Γιατί εἶναι ὑπαρξιακὴ ἀνάγκη γιὰ τὴν Ἑλλάδα νὰ ἐλέγχει τὸ Αἰγαῖο

Γράφει ὁ Κωνσταντῖνος Γρίβας, Ἀναπληρωτὴς Καθηγητὴς Γεωπολιτικῆς στὴ Στρατιωτικὴ Σχολὴ Εὐελπίδων

    Σὲ προηγούμενο ἄρθρο ὁ ὑπογράφων ἐξέτασε τὸ πῶς μεταλλάσσεται ἡ γεωπολιτικὴ ταυτότητα τοῦ διεθνοῦς συστήματος καὶ τὸ πῶς οἱ ἀλλαγὲς αὐτὲς ἐνδέχεται νὰ ἐπηρεάσουν στὸ μέλλον τὸ Δίκαιό της Θάλασσας καὶ τὴ δομὴ τοῦ ἑλληνοτουρκικοῦ συστήματος. Ταυτοχρόνως, ὑποστηρίχθηκε ὅτι ἡ γειτονικὴ Τουρκία, ποὺ εἶναι πολὺ πιὸ ἐναρμονισμένη ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα μὲ τὶς τελευταῖες ἐξελίξεις στὴ γεωπολιτικὴ ταυτότητα τοῦ πλανήτη, κατανοεῖ ὅτι "ὀφείλει" νὰ κυριαρχήσει στὶς κοντινές της θάλασσες (καὶ στὸ Αἰγαῖο) ἂν θέλει νὰ ἐκπληρώσει τὶς γεωπολιτικές της στοχοθετήσεις.
Τὸ γεγονὸς αὐτὸ τὴν "ἀναγκάζει" νὰ ἐπιχειρήσει νὰ ἀκρωτηριάσει τὴν Ἑλλάδα, "ἰμιοποιώντας" οὐσιαστικὰ ὁλόκληρο τὸ Αἰγαῖο καὶ μετατρέποντας τὸ σὲ μία "ὑπεργκρίζα" ζώνη. Ὡστόσο, αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι ἡ Τουρκία θὰ ἐπιτύχει σίγουρα αὐτοὺς τοὺς στόχους της. Γιὰ τὴν ἀκρίβεια δὲν εἶναι σίγουρα οὔτε καν ὅτι θὰ ἐπιχειρήσει νὰ τοὺς ὑλοποιήσει. Τὸ "ὑποχρεοῦται" καὶ τὸ "ὀφείλει" δὲν εἶναι ἀναπόφευκτες ἐξελίξεις. Δὲν ὑπάρχουν νομοτελειακὲς καταστάσεις στὴ διεθνῆ πολιτική. Στὴν πραγματικότητα, ἡ πορεία καὶ.... οἱ ἐπιλογὲς τῆς Τουρκίας θὰ ἐξαρτηθοῦν σὲ σημαντικὸ βαθμὸ ἀπὸ τὶς ἐπιλογὲς τῆς Ἑλλάδας.

Ὅπως ὑποστηρίχθηκε ἀπὸ τὸν ὑπογράφοντα σὲ προηγούμενο ἄρθρο, οἱ ἐξελίξεις στὴν στρατιωτικὴ τεχνολογία ἐπιτρέπουν στὴν Ἑλλάδα νὰ μετατρέψει τὴν ἀρχιπελαγικὴ δομὴ τοῦ Αἰγαίου σὲ ἕνα ἀδιαπέραστο δίχτυ θανάτου γιὰ κάθε ἀντίπαλο. Μὲ ἄλλα λόγια, ἡ χώρα μᾶς μπορεῖ νὰ ἐνισχύσει ἀποφασιστικὰ μέσα στὸ κοντινὸ μέλλον τὶς ἀποτρεπτικές της ἱκανότητες, καθιστώντας ἐξαιρετικὰ ἐπικίνδυνη γιὰ τὴν Τουρκία τὴν πολιτικὴ τοῦ ἐξαναγκασμοῦ ποὺ ἀκολουθεῖ.

Ὡστόσο, κάθε στρατιωτικὴ ἀποτρεπτικὴ πρόταση θὰ πρέπει νὰ ἀποτελεῖ μέρος μίας συνολικότερης ὑψηλῆς στρατηγικῆς ποὺ θὰ ὠθήσει τὴν Τουρκία πρὸς ἄλλες ἐπιλογές. Καὶ μία παρόμοια στρατηγικὴ θὰ ἦταν ἡ γνωστοποίηση πρὸς ὅλες τὶς κατευθύνσεις πὼς ἡ κυριαρχία στὸ Αἰγαῖο ἀποτελεῖ "ὑπαρξιακὸ θέμα" (existential issue) γιὰ τὴν Ἑλλάδα. Δηλαδή, θέμα ποὺ ἀφορᾶ τὴν ἐπιβιωσιμότητα (survivability) τῆς χώρας. Καὶ αὐτὸ δὲν εἶναι ὑπερβολή.

Ἡ κινδυνολογικὴ ἀντίρρηση

Ὅπως ὑποστήριξε ὁ ὑπογράφων στὰ προηγούμενα κείμενά του, ἂν ἡ Τουρκία προχωρήσει στὶς στοχοθετήσεις της, τότε μεγάλο μέρος τοῦ Αἰγαίου κινδυνεύει νὰ μετατραπεῖ σὲ τουρκικὸ "γαλάζιο ἔδαφος". Αὐτὴ φυσικὰ εἶναι μία ἀνεπίτρεπτη κατάσταση γιὰ τὴν Ἑλλάδα. Ἡ Ἑλλάδα δὲν μπορεῖ νὰ δεχθεῖ τὸ "γαλάζιο ἔδαφος" τῆς Τουρκίας, γιατί τότε τὰ ἑλληνικὰ νησιὰ ποὺ θὰ ἐγκλωβιστοῦν μέσα σὲ αὐτὸ θὰ μεταβληθοῦν σὲ χῶρο ἀμφισβητούμενης κυριαρχίας. Ἄρα, ἡ μόνη ἀποδεκτὴ ἐξέλιξη γιὰ τὴν Ἑλλάδα εἶναι νὰ ἐξελιχθεῖ τὸ Αἰγαῖο σὲ μία ἀδιαίρετη ἑνιαία θαλασσοχερσαία ἑνότητα ὑπὸ ἑλληνικὴ κυριαρχία, ὅπως προβλέπει καὶ τὸ διεθνὲς δίκαιο.
Ἐδῶ βέβαια μπορεῖ νὰ προκύψει ἡ κινδυνολογικὴ ἀντίρρηση ὅτι σὲ αὐτὴν τὴν περίπτωση θὰ ὁδηγηθοῦμε σὲ πολεμικὴ ἀναμέτρηση μὲ τὴν Τουρκία. Μία ἀπάντηση σὲ αὐτὸ θὰ ἦταν ὅτι ἂν ἐπιλέξει ἡ Τουρκία κάτι τέτοιο τότε ἐμεῖς δὲν θὰ ἔχουμε ἄλλη ἐπιλογὴ παρὰ νὰ προστατεύσουμε τὴν ἀκεραιότητα τῆς χώρας καὶ νὰ προσπαθήσουμε νὰ νικήσουμε στὴν σύγκρουση ποὺ θὰ μᾶς ἔχει ἐπιβληθεῖ. Μὲ ἄλλα λόγια, δὲν μπορεῖς νὰ ἀποφύγεις τὸν πόλεμο, ἂν ὁ ἀντίπαλος ἔχει ἐπιλέξει νὰ σοὺ ἐπιτεθεῖ. Ἐκτὸς φυσικὰ ἂν παραδοθεῖς.
Ὅμως, ἡ ἐπιλογὴ τοῦ πολέμου δὲν εἶναι ἀναγκαστική. Καταρχᾶς, ὅπως τονίστηκε καὶ πιὸ πάνω, ἡ ἑλληνικὴ ἀποτρεπτικὴ ἰσχὺς μπορεῖ νὰ φρενάρει ἀποτελεσματικὰ τὴν Τουρκία. Ὡστόσο, ἀκόμη πιὸ ἀποτελεσματικὴ μπορεῖ νὰ ἀποδειχθεῖ ἡ ξεκάθαρη δήλωση τῆς Ἑλλάδας ὅτι ὁ ἔλεγχος τοῦ Αἰγαίου ἀποτελεῖ θέμα ἐπιβίωσης γιὰ αὐτήν. Ἀντιθέτως, ἡ Τουρκία δὲν διατρέχει τέτοιο κίνδυνο. Καταρχᾶς γιατί ποτὲ στὴ μεταοθωμανικὴ ἱστορία της δὲν κατεῖχε τὸ Αἰγαῖο. Μὲ τὴ Συνθήκη τῆς Λωζάννης οὐσιαστικὰ ἡ Τουρκία εἶχε δεχθεῖ τὴ σχεδὸν ἀπόλυτη κυριαρχία τοῦ Αἰγαίου ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα. Ἡ Τουρκία "ξαναθυμήθηκε" τὸ Αἰγαῖο μετὰ τὸ 1974 καὶ κυρίως μετὰ τὰ Ἴμια.

