Συνέχεια από: Κυριακή 22 Δεκεμβρίου 2019
ΤΟ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΙΚΟ ΣΥΜΠΑΝ
Η Ιεραρχική δομή τού κόσμου σύμφωνα με τόν ψευδο Διονύσιο Αρεοπαγίτη.
Του Renè Roques.
2. Η αληθινή σημασία τής Aρεοπαγιτικής τάξεως (συνέχεια).
Αντικειμενική και εσωτερική, η τάξις τού Διονυσίου προέρχεται, απορρέει από τον Θεό. Καθότι αντικειμενική, συνεπιφέρει μία νομοθεσία και μία οργάνωση τών οποίων οι όροι θεσμός, θεσμοθεσία, Θεία πολιτεία δείχνουν πολύ καλά την υπερβατική καταγωγή. Καθότι εσωτερική στούς νόες, ενέχει τίς ουσιώδεις πρακτικές τής κάθαρσης και τής επιστροφής οι οποίες είναι και αυτές επίσης δώρα τού Θεού.
Ο Θεός δωρίζει λοιπόν επίσης καθένα από τα στοιχεία τής Ιεραρχικής τάξεως. Αλλά δεν τα δωρίζει απομονωμένα. Είναι στην ίδια τους την αρμονία, στην προσαρμογή τους τήν αμοιβαία, που τακτοποιεί τον νου και τον ιεραρχικό βαθμό που του ανήκει. Όλη η ενότης έρχεται από τον Θεό. Η Θεία Ειρήνη ενώνει όλα τα πράγματα στον εαυτό της, στους εαυτούς τους και μεταξύ τους (ενούσας άπαντα εαυτή και εαυτοίς και αλλήλοις). Τα διατηρεί σε μία συνοχή χωρίς ανάμειξη και χωρίς μπερδέματα (και διασώζουσας πάντα εν ασυγχύτω πάντων συνοχή και αμιγή και συγκεκραμένα). Αυτές οι δηλώσεις είναι γενικής ισχύος. Αλλά εφαρμόζονται ακριβώς στην κουβέντα μας, όπως φανερώνει στην συνέχεια το κείμενο: «Μέσω τής θείας ειρήνης, οι θείοι νόες (οι θείοι νόες, δηλαδή οι άγγελοι) ενώνονται στις νοητικές τους εργασίες και στα αντικείμενα αυτών τών έργων (ταίς νοήσεσιν εαυτών ενούντα και τοίς νοουμένοις). Έτσι λοιπόν η φύσις τών νοητών, στα οποία εφαρμόζονται οι ουράνιοι νόες, από το ένα μέρος και η φύσις των έργων τους, από το άλλο, καθορίζουν τον βαθμό τους στην ουράνια ιεραρχία. Αυτές οι δηλώσεις είναι ακόμη πιο καθαρές στις γραμμές που ακολουθούν. Γίνεται λόγος για τις ανθρώπινες ψυχές: “Μέσω της θείας ειρήνης οι ψυχές προοδεύουν με τον συμφέροντα σ’ αυτές τρόπο (προβαίνουσιν οικείως εαυταίς), σύμφωνα με την πορεία τους και σύμφωνα με τους βαθμούς τους (οδώ και τάξει)… προς τήν ένωση η οποία υπερβαίνει κάθε γνώση” (Θείων ονομάτων, 821 Α). Φανερώνεται λοιπόν καθαρά από αυτές τις γραμμές η αμοιβαία συμφωνία τών νόων και η ιεραρχική τους τάξη, ότι είναι έργο του Θεού. Αυτός έχει το όλον σαν δικό του κέντρο. Σ’ αυτόν θεμελιώνεται η ένωση όλων των πραγμάτων μεταξύ τους, όπως η αμοιβαία ένωση των ακτινών διαπλέκεται στο ίδιο το κέντρο σφαίρας! (Θ. Ον. 821 Α: Και πάσας έχει το σημείον εν εαυτώ τάς ευθείας ενοειδώς ηνωμένας προς τε αλλήλας και προς την μίαν αρχήν αφ’ής προήλθον).
Αλλά ας προχωρήσουμε στην μεταφορά με τόν Διονύσιο. Θα μας επιτρέψει να φωτίσουμε πλήρως αυτό το σημείο τού δόγματος! Είναι μόνον μέσω τής ενώσεώς τους με το κοινό κέντρο, που όλες οι ακτίνες τής σφαίρας ενώνονται μεταξύ τους. Αντιστρόφως, μόνον μέσω τής απομάκρυνσης τους από το κέντρο που διακρίνονται μεταξύ τους. (Περί Θ. ονομ: 821 Α: και πάσας έχει το σημείον εν εαυτώ τας ευθείας ενοειδώς ηνωμένας προς τε αλλήλας και προς την μίαν αρχήν αφ’ής προήλθον). Ο κανόνας συμπεριφοράς των νόων λοιπόν είναι πολύ απλός. Για να φθάσουν στην ενότητά τους με τόν εαυτό τους, για να ενωθούν με το σύνολο τών νόων και για να συμπέσουν ακριβώς με τον ιεραρχικό βαθμό που τούς παραχωρήθηκε, δεν έχουν παρά να προσπαθήσουν, με όλη τους την δύναμη, προς αυτό το υπερβατικό κέντρο όπου το πάν ενώνεται. Η γειτνίασή τους μ’αυτό το κέντρο θα μετρήσει ταυτοχρόνως τήν ένωσή τους με αυτό, με τον εαυτό τους, την ένωσή τους με όλους τούς θεωμένους νόες και ταυτοχρόνως τον βαθμό συνενώσεως στον ιεραρχικό βαθμό πού τούς αποδόθηκε.
Η σκέψη του Διονυσίου είναι κατά βάθος ομογενής. Αφού έγινε αποδεκτή η παρουσία τού Υπερβατικού, γύρω από Αυτόν οργανώνεται το πάν και μέσω Αυτού εξηγείται. Είτε πρόκειται για την εσωτερική ενοποίηση τών νόων ή για τήν αντικειμενική τάξη τών ιεραρχιών ή πάνω απ’όλα για την μυστική ένωση, το θεμελιώδες αξίωμα αυτού τού δόγματος παραμένει το ίδιο: το όλον οικοδομείται από την κορυφή!
3. Σχέσεις τής τάξεως τού Διονυσίου με τήν επιστήμη και τήν ιεραρχική δραστηριότητα!
Δεν κατέστη δυνατόν, για να την ορίσουμε, να μείνουμε μόνον στον όρο τής τάξεως. Κάτω από την απειλή τής παραμορφώσεως, αναγκαστήκαμε να ξεπεράσουμε την οπτική γωνία τής αντικειμενικής εξωτερικότητος, για να φανερώσουμε την αναγκαία αντήχηση αυτού του όρου στο εσωτερικό τών συνειδήσεων και στην ουσιαστική του αναφορά στόν Θεό.
Δεν θα μπορούσαμε να την ορίσουμε ούτε απομονώνοντάς την από την επιστήμη και την δραστηριότητα, τα οποία συνιστούν μαζί της το ιεραρχικό σύμπαν. Η τάξη λαμβάνει την πλήρη της σημασία μόνον λειτουργώντας για τον σκοπό των ιεραρχιών: την θέωση των νόων. Επομένως δεν μπορεί να κατανοηθεί με ακρίβεια αφαιρούμενοι από κάθε δραστηριότητα. Αντιπροσωπεύει εντελώς άλλο πράγμα από ένα υποθετικό κενό πλαίσιο όπου μερικοί συμμετρικοί πάσσαλοι, ακίνητοι, θα ανέμεναν μέσα στην αδιαφορία, την ανάπτυξη ενός θεάματος χωρίς ψυχή. Τα πλαίσια είναι συνειδήσεις και οι συνειδήσεις δεν θα υπήρχαν χωρίς τίς δραστηριότητες οι οποίες τίς καθορίζουν.
