ΓΙΑ ΜΙΑ ΤΑΞΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Γράφει ο Αναστάσιος  Γιαννάς

Εάν κάποιος μαρξιστής  διάβαζε το τίτλο του άρθρου, μάλλον θα πάθαινε εγκεφαλικό. Να τον ηρεμήσουμε λοιπόν  και να του πούμε να παρακολουθήσει τους συλλογισμούς μας, μήπως και μάθει κάτι που δεν το γράφει το Κομμουνιστικό Μανιφέστο.

Κατ' αρχήν δεν χρησιμοποιούμε τον όρο ‹‹ταξική›› με την οικονομικίστικη έννοια, δηλαδή την Μαρξιστική. Μιλάμε για μία πολιτεία που τα κοινωνικά στρώματα θα είναι διαβαθμισμένα, ανάλογα με τις πνευματικές τους ικανότητες και την βιολογική τους ιδιοσυγκρασία. Βέβαια, στο άκουσμα και μόνον του όρου βιολογική ιδιοσυγκρασία, ο Μαρξιστής υπόκειται σε ταραχή, εφόσον πιστεύει ότι η προσωπικότητα του ανθρώπου είναι προϊόν  των κοινωνικοοικονομικών δομών. Τι και εάν αυτό έχει καταρριφθεί, από όλες τις ανθρωπολογικές και ψυχοβιολογικές μελέτες, που έχουν γίνει από την απανταχού στον κόσμο επιστημονική κοινότητα; Αυτό δεν τον ενδιαφέρει, διότι βασικό χαρακτηριστικό της αριστερής σκέψης είναι η άρνηση της πραγματικότητας (μία νοοτροπία που προέρχεται από τις γνωστικές καταβολές της).

Ας έλθουμε λοιπόν στην πραγματικότητα: Τι ακούμε στις ειδήσεις καθημερινά; Εκατοντάδες γιατροί συλλαμβάνονται, διότι έκλεβαν τα ασφαλιστικά ταμεία· δικηγόροι που κάνουν διάφορες απάτες. Ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι βουτηγμένοι στην διαφθορά· καθηγητές που κάνουν καταλήψεις μαζί με τους μαθητές κ.λπ., κ.λπ. Και όμως όλοι αυτοί, έχουν τελειώσει πανεπιστήμια, υποτίθεται ότι είναι ‹‹οι μορφωμένοι άνθρωποι››, η ελίτ των κοινωνιών μας, αυτοί που θα έπρεπε να δίνουν το παράδειγμα και να έχουν τον πρώτο λόγο για κάθε ζήτημα που απασχολεί την πολιτεία. Όμως, στην εποχή μας, τα πανεπιστήμια δεν είναι κοιτίδες πνευματικής ανάπτυξης αλλά  απλώς τεχνικές σχολές .Ο γιατρός, ο δικηγόρος, ο πολιτικός επιστήμονας, ο φιλόλογος απλώς έχουν λάβει μία διαφορετική τεχνική εκπαίδευση από έναν υδραυλικό, έναν ηλεκτρολόγο, ή έναν κηπουρό.

Πνευματική αρχοντιά μιας άλλης εποχής

      Επίσης, πώς  προσλαμβάνονται οι υπάλληλοι στις δημόσιες υπηρεσίες; Μετά από εξετάσεις που πάλι έχουν ως στόχο την διαπίστωση της επάρκειας σε τεχνικές γνώσεις. Βλέπουμε λοιπόν, ότι σε κανένα κοινωνικό θεσμό δεν υπάρχει το ενδιαφέρον για τον ίδιο τον άνθρωπο: κανένας δεν ασχολείται να αξιολογήσει την ποιότητα της  προσωπικότητας του συγκεκριμένου ατόμου. Είσαι καλός στη Χημεία; Μπαίνεις στο πανεπιστήμιο· δεν έχει σημασία, εάν είσαι αλητήριος. Ξέρεις καλά το Δημόσιο Δίκαιο; Γίνεσαι υπάλληλος στο υπουργείο. Τι και αν είσαι ένας εν δυνάμει απατεώνας; Όλοι αυτοί λοιπόν δεν θα αποτελέσουν αύριο την ραχοκοκαλιά της κοινωνίας; 

Αυτοί όμως δεν θα δίνουν τον τόνο στο καθημερινό πολιτιστικό γίγνεσθαι; Φυσικά  δεν αναφέρομαι καν στους παρατρεχάμενους των διαφόρων κομμάτων, γιατί εκεί πλέον μιλάμε για πραγματικές συμμορίες. Είναι ξεκάθαρο λοιπόν, ότι χρειάζεται μία αλλαγή πνεύματος - θα έλεγα μία πλήρη ανατροπής του νοήματος της εκπαίδευσης καθώς και του τρόπου στελέχωσης των διαφόρων επαγγελματικών κλάδων και φυσικά των πολιτειακών θεσμών. Επίσης πρέπει να αλλάξει εντελώς το πνεύμα που επικρατεί στα διάφορα επαγγελματικά σωματεία, που, σήμερα, έχουν αποκλειστικό σκοπό την προάσπιση των οικονομικών τους συμφερόντων. 

Αναπαράσταση μεσαιωνικων λιθοξόων/κατασκευαστών ναών.