Ἀντὶ γιὰ τὸ Αἰγαῖο θὰ στραφεῖ ἀνατολικὰ

Τὸ σημαντικότερο, ὅμως, εἶναι ὅτι οἱ σημερινὲς ἀξιώσεις τῆς εἶναι ἁπλὰ μία ἐπιλογὴ γι' αὐτήν, ἐνῶ γιὰ τὴν Ἑλλάδα εἶναι θέμα ἐπιβίωσης. Ἂν ἡ Ἑλλάδα χάσει τὸ Αἰγαῖο θὰ μετατραπεῖ σὲ μία θνησιγενῆ χώρα. Ἀντιθέτως, ἂν ἡ Τουρκία στρέψει ἐκ νέου τὶς πλάτες της στὴ θάλασσα ἁπλὰ θὰ στραφεῖ πρὸς τοὺς ἀνοιχτοὺς γεωπολιτικοὺς ὁρίζοντες τῆς Ἀνατολῆς. Ἡ Τουρκία μπορεῖ νὰ κινηθεῖ πρὸς τὸ νέο γεωπολιτικὸ κέντρο τοῦ πλανήτη ποὺ διαμορφώνεται στὴν ἀνατολικὴ Εὐρασία καὶ νὰ ἐνσωματωθεῖ σὲ αὐτό.

Μὲ ἄλλα λόγια, ἂν ἡ Ἑλλάδα κυριαρχήσει στὸ Αἰγαῖο τότε ἡ Τουρκία ἁπλὰ θὰ ἀλλάξει στρατηγικὴ πορεία, μᾶλλον πρὸς ὄφελός της. Ἀντιθέτως, ἂν ἡ Τουρκία ἀκρωτηριάσει τὴν Ἑλλάδα στὸ Αἰγαῖο τότε θὰ τὴν ὁδηγήσει σὲ ἕνα ζοφερὸ μέλλον. Ἐν κατακλείδι, ἂν ἡ Ἑλλάδα συνδυάσει μία ἀνανεωμένη στρατιωτικὴ ἰσχὺ μὲ μία δηλωμένη γεωπολιτικὴ ταυτότητα ποὺ θὰ δίνει πολὺ μεγάλη ἔμφαση στὸ Αἰγαῖο τότε θὰ ἔχει ἀναπτύξει μία συμπαγῆ ἀποτρεπτικὴ πρόταση ἔναντί της Τουρκίας.

Ὅμως, γιὰ νὰ ξεκινήσει νὰ διαμορφώνει ἡ χώρα μᾶς αὐτὴν τὴν ὑψηλὴ στρατηγικὴ θὰ πρέπει, πρὶν καὶ πάνω ἀπ’ ὅλα, νὰ ἀπαντήσει σὲ ἕνα κρίσιμο ἐρώτημα. Θέλει νὰ ὑπάρχει ἢ δὲν θέλει; Θέλει νὰ ἔχει μέλλον ἢ δὲν θέλει; Καὶ αὐτὴ εἶναι μία ἐρώτηση ποὺ θὰ πρέπει πρωτίστως νὰ ἀπαντήσουν οἱ πολιτικὲς ἐλίτ. Θέλουν νὰ ἐπιβιώσει ἡ χώρα τῆς ὁποίας ἡγοῦνται; Ναὶ ἢ ὄχι;

slpress

orthodoxia-ellhnismos