Βλαντιμίρ Σολόβιεφ - Η Ρωσία και η Παγκόσμια Εκκλησία (12)

 Συνέχεα από: Πέμπτη 8 Ιουλίου 2021

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΟΝΑΡΧΙΑ ΙΔΡΥΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Η Εκκλησία ως παγκόσμια κοινωνία. Η αρχή της αγάπης

… η κοινωνική πρόοδος και η ευημερία εξαρτώνται κυρίως από την αλήθεια των κυρίαρχων ιδανικών της κοινωνίας και την καλή κατάσταση που επικρατεί στη διοίκηση του οργανισμού. Η Εκκλησία, ως κοινωνία, η οποία ιδρύθηκε από τον Θεό άμεσα και με την θέλησή Του, πρέπει να διαθέτει αυτές τις δύο ιδιότητες σε ένα εξαιρετικό βαθμό: τα θρησκευτικά ιδεώδη για τα οποία πρεσβεύει ότι πρέπει να είναι η αλάνθαστη αλήθεια· και το σύνταγμα της πρέπει να συνδυάζει τη μέγιστη σταθερότητα με τη μεγαλύτερη ικανότητα για δράση σε οποιαδήποτε επιθυμητή κατεύθυνση.

Η Εκκλησία είναι, πάνω απ' όλα, μια κοινωνία βασισμένη στην Αλήθεια. Η βασική αλήθεια της Εκκλησίας είναι η ένωση του θείου και του ανθρώπινου στο Λόγο που έγινε Σάρκα, την αναγνώριση του Υιού του ανθρώπου ως του Χριστού, του Υιού του Θεού του ζώντος. Ως εκ τούτου, από καθαρά αντικειμενική άποψη, η πέτρα της Εκκλησίας είναι ο ίδιος ο Χριστός, η ενσαρκωμένη αλήθεια. Αλλά αν είναι αυτή, να βασίζεται πραγματικά στην αλήθεια, η Εκκλησία ως μια ανθρώπινη κοινωνία πρέπει να είναι ενωμένη σε αυτή την αλήθεια με ένα συγκεκριμένο τρόπο.

Δεδομένου ότι σε αυτόν τον κόσμο των ορατών πραγμάτων η αλήθεια δεν έχει καμία ύπαρξη, η οποία είναι άμεσα προφανής ή εξωτερικά αναγκαία, ο άνθρωπος μπορεί να δημιουργήσει την επαφή με αυτή μόνο μέσω της πίστης— η οποία μας συνδέει με την εσωτερική ουσία των πραγμάτων— και παρουσιάζει, στη νοημοσύνη μας, όλα αυτά τα οποία δεν είναι εξωτερικά ορατά. Από την υποκειμενική άποψη, τότε, μπορεί να υποστηριχθεί ότι είναι η πίστη η οποία αποτελεί τη βάση ή την «πέτρα» της Εκκλησίας. Αλλά τι πίστη, και σε ποιανού μέρος; Είναι γεγονός ότι μια υποκειμενική πίστη εκ μέρους του τάδε ή του τάδε προσώπου δεν είναι επαρκής. Ατομική πίστη από τις ισχυρότερες και πιο ειλικρινείς του είδους μπορεί να μας φέρει σε επαφή όχι μόνο με την αόρατη ουσία της Αλήθειας και του Κυρίαρχου Καλού, αλλά και με την αόρατη ουσία του κακού και του ψεύδους, όπως άφθονα αποδεικνύεται από την ιστορία της θρησκείας.

Η αλήθεια του Θεανθρώπου, δηλαδή, η τέλεια και ζωντανή ένωση του Απόλυτου και του σχετικού, του Απείρου και του πεπερασμένου, του Δημιουργού και του πλάσματος  - αυτή η υπέρτατη αλήθεια δεν μπορεί να περιοριστεί σε ένα ιστορικό γεγονός, αλλά αποκαλύπτει μέσα από αυτό το γεγονός μια παγκόσμια αρχή, η οποία περιέχει όλα τα πλούτη της σοφίας και αγκαλιάζει όλους στην ενότητά της.

