ΧΡΙΣΤΟΛΟΓΙΑ - ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ (Α2)

 Συνέχεια από: Τετάρτη 10 Μαΐου 2023

ΜΕΡΟΣ Α΄.

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΥΤΡΩΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α΄.

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΙ ΛΥΤΡΩΤΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΓΕΝΟΥΣ

§. 2. Ὅτι τὸ ὄνομα υἱὸς ἀνθρώπου, ἐστὶ τὸ ὄνομα, δι' οὗ εὐηγγελίσθη ἡ ἀνθρωπότης τὸν μέλλοντα Σωτήρα και Λυτρωτὴν

Ἡ ἔκφρασις Υἱὸς ἀνθρώπου, ἣν ὁ Κύριος ὡς περιφραστικόν προσδιορισμὸν τοῦ Ἰδίου Προσώπου μετεχειρίζετο ὁσάκις ἂν ὁμίλει περὶ Ἑαυτοῦ, εἶναι τὸ ὄνομα, δι᾿ οὗ εὐηγγελίσθη ἡ ἀνθρωπότης τὸν μέλλοντα Σωτῆρα καὶ Λυτρωτὴν αὐτῆς. Ἡ Παλαιὰ Γραφὴ φαίνεται συνηγοροῦσα ὑπὲρ τῆς γνώμης ταύτης. Ἐν τῇ Γενέσει ἀναφέρεται, ὅτι ὁ Θεός καταρώμενος τὸν ὄφιν τὸν αἴτιον τῆς πτώσεως τοῦ ἀνθρώπου προανήγγειλεν αὐτῷ ὅτι τὸ σπέρμα τῆς γυναικός θέλει συντρίψει τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ, εἰπών: «ἔχθραν θήσω ἀναμέσον σοῦ καὶ ἀναμέσον τῆς γυναικός, καὶ ἀναμέσον τοῦ σπέρματός σου, καὶ ἀναμέσον τοῦ σπέρματος αὐτῆς• αὐτός σου τηρήσει κεφαλήν, καὶ σὺ τηρήσεις αὐτοῦ πτέρναν1» (Γενέσ. κεφ. γ'. γ'. 15.). Τὴν κατὰ τοῦ ὄφεως ταύτην κατάραν ἐθεώρησαν πάντες οἱ ἐξ Ἀδὰμ ὡς εὐαγγέλιον πρὸς τὴν ἀνθρωπότητα. Τὸ ἀνθρώπινον γένος λαβὼν τὴν ἐπαγγελίαν ταύτην, ἐξεδέχετο τὸ σπέρμα τῆς γυναικός, τὸν Υἱὸν τῆς γυναικός, δηλονότι τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἑβραϊκή λέξις Ζαρά, ἦν οἱ Ἑβδομήκοντα μετέφρασαν κυριολεκτικῶς σπέρμα, λαμβάνεται ἐν τῇ ῾Αγίᾳ Γραφῇ, οσάκις ἂν ἀπαντᾶ, ἀντὶ τοῦ Υἱός.  Ἡ Ἄννα ἡ μήτηρ τοῦ προφήτου Σαμουήλ, ζητοῦσα παρὰ τοῦ Θεοῦ υἱόν, μετεχειρίσθη τὴν λέξιν Ζαρά• ἀλλ' ὡς γυνὴ ἔχουσα σύζυγον, προσέθετο τὴν λέξιν ἀνασὶμ (Ζαρὰ ἀνασὶμ)=σπέρμα ἀνδρός, ἤτοι υἱὸν ἀνδρός.

Ἐπειδὴ ὅμως ἐν τῇ ἐπαγγελίᾳ δὲν ἀνεφέρετο τὸ ἀνδρὸς ἀλλὰ ἁπλῶς υἱὸς γυναικὸς=ζαρὰ-ἰσά, ἔπεται ὅτι ἐρρήθη πρὸς δήλωσιν τοῦ ὅτι ὁ μέλλων λυτρωτής, ὁ μέλλων νὰ συντρίψῃ τὴν κεφαλὴν τοῦ ὄψεως ἔμελλε νὰ εἶναι υἱὸς τῆς γυναικός, ἄνευ ἀνδρὸς συλλαβούσης, ἤτοι υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου, διότι ἡ ἀναμέσον τοῦ σπέρματος τῆς γυναικὸς τῆς ἀπειρογάμου καὶ τοῦ σπέρματος τοῦ ὄφεως ἔχθρα ἐδήλου τὴν μεταξὺ τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ ὄφεως ἔχθραν. Ὑπὸ τὴν ἔννοιαν ταύτην ἐξεδέχοντο τὸν Σωτῆρα ὅλα τὰ ἔθνη καὶ οἱ λαοί. Ἡ ἔλευσις Σωτῆρος καὶ Λυτρωτοῦ ἦτο κοινὴ προσδοκία πάντων τῶν ἐθνῶν. Τὰ ἔθνη ἐφαίνοντο ἀναμένοντα Σωτῆρά τινα• ἡ προσδοκία τοῦ Ἰσραὴλ ἦν τὸ περιεχόμενον τῆς λατρείας Αὐτοῦ. Διὰ τοῦ ἀναμενομένου Σωτῆρος ἐξεδέχοντο πάντα τὰ μέλλοντα νὰ χορηγηθῶσι τῇ ἀνθρωπότητι ἀγαθά. Ἐξ αὐτοῦ ἐξεδέχοντο τὴν κατάργησιν τῆς τυραννίδος τοῦ διαβόλου, τὴν ἀπελευθέρωσιν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ἀπὸ τῆς δουλείας τοῦ ἐχθροῦ, καὶ τὴν μετὰ τοῦ Θεοῦ φιλίωσιν καὶ ἐπικοινωνίαν. Τὸν ἀναμενόμενον τοῦτον Σωτῆρα καὶ λυτρωτὴν τῆς ἀνθρωπότητος ὁ προφητάναξ Δαυίδ περιγράφει ὡς υἱὸν ἀνθρώπου (ψαλ. β'. ρθ'. 1). Επίσης καὶ ὁ προφήτης Δανιὴλ Χριστὸν ἡγούμενον ὀνομάζει τὸν μέλλοντα Λυτρωτήν, ὃν εἶδεν ἐν ἀποκαλύψει, ἐν μορφῇ υἱοῦ ἀνθρώπου, οὗ ὁρίζει καὶ τὸν χρόνον τῆς ἐλεύσεως. (Δανιήλ κεφ. θ'. ὅρασις ι'. καὶ κεφ. ι'. ὅρασις ια΄. Επίσης καὶ ὁ Ἰεζεκιήλ κεφ. α'.). Ὥστε τὸ ὄνομα Υἱὸς ἀνθρώπου, ἦτο τὸ ἀκριβές χαρακτηριστικὸν ὄνομα τοῦ Σωτῆρος, ὑπὸ τὸ ὁποῖον ἐξεδέχοντο Αὐτὸν πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς• διὸ καὶ ὁ Σωτὴρ ἡμῶν ὁσάκις ὡμίλησε περὶ Ἑαυτοῦ πάντοτε τὸ αὐτὸ χαρακτηριστικὸν ὄνομα μετεχειρίσθη. Παρὰ τῷ Ματθαίῳ 28κις φαίνεται ὁ Κύριος ποιούμενος λόγον περὶ ἑαυτοῦ• καὶ ἐν πᾶσι τοῖς λόγοις Αὑτοῦ Υἱὸν ἀνθρώπου ἐκάλει Ἑαυτόν. Ἡ αὐτὴ ἀκρίβεια παρατηρεῖται καὶ ἐν τοῖς λοιποῖς Εὐαγγελισταῖς, Μάρκῳ, Λουκῇ καὶ Ἰωάννη. Τὰ ὀνόματα Ιησοῦς Χριστός, Ἐμμανουήλ, υἱὸς τοῦ Εὐλογητοῦ καὶ υἱὸς Δαβίδ, καθ᾽ ἕκαστον λαμβανόμενα, δὲν δύνανται νὰ ἐκφράσωσι τὴν ἔννοιαν, ἣν ἐκφράζει τὸ χαρακτηριστικὸν ὄνομα υἱὸς ἀνθρώπου• διότι τὸ μὲν Ἰησοῦς ἐκφράζει μόνον τὴν ἔννοιαν τοῦ Σωτῆρος τῆς ἀνθρωπότητος, τὸ δὲ Μεσσίας=Χριστός, τὴν ἔννοιαν τοῦ προφητικοῦ, ἀρχιερατικοῦ καὶ βασιλικοῦ ἀξιώματος τοῦ Σωτῆρος• τὰ δὲ ὀνόματα υἱὸς Εὐλογητοῦ καὶ υἱὸς Δαβίδ, τὸ μὲν, τὴν θείαν φύσιν τοῦ Χριστοῦ, τὸ δέ, τὴν ἀνθρωπίνην ἐδήλου φύσιν καὶ καταγωγήν. Οὐδὲν λοιπὸν ἐξ αὐτῶν καθ᾽ ἕκαστον λαμβανόμενον ἠδύνατο νὰ δώσῃ πλήρη καὶ τελείαν ἔννοιαν τοῦ προσώπου τοῦ Κυρίου ἡμῶν, διότι ἕκαστον ὄνομα μίαν ιδιότητα Αὐτοῦ ὑπεδήλου, ἕνα Αὐτοῦ χαρακτῆρα ἐξέφραζεν. Ἦτο ἄρα ἀνάγκη νὰ χαρακτηρίσῃ Ἑαυτὸν δι᾽ ὀνόματος περιληπτικοῦ, ἐνᾧ πάντες οἱ χαρακτῆρες Αὑτοῦ νὰ ὑποδηλῶνται• τοιοῦτον δὲ ἐθεώρησεν ὁ Θεάνθρωπος Κύριος ὡς κατάλληλον χαρακτηριστικὸν τοῦ προσώπου Αὑτοῦ τὸ ὄνομα Υἱὸς ἀνθρώπου• ἡ δὲ ὑπὸ τοῦ Σωτῆρος ἐκλογὴ τοῦ ὀνόματος δῆλον ὅτι δίδωσι τέλειον ὁρισμὸν τοῦ Θεανθρώπου, καὶ ἐκφράζει πάσας συλλήβδην τὰς ἰδιότητας Αὐτοῦ.

Σημειώσεις

1 Τοιαύτη διδασκαλία φέρεται καὶ ἐν ταῖς παραδόσεσι ξένων ἐθνῶν καὶ ἐν θρησκευτικοῖς μάλιστα βιβλίοις. Ἐν τῇ θρησκείᾳ τοῦ Ζωροάστρου φέρεται διδασκαλία ὁμοία πρὸς τὴν τῆς Γραφῆς• ἐν δὲ τῇ τῶν Αἰγυπτίων εἰκονίζεται ἀνὴρ συντρίβων μὲ τὸ δόρυ τὴν κεφαλὴν ὄψεως.