Η συζήτηση ξεκινά με μια αιχμηρή επισήμανση: ο Τραμπ φαίνεται να δίνει προτεραιότητα στην Τουρκία έναντι του Ισραήλ – μια ανατροπή σε ένα καθιερωμένο δόγμα αμερικανικής πολιτικής. Η ρητορική αυτή εντοπίζει τις μετατοπίσεις ισχύος μέσα από την αποδοχή του Ερντογάν ως παίκτη πρώτης γραμμής, την ώρα που το Ισραήλ βλέπει τις προτάσεις του να συναντούν αρνητική ανταπόκριση, είπε αρχικά ο κ. Γρίβας. Πίσω από την κίνηση αυτή κρύβεται κάτι βαθύτερο: όχι απλώς μια αλλαγή προτιμήσεων, αλλά μια συνολική αναδόμηση των διεθνών σχέσεων, όπου η γεωπολιτική "πιστότητα" υποκαθίσταται από ευέλικτες συμμαχίες συμφέροντος.
Το επόμενο μεγάλο θέμα είναι η απομυθοποίηση της πεποίθησης ότι οι ΗΠΑ (ή οποιοδήποτε άλλο "σκοτεινό" κέντρο ισχύος) ελέγχουν τα πάντα. Ο κ. Γρίβας χαρακτηρίζει αυτόν τον τρόπο σκέψης ως «παρανοϊκό» και αποτέλεσμα «εκπαίδευσης στη δουλοφροσύνη», ιδίως στον ελληνικό χώρο. Το παγκόσμιο σύστημα δεν είναι πυραμιδωτό αλλά συστημικά πολυπολικό. Όπως η Σελήνη επηρεάζει τη Γη, έτσι και οι λιγότερο ισχυροί ασκούν επιρροή.
Ο πραγματικός στρατηγικός φόβος της αμερικανικής σκέψης, εξηγείται εύγλωττα, είναι η ενοποίηση της Ευρασίας. Το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός μπλοκ Κίνας–Ρωσίας–Ινδίας–Ιράν παρουσιάζεται ως υπαρξιακή απειλή για το δυτικό status quo. Παρά τις μεταξύ τους αντιθέσεις, αυτές οι χώρες –με τη βοήθεια της δυτικής απομόνωσης– πλησιάζουν ολοένα και περισσότερο, πρόσθεσε ο κ. Γρίβας.
Σε αυτή τη συγκυρία, ο Τραμπ προβάλλει ως ο κατεδαφιστής της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής. Στόχος του δεν είναι να χτίσει με παλιά τούβλα αλλά να διαλύσει τις συγκολλήσεις μεταξύ των ευρασιατικών δυνάμεων. Κατεδαφίζει τα θεμέλια μιας πανευρασιατικής ενοποίησης, όχι για να επιβάλλει νέο απόλυτο έλεγχο, αλλά για να αποτρέψει την εδραίωση ενός εναλλακτικού κέντρου ισχύος. Αλλά δεν σταματά εκεί. Ο «Τραμπ-Χτίστης» εμφανίζεται αμέσως μετά. Με εργαλεία όχι την ιδεολογία αλλά το χρήμα και τη realpolitik, επιχειρεί να δημιουργήσει ένα νέο πλέγμα συνεργασιών. Στρέφεται στους Άραβες, επενδύει, δελεάζει. Ακόμα και απέναντι στο Ισραήλ, η στάση του είναι επιχειρηματικά ψυχρή: «Σε χρειάζομαι λιγότερο από όσο νομίζεις, και χρειάζομαι την Τουρκία και τους Άραβες περισσότερο», επεσήμανε ο κ. Γρίβας. Η Τουρκία περιγράφεται εύστοχα ως «γίγαντας με πήλινα πόδια». Παρ’ όλα αυτά, η γεωστρατηγική της θέση την καθιστά αναγκαία για τη νέα αρχιτεκτονική των ΗΠΑ.
Στην καρδιά της ανάλυσης κρύβεται ένα μήνυμα προς την Ελλάδα. Η Ελλάδα, αντί να περιμένει αποφάσεις από την Ουάσινγκτον ή το Τελ Αβίβ, οφείλει να εμπλακεί ενεργά στο παιχνίδι, να λειτουργήσει ως «κόφτης» απέναντι σε νεο-αναδυόμενες δυνάμεις, κυρίως την Τουρκία. Το Ισραηλινό λόμπι δεν είναι πλέον παντοδύναμο. Οι διεθνείς σχέσεις είναι ρευστές, διαπραγματεύσιμες και πάνω απ’ όλα δυναμικές, τόνισε ο κ. Γρίβας.
Η τελική νότα είναι σχεδόν φιλοσοφική. Ζούμε, λέει, τη γέννηση μιας νέας εποχής. Όχι μιας εποχής απόλυτης κυριαρχίας ή μυστικών σχεδίων, αλλά μιας εποχής πολυπολικής, πολύπλοκης και γεμάτης αβεβαιότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου