Αν το συνέδριο της φιλοσοφίας γίνει Παιχνίδια χωρίς σύνορα; του Marcello Veneziani

 

Στο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας που διεξάγεται στη Ρώμη τις τελευταίες μέρες ξέχασαν μια μικρή λεπτομέρεια, ή μάλλον δύο: δεν υπάρχουν φιλόσοφοι, ούτε καν φιλοσοφία. Τουλάχιστον έτσι φαίνεται. Ανακοινώθηκαν οκτώ χιλιάδες φιλόσοφοι, συμπεριλαμβανομένων σκεπτόμενων τουριστών και επαγγελματιών του εμπορίου, συν πνευματικά στρατεύματα σχετικής γνώσης και επισκέπτες. Ένα παγκόσμιο γεγονός, ο ΟΗΕ της σκέψης, οι Ολυμπιακοί Αγώνες της φιλοσοφίας, με σαφή επικράτηση διανοουμένων εκτός ΕΕ, που προέρχονται από γεωγραφικές περιοχές ιστορικά ξένες προς το θέμα, καταδεικνύοντας την επιτευχθείσα παγκοσμιοποίηση της σκέψης που συμπίπτει στη συνέχεια με την παρακμή της. Και η επιστροφή του παγκόσμιου συνεδρίου των φιλοσόφων στην Ιταλία μετά από περισσότερα από εξήντα χρόνια, που φιλοξενεί την εκδήλωση για τέταρτη φορά μέσα στον αιώνα, όπως δεν έχει συμβεί σε καμία άλλη χώρα. Και δεν ξέρουμε αν αυτό πηγάζει από την παράδοση σκέψης μας ή από την παράδοση φιλοξενίας και την τουριστική-γαστρονομική-πολιτιστική μας έλξη.
Φυσικά, ο εορτασμός ενός παγκόσμιου συνεδρίου φιλοσοφίας από την 1η έως τις 8 Αυγούστου στη Ρώμη σημαίνει αμφισβήτηση της πιο βασικής λογικής, του άγριου καύσωνα, της πόλης που βρίσκεται στη σφαίρα του καύσωνα. και την ώρα της μέγιστης απόσπασης της προσοχής. Ο καθαγιασμός του Ιωβηλαίου των Φιλοσόφων στη Ρώμη καίγοντας εκ τών προτέρων το Καθολικό και τό Χριστιανικό Ιωβηλαίο στο τέλος του χρόνου, επιπλέον σε μια Ρώμη γεμάτη εργοτάξια, γλάρους και σκουπίδια, με αδιάβατες πλατείες και κακώς λειτουργούσες υπηρεσίες, είναι ένα ακόμη χαστούκι στο πρόσωπο της αίσθησης της λογικής και της αποστολής του μελετητή. Αλλά οι φιλόσοφοι, ως γνωστόν, αγαπούν τα παράδοξα, αμφισβητούν μερικές φορές τη λογική και κυρίως τα παγιωμένα κλισέ, καθώς και τις ατμοσφαιρικές και αστικές αντιξοότητες.
Αλλά το πραγματικό ερώτημα δεν είναι ο τόπος, η ημερομηνία, το πλαίσιο του Συνεδρίου αλλά μάλλον το θέμα, το ύφος, οι ομιλητές. Για ένα θέμα όπως αυτό που επιλέχθηκε, «η φιλοσοφία ξεπερνά τα σύνορα», που είναι το ζεστό νερό της εποχής μας, δεν χρειάζεται να καλέσουμε φιλοσόφους, αρκεί να επαναφέρουμε τά Παιχνίδια χωρίς σύνορα. Για να μεταφέρετε τα συνηθισμένα ιδεολογικά-τηλεοπτικά μηνύματα της ανθρωπιστικής αδελφοσύνης, το μόνο που χρειάζεστε είναι τραγουδιστές, ηθοποιοί, influencers, εν ολίγοις, πράκτορες και φιγούρες από το Παγκόσμιο Χωριό, καθώς και μερικές ΜΚΟ. Περισσότερο σαν φιλόσοφοι, αν μη τι άλλο, θα ήταν να αναρωτηθούμε γιά τα όρια, αν πρέπει να τα υπερβούμε ή όχι, αν είναι καλά ή κακά και σε ποιο βαθμό το ένα ή το άλλο, και πώς, με ποια έννοια να καταπατήσουμε ή να σώσουμε το όρια: θα έδινε την ιδέα της έρευνας και όχι μιας προεκτυπωμένης φόρμουλας. Μια διαλεκτική και διαλογική σύγκριση, μια σκέψη πληθυντική και μάλιστα συγκρουσιακή, όπως αρμόζει στη φιλοσοφία. Αν, λοιπόν, η φιλοσοφία δεν είναι να δίνει απαντήσεις αλλά να κάνει ερωτήσεις, όπως επαναλαμβάνεται πολύ συχνά, εδώ η απάντηση είναι ήδη έτοιμη. Δεν υπάρχει θέμα που πρέπει να επιλυθεί, αλλά Αφρικανοί, Κινέζοι και Ασιάτες να ενσωματωθούν στο χώρο της φιλοσοφίας.
Και είναι εύκολο να συμπεράνουμε ότι με αυτή την τομή, το Συνέδριο συγκαλεί μόνο τή σκέψη που συμμορφώνεται με αυτό το μονοπάτι, προδίδοντας την ίδια την αποστολή της φιλοσοφίας και αποκαθιστώντας παραδόξως τα όρια στο επίπεδο των ιδεών και των πολιτισμών που αντίθετα δηλώνει ότι θέλει να ξεπεράσει στό γεωγραφικό και πολιτιστικό επίπεδο. Περνάμε γεωγραφικά σύνορα, υψώνουμε ιδεολογικά σύνορα… Αλλαγή φραγμών. Όμως, όπως γνωρίζουμε, κάθε περιεκτική ιδεολογία προκαλεί αποκλεισμούς.
Το υπονοούμενο του Συνεδρίου και το επιλεγμένο θέμα είναι φυσικά ο νομαδισμός, η ρητορική των μεταναστών, το κατάλοιπο του παλιού Τρίτου Κόσμου, που δεν έρχεται πλέον σε σύγκρουση με το κυρίαρχο παγκόσμιο μοντέλο, αλλά αποτελεί, ας πούμε, την προέκταση και τον απόηχό του. Η σκέψη χωρίς σύνορα είναι το αποτέλεσμα της αγοράς χωρίς σύνορα.
Πέρα όμως από το θέμα και τη γωνία, το ερώτημα παραμένει: ποιοι είναι οι φιλόσοφοι, πού είναι; Τα ονόματα των φιλοσόφων, τουλάχιστον όσων έχουν προκύψει, δεν προκαλούν μεγάλες σκέψεις, μεγάλα έργα και μεγάλα μυαλά, δεν φαίνεται ότι έγραψαν αξιομνημόνευτες σελίδες ή τουλάχιστον παραγράφους στην ιστορία της σύγχρονης φιλοσοφίας που προορίζονται να μείνουν. Οι μεγαλύτεροι φιλόσοφοι της εποχής παρακολούθησαν τα παγκόσμια συνέδρια της φιλοσοφίας του εικοστού αιώνα. Ίσως όμως επειδή η εποχή μας είναι τόσο περιορισμένη με τους φιλοσόφους, υπάρχει μια τρομακτική πτώση του ποσοστού γεννήσεων των στοχαστών και των οραμάτων για τον κόσμο και δεν υπάρχουν πλέον αναγνωρισμένοι μεγάλοι φιλόσοφοι, αλλά δεν μας φαίνεται ότι οι Γενικές Πολιτείες της Φιλοσοφίας βάζουν σέ αντιπαράθεση , όπως συνέβη στο παρελθόν, τούς  νέους Bergson και Russel, Heidegger και Ortega y Gasset, Croce και Boutroux, Steiner και Papini...
Τέλος η επιλογή του τόπου, αναμφισβήτητου κύρους και καθολικής εμβέλειας. Αλλά σε φιλοσοφικό επίπεδο, η Ρώμη δεν είναι Αθήνα, δεν υπήρξε ποτέ η πρωτεύουσα της φιλοσοφίας. Ήταν η Αυτοκρατορία και ο Νόμος, ο Πολιτισμός και ο Χριστιανισμός, ο Καθολικισμός και η Αναγέννηση και η Τέχνη του Μπαρόκ. αλλά όχι τόπος σκέψης, σταυροδρόμι αντιπαραθέσεων. Στη Ρώμη οι πιο διάσημοι φιλόσοφοι της αρχαιότητας δεν ήταν Ρωμαίοι αλλά μετανάστες, όπως ο Σενέκας ο Ίβηρας, σύμβουλος του αυτοκράτορα. και όπως ο Πλωτίνος ο Αιγύπτιος, που ίδρυσε μια νεοπλατωνική σχολή. ή δεν ήταν αυστηρά φιλόσοφοι, όπως ο Κικέρων ή ο Μάρκος Αυρήλιος. Η ιταλική φιλοσοφία είναι κατά κύριο λόγο νότια, κόρη της Magna Graecia. στη Ρώμη, για να απλοποιήσουμε, κάποιος ήταν πολεμιστής, παπιστής ή απρόσεκτος.
Όπως είναι φυσικό, το Συνέδριο των Φιλοσόφων «στράφηκε» στη Ρώμη στό πλαίσιο του Ρωμαϊκού Καλοκαιριού, χρησιμοποιώντας υπέροχες τοποθεσίες ανάμεσα στο Παλατίνο Στάδιο και το Αρχαιολογικό Πάρκο του Κολοσσαίου. Ωστόσο, αυτά τα γεγονότα είναι επίσης ευπρόσδεκτα, η ιδέα να φέρουμε τη φιλοσοφία κάτω από τα αστέρια, στη σκιά της Ρωμαιοσύνης, σε μια πόλη που τείνει προς το φαγητό περισσότερο από την επιστημολογία είναι ευπρόσδεκτη. Πάνω από όλα, είναι ευπρόσδεκτο το έργο να φέρει ανθρώπους, τουρίστες και τους περίεργους πιο κοντά στη φιλοσοφία. Αλλά, διάολε, ένα Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας χωρίς πρώτες ύλες... 

https://www-marcelloveneziani-com.translate.goog/articoli/se-il-congresso-di-filosofia-diventa-giochi-senza-frontiere/?_x_tr_sl=it&_x_tr_tl=el&_x_tr_hl=el&_x_tr_pto=wapp