Συνέχεια από: Τρίτη 24 Ιουνίου 2025
Του Enrico Berti.
5. Η κλασική μεταφυσική στη νεο-νεοπαρμενίδεια διατύπωσή της (3η ανάρτηση)Αυτός που διατύπωσε μια μεταφυσική (ή καλύτερα μια φιλοσοφία, γιατί δεν πρόκειται πλέον για μεταφυσική) παρμενίδειου ή νεοπαρμενίδειου τύπου είναι, όπως είναι γνωστό, ο Emanuele Severino, ο οποίος ξεκίνησε από την ίδια αρχή με τον Παρμενίδη, αλλά στη συνέχεια απέρριψε τον Αριστοτέλη (συνεχίζοντας όμως να αναγνωρίζει, κατά τη γνώμη μου ασυνεπώς, τις διαφορές, γεγονός που τον οδηγεί να πολλαπλασιάζει τα όντα στο άπειρο) [Όπως ορθώς του αντιτάσσει ο G. Bontadini, Lettera a Severino, στο Spirali, σ. 30-34].
Ο ίδιος ο Σεβερίνο, στον οποίο έχω επισημάνει επανειλημμένα ότι η θέση του βασίζεται στην μονοσημαντότητα του είναι, στο τελευταίο του βιβλίο υπερασπίζεται αυτή τη μονοσημαντότητα ενάντια σε αυτό που ονομάζει «σύγχρονο νομιναλισμό», δηλαδή ενάντια στη θέση, στην οποία δεν δυσκολεύομαι να αναγνωρίσω τον εαυτό μου, ότι ο όρος «ον» δεν έχει ενιαία σημασία. [E. Severino, Destino della necessità. Κατὰ τὸ χρεών, Μιλάνο, Adelphi, 1980, σ. 59-60]. Η μονοσημαντότητα, ή η ενότητα της έννοιας, του είναι απαιτείται, κατά την άποψή του, από την ίδια την ταυτότητα της ολότητας της πολλαπλότητας, δηλαδή – υποθέτω – από την ταυτότητα αυτής της ολότητας με τον εαυτό της.
Αλλά αυτή η σύνδεση, κατά τη γνώμη μου, δεν ευσταθεί, διότι η ολότητα δεν αποδίδεται στα μέρη της, όπως αντίθετα το είναι αποδίδεται στα όντα. Όσον αφορά το είναι, ή, όπως λέει ο Σεβερίνο με αριστοτελική έννοια, το όν ως όν, αυτό δεν είναι εκείνο το οποίο παραμένει «ίδιο» σε κάθε ον (το «να μην είναι τίποτα»), επειδή το είναι, για παράδειγμα, μιας ουσίας δεν είναι ίδιο με το είναι, για παράδειγμα, μιας ιδιότητας: είναι μεν συνδεδεμένα, με την έννοια ότι το είναι της ιδιότητας εξαρτάται από το είναι της ουσίας, ή θεωρούνται ανάλογα, με την έννοια ότι το ένα βρίσκεται με την ουσία στην ίδια σχέση με την οποία το άλλο βρίσκεται με την ιδιότητα, αλλά δεν είναι καθόλου ταυτόσημα: για την ουσία, πράγματι, το είναι σημαίνει να υπάρχει (ύπαρξη καθαυτή), ενώ για την ιδιότητα σημαίνει να χαρακτηρίζει (προσδιορισμό), δηλαδή δύο είδη πραγμάτων απολύτως διαφορετικά.
Μου φαίνεται, επομένως, ότι η κλασική μεταφυσική που διατύπωσε ο Bontadini, παρόλο που θέλει να είναι σύμφωνη με τη λογική δομή της μεταφυσικής, δεν το επιτυγχάνει πλήρως, παρά μόνο με το τίμημα να μην λαμβάνει υπόψη την εμπειρία, κάτι που ο συγγραφέας της αρνείται να κάνει και που, σε κάθε περίπτωση, θα της στερούσε τον ίδιο τον χαρακτήρα της μεταφυσικής με την αριστοτελική έννοια του όρου.
Ας εξετάσουμε λοιπόν στη συνέχεια την άλλη διατύπωση που δόθηκε πρόσφατα για την κλασική μεταφυσική, αυτή του Marino Gentile και της σχολής του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου