Ο Ανθρωπισμός της Ερήμου

Η πνευματική διάκριση κατά την ασκητική παράδοση της Εκκλησίας.
 
Του Σταύρου Γιαγκάζογλου!

Ο κ. Γιαγκάζογλου, νέος διευθυντής της “θεολογίας”, επισήμου οργάνου του Ελλαδικού εκσυγχρονισμού, ικανός και διαβασμένος θεολόγος, δίνει την μάχη του από το περιοδικό, ξεκινώντας με ένα κείμενο άξιο σχολιασμού.

Όπως ο Μ. Βασίλειος στον καιρό του μείωσε τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος σε διακονήματα, χωρίς να μπορεί να φανταστεί τις τραυματικές συνέπειες, έτσι και ο Γιαγκάζογλου, ακολουθώντας τον κ. Ζηζιούλα, συνεχίζει την μείωση του Αγίου Πνεύματος για να δικαιολογήσει κατά πρώτον την θεολογία του κ. Ζηζιούλα αλλά και να συναντήσει τους μεγάλους εκσυγχρονιστές της θεολογίας, τον Κάλλιστο Γουέαρ και τον Ράμφο.

Περιέργως όμως, και εδώ ίσως βρίσκεται η ικανότητά του, βάλλει εναντίον του Γεροντισμού, ενός φαινομένου που στηρίζει σήμερα τον κληρικαλισμό, πηγάζει δε από το ίδιο το Άγιον Όρος, σημείο και αυτό της εκπτώσεώς του, έναν κληρικαλισμό ο οποίος είναι η περαιτέρω μείωσις των διακονημάτων, όπως τα είχε ορίσει ο Μ. Βασίλειος. Διότι ο Μ. Βασίλειος τα συνέδεε πάντοτε με το Άγιο Πνεύμα, ενώ σήμερα είναι απλές μιμήσεις της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος. Σοβαροφάνειες! Περιαυτολογίες!

Γιατί όμως αναφερθήκαμε στην ικανότητα του κ. Γιαγκάζογλου; Επειδή αναφέρει το φάρμακο! Την διάκριση πνευμάτων ή την πνευματική διάκριση. Ευχόμαστε και ο ίδιος σύντομα να κάνει χρήση της ανακαλύψεώς του, διότι σύμφωνα με την “διάκριση”, αυτοί που μάχονται σήμερα για την επικράτηση, εκσυγχρονιστές ή οικουμενιστές και παραδοσιακοί ή κληρικαλιστές, πρεσβεύουν τα ίδια ακριβώς πράγματα και είναι υβριστές του Αγίου Πνεύματος στον ίδιο βαθμό. Γράφει ο κ. Γιαγκάζογλου, τελειώνοντας την εργασία του: «Το πρόβλημα του γεροντισμού στη σύγχρονη ορθοδοξία, ο πολωτικός ανταγωνισμός μεταξύ της θεσμικής Ιεραρχίας και του Χαρισματικού στοιχείου, επισκόπων και μοναχών, ευχαριστιακής ζωής και ασκητικής καθαρότητος, η προσωπολατρία, η τυφλή υπακοή, ο υπέρμετρος συναισθηματισμός, η καυχησιολογία περί των χαρισμάτων του πνευματικού πατρός, φανερώνουν το λιγότερο πνευματική ακαταστασία». Για τί πράγμα ανταγωνίζονται; Για τον έλεγχο του Αγίου Πνεύματος! Αν είναι δυνατόν!

Ας δούμε μερικά ωραία περιεχόμενα του κειμένου του κ. Γιαγκάζογλου και επανερχόμεθα στην ομοιότητα των δύο κινημάτων που συγκρούονται σήμερα στο εσωτερικό της Εκκλησίας!
Ξεκινά τον μόχθο του λοιπόν προσπαθώντας να ταυτίσει την προφητεία με την διάκριση πνευμάτων. Και έχει  τον σκοπό του βεβαίως. Και δεν διστάζει, όπως ο συνάδελφός του ο κ. Βασιλειάδης να παρανοήσει την Κ.Δ. «Ως αποκάλυψη του θελήματος του θεού, το χάρισμα της προφητείας απέβλεπε στην οικοδομή, κοινωνία και ενότητα της λατρευτικής σύναξης. Όμως παρότι ήταν κορυφαία λειτουργία της αρχαίας Εκκλησίας, δεν αποτελούσε ανεξάρτητη εκδήλωση από την ευχαριστιακή σύναξη (αποτελούσε αυτή την ίδια την ευχαριστιακή σύναξη). Το Άγιο Πνεύμα ανέκρινε την γνησιότητα και αυθεντικότητα του προφητικού Χαρίσματος με άλλα Χαρίσματα, όπως ήταν η “διάκριση”»!