Η αληθινή πίστη δεν μπορεί να ανήκει σε έναν άνθρωπο, σε ένα απομονωμένο άτομο, αλλά μόνο στην ανθρωπότητα, ως μία πλήρη ενότητα· και το άτομο μπορεί να μετέχει σε αυτή ως ένα ζωντανό μέλος του καθολικού σώματος μόνο.

 … η πραγματική και ζωντανή ενότητα δεν έχει παραχωρηθεί για την ανθρώπινη φυλή στη φυσική τάξη, πρέπει να δημιουργηθεί στην ηθική τάξη.

…η αγάπη που μετατρέπει τα διιστάμενα θραύσματα της ανθρώπινης φυλής σε μια πραγματική και ζωντανή ενότητα, την Παγκόσμια Εκκλησία, δεν μπορεί να είναι ένα απλό αόριστο, υποκειμενικό και αναποτελεσματικό συναίσθημα· θα πρέπει να μεταφραστεί σε μια συνεπή και σαφή δραστηριότητα, η οποία θα δώσει στο εσωτερικό συναίσθημα αντικειμενική πραγματικότητα. Τι, λοιπόν, είναι το αντικείμενο τής εν λόγω δραστικής αγάπης; Η φυσική αγάπη, η οποία έχει ως αντικείμενο της αυτά τα όντα που είναι πιο κοντά σε μας, δημιουργεί μια πραγματική συλλογική ενότητα, την οικογένεια· η ευρύτερη φυσική αγάπη που έχει για αντικείμενο της όλους τους ανθρώπους μιας χώρας ή μιας γλώσσας δημιουργεί μία πιο εκτεταμένη και πιο περίπλοκη, αλλά εξίσου πραγματική, συλλογική ενότητα, η πόλη, πολιτεία ή έθνος. Η αγάπη η οποία καλείται να οικοδομήσει τη θρησκευτική ενότητα της ανθρώπινης φυλής, ή την Παγκόσμια Εκκλησία, πρέπει να ξεπεράσει τα όρια της εθνικότητας και έχει ως αντικείμενο της το σύνολο της ανθρωπότητας. Αλλά δεδομένου ότι η ενεργή σχέση μεταξύ του συνόλου της ανθρώπινης φυλής και του άτομου δεν βρίσκει κανένα έρεισμα σε οποιοδήποτε φυσικό συναίσθημα του ατόμου, ανάλογο με αυτό το οποίο ζωντανεύει την οικογένεια ή την πατρίδα· για το συγκεκριμένο θέμα αναπόφευκτα μειώνεται στην καθαρά ηθική ουσία της αγάπης, δηλαδή, στην ελεύθερη και συνειδητή παραίτηση από τη βούληση και τον ατομικό εγωισμό της οικογένειας ή του έθνους. Η αγάπη για την οικογένειά κάποιου ή για τη χώρα κάποιου είναι κατά κύριο λόγο φυσικά γεγονότα τα οποία μπορούν να παράγουν δευτερευόντως ηθικές πράξεις· η αγάπη για την Εκκλησία είναι ουσιαστικά μία ηθική πράξη, η πράξη της υποταγής της ιδιαίτερης βούλησης στην καθολική βούληση. Όμως, η καθολική βούληση, αν δεν είναι να είναι τίποτα περισσότερο από μια μυθοπλασία, πρέπει να πραγματοποιείται συνεχώς σε ένα καθορισμένο ον. Η βούληση όλης της ανθρωπότητας δεν είναι μια πραγματική ενότητα, δεδομένου ότι όλοι οι άνθρωποι δεν είναι σε άμεση συμφωνία μεταξύ τους· ως εκ τούτου, πρέπει να βρεθούν κάποια μέσα εναρμόνισής τους, δηλαδή, μια ενιαία βούληση ικανή να ενοποιήσει όλες τις άλλες.