Αλλά δεν πρέπει ακόμη περισσότερο να απομονώσουμε τήν τάξη από τήν επιστήμη! Η θέωσις, όπως θα δούμε, συμβαδίζει με την γνώση! Τόσο η μία, όσο και η άλλη, είναι αδιαχώριστες από την καθαρότητα και την ενότητα τής ψυχής. Η άγνοια χωρίζει και διαλύει. Η επιστήμη ενώνει και θεώνει! (Θ. ον. 701 Β: ώσπερ η άγνοια διαιρετική…. Ούτως η του νοητού φωτός παρουσία συναγωγός και ενωτική). Αυτός ο χαρακτήρας επιτρέπει να βεβαιώσουμε συγχρόνως τον σύνδεσμο τής επιστήμης και τής ιεραρχικής τάξης, από το ένα μέρος και εκείνον τής επιστήμης και τής ιεραρχικής δραστηριότητος, από το άλλο. Είναι αρκετό να πούμε ότι αυτοί οι τρείς όροι είναι πρακτικώς αδιάλυτοι και δεν θα ήταν νόμιμο να μελετήσουμε έναν εξ ’αυτών απομονώνοντάς τον συστηματικά από τους άλλους δύο. Η οπτική γωνία τής ολότητος πρέπει να μείνει πάντοτε παρούσα στην ανάλυση, εάν αυτή δεν θέλει να γίνει προδοτική!
ΤΟ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΙΚΟ ΣΥΜΠΑΝ
Η Ιεραρχική δομή τού κόσμου σύμφωνα με τόν ψευδο Διονύσιο Αρεοπαγίτη.
Του Renè Roques.
2. Η αληθινή σημασία τής Aρεοπαγιτικής τάξεως (συνέχεια).
Αντικειμενική και εσωτερική, η τάξις τού Διονυσίου προέρχεται, απορρέει από τον Θεό. Καθότι αντικειμενική, συνεπιφέρει μία νομοθεσία και μία οργάνωση τών οποίων οι όροι θεσμός, θεσμοθεσία, Θεία πολιτεία δείχνουν πολύ καλά την υπερβατική καταγωγή. Καθότι εσωτερική στούς νόες, ενέχει τίς ουσιώδεις πρακτικές τής κάθαρσης και τής επιστροφής οι οποίες είναι και αυτές επίσης δώρα τού Θεού.
Ο Θεός δωρίζει λοιπόν επίσης καθένα από τα στοιχεία τής Ιεραρχικής τάξεως. Αλλά δεν τα δωρίζει απομονωμένα. Είναι στην ίδια τους την αρμονία, στην προσαρμογή τους τήν αμοιβαία, που τακτοποιεί τον νου και τον ιεραρχικό βαθμό που του ανήκει. Όλη η ενότης έρχεται από τον Θεό. Η Θεία Ειρήνη ενώνει όλα τα πράγματα στον εαυτό της, στους εαυτούς τους και μεταξύ τους (ενούσας άπαντα εαυτή και εαυτοίς και αλλήλοις). Τα διατηρεί σε μία συνοχή χωρίς ανάμειξη και χωρίς μπερδέματα (και διασώζουσας πάντα εν ασυγχύτω πάντων συνοχή και αμιγή και συγκεκραμένα). Αυτές οι δηλώσεις είναι γενικής ισχύος. Αλλά εφαρμόζονται ακριβώς στην κουβέντα μας, όπως φανερώνει στην συνέχεια το κείμενο: «Μέσω τής θείας ειρήνης, οι θείοι νόες (οι θείοι νόες, δηλαδή οι άγγελοι) ενώνονται στις νοητικές τους εργασίες και στα αντικείμενα αυτών τών έργων (ταίς νοήσεσιν εαυτών ενούντα και τοίς νοουμένοις). Έτσι λοιπόν η φύσις τών νοητών, στα οποία εφαρμόζονται οι ουράνιοι