Στον μεσαίωνα (την εποχή του ‹‹σκοταδισμού››) τα επαγγελματικά σωματεία είχαν και σημαντικότατο πνευματικό ρόλο: Για παράδειγμα, οι τεχνίτες που κατασκεύαζαν τους καθεδρικούς ναούς ήταν μυημένοι στον Πυθαγορισμό. Επίσης τα μέλη αυτών των σωματείων έπρεπε να είναι αμέμπτου ηθικής και να έχουν καλή φήμη μέσα στην κοινωνία. Πρέπει λοιπόν να διαμορφωθεί ένα σύστημα αξιολόγησης της προσωπικότητας του κάθε πολίτη· ένα σύστημα που θα παρακολουθεί την ψυχολογική, πνευματική και ηθική  εξέλιξη του ατόμου από τα νεανικά του ακόμη  χρόνια Εάν αυτή η αξιολόγηση θα  βρίσκει ελλιπές το συγκεκριμένο άτομο, αυτό [το άτομο] δεν θα μπορεί να μπει στο πανεπιστήμιο ακόμη και αν είναι άριστος γνώστης των μαθηματικών, της χημείας ή της φυσικής. Εάν, επίσης, δεν έχει μία ορισμένη πνευματική  και ψυχολογική  επάρκεια , δεν θα μπορεί να μπει στο δημόσιο. Εν ολίγοις, πρέπει να δημιουργηθούν όλες εκείνες οι δομές και προπάντων η νοοτροπία, που θα προωθεί τους  πνευματικά ανώτερους και θα εμποδίζει τους πνευματικά κατώτερους.  

                                                    

Πώς όμως επικράτησε αυτή η αδιαφορία για την ποιότητα ττης προσωπικότητας του κάθε πολίτη; Το πρώτο αίτιο, είναι η επικράτηση του  ‹‹εμπορικού πνεύματος›› του καπιταλισμού. Για να εξυπηρετηθεί αυτό το πνεύμα όλα αξιολογούνται με βάσει την ικανότητα για παροχή υπηρεσιών, δηλαδή υπηρεσιών προς εμπορευματοποίηση: Ο γιατρός πουλάει υπηρεσίες, η κλινική πουλάει υπηρεσίες, ο δικηγόρος πουλάει υπηρεσίες κ.λπ.Έτσι, αυτό που ενδιαφέρει είναι μόνον η τεχνική ικανότητα για την παροχή αυτών των υπηρεσιών. Και επειδή ο πνευματικός άνθρωπος δεν δέχεται να θυσιάσει τα πάντα στο ‹‹εμπορικό πνεύμα››, αποτελεί εχθρό για το καπιταλιστικό σύστημα που προτιμά τις κυνικές εμπορικές προσωπικότητες. Το δεύτερο αίτιο, είναι η  αποϊεροποίηση της κοινωνικής ζωής, με αποτέλεσμα να αναζητείται σε όλες τις δραστηριότητες  μόνον η υλική απόλαυση και, επιπλέον, να αξιολογείται ο κάθε άνθρωπος, με βάση την ικανότητα του να την εξασφαλίσει. 

Nεο-Έλλην, 1981-2010 (έτος μνημονίου)

Τελειώνοντας , θα ήθελα να αναφερθώ και σε ένα άλλο φαινόμενο που θα έπρεπε να εκλείψει από μία πνευματικά ταξική πολιτεία: Στην εποχή μας, οι κοινωνίες είναι διαμορφωμένες με τέτοιο τρόπο, που αναγκάζουν την κοινωνική συνεύρεση όλων των τάξεων, χωρίς κανένα είδος φραγμού. Σε κάθε κοινωνικό χώρο θα συναντήσεις τον «λευκό γύφτο», που παρευρίσκεται εκεί, μόνον επειδή έχει αρκετά χρήματα. Αυτό στην εποχή μας φαίνεται κάτι το φυσιολογικό: Αλίμονό σου, εάν πείς ότι πρέπει να υπάρξουν διαχωρισμοί. Δεν μπορεί πλέον να γίνει αντιληπτό, ότι ο συνωστισμός και η μη επιλεκτική συνεύρεση οδηγεί σε ισοπεδωτικές ψυχολογικές συμπεριφορές. Χάνεται η αίσθηση του διαφορετικού, η αίσθηση της πνευματικής απόστασης. Ο κατώτερος απαιτεί να βρίσκεται εκεί που είναι και ο ανώτερος, απαιτεί να ακουσθεί η γνώμη του, θέλει  τα ίδια δικαιώματα. Και όμως , υπήρξαν εποχές, όχι πολύ μακρινές , κατά τις οποίες αυτό δεν γινόταν, όχι διότι υπήρχαν νόμοι που το εμπόδιζαν, αλλά υπήρχε το κατάλληλο κοινωνικό κλίμα που δεν το επέτρεπε να συμβεί. Δηλαδή, ο κατώτερος, από μόνος του, χωρίς κάποιος να τον αναγκάζει, απέφευγε να πηγαίνει σε μέρη που ήξερε ότι συναθροίζονται άνθρωποι ανώτεροι από αυτόν: Είχε την αίσθηση ότι εκεί δεν είναι ένας χώρος που του ταιριάζει. Ίσως στους νεώτερους που μας διαβάζουν, αυτό να τους φαίνεται παράξενο, αλλά οι παλαιότεροι το έχουν ζήσει.

Δεν μπορεί να υπάρξει παραδοσιακός πολιτισμός σε μία αταξική κοινωνία! Μόνον η επιστροφή  στην σοφία των προγενέστερων  θα μας βγάλει από το πολιτισμικό τέλμα.

Τώρα, θα μου πείτε ,  αυτά που γράφεις,  είναι όνειρα θερινής νυκτός. Μπορεί να είναι κι έτσι...

Απεικόνιση διαφόρων επαγγελματικών σωματείων της μεσαιωνικής εποχής

Θεόδοτος