…κάθε επιμέρους άνθρωπος δεν μπορεί να είναι το σωστό υποκείμενο της καθολικής πίστης περισσότερο από ότι μπορεί το σύνολο της ανθρωπότητας στη φυσική της κατάσταση της διαίρεσης, έτσι προκύπτει ότι αυτή η πίστη πρέπει να εκδηλώνεται σε ένα μεμονωμένο άτομο, εκπρόσωπο της ενότητας όλων. Κάθε άτομο, λαμβάνοντας αυτήν την πραγματικά καθολική πίστη ως κριτήριο για τη δική του πίστη, κάνει μια πραγματική πράξη υποβολής ή αγάπης για την Εκκλησία, μια πράξη η οποία τον κάνει σύμφωνο με την παγκόσμια αλήθεια η οποία αποκαλύπτεται στην Εκκλησία. Στην αγάπη όλων σε ένα άτομο (δεδομένου ότι είναι αδύνατο να αγαπηθούν ειδάλλως), ο καθένας μετέχει στην πίστη όλων, η οποία πίστη καθορίζεται από την θεϊκά επικουρούμενη πίστη του καθενός ατόμου· και αυτός ο διαρκής δεσμός, αυτή η ενότητα τόσο ευρεία αλλά και τόσο σταθερή, τόσο ζωντανή και όμως τόσο αμετάβλητη, κάνει την Παγκόσμια Εκκλησία μία συλλογική ηθική οντότητα, μια πραγματική κοινωνία πολύ πιο εκτεταμένη και πιο περίπλοκη, αλλά όχι λιγότερο πραγματική, από το έθνος ή το κράτος. Η αγάπη για την Εκκλησία εκδηλώνεται σε μια συνεχή προσήλωση στη θέλησή της και η ζωντανή σκέψη της αντιπροσωπεύεται από τις δημόσιες πράξεις της ανώτατης εκκλησιαστικής αρχής. Αυτή η αγάπη η οποία αρχικά δεν είναι τίποτα από μια πράξη καθαρής ηθικής, η εκπλήρωση του καθήκοντος με βάση την αρχή (ΣτΜ: υπακοή στην κατηγορική προσταγή. Σύμφωνα με την καντιανή ορολογία η κατηγορική προσταγή είναι η ανάγκη να συμμορφώνεται κανείς με την καθαρή καθολικότητα του νόμου. Πράττω μόνον έτσι, ώστε να επιθυμώ η δική μου προσωπική αρχή να καταστεί καθολικός νόμος ), μπορεί και πρέπει να γίνει η πηγή των αισθημάτων και των αγαπών, όχι λιγότερο ισχυρή από ό, τι η υιική αγάπη ή  η πατριωτική αγάπη. Εκείνοι που συμφωνούν μαζί μας στην ίδρυση της Εκκλησίας με βάση την αγάπη και ακόμα βλέπουν την σε παγκόσμιο επίπεδο εκκλησιαστική ενότητα μόνο μέσα από μία απολιθωμένη παράδοση, η οποία για έντεκα αιώνες έχει χάσει όλα τα μέσα της πραγματικής αυτο-έκφρασης, θα πρέπει να έχουν κατά νου ότι είναι αδύνατο να αγαπάμε με μία ζωντανή και ενεργό αγάπη, αυτό το οποίο είναι απλά ένα αρχαιολογικό κειμήλιο, ένα απομακρυσμένο γεγονός, όπως οι επτά Οικουμενικές Σύνοδοι, οι οποίες είναι απολύτως άγνωστες στο ευρύ κοινό και μπορούν να είναι ελκυστικές μόνο στους μορφωμένους. Η αγάπη για την Εκκλησία δεν έχει πραγματικό νόημα, παρά μόνο για εκείνους που αναγνωρίζουν διαρκώς στην Εκκλησία ένα ζωντανό αντιπρόσωπο και ένα κοινό πατέρα όλων των πιστών, άξιο να αγαπιέται όπως ο πατέρας αγαπιέται από την οικογένειά του ή η κεφάλη του κράτους σε ένα βασίλειο.

Η Εκκλησία, η οποία είναι ένα συλλογικό ον που προσβλέπει στην τέλεια ενότητα, πρέπει να αναλογεί στον Χριστό, το ένα Ον και το Κέντρο όλων των όντων. Και δεδομένου ότι αυτή η εσωτερική και τέλεια ενότητα δεν πραγματοποιείται απ΄ όλους, στο μέτρο που η πίστη του κάθε ατόμου δεν είναι ακόμη ίδια με την πίστη όλων και στο μέτρο που η ενότητα όλων δεν εκδηλώνεται άμεσα από το καθένα, θα πρέπει να επέλθει με τη βοήθεια ενός μεμονωμένου ατόμου. Η παγκόσμια αλήθεια, τέλεια πραγματοποιημένη στο ενιαίο πρόσωπο του Χριστού έλκει στην ίδια, την πίστη όλων· αλάνθαστα ορίζεται από τη φωνή ενός μεμονωμένου ατόμου, τον Πάπα. Έξω από αυτή την ενότητα, όπως είδαμε, η γνώμη των μαζών μπορεί να είναι εσφαλμένη και η πίστη, ακόμη και των εκλεκτών, μπορεί να παραμένει σε εκκρεμότητα. Αλλά αυτή δεν είναι ούτε ψεύτικη γνώμη ούτε αμφιταλαντευόμενη πίστη, αλλά μία σαφής και αλάνθαστη πίστη, η οποία ενώνει την ανθρωπότητα με την θεία αλήθεια και αποτελεί το απόρθητο θεμέλιο της Παγκόσμιας Εκκλησίας. Αυτό το θεμέλιο είναι η πίστη του Πέτρου, ζωντανή στους διαδόχους του. Μια πίστη η οποία είναι προσωπική και άρα μπορεί να είναι προφανής για τους ανθρώπους, και η οποία είναι (με τη θεία βοήθεια) υπεράνθρωπη και άρα μπορεί να είναι αλάνθαστη.

…η Παγκόσμια Εκκλησία βασίζεται στην αλήθεια επιβεβαιωμένη από την πίστη. Η αλήθεια είναι μία, η αληθινή πίστη πρέπει να είναι μία επίσης. Και επειδή αυτή η ενότητα της πίστης δεν έχει παρόν και άμεση παρουσία μεταξύ του συνόλου της μάζας των πιστών (διότι για όλα τα θρησκευτικά ζητήματα δεν υπάρχει ομοφωνία), θα πρέπει να εδρεύει στη νόμιμη αρχή μιας κεφαλής, εγγυημένη από τη θεία βοήθεια και αποδεκτή από την αγάπη και την εμπιστοσύνη όλων των πιστών. Αυτός είναι η πέτρα πάνω στην οποία ο Χριστός ίδρυσε την Εκκλησία Του, και οι πύλες της κόλασης δεν θα υπερισχύσουν εναντίον της.

Μετάφραση: Γεώργιος Η. Μπόρας

Η Αγγλική έκδοση του βιβλίου Russia and the Universal Church βρίσκεται εδώ.

ΕΚΤΟΣ ΤΗΣ ΑΝΥΠΟΦΟΡΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ ΚΕΝΟΛΟΓΙΑΣ ΑΣ ΕΧΟΥΜΕ ΚΑΤΑ ΝΟΥ ΟΤΙ Ο ΠΕΤΡΟΣ ΔΕΝ ΕΠΙΣΚΕΦΘΗΚΕ ΠΟΤΕ ΤΗΝ ΡΩΜΗ, ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΠΟΤΕ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΡΩΜΗΣ, ΟΥΤΕ Ο ΑΠ. ΠΑΥΛΟΣ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΠΗΓΕ ΣΤΗΝ ΡΩΜΗ, ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΘΑ ΜΕΙΩΝΕ ΠΟΤΕ ΤΗΝ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΝΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ 12 ΠΟΥ ΘΑ ΚΡΙΝΟΥΝ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΦΥΛΕΣ, ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΧΕΙΡΟΤΟΝΟΥΣΑΝ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥΣ, ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΟΛΟΣΣΑΙΟΥ. ΠΟΙΟΣ ΤΟΝ ΧΕΙΡΟΤΟΝΗΣΕ; ΓΕΡΜΑΝΑΡΑΔΕΣ ΠΟΥ ΘΕΟΠΟΙΟΥΝ ΤΟ ΚΟΣΜΙΚΟ ΦΡΟΝΗΜΑ.