυρίου, σελ. 114, « και νομίζει ὁ ἄθλιος ἀντιστῆναι τῆ ὥρα ἐκείνη τῆ φοβερᾶ, ὅταν ἔλθη ὁ Κύριος ἐκ τὼν οὐρανῶν, μη εἰδώς ὁ ἄθλιος την ἐαυτοῦ ἀσθένειαν και ὑπερηφανίαν, δι’ ἥν και ἐξέπεσεν ». Στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία βλ. Περί Συντελείας, XXV, σελ. 285, « Εἶτα ὑψωθήσεται τῇ καρδίᾳ κατά παντός ἀνθρώπου, οὐ μην ἀλλά καί κατά τοῦ Θεοῦ βλάσφημα λαλήσει, δοκῶν ὁ δόλιος ὅτι τό λοιπόν βασιλεύς ἐστιν ἐπί τῆς γῆς ἕως τοῦ αἰώνος, μή γινώσκων ὁ ταλαίπωρος ὅτι ἡ βασιλεία αὐτοῦ ἐν τάχει καταργεῖται καί ἀπολήψεται τό ἡτοιμασμένον πῦρ αὐτῷ ἐν τάχει σύν πᾶσι τοῖς πειθομένοις αὐτῷ καί δουλεύσασιν αὐτῷ ».
1103. Ησ. 10,12-17, « … ἐπί τόν ἄρχοντα τῶν Ἀσσυρίων … εἶπε γάρ : τῇ ἰσχύι ποιήσω καί τῆ σοφίᾳ τῆς συνέσεως ἀφελῶ ὅρια ἐθνῶν, καί τήν ἰσχύν αὐτῶν προνομεύσω. Καί σείσω πόλεις κατοικουμένας, καί τήν οἰκουμένην ὅλην καταλήψομαι τῇ χειρί μοῦ ὡς νοσσιάν, καί ὡς καταλελειμμένα ὡά ἀροῦμαι. Καί οὐκ ἔστιν ὅστις διαφεύξεται ἤ ἀντείπῃ μοι. Καί οὐχ οὕτως; ἀλλ’ ἀποστελεῖ Ἀδωναΐ κύριος εἰς τήν σήν τιμήν ἀτιμίαν … ». Βλ. και Ιππολύτου, Περί Χριστού και Αντιχρίστου, XVI, σελ. 202.
1104. Ησ. 14,14-21. Πρβλ. και Ιεζεκιήλ 28,2-10, « Καί εἴπας Θεός εἰμί ἐγῶ », Βλ. και Ιππολύτου, Περί Χριστού και Αντιχρίστου, XVII-XVIII, σελ. 202-203, LIII, σελ. 215, Εις τον Δανιήλ Δ΄, ΧΙΙ, σελ. 82. Στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία βλ. Οικουμενίου, Ε.Α., VII, σελ. 187.
1105. Βλ. Δαν. 7,8, « Προσενόουν τῷ κέρατι καί ἰδού ὀφθαλμοί ὡσεί ἀνθρώπου ἐν τῷ κέρατι καί στόμα λαλοῦν μεγάλα κάι ἤνοιξε τό στόμα αὐτοῦ εἰς βλασφημίαν προς τόν Θεόν … ». Βλ. και Ιππολύτου, Περί Χριστού και Αντιχρίστου, σελ. 212.
1106. Β΄ Θεσσαλονικείς 2,4, « ὁ ἀντικείμενος καί ὑπεραιρόμενος ἐπί πάντα λεγόμενον θεόν ἤ σέβασμα ὥστε εἰς τόν ναόν τοῦ Θεοῦ καθῖσαι ἀποδεικνύντα ἑαυτόν ὅτι ἐστιν ὁ Θεός ».
1107. Βλ. Ιω. 5,43, « ἐάν τις ἔλθη ἐν τῷ ὀνόματι τῷ ἰδίω ».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου