ΠΡΟΣ ΑΚΙΝΔΥΝΟΝ - ΛΟΓΟΣ ΑΝΤΙΡΡΗΤΙΚΟΣ ΠΡΩΤΟΣ (9)

ΠΡΟΣ ΑΚΙΝΔΥΝΟΝ - ΛΟΓΟΣ ΑΝΤΙΡΡΗΤΙΚΟΣ ΠΡΩΤΟΣ

ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΠΕΡΙΕΠΕΣΑΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΣ ΑΥΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΟΠΑΔΟΙ ΤΟΥ, ΑΦΟΥ ΛΕΓΟΥΝ ΟΤΙ Η ΟΥΣΙΑ ΚΑΙ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΟΝ ΘΕΟ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΥΤΟ

Συνέχεια από: Σάββατο, 11 Αυγούστου 2018

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 (συνέχεια)

Ότι με βάση όσα εδογμάτισαν περί θείας ουσίας και ενεργείας ο Ακίνδυνος και όσοι κατ’ αυτόν συνάγεται ότι περιπίπτουν σε περισσότερες από πενήντα κακοδοξίες και ότι ανοίξαντες τη θύρα παρέχουν είσοδο σε όλες γενικώς τις απ’ αιώνος πονηρές αιρέσεις. 

21 ι'. Καθ’ όσον λοιπόν λέγουν την ενέργεια γυμνή φωνή, περιπίπτουν σε αθεΐα και καθιστούν τα κτίσματα θεούς. Καθ’ όσον όμως αυτοί την αθετούν όχι μόνο απλώς, αλλά και με το να διατείνονται ότι είναι κτίστες οι οπωσδήποτε διαφορετικές από τη θεία φύση θείες ενέργειες, καθιστούν τον Θεό κτίσμα. Πράγματι προς τους δεχόμενους επί του Χριστού μια ενέργεια λέγει πάλι ο σοφός στα θεία Μάξιμος, «αν αυτή η ενέργεια είναι κτιστή, θα δηλώνει κτιστή φύση, αν είναι άκτιστη θα χαρακτηρίζει άκτιστη ουσία∙ διότι τα φυσικά (ιδιώματα) πρέπει να είναι ανάλογα με τις φύσεις». Διότι το χαρακτηρίζον είναι διάφορο από το χαρακτηριζόμενο, και το κατάλληλο, δηλαδή το ταιριαστό, είναι αναγκαίο να ταιριάζει προς κάποιο άλλο όν.

22 ια'. Ισχυρίζονται επίσης ότι η άκτιστη, όπως αυτοί (δηλ. ο Ακίνδυνος και οι κατ’ αυτόν) τη λέγουν, ενέργεια, είναι μόνο ο Υιός· με αυτό τον ισχυρισμό δεν νομίζουν ότι κάνουν την αντιδιαστολή προς τα κτιστά, με την έννοια ότι δεν υπάρχει καμμιά άκτιστη κοινή ενέργεια που δεν είναι δική του, αλλά εκλαμβάνοντες τη λέξη «μόνος» ως αθέτηση των άκτιστων κοινών ενεργειών της προσκυνητής Τριάδος. Εάν μεν δέχονται ότι o Υιός έχει την ίδια ενέργεια με τον Πατέρα, όπως βέβαια έχει, θα έχει κι’ αυτός άλλον υιό∙ διότι μόνος ο Υιός είναι κατ’ αυτούς η άκτιστη του Πατρός ενέργεια. Εάν δε όμως δεν έχει την αυτή ενέργεια μ’ εκείνον, δεν θα έχει ούτε την αυτή ουσία· διότι από την ενέργεια χαρακτηρίζεται η ουσία. Δεν είναι λοιπόν η ενέργεια από τα υποστατικά ιδιώματα∙ διότι εκείνα δεν χαρακτηρίζουν ουσία αλλά υπόσταση. Γι’ αυτό λοιπόν πάλι ό θείος Μάξιμος, ομιλώντας απέναντι στους νεόκοπους τούτους θεολόγους, λέγει, «ποιός είπε ποτέ υποστατικήν ενέργειαν και από πού και από ποιόν επήραν την έκφραση ώστε να την χρησιμοποιούν;».
ιβ'. Αν λοιπόν η άκτιστη ενέργεια δεν είναι από τα υποστατικά, ο δε Υιός κατά τον Ακίνδυνο δεν έχει απαραλλάκτως την ίδια με τον Πατέρα άκτιστη ενέργεια, θα είναι παραλλαγμένος από  τον Πατέρα και στα κατά φύσιν. Εάν όμως ο Υιός έχει την ενέργεια όχι μόνο παραλλαγμένη αλλά και κτιστή, θα έχει και τη φύσιν κτιστή, πράγμα το οποίο ανήκει σαφώς στη διδασκαλία του Άρειου και του Ευνομίου κι’ εκείνων που από αλλόκοτη μανία λαλούν ανομία εις το ύψος. Διότι, όπως διδαχθήκαμε παραπάνω, η κτιστή ενέργεια παριστάνει κτιστή τη φύση.

ιγ'. Αν πάλι δεν έχει καθόλου ο Υιός ούτε την ίδια ενέργεια με τον Πατέρα ούτε οποιαδήποτε άλλην, θα είναι καθ’ εαυτόν ανυπόστατος, ενθεωρούμενος (ενυπάρχοντας) μόνο στον Πατέρα.

23 ιδ'. Κατά τους θεοσόφους όμως θεολόγους ο Υιός έχει τις ίδιες με τον Πατέρα ενέργειες απαραλλάκτως, όχι απλώς μία, αλλά και πολλές, από τις όποιες καμμιά δεν είναι από τα κτιστά (διότι τα κτίσματα είναι αποτελέσματά τους). Από τα κτιστά κάθε φρόνιμος άνθρωπος γίνεται γνώστης των έμφυτων τούτων ενεργειών και δυνάμεων του κτίσαντος, συλλαμβάνοντάς τες από τα αποτελέσματα, όχι από τη απερινόητον φύσιν του. Κι’ όχι μόνο ο Υιός αλλά και το άγιο Πνεύμα έχει τις ίδιες, ώστε το καθένα από τα δυο πρόσωπα μαζί με τον Πατέρα να είναι πηγή των αΐδιων τούτων ενεργειών, σύμφωνα με τους ένθεους θεολόγους, όπως διευκρινίσαμε στην αρχή και στη συνέχεια της διαπραγματεύσεως θα εκθέσουμε μεθοδικότερα. Ο δε Ακίνδυνος διδάσκει ότι καθεμιά από τις άκτιστες ενέργειες είναι αυθυπόστατη, και ότι ο ίδιος ο Υιός ή το άγιο Πνεύμα υπάρχει κατά τέτοιον τρόπο, σαν να μη υπάρχει καμμιά διαφορά εκείνων προς αυτές. Ποιος θα μπορούσε ν’ απαριθμήσει στη συνέχεια το πλήθος των άτοπων που προέρχονται από αυτά;

24. Μερικές φορές είναι το ίδιο να πούμε ενέργειες ή ενέργεια επί των φυσικών προσόντων του Θεού. Διότι κατά τους ιερούς πατέρες, όπως ο ήλιος διά της ακτίνος θερμαίνει και φωτίζει και ζωογονεί και αυξάνει, έτσι και ο Θεός τα πάντα ενεργεί. Επομένως, όπως στην περίπτωση του ήλιου, αν αναφέρεις την περιεκτική εκείνη ακτίνα, αναφέρεις όλες τις ενέργειες, αν πάλι τις αναφέρεις όλες, αναφέρεις και την μίαν, έτσι και επί του Θεού. Με αυτόν τον τρόπο και ο από τον Άρειο Πάγο θεοφάντωρ, την μεν θεία ενέργεια και πρόνοια κάπου στους λόγους του, ή μάλλον σε πολλά σημεία, τις καλεί και πρόνοιες και αγαθότητες, ενώ τη θεία υπερουσιότητα την εκφέρει παντού ενιαίως (σ’ ενικό αριθμό). Θα ευρείς δε και τους έπειτα από αυτόν θεολογούντες κατά τον τρόπο του, ν’ αναφέρουν τη θεία ενέργεια άλλοτε ενικώς και άλλοτε πληθυντικώς. Λέγει (ο Αγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός), «η σάρξ (του Κυρίου) τις θείες ενέργειες επλούτισε με την ακραιφνεστάτη ένωση προς τον Λόγο, διότι ο Λόγος δια μέσου αυτής φανερώνει την ενέργειά του». Είδες ότι η ίδια είναι και πολλές ενέργειες και μία;

25 ιε'. Αλλ’ αυτοί που τις λέγουν ταύτες κτιστές είναι και μονοθελήτες, χειρότεροι από εκείνους τους παλαιούς, και αθετούν χωρίς αμφιβολία τελείως την εναντίον εκείνων σύνοδο. Διότι, αν κάθε τι που δεν είναι θεία ουσία είναι κτιστό, θα δεχθούν επί του Χριστού κτιστόν μόνον θέλημα και μίαν μόνην ενέργειαν, την κτιστή, κι’ έτσι πάλι υποβιβάζουν και τη θεία ουσία σε κτίσμα.

(Συνεχίζεται)

Αμέθυστος