Τον καϋμένο δεν καταλαβαίνει τί λέει: Το ίδιο το Άγιο Πνεύμα ελέγχει τον εαυτό του μήπως σε κάποια περίπτωση δεν ξέρει τί λέει! Τί καταστροφή υφίσταται η πέννα η οποία προσφέρεται σε συμφέροντα.
«προφήται δε δύο ή τρεις λαλείτωσαν και οι άλλοι διακρινέτωσαν» (Α’ Κορ. 14,29). Και ο Γιαγκάζογλου το διακρινέτωσαν το ερμηνεύει σαν έλεγχο. Συνεχίζει ο δυστυχής: «Τούτο σημαίνει ότι κάθε προφητεία δεν δρα ανεξέλεγκτα και ανεξάρτητα από την Εκκλησία»! (Δηλαδή η Εκκλησία είναι ήδη θεσμός ελεγκτικός ο οποίος ελέγχει το Άγιο Πνεύμα! Εδώ μιλάμε για φαινόμενα απείρως χειρότερα της Ι. Εξετάσεως καθώς η Ι. Εξέτασις πολέμησε ως επί το πλείστον την Επιστήμη και την Φιλοσοφία).

Συνεχίζει: «πνεύματα προφητών προφήταις υποτάσσεται» (Α’ Κορ. 14,32). Ολόκληρο το κείμενο του Αποστόλου όμως λέει: Δύνασθε γαρ καθ’ ένα πάντες προφητεύειν, ίνα πάντες μανθάνωσι και πάντες παρακαλώντας, και πνεύματα προφητών προφήταις υποτάσσεται. Ου γαρ ακαταστασίας Θεός αλλά ειρήνης! Η μετάφραση του κειμένου είναι: Μπορείτε όλοι, ο ένας μετά τον άλλον, να δίνετε τα μηνύματα που δέχεσθε από τον Θεό, ώστε όλοι να μαθαίνουν και όλοι να ενισχύονται. Γιατί αυτά τα μηνύματα μπορούν οι προφήτες να τα βάλουν σε τάξη. Ο Θεός δεν είναι Θεός ακαταστασίας αλλά ειρήνης! Αυτό το «ένας μετά τον άλλον» του Αποστόλου ας ακούσουμε πώς το ερμηνεύει: «Το χάρισμα της διακρίσως των πνευμάτων, ως άλλη διάσταση του προφητικού Χαρίσματος (απίστευτη στ’ αλήθεια χειραγώγηση), έλεγχε την αλήθεια και την ταυτότητα της προφητείας με την συμμαρτυρία των άλλων προφητών και ολόκληρης της Εκκλησίας»! Σε κάθε Σύναξη στηνόταν αληθινό Δικαστήριο. Ο καϋμένος σαν επιλοχίας του Ζηζιούλα, βλέπει παντού τον εαυτό του, εν Αγίω πνεύματι και αυτός. Ο επιλοχίας σύμφωνα με την γνώση των διδακτορικών είναι χάρισμα του Αγίου Πνεύματος, όχι βαθμός εξουσίας του Αγγλικού στρατού!

Βεβαίως ήδη πολλοί πιστοί τα βλέπουν και θλίβονται, διότι όπως μας πληροφορεί ο Απόστολος οι πιστοί της Εκκλησίας ήταν προφήτες και δεν περιορίζοντο στο “Αμήν” της σύγχρονης Λειτουργίας!

Συνεχίζουμε ακούραστοι τις παραποιήσεις: «Στην βιβλική αντίληψη ολόκληρο το σώμα και στην ασκητική παράδοση κατόπιν η ψυχή και ο νους, δηλαδή ολόκληρη η ύπαρξη του ανθρώπου, γίνεται “όλη οφθαλμός”, δηλαδή εικόνα και αντανάκλαση της πνευματικής ταυτότητας της ανθρώπινης ύπαρξης». Γιατί όμως εικόνα και αντανάκλαση και όχι αυτή η ίδια η πραγματική ταυτότης του ανθρώπου; Η υπαρξίς μας είναι καταδικασμένη να είναι εικονική για πάντα φύσει; Κατά φαντασίαν υπάρχουμε; Στο Κατά Ματθ. 6,22-24, ο Κύριος λέει για το ανθρώπινο πρόσωπο: «ο λύχνος του σώματος έστιν ο οφθαλμός. εάν ουν ο αφθαλμός σου απλούς η, όλον το σώμα σου φωτεινόν έσται. εάν δε ο αφθαλμός σου πονηρός η, όλον το σώμα σου σκοτεινόν έσται. ει ουν το φως το εν σοι (του νοός δηλ. όχι το άκτιστο όπως το ερμηνεύουν οι διάφοροι νεοορθόδοξοι) σκότος εστί, το σκότος πόσον;»  Ή διαφορετικά Λουκ. 11,34-36: «σκόπει ουν μη το φως το εν σοι σκότος εστιν». Με την άσκηση λοιπόν και την διάκριση ο Χριστιανός προσπαθεί να διατηρήσει και να επεκτείνει το φως του σε όλη του την ύπαρξη. Παλεύει με τα πάθη του και με τους δαίμονες! Και όμως τί ακούμε από τον νέο θεολόγο; «Οι πανταχού παρόντες δαίμονες στην νηπτική και ασκητική γραμματεία είναι η προσωποποίηση των παθών και των κακών λογισμών». Τότε γιατί ξεκινούμε με εξορκισμό το Μυστήριο του Βαπτίσματος; Μήπως δε λόγω προσωποποιήσεως τον καταργήσαμε; Ελπίζοντας στον πνευματικό πατέρα και στην διάκριση; Από εδώ και πέρα ο οικουμενισμός και ο κληρικαλισμός συνεχίζουν αγκαλιασμένοι: «Ο πνευματικός πατέρας έχει το προφητικό και διακριτικό χάρισμα να φανερώνει το θέλημα του Θεού, διεισδύοντας προηγουμένως στα μυστικά βάθη της ύπαρξης του άλλου! [Δεν θα μπορούσε ο Γεροντισμός να βασίσει καλύτερα την παρανομία του. Είναι ακριβώς ο ορισμός της αδιακρισίας]. Στο έργο της διάκρισης των λογισμών γίνεται αποδέκτης του θείου θελήματος. Συλλαμβάνοντας πέρα από συμβατικές καταστάσεις την αλήθεια του ανθρώπινου προσώπου [αυτό είναι το θέλημα του Θεού κατά τη γνώμη του], αγωνίζεται με την διακριτική του παιδαγωγία να το αποκαταστήσει κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού».

Αντίθετα οι άνθρωποι του Θεού γράφουν: «Σύμφωνα με τον Άγιο Κασσιανό τον Ρωμαίο, στη μοναστική ζωή, “ουκ άλλη ευρεθήσεται οδός σωτηρίας ασφαλής, ως το εξαγγέλλειν τους ιδίους λογισμούς τοις διακριτικωτάτοις των πατέρων και από τούτων προς αρετήν κανονίζεσθαι και μη το ιδίω λογισμώ και κριτηρίω ακολουθείν”». Διαβάσαμε πουθενά για μακροβούτια στα βάθη της υπάρξεως του άλλου; Για αποκατάσταση; Ο Άγιος μας μιλά για τον δρόμο της αρετής που κανονίζεται από τον πνευματικό!

Σαν μέγας Γέροντας όμως, κραυγάζει για να τον ακούσει ο κ. Ζηζιούλας, ο οποίος απλώς παρίσταται, ενώ τον πόλεμο και την κατήχηση τα έχει αναλάβει ο Γιαγκάζογλου. «Η θεολογική σκέψη της Ορθόδοξης Ανατολής επισημαίνει ότι καμμία μυστική εμπειρία και “πνευματικότητα” αλλά και αυτή η λειτουργία της πνευματικής πατρότητας και διάκρισης, δεν είναι δυνατό να νοηθεί στην Εκκλησία, αν δεν έχει ως βάση και αναφορά την ευχαριστιακή ζωή της Εκκλησιαστικής κοινότητας». Ο Αββάς Ποιμήν στο απόφθεγμα 30 λέει: «Ον τρόπον επιποθεί η έλαφος επί τας πηγάς των υδάτων, ούτω και οι μοναχοί εν τη ερήμω καθεζόμενοι, καίονται από του ιού των πονηρών δαιμόνων και επιποθούσι το Σάββατον και την Κυριακήν, ώστε ελθείν επί τας πηγάς των υδάτων, τουτέστιν επί το σώμα του Κυρίου, ίνα καθαρισθώσιν από πικρότητος του πονηρού».

Δεν είδαμε ειλικρινώς μυστικές εμπειρίες να αναβλύζουν, πνευματικότητες, ούτε λειτουργίες πνευματικής πατρότητος και διάκρισης, από την Θ. Ευχαριστία. Γιατί παρανοεί τόσο επιδεικτικά τα κείμενα όμως, ο μέγας Γέρων; Επειδή τον ενδιαφέρει να δίνουν όλοι αναφορά στην εικόνα του Υιού, στον Επίσκοπο!

Τώρα όμως φτάσαμε στην τελική πράξη! Ξαφνικά καταλαβαίνουμε γιατί επιμένει τόσο στην διάκριση και στο ανθρώπινο πρόσωπο, γιατί διακινδύνευσε να πέσει στον Γεροντισμό! «Σήμερα η διάκριση είναι διαφορετική! Στην εποχή μας διακριτικός είναι όποιος αντιμετωπίζει τις καταστάσεις με λεπτότητα και με ευγένεια, με καλούς τρόπους. Η διακριτικότητα είναι θέμα tact ή καλής συμπεριφοράς και συνδέεται με την καλή μόρφωση και με την ανατροφή». [Διακριτικός είναι ο Ζηζιούλας λοιπόν, ο οποίος χειρίζεται με επιτυχία, με tact και καλή συμπεριφορά λόγω της απέραντης μορφώσεώς του, την Ένωση των Εκκλησιών.] Ο ΣΚΟΠΟΣ ΑΓΙΑΖΕΙ ΤΑ ΜΕΣΑ, φίλε Γιαγκάζογλου, άξιος ο μισθός σου! Και σ’ ανώτερα! Να σε χαιρόμαστε από Διευθυντή σε Διευθυντή. Και Διευθυντής του παιδαγωγικού Ινστιτούτου!

Καί ενώ γνωρίζει καλά πως η γνώση του Χριστού δεν γίνεται στο επίπεδο του ασώματου νού και της διάνοιας όπως δίδασκε ο Ευάγριος και ο Ωριγένης, υϊοθετεί  τις ευγενικές διακρίσεις του Κάλλιστου Γουέαρ, ο οποίος πιστεύει πως η Αγγλική ευγένεια τον προετοίμασε για να δεχτεί γρήγορα το Άγιο Πνεύμα, με διακριτικότητα και Αγγλικό χιούμορ. Λέει λοιπόν ο αγαπητός Κάλλιστος: «Η πνευματική διάκριση είναι  χάρισμα διότι στη γνώση του θελήματος του θεού, δεν επαρκούν οι φυσικές δυνάμεις  του ανθρώπου, αλλά συνεργεί η Θεία Χάρη. Πρόκειται (η διάκριση) για την αποκάλυψη του Χριστού ως ενυπόστατης και προσωπικής αλήθειας  των όντων. Ο Χριστός γίνεται η εσωτερική λεπτότητα και διαφάνειά μας, η εντός ημών Βασιλεία»! [Με μόνη τη διάκριση και το tact. Λυπούμαστε πολύ τον Μέγα Αντώνιο πού παιδεύτηκε τόσο πολύ στην έρημο μαζί με τόσους άλλους! Τι κρίμα! Δεν πήγαιναν στην Οξφόρδη;] Αλλά ξαφνικά συναντούμε και  τον κ. Ράμφο στον δρόμο μας, ο οποίος καθώς φαίνεται ωφελήθηκε και αυτός  πάρα πολύ στο Παρίσι, στην πόλη των φώτων. Έγινε και αυτός διάφανος! Άς τον ακούσουμε! «Τα αδιαπέραστα σκοτάδια της ζωής τού ανθρώπου φωτίζονται από το ιλαρό φώς της παρουσίας του, φώς που μάς επιτρέπει να διακρίνουμε τους λογισμούς της καρδιάς  μας και ελεύθερα (με  ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα) να στραφούμε  πρός την αλήθεια» [στους Παρισίους δεν χρειάζεται δάσκαλος . Έχει αναλάβει το έργο ο ίδιος ο Κύριος, στην εντός ημών Βασιλεία]. Ας συνεχίσουμε όμως το θαύμα: «η διαφάνεια αυτή είναι δωρεά και μέσα της εμφαίνεται το κάλλος του Θεού αλλά και το κάλλος του ανθρώπου. Ο θάνατος και η φθορά υπερβαίνονται στην λεπτότητα και διαφάνεια που χαρίζει το πνεύμα το Άγιον. Η πνευματική διάκριση γίνεται πρόγευση των εσχάτων, χαρίζοντας  το διάφανο φώς της Ανάστασης που φέγγει ανέσπερο μέσα στις καρδιές των ανθρώπων». Αναγεννηθήκαμε !

Τί απομένει μετά από τόση πληρότητα; Ο κληρικαλισμός, ο οποίος εκσυγχρονίστηκε με τη σειρά του, μορφώθηκε και ζεί με tact και στην Αθήνα. Διάσημος εξομολόγος της εποχής μας γράφει περίπου τα ίδια με τον Γιαγκάζογλου.

«Με έκπληξη και θαυμασμό παρατηρούμε ότι αναδεικνύει ο ίδιος ο Κύριος στις χαλεπές ημέρες μας, ορθόδοξα πνευματικά αναστήματα προικισμένα με τα ανάλογα χαρίσματα για τη σωτηρία των ανθρώπων. Σήμερα όλη η ποιμαντική εργασία εστιάζεται στο μεγάλο Μυστήριο της  Ι. Εξομολογήσεως. Το ορθόδοξο βάπτισμα, δεμένο με το Άγιο Μύρο σπρώχνει αόρατα μα εντελώς ελεύθερα, τον ξενητεμένο άνθρωπο στο χώρο της ιεράς εξομολογήσεως για να ανταμώσει κατά πρόσωπο και να επικοινωνήσει άμεσα με τον "εν Τριάδι" Θεό. Εξαιρετικά μέσα στο Μυστήριο αυτό καταλαβαίνει ο αμαρτωλός ότι αξίζει ανυπολόγιστα, αρχίζει να αυτοεκτιμάται σωστά. Γι' αυτό όλα τα κομμάτια της ζωής του τα θεωρεί αξιόλογα. Γι' αυτό και αρχίζει να θέλει να τα αξιοποιήσει, να τα καθαρίσει απο τους μολυσμούς και να τα θεανθρωποποιήσει. (Αποκτά Εγώ, γίνεται πρόσωπο). Καθημερινά γινόμαστε άμεσοι αυτόπτες και αυτήκοοι μάρτυρες τέτοιων θαυμαστών μεταστροφών που ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός πραγματοποιεί μέσω των ταπεινών αλλά ζωντανών εικόνων Του, "των πνευματικών". Μέσα στην αγιασμένη ατμόσφαιρα της ιεράς εξομολογήσεως πέφτουν τα προσωπεία, ξεκολλούν οι μάσκες που οι διάφορες σκοπιμότητες κόλλησαν ασφυκτικά γύρω από την απλή και ανεπανάληπτη ανθρώπινη προσωπικότητα (προσωπικώς δεν γνωρίζαμε πώς τόσα χρόνια ο κ. Γιανναράς έγραφε το Περί εξομολογήσεως).

Ένα Μυστήριο που μοναδικά και ανεπανάληπτα καταξιώνει την διαπροσωπική ανθρώπινη σχέση. Αυτοί οι πνευματικοί καταξιώνονται να γίνουν ζωντανοί φορείς των ζωντανών δογμάτων της Μίας Αγίας Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας. Είναι αυτοί που έχουν αποκτήσει το χάρισμα να κατέρχονται στα βάθη και στις αβύσσους της ανθρώπινης ψυχής. Εκπλήσσεται όμως ο πνευματικός πατήρ για την κατάντια του εξομολογουμένου. Απορεί και εξίσταται για τα είδη και τους τρόπους των αμαρτημάτων. Όμως κρίνοντας από τον αιματηρό προσωπικό του αγώνα για τη κατάκτηση των αρετών, γίνεται συγκαταβατικός  και για τον αμαρτωλό. Στοχάζεται τα στάδια που πέρασε και ο ίδιος μέχρι να κόψει τα συγγνωστά πάθη και γίνεται επιεικής.

Όλα τα παραπάνω να μη θεωρηθούν ότι έχουν κάποια έμμεση έστω σχέση με το δικό μου πρόσωπο ως πνευματικού. Τα γραφόμενα συνιστούν έμμεση περιγραφή του "εις τύπον και τόπον Χριστού" πολιού πνευματικού μου πατρός».

Σε τί διαφέρουν λοιπόν τα αντιμαχόμενα στρατόπεδα; Σε τίποτε! Ο οικουμενισμός και ο κληρικαλισμός είναι η ίδια ύβρις προς την Εκκλησία του Κυρίου!

Πηγή κειμένου: περιοδικό "Νέα θεολογία''

Αμέθυστος