νόες, από το ένα μέρος και η φύσις των έργων τους, από το άλλο, καθορίζουν τον βαθμό τους στην ουράνια ιεραρχία. Αυτές οι δηλώσεις είναι ακόμη πιο καθαρές στις γραμμές που ακολουθούν. Γίνεται λόγος για τις ανθρώπινες ψυχές: “Μέσω της θείας ειρήνης οι ψυχές προοδεύουν με τον συμφέροντα σ’ αυτές τρόπο (προβαίνουσιν οικείως εαυταίς), σύμφωνα με την πορεία τους και σύμφωνα με τους βαθμούς τους (οδώ και τάξει)… προς τήν ένωση η οποία υπερβαίνει κάθε γνώση” (Θείων ονομάτων, 821 Α). Φανερώνεται λοιπόν καθαρά από αυτές τις γραμμές η αμοιβαία συμφωνία τών νόων και η ιεραρχική τους τάξη, ότι είναι έργο του Θεού. Αυτός έχει το όλον σαν δικό του κέντρο. Σ’ αυτόν θεμελιώνεται η ένωση όλων των πραγμάτων μεταξύ τους, όπως η αμοιβαία ένωση των ακτινών διαπλέκεται στο ίδιο το κέντρο σφαίρας! (Θ. Ον. 821 Α: Και πάσας έχει το σημείον εν εαυτώ τάς ευθείας ενοειδώς ηνωμένας προς τε αλλήλας και προς την μίαν αρχήν αφ’ής προήλθον).
Αλλά ας προχωρήσουμε στην μεταφορά με τόν Διονύσιο. Θα μας επιτρέψει να φωτίσουμε πλήρως αυτό το σημείο τού δόγματος! Είναι μόνον μέσω τής ενώσεώς τους με το κοινό κέντρο, που όλες οι ακτίνες τής σφαίρας ενώνονται μεταξύ τους. Αντιστρόφως, μόνον μέσω τής απομάκρυνσης τους από το κέντρο που διακρίνονται μεταξύ τους. (Περί Θ. ονομ: 821 Α: και πάσας έχει το σημείον εν εαυτώ τας ευθείας ενοειδώς ηνωμένας προς τε αλλήλας και προς την μίαν αρχήν αφ’ής προήλθον). Ο κανόνας συμπεριφοράς των νόων λοιπόν είναι πολύ απλός. Για να φθάσουν στην ενότητά τους με τόν εαυτό τους, για να ενωθούν με το σύνολο τών νόων και για να συμπέσουν ακριβώς με τον ιεραρχικό βαθμό που τούς παραχωρήθηκε, δεν έχουν παρά να προσπαθήσουν, με όλη τους την δύναμη, προς αυτό το υπερβατικό κέντρο όπου το πάν ενώνεται. Η γειτνίασή τους μ’αυτό το κέντρο θα μετρήσει ταυτοχρόνως τήν ένωσή τους με αυτό, με τον εαυτό τους, την ένωσή τους με όλους τούς θεωμένους νόες και ταυτοχρόνως τον βαθμό συνενώσεως στον ιεραρχικό βαθμό πού τούς αποδόθηκε.
Η σκέψη του Διονυσίου είναι κατά βάθος ομογενής. Αφού έγινε αποδεκτή η παρουσία τού Υπερβατικού, γύρω από Αυτόν οργανώνεται το πάν και μέσω Αυτού εξηγείται. Είτε πρόκειται για την εσωτερική ενοποίηση τών νόων ή για τήν αντικειμενική τάξη τών ιεραρχιών ή πάνω απ’όλα για την μυστική ένωση, το θεμελιώδες αξίωμα αυτού τού δόγματος παραμένει το ίδιο: το όλον οικοδομείται από την κορυφή!
3. Σχέσεις τής τάξεως τού Διονυσίου με τήν επιστήμη και τήν ιεραρχική δραστηριότητα!
