ΤΟ ΚΑΚΟ ΣΤΟΝ ΘΕΟ (11)

Συνέχεια από: Σάββατο 26 Μαίου 2018

ΤΟ ΚΑΚΟ ΣΤΟΝ ΘΕΟ 

Του Antonio Stevenazzi.

          

ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, 
ΔΗΛΑΔΗ Ο ΘΕΟΣ ΣΑΝ ΑΒΥΣΣΑΛΕΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

          

Η βασική διαβεβαίωση τής οντολογίας τής ελευθερίας είναι ότι το Είναι είναι Ελευθερία! Ο Pareyson εξηγεί την σημασία αυτής τής διαβεβαιώσεως σ'ένα χωρίο το οποίο με την διάρθρωσή του και την σύνθεσή του είναι διαφωτιστικό : "Ούτε το Είναι ούτε το αγαθό-ουσία και αιτία-είναι το θεμέλιο τού Είναι, θεμέλιο μπορεί να είναι μόνον η Ελευθερία. Αλλά η ελευθερία είναι κάτι περισσότερο απο θεμέλιο. Είναι ένα θεμέλιο το οποίο δέν επιτρέπει ποτέ να γίνει κατανοητό σαν θεμέλιο, το οποίο οπισθοχωρεί πάντοτε απέναντι σε κάθε προσπάθεια να το σταθεροποιήσουμε και να το συλλάβουμε σαν θεμέλιο, είναι δηλαδή ένα θεμέλιο το οποίο αρνείται τον προσδιορισμό του σαν θεμέλιο. Η ελευθερία είναι η άβυσσος! Αυτό σημαίνει ακριβώς ότι το Είναι και το αγαθό δέν είναι πρωτογενή, αλλά εξαρτώνται κατά κάποιο τρόπο απο την ελευθερία! Και εξαρτώνται με την έννοια ότι είναι διαλεκτικά (αλλά όχι με την έννοια του Hegel) διότι η ελευθερία η ιδια είναι διαλεκτική, όχι μόνον με την έννοια ότι προσφέρεται και αποτραβιέται ακαριαία, ταυτόχρονα, δηλαδή αποκαλύπτεται μόνον κρυπτόμενη και παρ'όλα αυτά, με την κρυφιότητά της αποκαλύπτεται σε τέτοιο σημείο ώστε η απόκρυψη και η αποκάλυψη συγκλίνουν και αποκλίνουν ταυτόχρονα, αλλά περισσότερο και πάνω απ'όλα επειδή είναι καθαυτή διπλή και αμφίβολη, μαζί θετική και αρνητική. Εάν η καρδιά του Είναι είναι η Ελευθερία, αυτή είναι ουσιωδώς διαλεκτική. Η οντολογία δέν διαχωρίζεται απο την μεταοντολογία. Είναι και Τίποτα, καλό και κακό συμπορεύονται πάντοτε κατά κάποιο τρόπο και είναι αδιαχώριστα! Υπάρχει η πρωτογενής θετικότης, δηλαδή το Είναι και το αγαθό, αλλά και τα δύο καθότι θελημένα απο την ελευθερία είναι καθαυτά συνοδευόμενα πάντοτε απο ένα ίχνος αρνητικότητος. Το Είναι συνεπάγεται την νίκη στο μηδέν, το αγαθό συνεπάγεται την νίκη στο κακό. Σαν ελευθερία ο Θεός είναι το όν που θέλησε να είναι και επομένως είναι νίκη στο μηδέν και περιέχει την πιθανότητα. Είναι επιλογή του αγαθού και επομένως νίκη και περιέχει την πιθανότητα, την δυνατότητα! Σαν θέληση να Είναι και επιλογή του αγαθού, δηλαδή σαν πρωτογενής, καταγωγική θετικότης, ο Θεός λοιπόν περιέχει εις εαυτόν, σαν δυνατότητα ab aeterno νικημένα και διαζευγμένα, το μηδέν και το κακό"

[ο Θεός κατ'εικόνα του ανθρώπου. Μετά τον θάνατο του Θεού σαν Είναι, ο ιδεαλισμός στήριξε τον Θεό στην ελευθερία, στον ατομικισμό, στο θέλημά μας].

         
Σ'αυτό το σημείο ο Pareyson υπογραμμίζει ότι "για να συλλάβουμε αυτό το ουσιώδες σημείο είναι αναγκαίο "να σκεφθούμε και να κρατήσουμε μία μοναδική πρωτογενή πράξη, ενέργεια, κατά την οποία καί λόγω της οποίας η εισβολή τού Θεού στο Είναι (η ύπαρξη του Θεού), η επιβεβαίωσή του σαν θετικότης (η επιλογή του τού αγαθού), η απόρριψή του τής άλλης εναλλακτικής (ο αποκλεισμός του κακού), το ξεπέρασμά του, η υπέρβαση τού αρνητικού (η νίκη του στο μηδέν), ταυτίζονται και είναι Ένα, μία ίδια και μοναδική πράξη".

          Φυσικά πρόκειται για μία αιώνια πράξη ελευθερίας, ενός ιστορικού γεγονότος αλλά μιάς αιωνίου ιστορίας, η οποία όμως είναι ένα παράδοξο για μία σκέψη σαν την δική μας η οποία είναι τρισδιάστατη και διαθέτει μία μοναδική χρονικότητα! Επομένως απο την άποψη τής οντολογίας τής ελευθερίας, για την οποία το Είναι είναι Ελευθερία, να πούμε ότι ο Θεός υπάρχει, σημαίνει να πούμε ότι αυτός είναι ελευθερία και όχι ένα όν το οποίο έχει την ιδιότητα να είναι ελεύθερο, αλλά ένα όν του οποίου το ίδιο το Είναι είναι ελευθερία, ελευθερία ενεργεία εξασκούμενη, και επιπλέον φυσικά απεριόριστη, αυθαίρετη (κατά προαίρεσιν), απόλυτη. Δέν είναι ένα όν ελεύθερο αλλά η ίδια η ελευθερία! Σ'αυτή του την ελεύθερη ουσία, ο Θεός είναι καθαυτός επιλογή και εκλογή, και είναι ακριβώς εκλογή λόγω του ότι είναι ενάντια στο μηδέν, επιλογή του αγαθού ενάντια στο κακό, εκλογή και επιλογή οι οποίες αποτελούν κάτι καθοριστικό και άτρεπτο. Η Θεϊκή του ύπαρξη, σαν νίκη στο μηδέν, είναι καθοριστική επιλογή τού αγαθού!

          Ας προσέξουμε όμως τώρα αυτό το χωρίο το οποίο είναι καθοριστικό για την κατανόηση του λόγου του: "Δέν βρίσκει ο Θεός μπροστά του την εναλλαγή καλό-κακό, το δίλημμα είναι-μηδέν, και απέναντι σ'αυτές τις εναλλαγές περιορίζεται να προτιμήσει έναν όρο απο τον άλλο, το καλό απο το κακό, το είναι απο το τίποτα. Αυτός είναι ελευθερία και η ελευθερία είναι καθαυτή διφορούμενη, με την έννοια ότι μπορεί να είναι θετική ελευθερία ή αρνητική. Δέν προϋπάρχει το αγαθό της επιλογής ή υφίσταται έξω απο την ελευθερία, δέν είναι το αγαθό αγαθό πριν την Θεία επιλογή, ή ότι καθαυτό προσφέρεται και προτείνεται (ή χειρότερα επιβάλλεται) στην επιλογή τού Θεού. Το αγαθό είναι η επιλογή η οποία έγινε απο την θετική ελευθερία σαν εναλλακτική τής αρνητικής ελευθερίας, είναι το επιλεγμένο αγαθό, δηλαδή η ενέργεια η ίδια της θετικής ελευθερίας!

          Γι'αυτόν τον λόγο συνεχίζει ο Pareyson: "η δικαίωση τών επιλογών τού Θεού δέν μπορεί να είναι ένα αχρωμο και κοινό κατά το αγαθό, αλλά πρέπει να είναι ένα ενεργητικό και δυνατό κατά την θέληση, κατά την Βούληση. Ούτε μας αρκεί να πούμε ότι ο Θεός είναι το αγαθό, όπως θέλει η Πλατωνική παράδοση, είναι πολύ περισσότερο! Δέν είναι το αγαθό αλλά το επιλεγμένο αγαθό, δηλαδή ένα αγαθό απέναντι, αντιπαρατιθέμενο στο κακό, επιβεβαιωμένο με την άρνηση και την απόρριψη του κακού. Είναι η επιλογή τού αγαθού, δηλαδή η νίκη στο κακό, είναι η μείωση τού κακού σε νικηθείσα δυνατότητα, και επομένως ανενεργός και ακίνητη! Το μηδέν νικήθηκε αιωνίως, το κακό είναι μία δυνατότης η οποία παίχθηκε μία φορά για πάντα, χαμένη, διότι έχασε σ'εκείνη την πρωτογενή και γιγάντια πράξη που είναι η Θεϊκή καταγωγή. Αυτό σημαίνει ο Θεός και η ύπαρξή του!"   

          Ο Pareyson έφτασε σ'αυτή την έννοια τού Θεού, σε συνέπεια με την ερμηνευτική-προγραμματική του τοποθέτηση ενός φιλοσοφικού αναστοχασμού του Χριστιανισμού, εμβαθύνοντας ένα διάσημο χωρίο τής ΕΞΟΔΟΥ, τον στίχο 14 του 3ου κεφαλαίου-στο οποίο ο Θεός αποκαλύπτει στον Μωϋσή το όνομά του. "Εγώ ειμί ο Ών", το οποίο μεταφράστηκε απο τον Ιερώνυμο ego sum qui sum και σήμερα εγώ είμαι αυτός που είμαι! Το οποίο αποτελεί μία απο τις πιό σύνθετες εκφράσεις και πιό δύσκολες στην εξήγηση, λόγω της αδυναμίας να καθορίσουμε με απόλυτη βεβαιότητα το ακριβές νόημα αυτών των διατυπώσεων. Ταυτοχρόνως, όπως ομολόγησε και ο ίδιος ο Pareyson, δέν είναι δύσκολο να δούμε επί το έργον, πίσω απο αυτή την αναπαράσταση του Θεού, τις φιλοσοφίες τού Πλωτίνου και ιδιαιτέρως του τελευταίου Σέλλινγκ.

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.