Δεν κατέστη δυνατόν, για να την ορίσουμε, να μείνουμε μόνον στον όρο τής τάξεως. Κάτω από την απειλή τής παραμορφώσεως, αναγκαστήκαμε να ξεπεράσουμε την οπτική γωνία τής αντικειμενικής εξωτερικότητος, για να φανερώσουμε την αναγκαία αντήχηση αυτού του όρου στο εσωτερικό τών συνειδήσεων και στην ουσιαστική του αναφορά στόν Θεό.
Δεν θα μπορούσαμε να την ορίσουμε ούτε απομονώνοντάς την από την επιστήμη και την δραστηριότητα, τα οποία συνιστούν μαζί της το ιεραρχικό σύμπαν. Η τάξη λαμβάνει την πλήρη της σημασία μόνον λειτουργώντας για τον σκοπό των ιεραρχιών: την θέωση των νόων. Επομένως δεν μπορεί να κατανοηθεί με ακρίβεια αφαιρούμενοι από κάθε δραστηριότητα. Αντιπροσωπεύει εντελώς άλλο πράγμα από ένα υποθετικό κενό πλαίσιο όπου μερικοί συμμετρικοί πάσσαλοι, ακίνητοι, θα ανέμεναν μέσα στην αδιαφορία, την ανάπτυξη ενός θεάματος χωρίς ψυχή. Τα πλαίσια είναι συνειδήσεις και οι συνειδήσεις δεν θα υπήρχαν χωρίς τίς δραστηριότητες οι οποίες τίς καθορίζουν.
Αλλά δεν πρέπει ακόμη περισσότερο να απομονώσουμε τήν τάξη από τήν επιστήμη! Η θέωσις, όπως θα δούμε, συμβαδίζει με την γνώση! Τόσο η μία, όσο και η άλλη, είναι αδιαχώριστες από την καθαρότητα και την ενότητα τής ψυχής. Η άγνοια χωρίζει και διαλύει. Η επιστήμη ενώνει και θεώνει! (Θ. ον. 701 Β: ώσπερ η άγνοια διαιρετική…. Ούτως η του νοητού φωτός παρουσία συναγωγός και ενωτική). Αυτός ο χαρακτήρας επιτρέπει να βεβαιώσουμε συγχρόνως τον σύνδεσμο τής επιστήμης και τής ιεραρχικής τάξης, από το ένα μέρος και εκείνον τής επιστήμης και τής ιεραρχικής δραστηριότητος, από το άλλο. Είναι αρκετό να πούμε ότι αυτοί οι τρείς όροι είναι πρακτικώς αδιάλυτοι και δεν θα ήταν νόμιμο να μελετήσουμε έναν εξ ’αυτών απομονώνοντάς τον συστηματικά από τους άλλους δύο. Η οπτική γωνία τής ολότητος πρέπει να μείνει πάντοτε παρούσα στην ανάλυση, εάν αυτή δεν θέλει να γίνει προδοτική!
ΕΔΩ ΛΟΙΠΟΝ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ ΤΟΥ ΚΛΗΡΟΥ,
ΣΤΗΝ ΕΛΛΕΙΨΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΤΟΥ ΝΟΥ ΔΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΤΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΓΝΩΣΗ. ΔΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΟΡΕΞΕΩΣ ΤΟΥ ΕΙΔΕΝΑΙ. ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΛΟΓΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΝΑ ΚΑΛΥΨΕΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΕΝΟ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΔΙΑ ΤΗΣ ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΣ.
ΔΙΑ ΤΟΥ ΦΙΛΙΟΚΒΕ ΔΗΛΑΔΗ.
Αμέθυστος.
ΣΤΗΝ ΕΛΛΕΙΨΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΤΟΥ ΝΟΥ ΔΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΤΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΓΝΩΣΗ. ΔΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΟΡΕΞΕΩΣ ΤΟΥ ΕΙΔΕΝΑΙ. ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΛΟΓΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΝΑ ΚΑΛΥΨΕΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΕΝΟ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΔΙΑ ΤΗΣ ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΣ.
ΔΙΑ ΤΟΥ ΦΙΛΙΟΚΒΕ ΔΗΛΑΔΗ.
Αμέθυστος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου